DOORGEMELDE DOSSIERS IN VERBAND MET CORRUPTIE



Vergelijkbare documenten
DOORGEMELDE DOSSIERS IN VERBAND MET CORRUPTIE TYPOLOGISCHE ASPECTEN

POLITIEK PROMINENTE PERSONEN Trends en aanwijzingen

DOORGEMELDE DOSSIERS IN VERBAND MET CORRUPTIE. Trends en typologieën

POLITIEK PROMINENTE PERSONEN Trends en aanwijzingen

THEMATISCHE TYPOLOGISCHE ANALYSE VAN INVESTERINGEN IN ONROERENDE GOEDEREN

CELLULE DE TRAITEMENT DES INFORMATIONS FINANCIERES Avenue de la Toison d Or 55 boîte BRUXELLES Tél.: 02/

THEMATISCHE TYPOLOGISCHE ANALYSE VAN INVESTERINGEN IN ONROERENDE GOEDEREN

NOTARISSEN EN DE STRIJD TEGEN HET WITWASSEN VAN GELD EN DE FINANCIERING VAN TERRORISME

DE TYPOLOGIEËN VAN HET WITWASSEN VAN GELD EN VAN DE FINANCIERING VAN TERRORISME. Nathalie Laukens Criminologe CFI-CTIF IBR -17 oktober2008

NOTARISSEN EN DE STRIJD TEGEN HET WITWASSEN VAN GELD EN DE FINANCIERING VAN TERRORISME

THEMATISCHE TYPOLOGISCHE ANALYSE VAN INVESTERINGEN IN ONROERENDE GOEDEREN

CEL VOOR FINANCIELE INFORMATIEVERWERKING Gulden Vlieslaan 55 bus BRUSSEL Tel.: 02/ Fax: 02/

HOOFDSTUK I. ONTSTAAN VAN DE CEL VOOR FINANCIËLE INFORMATIEVERWERKING

IV. TYPOLOGIEËN inbrengstadium circulatiestadium investeringsstadium

WITWASINDICATOREN. 1. Indicatoren waar financiële beroepen bijzondere aandacht aan zouden moeten besteden

Rol van de CFI, samenwerking en doelstellingen

Vragenlijst met betrekking tot de identificatie van Politiek Prominente Personen (1) en de vaststelling van de herkomst van vermogen

TOELICHTINGSNOTA MET BETREKKING TOT DE OPSPORING VAN WITWASVERRICHTINGEN DOOR HET BANKPERSONEEL

Informele compensatiecircuits

Voorontwerp van decreet houdende een tijdelijke Vlaamse fiscale regularisatie

Ontwerp van decreet houdende een tijdelijke Vlaamse fiscale regularisatie

NIEUWE WET VERPLICHT ADVOCATEN, AC- COUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS TOT CLIËNTENONDERZOEK

Origineel / Duplicaat bestemd voor de aangever ( 1 )

REGULARISATIEAANGIFTE

Koninklijk besluit van 4 mei 1999 betreffende het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten

Aanvraagformulier opening rekening voor een zelfstandige

Introductie tot de FIU-Nederland

EUROPEES PARLEMENT ONTWERPADVIES. Commissie internationale handel en consumentenbescherming VOORLOPIGE VERSIE 2004/0137(COD) 31.1.

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 27 september 2000 (29.09) (OR. fr) 11702/00 LIMITE CATS 58 COPEN 63 JAI 97

Instelling. Onderwerp. Datum

Privacybeleid. De verantwoordelijke voor de verwerking van de persoonsgegevens is de Abd bv CVBA

Auteur. Onderwerp. Datum

FIDUCIA ACCOUNTANTS-BELASTINGCONSULENTEN BVBA - PRIVACYBELEID

Privacy en bescherming van de persoonsgegevens.

Als uw aanvraag betrekking heeft op meerdere personen, betaalt u een bijdrage per persoon.

Aanvraag voor het openen van een Triodos-rekening voor zelfstandigen

Fiscale regularisatie anno 2016: de krachtlijnen van de nieuwe regeling

Privacybeleid JDSF Accountancy & Tax bvba

Helsen & partners bvba / Fiduciaire Helsen bvba 1 Privacy en bescherming van de persoonsgegevens.

De melder als pion in het witwasspel. Overzicht

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Circulaire. Toepassingsveld. Samenvatting/Doelstelling. Brussel, 18 december Recente ontwikkelingen op het vlak van witwaspreventie

Aanvraagformulier openen Rabo Business Account voor een vereniging van mede-eigenaars

De zetel van de verantwoordelijke is gelegen te Torhout, Ieperleestraat 1 met als ondernemingsnummer

Deze herziene versie van het verslag is opgesteld na bespreking in de Groep materieel strafrecht van 23 juni 2004.

