Generatieproeverij Samen aan tafel! Gemeenteavond rond HGJB-jaarthema Samen bij Eén HANDLEIDING 1
Gemeenteavond over samen zijn Het winterseizoen 2016-2017 willen we er nadrukkelijk bij stilstaan dat de gemeente bij uitstek de plek is waar jongeren mogen drinken bij de Bron van Leven. Bronmomenten die besproken worden, zijn: Samen bidden, Samen zijn én Samen bijbellezen. In november is een programma verschenen voor een gemeenteavond over Samen bidden. Nu dus het programma over Samen zijn. Daarbij gaat het om de ontmoeting tussen jong en oud in de gemeente. Aan de hand van een Generatieproeverij gaan verschillende generaties met elkaar aan tafel in gesprek. Waar leer je beter samen gemeente-zijn dan aan tafel? Op een bijzondere manier wordt dat beleefd aan het Heilig Avondmaal. Maar ook gewone maaltijden kunnen op een speciale manier generaties met elkaar in contact brengen. In het voorjaar zullen we het winterseizoen afsluiten met een gemeenteavond (voor jong en oud) over Samen bijbellezen. Voorbereiding Generatieproeverij Om jong en oud tijdens een Generatieproeverij echt met elkaar in contact te laten komen, is een goede voorbereiding essentieel. De ervaring leert dat een Generatieproeverij bij een algemene oproep voornamelijk ouderen interesseert. Om jongeren erbij te betrekken, moet in de meeste gevallen extra moeite worden gedaan. Maar ook bij de andere generaties liggen valkuilen op de loer. Daarvoor hebben we enkele tips: 1. Betrek jongeren er in een vroeg stadium bij. Start als organisatie bij een jeugdclub of catechisatiegroep. Bespreek daar eerst het thema, probeer jongeren gemotiveerd te krijgen (hun eigen vragen rond dit thema inventariseren en ook daadwerkelijk aan de orde laten komen is belangrijk!). Laat vervolgens jongeren ouderen uitnodigen voor een Generatieproeverij, waarbij jongeren de gastheren en -dames zijn. Daag jongeren uit te koken, te acteren of te musiceren tijdens de Generatieproeverij. 2. Zorg dat er jongeren in de organisatie/voorbereiding zitten, het is belangrijk dat ze een stukje eigenaarschap ervaren over dit project en bij dit thema. Daarmee waarborg je dat ze dit thema na een Generatieproeverij belangrijk blijven vinden en dat ze zich er hard voor maken. 3. Zorg dat er een intergenerationeel voorbereidingscommissie is in de gemeente. Het is belangrijk om vanuit verschillende leeftijden en geledingen in de gemeente mensen te hebben die aandacht voor dit thema hebben en houden. Deze commissie evalueert nadien en bedenkt hoe ze verder kan en wil. In de voorbereiding voor een Generatieproeverij moeten de volgende zaken gebeuren: - Zorg voor een intergenerationele voorbereidingsgroep. - Zoek iemand die het panelgesprek kan en wil doen. Deze gespreksleider benadert ook de drie generaties en bespreekt het gesprek met hen voor. - Zoek een goede moderator, iemand die de avond leidt, de tijd in de gaten houd en het plenaire gesprek leidt. Dit zou gecombineerd kunnen worden met het panelgesprek. 2
- Bedenk hoe je de maaltijd organiseert: wie regelt wat, en waar in het programma wordt welke gang opgediend. Zie hiervoor suggesties onder programma Generatieproeverij. - Aan iedere tafel is een gespreksleider nodig. Zorg dat je er genoeg hebt (bij 30 tot 40 deelnemers 5 gespreksleiders, bij 60 tot 80 deelnemers 10 gespreksleiders) en dat ze ervaring hebben met luisteren en gesprekken leiden. Het mooiste zou zijn als ook zij in leeftijd variëren. - Organiseer met de moderator, de gespreksleiders en de rest van de voorbereiders