1 Robuust openbaar vervoer vanuit een reizigersperspectief Ir. Menno Yap Adviseur Openbaar Vervoer Goudappel Coffeng 21 november 2014 Auteurs Ir. Menno Yap Goudappel Coffeng Dr.ir. Niels van Oort Goudappel Coffeng / TU Delft Dr.ir. Rob van Nes TU Delft Transport & Planning
Robuust openbaar vervoer vanuit een reizigersperspectief 21-11-2014 2
Beperkingen in huidige studies naar OV robuustheid Focus op kleine verstoringen die geen invloed hebben op infra beschikbaarheid Bij onderzoek naar grote verstoringen die infra beschikbaarheid reduceren focus op mono-level OV netwerken: Beschikbaarheid van andere netwerk niveaus van andere vervoerders wordt veelal niet in beschouwing genomen Geen focus op het integrale, multi-level OV netwerk: beperkt reizigersperspectief Bij robuustheidsmaatregelen zijn de kosten altijd snel bekend, maar: Nauwelijks inzicht in (maatschappelijke) kosten van verstoringen Nauwelijks inzicht in (maatschappelijke) baten van robuustheidsmaatregelen 3
Onderzoeksdoel Ontwikkeling van een methodologie om de meest kwetsbare links in multi-level OV netwerken te identificeren Evaluatie en kwantificering van de mate van (on)robuustheid van deze meest kwetsbare links en van effecten van robuustheidsmaatregelen Het toepassen van deze methodologie op het multi-level OV netwerk Rotterdam Den Haag 4
Kwetsbare links in het multi-level OV netwerk Bij de evaluatie van link robuustheid c en wordt vrijwel alleen de impact W e,δn,τ δ n van een grote verstoring δ n in beschouwing genomen c en = W e,δn,τ δ n Vanuit een reizigersperspectief hangt link robuustheid c en af van de frequentie f e,δn waarmee verstoringen optreden, de duur τ e,δn van deze verstoringen, en de impact op reizigers W e,δn,τ c en = E f e,δn δ n E τ e,δn W e,δn,τ W e,δn,τ kan alleen door simulatie berekend worden lange rekentijden Pre-selectie criteria noodzakelijk als benadering van W e,δn,τ 5
Methodologie om kwetsbare links te identificeren Voor OV netwerken ontbreekt een methodologie om een indicatie te krijgen van de meest kwetsbare links vanuit een reizigersperspectief: analogie wegnetwerk Verstoringen op de link zelf eerste-orde effecten Terugslag effecten tweede-orde effecten Benadering impact op basis van I/C ratio reizigersvolume 6
Verwachte verstoringsduur per link segment Verwachte verstoringsduur voor trein link segmenten metro / lightrail en tram Gemiddeld: verwachte verstoringsduur tram links Den Haag > Rotterdam Verwachte verstoringsduur op metro / lightrail links Den Haag > Rotterdam 7
Verstoringsduur metro / lightrail netwerkniveau Den Haag / Zoetermeer: tweede-orde effect groter dan in Rotterdam Wisseldichtheid metronetwerk Rotterdam groter dan bij lightrail netwerk Den Haag / Zoetermeer In Rotterdam blijft het effect van een verstoring meer lokaal 8
Eerste selectie van kwetsbare links Meest kwetsbare links komen van verschillende netwerk niveaus Trein links zijn kwetsbaar door de grote impact op veel reizigers Verstoringen gebeuren vaker op metro / lightrail en tram links dan op trein links Met name drukke metro / lightrail en tram links zijn kwetsbaar 9
Output: meest kwetsbare links case study netwerk Delft Schiedam (trein) Wisselcomplex Gerdesiaweg / Voorschoterlaan Kralingse Zoom (metro) Brouwersgracht Den Haag Centraal (tramtunnel Den Haag) (tram) Rodenrijs Melanchtonweg (metro) Laan van NOI Forepark (metro / lightrail) 10