RECHTSBIJSTAND. Hoofdstuk 5. Art.21. Voorafgaandelijke bepaling

Koninklijk besluit betreffende de documenten voor het verblijf in België van bepaalde vreemdelingen.

18de ACTIVITEITENVERSLAG. Cel voor Financiële Informatieverwerking

Het beleid van het OM inzake witwassen in de parketten Antwerpen en West-Vlaanderen

Aanvraagformulier openen Rabo Business Account voor vennootschappen of VZW

Transparantie en Politiek

De nieuwe WID / MOT wet ter bestrijding van witwassen en financieren van terrorisme

2. In het arrest van 20 september 2001 heeft het Hof uitspraak gedaan over twee prejudiciële vragen die respectievelijk betrekking hadden op:

Toelating tot arbeid en verblijf de gecombineerde vergunning/single permit voor buitenlandse werknemers

Belgisch Staatsblad van 30 april Versie in voege vanaf 1 mei 2017

N Limosa2018 A2 Brussel, 10 oktober 2018 MH/JC/AS ADVIES. betreffende

Privacy beleid Mon3aan

De strijd tegen georganiseerde criminaliteit: een nieuw fenomeen?

Introductie tot de FIU-Nederland. Hennie Verbeek-Kusters FIU - Nederland juni 2012

Document met betrekking tot de selectiecriteria voor opdracht DE/288/2008. " Vervanging van het actief netwerk "

Indeling. 1. Onderscheid belastingontduiking en belastingvermijding

De Vennootschap (Handelsnaam of benaming, rechtsvorm, nationaliteit, zetel) :

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 8 OKTOBER Voordracht van de kandidaten door de uittredende gemeenteraadsleden. (Art.

TABEL VAN DE KNIPPERLICHTEN

Identificatieformulier van uw uiteindelijke begunstigden Formulier voor Belgische vzw s

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Recente ontwikkelingen op het vlak van witwaspreventie

Aanvraag en/of wijzigingen Internet Banking voor professionele klanten

Nationaal nummer :. Hoofdverblijfplaats in België : Straat :.Nr. :. Bus :.. Tel :..Fax :. Rekeningnummer : nr...op naam van :.

De (ver)nieuw(d)e fiscale regularisatie. Een overzicht van de aangekondigde wijzigingen

Bijlage 2 : Vragenlijst controle-uitoefenende aandeelhouders en vennoten van de kandidaat-tussenpersoon (rechtspersoon)

FSMA_2016_16 dd. 20/09/2016

Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld*

RAAMOVEREENKOMST. Deze raamovereenkomst voor de productie van een in aanmerking komend podiumwerk (de Raamovereenkomst ) is afgesloten op [*] tussen

Inschrijvingsbiljet. Te gebruiken bijlagen bij offerte indiening. Voornaam: Naam: Functie: adres: Telefoonnummer: Faxnummer: Opdrachtnummer

De inkomsten uit de deeleconomie

INSCHRIJVINGSFORMULIER

Corporate Governance Charter

FiMiS 2. AML_INBABR - AML Survey for Intermediaries in banking and investment services - 31/12/ Open / Error. 1.

Woord vooraf Inhoudsopgave Inleiding... 15

Strijd tegen het witwassen van geld en de financiering van terrorisme

1. Verantwoordelijke voor de verwerking van de persoonsgegevens.

Toelichting bij de verplichtingen van de vastgoedmakelaar in het kader van de antiwitwaswetgeving BIV

De boekhoudkundige ruling. Congres IEC - IAB 5 oktober 2017

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 14 OKTOBER 2012

Aanvraag voor het openen van een Triodos-rekening voor een minderjarige

BIJLAGE A : OFFERTEFORMULIER

KEUZEDIVIDEND INFORMATIEDOCUMENT TER ATTENTIE VAN DE AANDEELHOUDERS VAN COFINIMMO

Studiedag CPS Wegwijs in Organisatiecriminaliteit: tipje van de witteboorden opgelicht

Aanvraag voor het openen van een Triodos-rekening voor juridische constructies

De zetel van de verantwoordelijke is gelegen te Wingene, Oude Bruggestraat 99 a, met als het ondernemingsnummer

Productvoorwaarden. MoneYou

GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VAN 8 OKTOBER Voordracht van de kandidaten door de kiezers (Art. 22 en 23 BGKWB) 1

Datum van inontvangstneming : 13/04/2015

HOOFDSTUK I. Definities. Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder :

Corruptie bij Nederlandse overheid

Het door Regal toegekende leveranciersnummer (indien van toepassing):

TRACTATENBLAD VAN HET. JAARGANG 1993 Nr. 51. Verdrag betreffende de Europese Unie, met Protocollen; Maastricht, 7februari 1992

Bijlage 4 bij mededeling NBB_2017_22

Transcriptie:

CEL VOOR FINANCIELE INFORMATIEVERWERKING Gulden Vlieslaan 55 bus 1-1060 BRUSSEL Tel.: 02/533 72 11 Fax: 02/533 72 00 E-mail: info@ctif-cfi.be NlcorruptionNL-version3 03/05/2007 DOORGEMELDE DOSSIERS IN VERBAND MET CORRUPTIE INLEIDING TYPOLOGISCHE ASPECTEN Op internationaal niveau wordt er steeds meer aandacht besteed aan de strijd tegen het terrorisme. Wat België betreft stelt het evaluatieverslag van GRECO van de Raad van Europa dat het Belgische wettelijk stelsel goed aangepast is om de opbrengsten van corruptie op te sporen, verbeurd te verklaren en in beslag te nemen 1. In 2006 stond België op de 20 ste plaats op een totaal aantal van 163 in de corruptieperceptie-index van Transparency International. De Cel heeft van 1 december 1993 tot 1 mei 2007 48 dossiers doorgemeld in verband met corruptie aan de gerechtelijke overheden. Aan deze dossiers kunnen nog 15 dossiers worden toegevoegd die werden doorgemeld in verband met andere onderliggende misdrijven 2, waarbij ook verbanden werden gelegd met corruptie. Uit de ontleding van deze dossiers konden besluiten worden getrokken over de typologische kenmerken van deze dossiers. Voor de duidelijkheid maken we hierbij het onderscheid tussen de typologieën die verband houden met de betrokkenen, de onderliggende misdrijven, gevolgd door de witwasverrichtingen en de witwastechnieken. TYPOLOGIEËN 1. Betrokkenen Het OESO-rapport over de toepassing van het verdrag inzake de bestrijding van omkoping van buitenlandse ambtenaren in internationale zakelijke transacties (hierna het OESOrapport genoemd) benadrukt dat er aandacht moet worden besteed aan de omkoping van zowel binnenlandse als buitenlandse ambtenaren 3. Het rapport erkent ook de belangrijke rol die de Cel speelt in het aan het licht brengen van gevallen van witwassen, ook in verband met de omkoping van buitenlandse ambtenaren 4. 1 2 3 4 Evaluation report on Belgium, Second Evaluation Round, [Evaluatieverslag van België, Tweede Evaluatieronde], GRECO, Raad van Europa, 2004, blz. 23. Met name georganiseerde misdaad, oplichting, verduistering, mensenhandel en wapenhandel. OESO, Report on Phase 2 on the application of the convention on combating bribery of foreign officials in international business transactions and the 1997 recommendation on combating bribery in international business transactions [Rapport van fase 2 over de toepassing van het verdrag inzake de bestrijding van omkoping van buitenlandse ambtenaren in internationale zakelijke transacties], 21 juli 2005, blz. 9. OESO-rapport, op. cit., blz. 46. Het rapport stelt dat het tijdens het bezoek ter plaatse duidelijk werd dat geen enkel stelsel van kracht was dat echt ontwikkeld was om de omkoping van openbare ambtenaren aan te pakken. [ ] De toewijding waarmee CFI alle gevallen van witwassen die haar worden gemeld behandelt, die een hele reeks van verrichtingen omvat waaronder ook de witwasverrichtingen die mogelijk verband houden met de omkoping van buitenlandse beleidsmakers, is echt wel uitzonderlijk, blz. 20. 1

