Datum 15-04-2015 Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz Barend van Heusden Marnix Academie Utrecht, 18 maart 2016
Datum 15-04-2015 2 Inleiding Een heel bekende tegenstelling: natuur (en techniek) versus cultuur Een heel bekende taakverdeling: Alfa (geesteswetenschappen; cultuur) Bèta (natuurwetenschappen; natuur) Gamma (sociale wetenschappen; gedrag)
Datum 15-04-2015 3 De tegenstelling klopt niet helemaal, omdat: wetenschap en techniek zijn vormen van cultuur; cultuur is de natuur van de mens Dat wil zeggen dat: bèta ook alfa is, en alfa ook bèta, en gamma is zowel bèta als alfa...
Culturele complexiteit Datum 15-04-2015 4 Eerder dan om gescheiden domeinen gaat het om verschillende aspecten, of dimensies, van een complexe werkelijkheid. Om die complexiteit te kunnen hanteren, is inzicht in de onderliggende structuur nodig.
Datum 15-04-2015 5 (Menselijke) cultuur ontstaat wanneer de informatieverwerking wordt verdubbeld ( decoupling ): Mensen ervaren een instabiel hier-en-nu, Terwijl ze dit hier-en-nu herkennen op basis van stabiele herinneringen
Datum 15-04-2015 6 Dit verschil genereert de menselijke conditie: Een besef van tijd (heden, verleden en toekomst); een zekere vrijheid (mogelijkheden); gevoelens van onzekerheid en angst en zelfbewustzijn Het verschil tussen stabiele herinneringen en een instabiel hier-en-nu wordt aangepakt met behulp van verschillende cognitieve strategieën (Merlin Donald). Maar hoe gebeurt dit?
Datum 15-04-2015 7 Hier-en-nu sensorisch (accommodatie) motorisch (assimilatie) waarneming verbeelding concrete herinneringen: episodisch analyse conceptualisering abstracte herinneringen: semantisch gezicht human face nägu De vier cognitieve dimensies van cultuur
Datum 15-04-2015 8 De dragers van cultuur: de media waarneming: lichaam verbeelding: artefacten analyse: grafische tekens conceptualisering: taal
Datum 15-04-2015 9 Cumulatieve evolutie / ontwikkeling van cultuur Verdubbeling Mimetisch Mythisch Theoretisch (lichaam) (artefacten) (taal) (grafisch) 3/4 jaar 5/6 jaar 8/9 jaar 12/14 jaar 5.000.000 2.000.000 200.000 35.000.
Datum 15-04-2015 10
Datum 15-04-2015 11 Het platte vlak ((klei)tablet, papier, bord) stelt ons in staat abstracties te zien. Structuren zien ( inzicht ) is een voorwaarde voor theorie en theoretische cultuur.
Datum 15-04-2015 12
Datum 15-04-2015 13 De theoretische cultuur hangt dus samen met een specifiek type drager (medium). Theoretische cognitie is niet aangeboren ons brein (de visuele cortex) moet leren structuren te ontdekken en te zien. Democratie veronderstelt theoretisch denken
Datum 15-04-2015 14
Datum 15-04-2015 Cultuuronderwijs: onderwijs in cultureel bewustzijn Theorie: een cognitief systeem dat in staat is een onderscheid te maken tussen herinnering en hier-en-nu (door verdubbeling van de informatieverwerking), is noodzakelijk recursief: omdat het cognitieve proces zelf wordt opgeslagen in het geheugen en dus ook kan worden herkend als hier-en-nu.
Datum 15-04-2015 sensorisch (accommodatie) motorisch (assimilatie) Zelfwaarneming: nieuws; gechiedenis Zelfanalyse: cognitiewetenschap Zelf-verbeelding: kunsten en amusement Zelf-conceptualisering: religie, ideologie concrete herinneringen: episodisch abstracte herinneringen: semantisch Basisvormen van cultureel bewustzijn
Datum 15-04-2015 17 24-3-2016 Cultureel bewustzijn is belangrijk omdat het een basis verschaft aan het bewuste handelen. Cultureel bewustzijn is: Persoonlijk (individueel) Gedeeld (collectief; historisch) Menselijk (universeel) In cultuuronderwijs (media, de kunsten, filosofie, geschiedenis, burgerschap, enz.) wordt het cultureel bewustzijn, in al zijn dimensies en aspecten onderwezen en ontwikkeld.
Datum 15-04-2015 18 Onderwijs Verschillende vakken? Zeker, maar: dezelfde vaardigheden, dezelfde media, voor verschillende onderwerpen.
Datum 15-04-2015 19 Onderwijs (nu) Vaardigheden Waarnemen Verbeelden Conceptualiseren Analyseren Onderwerpen Natuur anorganisch Natuur organisch Leven Gedrag Techniek Cultuur Media Lichaam Voorwerpen Taal Grafisch
Datum 15-04-2015 20 Onderwijs (anders in 2032?) Vaardigheden Waarnemen Verbeelden Conceptualiseren Analyseren Onderwerpen Natuur anorganisch Natuur organisch Leven Gedrag Techniek Cultuur Media Lichaam Voorwerpen Taal Grafisch
Datum 15-04-2015 Dank voor uw aandacht!