een voorbereidingsbijeenkomst, waarbij je met elkaar deelt wat de opzet van de avond is, doorneemt wat de vragen zijn en eventueel vast oefent met het voeren van gesprekken. Zo ontdek je met elkaar waar je op moet letten en welke vragen kunnen helpen om goede gesprekken mogelijk te maken. - Zorg voor papieren tafelkleden en dikke stiften (zie onderdeel 8.) - Evalueer de Generatieproeverij binnen een aantal weken en bepaal met de voorbereidingsgroep hoe dit een vervolg krijgt. Programma Generatieproeverij Om concreet een Generatieproeverij in de gemeente te organiseren, raden wij onderstaand programma aan. Er zijn verschillende mogelijkheden om daadwerkelijk aan tafel te gaan en samen te eten. 1. Welkom 2. Filmpje: een korte indruk van de Generatieproeverij. Dit filmpje staat ook als download op de website. 3. Korte inleiding: waarom een Generatieproeverij? Er wordt iets verteld over ontstaan en doel. 4. De lusten & lasten van een generatie: naar aanleiding van een filmpje worden de mogelijke lusten & lasten van een generatie zichtbaar. 5. Generatieproefjes: Binnen je eigen generatie ga je in tweetallen op zoek naar wat je eigen generatie kenmerkt. 6. Panelgesprek: Met drie mensen uit verschillende generaties ga je in gesprek over hoe de tijd (en de tijdsgeest) waarin zij opgegroeid zijn van invloed op hen is geweest. 7. Pauze 8. Generatietafels: aan tafel ga je in gesprek met 6-8 personen van verschillende generaties. 9. Plenaire terugkoppeling & afsluiting: Hoe was het om dit te doen? In deze laatste ronde halen we op wat er aan tafel is gedeeld. Het is mogelijk om tijdens verschillende gangen de verschillende onderdelen van de generatieproeverij te doen. De start vindt plenair plaats, onderdeel 1-4 worden dan achter elkaar gedaan. Vervolgens begint bij onderdeel 5. de eigenlijke maaltijd. 5. Generatieproefjes borrel met twee personen + amuse o.i.d. 6. Panelgesprek voorgerecht met vier personen 8. Generatietafels hoofdgerecht met zes tot acht personen 9. Terugkoppeling en afsluiting - nagerecht 3
Het is ook mogelijk om niet te gaan voor zo n uitgebreide maaltijd (borrel, voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht), maar alleen aan tafel te gaan bij onderdeel 8. Daar vindt het daadwerkelijke gesprek plaats. Tot slot is ook een optie om bij onderdeel 5-8 met een vaste groep aan tafel te gaan en deze onderdelen met je tafel te doen. Dus niet in tweetallen, met drie mensen of met 6-8 personen, maar met je hele tafel. Achtergrondinformatie bij het programma Voor de uitwerking van bovenstaand programma vindt u hieronder een aantal concrete uitwerkingen, opdrachten en vragen. Ad 4. De (lusten &) lasten van een generatie Als generaties zoeken we elkaar niet van nature op. Er is veelal sprake van een generatiekloof. Om die te kunnen overbruggen, is het goed om helder te hebben wat die kloof is, wat kan er tussen de generaties instaan? In een filmpje wordt helder gemaakt, wat er dwars kan zitten, wat lastig gaat tussen verschillende generaties en wat niet werkt. Door dat te benoemen, kunnen we verder en met elkaar op zoek gaan naar oplossingsrichtingen. Bespreek het filmpje kort plenair, met de volgende vragen: - Is dit herkenbaar? - Is er een generatiekloof en is het nodig deze te overbruggen? - Wat zou kunnen helpen? (deze laatste vraag kort aanstippen, tijdens de rest van de avond zoomen we daar verder op in) Ad 5. Generatieproefjes Laat de deelnemers op zoek gaan naar een generatiegenoot en met elkaar delen hoe de eerste 15 