1.1. Politiek prominente personen Bijna de helft van de ontlede dossiers (22 van de 48 dossiers) betreffen witwasverrichtingen waarbij politiek prominente personen betrokken zijn 5. Met uitzondering van een dossier inzake een Belgische politiek prominente persoon, betroffen de andere dossiers buitenlandse politiek prominente personen die een openbaar ambt uitoefenen of uitoefenden in hun land van oorsprong. Ze verblijven niet in België en hebben geen enkele band met België afgezien van het feit dat ze er verrichtingen uitvoeren. Bovendien is er vaak corruptieproblemen in hun land van oorsprong, voornamelijk Afrikaanse landen en landen in Centraal- en Oost-Europa. Het merendeel van deze personen oefent of oefende een politiek ambt uit. Het zijn staatshoofden of regeringsleiders, hooggeplaatste politici of hoge ambtenaren. Soms zijn er ook andere gebieden dan de politiek betrokken, maar in mindere mate. Zo was er bijvoorbeeld een politiek prominent persoon die een overheidsbedrijf leidde. Een Afrikaans minister opende een rekening in zijn naam in België, enkel en alleen om een aanzienlijke overschrijving van een buitenlandse vennootschap te kunnen ontvangen. Er werd geen verklaring gegeven die deze overschrijving zou kunnen verantwoorden. De betrokkene wenste de fondsen over te schrijven naar een andere vennootschap in het buitenland. Er was geen duidelijke economische verantwoording om deze verrichtingen via België uit te oefenen. Het gebruik van een persoonlijke rekening om fondsen van een vennootschap te ontvangen en ze daarna naar een andere vennootschap over te schrijven is eveneens verdacht. De verrichtingen zouden kunnen in verband worden gebracht met de omkoping van een ambtenaar. 1.2. Ambtenaren 16 dossiers betreffen lage ambtenaren, voornamelijk van Belgische nationaliteit die hun ambt uitoefenen of uitoefenden in België. Een Belgische onderdaan had fondsen en effecten overgeschreven naar een rekening in privébeheer bij een bank in een belastingparadijs. Uit politionele bron bleek dat deze betrokkene, een belastingcontroleur, het voorwerp uitmaakte van een onderzoek naar corruptie. Hij werd er van verdacht smeergeld te hebben ontvangen in ruil voor belastingverlagingen. Een politie-inspecteur wenste een zeer aanzienlijk bedrag over te schrijven van een bank in een belastingparadijs naar België. Deze fondsen, die niet in verhouding stonden met het officiële inkomen van de betrokkene, waren mogelijk afkomstig van corruptie en de exploitatie van prostitutie, waarvoor hij reeds politioneel gekend was. 1.3. Andere betrokkenen 5 Volgens aanbeveling 6 van de FAG wordt onder "politiek prominente personen" verstaan: personen die belast zijn of zijn geweest met een prominente overheidsfunctie in het buitenland, bijvoorbeeld staatshoofden, regeringsleiders, prominente politici, hooggeplaatste rijksambtenaren, gerechtsdienaren of hoge militairen, directeuren van staatsbedrijven, belangrijke partijfunctionarissen. Met deze omschrijving wordt niet gedoeld op personen in het midden- of lager kader uit de voornoemde categorieën. De noot ter interpretatie van aanbeveling 6 stelt dat landen worden aangemoedigd de vereisten van aanbeveling 6 uit te breiden tot personen die prominente openbare functies bekleden in hun eigen land. 2

Tien dossiers die door de Cel werden doorgemeld betreffen betrokkenen die een functie uitoefenen in de privésector. De betrokkenen hebben voornamelijk de Belgische nationaliteit en/of verblijven in België. Een Belgische onderdaan had in enkele maanden tijd zijn zichtrekening gecrediteerd met verschillende stortingen in contanten. De fondsen werden vervolgens gebruikt om beursverrichtingen uit te voeren. Uit politionele bron bleek dat de betrokkene, die materieel kocht voor een farmaceutisch bedrijf, er van verdacht werd materieel te hebben gekocht onder de marktprijs in ruil voor smeergeld. 2. Onderliggende misdrijven 2.1. Omkoping van ambtenaren en private corruptie Van de 48 dossiers die werden doorgemeld in verband met terrorisme hebben 37 betrekking op de omkoping van ambtenaren en houden 11 dossiers houden verband met private corruptie. Gevoelige sectoren Corruptie heeft vaak betrekking op de uitwerking, toewijzing, en uitvoering van openbare aanbestedingen, de toekenning en de aanwending van overheidssubsidies, en de afgifte van machtigingen, vergunningen, toelatingen en erkenningen 6. Bepaalde sectoren zijn gevoeliger voor corruptie dan andere, zoals de bouwsector en de internationale handel. Een Europese onderdaan had een rekening geopend die werd gecrediteerd door aanzienlijke internationale transfers waarvan de opdrachtgever niet gekend was. De fondsen werden systematisch opgenomen in contanten door de kantoordirecteur. Uit politionele bron bleek dat de betrokkene verantwoordelijk was voor het beleid van openbare werken in zijn stad. Hij werd ervan verdacht commissies te hebben ontvangen voor de toekenning van openbare aanbestedingen. Deze commissies werden vervolgens in België witgewassen met de kantoordirecteur als medeplichtige. Een Europese onderdaan had een rekening in België geopend waarop hij een aanzienlijk bedrag overschreef en effecten van een rekening in zijn land van oorsprong. De betrokkene maakte het voorwerp uit van een onderzoek in zijn land naar een Europarlementslid. Bij dit onderzoek werd de betrokkene ervan verdacht een aanzienlijke commissie te hebben ontvangen om het Europarlementslid te vragen administratieve problemen op te lossen betreffende een verkoopovereenkomst voor militair materieel. De kwetsbaarheid van de internationale handel met betrekking tot corruptie werd ook benadrukt in het OESO-rapport. Volgens dit rapport bestaat er een risico op omkoping van buitenlandse ambtenaren rekening houdende dat er geen controlemaatregelen zijn van bepaalde vergoedingen in verband met de contracten, en worden commissies toegestaan van 5% aan tussenpersonen 7. 6 7 Ministerie van Justitie, Verslag over georganiseerde misdaad in België in 1998, 1999, blz. 51. OESO-rapport, op. cit.,blz. 10 en blz. 19. 3