Evaluatie en kwantificering van link onrobuustheid Per link segment zijn 4 verstoringsscenario s onderscheiden op basis van: De mate van voorspelbaarheid van verstoringen De impact van verstoringen op infrastructuur beschikbaarheid OmniTRANS model is gebruikt voor toedeling van passagiers in elk scenario 5791 zones, 106.000 knopen, 116.000 links, 4 tijdsperiodes W e,δn,τ tussen onverstoorde en verstoorde scenario is voor elk HB-paar berekend: reistijd, reiskosten, comfort, niet-gefaciliteerde vraag en vraaguitval Empirische data over frequentie en duur van verstoringstypen zijn na statistische analyse gefit op theoretische kansverdelingsfuncties per seizoen Monte Carlo simulatie is gebruikt om verstoringen over 10 jaar te simuleren 11
Maatregelen ter verbetering van robuustheid Maatregel 1: Tijdelijk extra stops door intercity treinen Den Haag CS Utrecht op stations Zoetermeer en Den Haag Ypenburg, alleen in geval van een verstoring op de lightrail link Laan van NOI Forepark Maatregel 2: Aanleg van overloopwissels nabij halte Leidschendam-Voorburg op de lightrail link Laan van NOI - Forepark 12
Totale verstoringsduur op link segmenten Resultaten Monte Carlo simulatie voor een periode van 10 jaar: Link segment # verstoringen Totale verstoringsduur (dagen) Relatieve verstoringsduur (%) Laan van NOI - Forepark 0.9*10 3 54 1.5% Maatregel extra overloopwissels verhoogt frequentie van wisselstoringen: Link segment # verstoringen Totale verstoringsduur (dagen) Relatieve verstoringsduur (%) Laan van NOI Leidsch 0.7*10 3 43 1.2% Leidsch - Forepark 0.3*10 3 19 0.5% 13
MKBA Laan van NOI Forepark Extra IC stops: minder wachttijd Extra wissels: minder reistijd extra voertuigtijd en minder comfort meer infrastructuur kosten Extra IC stops: NCW: 3.4*10 5 Extra overloopwissels: NCW: - 1.5*10 6 14
Maatschappelijke kosten van onrobuustheid Link segment Maatregel Totale kosten 10 jaar ( 10 6 ) Gem. kosten per verstoring ( 10 3 ) LvNOI - Forepark Geen maatregelen 4.3 5.4 Maatregel extra intercity stops kan de maatschappelijke kosten van verstoringen verminderen Incentives NS noodzakelijk (verdeling kosten en baten over stakeholders) Belang van volledige informatie voor reizigers Effect op kosten (%) LvNOI - Forepark Extra IC stops 3.9 5.0-8% LvNOI - Forepark Overloopwissels 5.8 6.2 + 35% Maatregel extra overloopwissels verhoogt de maatschappelijke kosten van verstoringen door hoge infrastructurele kosten 15
Conclusies Tot nu toe: beperkte kwantificering van kosten van onrobuustheid en de baten van robuustheidsmaatregelen in OV netwerken Deze studie: ontwikkelt een methodologie om kwetsbare netwerkdelen in multilevel OV netwerken te identificeren en hiervoor de (on)robuustheid te kwantificeren Deze methodologie kan bij vervoerders worden toegepast voor ex-ante evaluatie van mogelijke robuustheidsmaatregelen Ondanks de relatief lage frequentie van grote verstoringen, is vanuit een maatschappelijk perspectief ruimte voor verbetering van robuustheid 16
17 Robuust openbaar vervoer vanuit een reizigersperspectief Ir. Menno Yap Adviseur Openbaar Vervoer Goudappel Coffeng 21 november 2014 Auteurs Ir. Menno Yap Goudappel Coffeng Dr.ir. Niels van Oort Goudappel Coffeng / TU Delft Dr.ir. Rob van Nes TU Delft Transport & Planning