jaar van hun leven eruit zag. Een belangrijke fase als het gaat om generatieontwikkeling. Vragen die je mee kunt geven: - Wat gaven je ouders je mee? - Welke plek had school? - Hoe zag je vrije tijd eruit en je vriendschappen? - Hoe zag je jeugd er uit in relatie tot kerk en geloof? - Wat gaven je ouders je mee? Wat kreeg je mee in de kerk? Hoe vond je het, hoe keek je tegen het geloof / de kerk aan? Wat vonden je vriendjes er van? Geef de tweetallen twee keer 5 minuten om elkaar hierover te bevragen. Doe een korte plenaire terugkoppeling en vraag per generatie een tweetal naar wat hun generatie kenmerkt. Ad 6. Panelgesprek Vraag voorafgaand aan deze avond drie personen van verschillende generaties. Met hen bespreek je de volgende vragen van tevoren goed door: 1. In welke tijd groeide je op? Kun je ons kort meenemen in de sfeer die er was toen jij jong was? Wellicht is er een voorbeeld uit die tijd die kenmerkend is voor die tijd, die je kan delen? 2. Welke waarden waren belangrijk? Wat kreeg je mee van ouders, opvoeders, leraren, cultuur & media, kerk? 3. Hoe keek je als kind en puber tegen het geloof en de kerk aan, wat vonden je vrienden ervan? 4
4. Hoe is je geloofsopvoeding van invloed geweest op hoe je nu gelooft? 5. Tot slot: Wat zou je van een andere generatie willen weten of kunnen leren? Tijdens het panelgesprek switch je bij de vragen tussen de verschillende generaties. Je kunt ze een klein beetje de ruimte geven om ook elkaar te bevragen. Bewaak de regie echter goed, loop niet uit en zorg dat de belangrijkste vragen gesteld zijn. Ad 8. Generatietafels Laat de deelnemers aan tafel gaan zitten. Het zou mooi zijn als iedere tafel een gespreksleider heeft. Iemand die het gesprek richting geeft. Het risico bij het gesprek aan tafel is namelijk dat het alle kanten op kan gaan. Ga daarom voorafgaand aan de Generatieproeverij een uur apart zitten met de tafelleiders en bespreek met hen het thema. Loop de vragen door en bepaal je gezamenlijke doel. Indien mogelijk zou je hen ook via de mail goed kunnen instrueren. Laat de Generatietafels met elkaar in gesprek gaan naar aanleiding van de volgende thema s: - reactie op het panelgesprek, verschillen tussen de generaties. Wat viel op? Wat herken je, en wat juist niet? - Daarnaast een gesprek over hoe generaties voor elkaar van waarde kunnen zijn (a) wat kunnen generaties voor elkaar betekenen? (b) wat zou er in de kerk mogelijk zou zijn? (c) wat kan je zelf doen (d) Laat deelnemers op papieren tafelkleden meeschrijven en tekenen. Ad 9. Smaakt dit naar meer? Vraag na afloop van de avond de generatietafels om reactie. De tafelkleden worden verzameld en er wordt door iedere tafel iets gedeeld: wat valt op, vraagt om verduidelijking, wordt herkend? Met elkaar kauwen we op de vraag: smaakt dit naar meer? Groepsindeling Generatietafels Bewust willen we natuurlijk dat verschillende generaties met elkaar in gesprek gaan aan tafel en van elkaar leren. Daarvoor is nodig dat de groepjes gemengd zijn samengesteld. De samenstelling moet als het kan zó zijn dat in elk groepje één of meer vrouwen zitten, één of meer mannen, en dat de diverse generaties vertegenwoordigd zijn. U kunt de opdracht geven om daar zelf even voor te zorgen: laat iedereen maar kijken of er nog een groepje is waarin nog ruimte is voor hem/haar (even chaos, maar dat komt vanzelf goed). 5
Uitgave van de HGJB augustus 2016 Landelijk Centrum HGJB Pr. Bernhardlaan 1 3722 AE Bilthoven tel. 030-2285402 info@hgjb.nl NL 35 RABO 0308 3168 35 6