Het rapport stelt dat een van de belangrijkste lacunes van de Belgische wet erin bestaat dat onder bepaalde voorwaarden de aftrekbaarheid van belastingen bij buitensporige voordelen die worden verleend aan ambtenaren is toegelaten 8. 2.2. Verbanden met onderliggende misdrijven Zoals eerder vermeld meldde de Cel 15 dossiers door in verband met corruptie en/of een of meerdere onderliggende misdrijven, zoals oplichting en/of wapenhandel en/of verduistering. Er werden ook verbanden vastgesteld met georganiseerde misdaad, voornamelijk in verband met Centraal- en Oost-Europa. Het verslag over georganiseerde misdaad in België benadrukt dat het voorbeeld van de Oost-Europese landen aantoont dat corruptie vaak voorkomt in de georganiseerde criminaliteit 9. Verschillende onderdanen uit het Midden-Oosten en de vennootschappen in diamant die ze vertegenwoordigen, gevestigd in offshorecentra, hadden rekeningen in België. Deze rekeningen werden gecrediteerd en gedebiteerd door internationale transfers, voornamelijk van offshorecentra. Uit politionele bron bleek dat deze betrokkenen in het buitenland gekend waren voor wapenhandel met een Afrikaans land, corruptie en georganiseerde misdaad in verband met Oost-Europa. Bovendien werden er verbanden gelegd tussen corruptie en mensenhandel in een dossier betreffende de handel in voetbalspelers. De sportwereld en het voetbal in het bijzonder raken vaak betrokken in een neerwaartse spiraal door het gebruik van commissies. Er zijn grote bedragen mee gemoeid die worden betaald door een derde, de club of de speler. Ze worden geïnd door een tussenpersoon die zich anders voordoet dan wie hij in werkelijkheid is. Bovendien is de zaak vaak onduidelijk en heeft ze een internationale dimensie. 10 Een Afrikaanse onderdaan die in zijn land van oorsprong verbleef, had een rekening geopend bij een bank in België. De zichtrekening werd gecrediteerd door een internationale overschrijving. De fondsen werden eerst overgeschreven naar de rekening van een Belgische onderdaan, een politie-officier. Deze laatste schreef dan onmiddellijk twee derde van het bedrag op de spaarrekening over naar de spaarrekening van de Afrikaanse onderdaan. Er werden ook stortingen in contanten uitgevoerd op de rekening van de betrokkene. Uit inlichtingen van de Cel bleek dat de Afrikaanse onderdaan een tussenpersoon was voor de internationale transfers van voetbalspelers. Een van de volmachthouders van de rekening was een voormalige Belgische voetbaltrainer. De Afrikaanse onderdaan was evenwel niet vermeld op een officiële lijst als manager. Hij was mogelijk betrokken bij de illegale handel in voetbalspelers, in het bijzonder met de politie-inspecteur als medeplichtige. De uitgevoerde verrichtingen hielden mogelijk verband met commissies die hij voor deze handel ontving. 3. Witwasverrichtingen 3.1. Uitvoeren van bankverrichtingen Witwassers die geld witwassen voortkomend uit corruptie verkiezen het bancaire stelsel om hun verrichtingen uit te voeren. Vaak gebruiken ze bankrekeningen enkel en alleen om witwasverrichtingen uit te voeren. 8 9 10 OESO-rapport, op. cit., blz.4. Ministerie van Justitie, Verslag over georganiseerde misdaad in België in 1998, 1999, blz. 51. Rapport annuel 1999 du Service central de la prévention de la corruption, [Jaarverslag 1999 van de Centrale Dienst ter voorkoming van corruptie], Parijs. 4

Een hoge ambtenaar van de centrale bank van een Afrikaans land begaf zich naar de bank om er een bankrekening te openen in zijn naam in België. De rekening, waarop in het begin geen bewegingen plaatsvonden, ontving plots een internationale overschrijving van een bedrijf dat actief was in het drukken van bankbiljetten en de vervaardiging van kredietkaarten. De fondsen werden onmiddellijk in contanten opgenomen. Er was geen economische rechtvaardiging voor een betrokkene die geen enkele band had met België om deze verrichting hier uit te voeren. In dit geval schreef de vennootschappen het geld over naar de betrokkene om een contract te verkrijgen met de centrale bank waar hij een hoge ambtenaar was. De persoonlijke rekening in België werd geopend om de witwasverrichting uit te voeren. 3.2. Uitvoeren van verrichtingen in contanten en internationale overschrijvingen De verrichtingen bestaan over het algemeen ofwel uit stortingen in contanten gevolgd door overschrijvingen naar het buitenland, ofwel uit overschrijvingen naar het buitenland gevolgd door opnames in contanten. Het doel van deze stortingen in contanten en opnames in contanten is om de oorsprong en de bestemming van de fondsen te verdoezelen. Het gebruik van internationale overschrijvingen laat hen toe om een internationale dimensie aan hun verrichtingen te geven en hun sporen uit te wissen. Witwassers plaatsen namelijk graag een grens tussen het onderliggend misdrijf en hun witwasverrichtingen. Verschillende politiek prominente personen van Oost-Europese oorsprong hadden bankrekeningen geopend in België. De rekeningen werden gecrediteerd door overschrijvingen van verschillende miljoenen EUR van vennootschappen in het buitenland. Deze fondsen werden opgenomen in contanten in het land van oorsprong van de betrokkenen. Uit politionele bron bleek dat ze ervan verdacht werden hun betrekking te hebben misbruikt om financiële voordelen te verkrijgen. De verrichtingen die door deze personen werden uitgevoerd, voornamelijk de opnames in contanten in hun land van oorsprong, bracht zeer hoge kosten met zich mee, waarvoor er geen economische rechtvaardiging was. Dit toonde aan dat de rekeningen die door deze ambtenaren werden geopend gebruikt werden om de antiwitwasmaatregelen die van kracht zijn in dit land te omzeilen. 4. Witwastechnieken 4.1. Gebruik van derden / niet-financiële beroepen Hoewel in de meeste dossiers de witwasverrichtingen worden uitgevoerd door corrupte personen, worden in verschillende dossiers witwasverrichtingen uitgevoerd door derden, zoals familieleden of mensen waarmee ze een nauwe band hebben, vooral wanneer er politieke prominente personen bij betrokken zijn. Een Afrikaanse onderdaan X opende een rekening in België. De rekening werd gecrediteerd door een aanzienlijke overschrijving van Y. De fondsen werden in contanten opgenomen. X was niet officieel ingeschreven in België en oefende geen enkele beroepsactiviteit uit die een economische rechtvaardiging kon vormen voor de verrichtingen op zijn rekening. Y was de voormalige president van een Afrikaans land en X was de presidentiële adviseur. De betrokkenen maakten het voorwerp uit van een onderzoek naar wapenhandel. In dit geval werd de rekening van X gebruikt om geld over te schrijven van Y. Op de rekening van X, die in België verbleef, vonden er verschillende stortingen in contanten plaats. De fondsen werden onmiddellijk overgeschreven naar het 5

buitenland ten gunste van haar echtgenoot Y. Uit politionele bron bleek dat Y reeds veroordeeld werd voor fraude ten nadele van de financiële belangen van de Europese Unie en deze fraude werd gepleegd tijdens de uitoefening van haar ambt. De stortingen in contanten en de overschrijvingen naar het buitenland werden uitgevoerd toen de fraude werd gepleegd. In dit geval waren die fondsen die op de rekening van X werden gestort mogelijk afkomstig van de fraude waarvoor Y, haar echtgenoot, werd veroordeeld. Een dossier illustreert het gebruik van een niet-financieel beroep. Een voormalig Afrikaans minster was de voornaamste economische begunstigde van vennootschappen en trust die in het buitenland waren gevestigd. De rekeningen van deze vennootschappen en trusts werden gecrediteerd door aanzienlijke overschrijvingen van de regering van een Afrikaans land. De betrokkene werd voorgesteld aan de financiële instelling door een advocaat en maakte het voorwerp uit van een onderzoek naar corruptie. Zowel het GRECO-verslag en het OESO-rapport benadrukken het belang van de opsporingen en de vervolging van boekhoudkundige overtredingen waardoor omkoping van een ambtenaar 11. In deze context speelt de beoefenaar van het niet-financiële beroep, en in het bijzonder boekhouders en accountants, een zeer belangrijke rol. 4.2. Private banking De diensten van private banking worden soms gebruikt voor witwasverrichtingen in verband met corruptie. Deze dossiers tonen hoe deze diensten in het buitenland werden gebruikt. X en Y hadden rekeningen bij dezelfde bank. De rekeningen van X en Y werden regelmatig gecrediteerd door aanzienlijke stortingen in contanten. De fondsen werden vervolgens gebruikt om verschillende overschrijvingen, opnames in contanten en internationale overschrijvingen mee uit te voeren. Uit de ontleding van de rekeningen bleek dat de stortingen in contanten ophielden toen ze op de rekening van Y begonnen. De stortingen op de rekening van X en Y gebeurden toen ze de bestuurders waren van vennootschap A. Uit politionele bron bleek dat X en Y reeds gekend stonden voor corruptie. Ze zouden een toelage hebben ontvangen in contanten in het kader van hun beroepsactiviteiten. Bijkomende inlichtingen toonden aan dat Y ook een deel van de fondsen in effecten had geïnvesteerd. Tenslotte bleek ook dat X en Y, evenals hun familieleden, verschillende rekeningen hadden bij een privébank in een belastingparadijs. Al deze elementen tonen aan dat de fondsen die op de rekeningen van X en Y in contanten werden gestort, evenals de fondsen die ze aanhielden in het belastingparadijs mogelijk gedeeltelijk of volledig afkomstig waren van illegale activiteiten van X en Y in verband met hun beroepsactiviteiten. Er werd een opsporingsonderzoek ingesteld. 4.3. Gebruik van doorsluisrekeningen, schermvennootschappen en offshorevennootschappen In verschillende dossiers worden er ingewikkelde witwastechnieken gebruikt om zo de opsporing ervan te bemoeilijken. Hiervoor openen de betrokkenen rekeningen in het buitenland, voornamelijk in naam van schermvennootschappen, die als doorsluisrekeningen 11 GRECO-verslag, op. cit., blz. 25., OESO-rapport op. cit., blz. 50. 6

worden gebruikt om fondsen over te schrijven van en/of naar het buitenland, in het bijzonder offshorecentra. Twee buitenlandse onderdanen openden rekeningen in België. Deze rekeningen werden gecrediteerd door verschillende internationale overschrijvingen uit offshorecentrum X. Een deel van de fondsen werd opgenomen in contanten, een ander deel werd overgeschreven naar het buitenland. Er was geen economische rechtvaardiging voor A en B om rekeningen in België te openen en om verrichtingen op deze rekeningen uit te voeren, wat aantoont dat de rekeningen als doorsluisrekeningen werden gebruikt. Het doel bestond er vermoedelijk in het onderzoek naar de oorsprong of de bestemming van de fondsen te bemoeilijken. Uit informatie van het meldpunt van het land van oorsprong van de betrokkene bleek dat ze het voorwerp uitmaakten van een onderzoek naar witwassen en dat ze in verband konden worden gebracht met de voormalige president van een Afrikaans land. Deze laatste had aanzienlijke bedragen verduisterd ten nadele van zijn eigen land toen hij een belangrijk ambt bekleedde in dit land. Een groot deel van de fondsen werden op rekeningen geplaatst in offshorecentrum X. Bovendien waren de internationale overschrijvingen die de rekeningen crediteerden ook afkomstig van het offshorecentrum X. Omwille van deze elementen hielden de financiële verrichtingen in België, of tenminste een deel ervan, mogelijk verband met de illegale activiteiten van de voormalige Afrikaanse president. 4.4. Investeringen in roerende- en onroerende goederen en in de verzekeringsector Door te investeren in roerende waarden, onroerende goederen en in de verzekeringsector kunnen grote sommen geld van illegale oorsprong worden ingebracht in het wettelijk economisch circuit. Deze witwasverrichtingen gebeuren in België of in het buitenland en hierbij zijn rekeningen van zowel Belgen als buitenlanders betrokkken. Familieleden van een Belgische politicus boden zich aan bij een Belgische bank met een aanzienlijk bedrag in contanten. Dit geld werd onmiddellijk gebruikt om effecten mee te kopen. De betrokkenen vroegen deze te leveren om zo de sporen uit te wissen. De politicus in kwestie maakte het voorwerp uit van een onderzoek naar omkoping van ambtenaren. De uitleg die de betrokkenen gaven voor hun verrichtingen was niet erg geloofwaardig. De verrichtingen konden worden in verband gebracht met de feiten die aan de politicus ten laste werden gelegd. De rekening van een vennootschap gevestigd in een offshorecentrum werd gecrediteerd door een aanzienlijke internationale overschrijving van zijn rekening naar een bank in het buitenland. Kort daarna werd een groot deel van de fondsen geïnvesteerd in een onroerend goed in België. Onroerend goed kopen en het kort daarna opnieuw verkopen kon als verdacht worden beschouwd vermits de aankoop van onroerend goed verschillende kosten met zich meebrengt. Het offshorebedrijf had deelgenomen aan een humanitair hulpprogramma in het Midden-Oosten waarbij onregelmatigheden aan het licht kwamen rond een hooggeplaatste vertegenwoordiger van een belangrijke internationale organisatie. In deze context zou het offshorebedrijf illegale commissies hebben gestort om bepaalde contracten voor humanitaire hulp binnen te halen. Bovendien was het waarschijnlijk dat een deel van de winst die deze contracten opleverden, geïnvesteerd werden in België. Het meldpunt van land A had een verzoek tot informatie verstuurd naar de Cel inzake een Belgische onderdaan. Deze laatste was de economische begunstigde van een holding, gevestigd in een offshorecentrum, die een rekening aanhield bij een bank in land A. De Belgische onderdaan was ook rekeninghouder en sloot een levensverzekeringspolis af met instellingen in land A. Uit politionele bron bleek dat 7

de betrokkene het voorwerp uitmaakt van een onderzoek naar private corruptie. De fondsen in land A in naam van de holding en de levensverzekering die de betrokkene afsloot in naam van de betrokkene hield mogelijk verband met criminele activiteiten van de betrokkene toen hij zijn functie uitoefende. BESLUIT De ontleding van de 48 dossiers die werden doorgemeld in verband met corruptie (enkel corruptie of in verband met andere onderliggende misdrijven) toonde aan dat 37 dossiers in verband konden worden gebracht met omkoping van ambtenaren en 11 in verband met private corruptie. De betrokken zijn ofwel politiek prominente personen, voornamelijk van buitenlandse nationaliteit en/of met verblijf in het buitenland, of lagere of lage ambtenaren, of personen met een functie in de privésector, voornamelijk van Belgische nationaliteit en/of met verblijf in België. De witwasverrichtingen worden voornamelijk verricht door gebruik te maken van het bancaire stelsel. Vaak worden er rekeningen geopend enkel en alleen om witwasverrichtingen uit te voeren. De verrichtingen verlopen over het algemeen als volgt: ofwel worden er stortingen in contanten uitgevoerd, gevolgd door overschrijvingen naar het buitenland ofwel overschrijvingen naar het buitenland gevolgd door opnames in contanten. Hoewel in de meeste dossiers de witwasverrichtingen worden uitgevoerd door corrupte personen, worden er in verschillende dossiers witwasverrichtingen uitgevoerd door derden, zoals familieleden of mensen waarmee ze een nauwe band hebben, vooral wanneer er politieke prominente personen betrokken zijn. Investeringen in roerende waarden, onroerend goed of verzekeringen komen eveneens voor, in opdracht van Belgen als van buitenlanders. Verschillende voorbeelden illustreren ook het gebruik van ingewikkelde witwastechnieken, zoals private banking in het buitenland, doorsluisrekeningen, schermvennootschappen en offshorecentra. Op internationaal niveau presteert België goed inzake de strijd tegen corruptie, hoewel er nog lacunes blijven bestaan. Het OESO-rapport over de toepassing van het verdrag inzake de bestrijding van omkoping van buitenlandse ambtenaren in internationale zakelijke transacties benadrukt dat de risico s van omkoping bij internationale zakelijk transacties niet mogen worden onderschat. Het vermeldt de mogelijkheid om een actiegroep op richten om omkoping te behandelen, naar het model van CFI. Zo een actiegroep zou informatie van de overheid en de gerechtelijke overheden ontvangen in het kader van het beroepsgeheim en omkopingsdossiers preventief behandelen en dossiers doormelden aan de procureurs zodat strafrechtelijke actie kan worden ondernomen 12. Zowel het OESO-rapport als het GRECOevaluatieverslag van België raden aan om de wet aan te passen om de aftrekbaarheid van belastingen van enig voordeel dat aan buitenlandse ambtenaren wordt toegekend uit te sluiten, waaronder ook geheime commissies in zakelijke transacties. * * * 12 OESO-rapport, op. cit., blz. 21. 8