RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Voortgezet Onderwijs Veghel Fioretti College locatie Muntelaar PRO Plaats : Veghel BRIN nummer : 04SU C2 BRIN nummer : 04SU 02 PRO Onderzoeksnummer : 273854 Datum onderzoek : 17 april 2014 Datum vaststelling : 10 juli 2014
Pagina 2 van 11
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 17 april 2014 een onderzoek uitgevoerd op de praktijkschool van het Fioretti College, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Het Fioretti College heeft naast afdelingen vmbo en mavo een afdeling voor praktijkonderwijs. Alle afdelingen zijn in hetzelfde gebouw gevestigd. De praktijkschool heeft een eigen gedeelte in dit gebouw. De praktijkschool heeft 253 leerlingen. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is de tweejaarlijkse bezoekcyclus die de inspectie voor scholen voor praktijkonderwijs hanteert. De praktijkschool van het Fioretti College is voor het laatst in 2012 bezocht en daarom voert de inspectie nu een kwaliteitsonderzoek uit. Toezichthistorie De praktijkschool is twee jaar geleden voor het laatst bezocht. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met de directie, leiding van de praktijkschool, de zorg- en onderwijscoördinator, leraren en leerlingen. Wij hebben individuele ontwikkelinsplannen (IOP) bestudeerd. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Pagina 3 van 11
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11
2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op de Praktijkschool van het Fioretti College hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht in houden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter te veel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor Praktijkschool van het Fioretti College is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de Praktijkschool van het Fioretti College het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op Praktijkschool van het Fioretti College op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 11
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op de praktijkschool van het Fioretti College. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld De praktijkschool van het Fioretticollege straalt geborgenheid uit. Docenten hebben over het algemeen een goede pedagogische relatie met leerlingen. De opbrengsten, het onderwijsleerproces en de kwaliteitszorg beoordelen wij op vrijwel alle punten als voldoende. Sinds het vorige inspectiebezoek twee jaar geleden heeft de school vooruitgang geboekt bij het ontwikkelen van individuele ontwikkelingsplannen (IOP). De didactische doelen die docenten in IOP's formuleren zijn te weinig concreet. Wanneer de school concretere doelen formuleert is het beter mogelijk om in het verlengde daarvan een gericht aanbod te formuleren voor individuele leerlingen in de klas. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Pagina 6 van 11
Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1P De leerlingen behalen het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.7 De leerlingen van het praktijkonderwijs functioneren naar verwachting in de vervolgopleiding of het werkveld. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 1 2 3 4 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming 1 2 3 4 5.4 De school ondersteunt de leerlingen en de ouders/verzorgers bij de keuzes tijdens de schoolloopbaan. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. De school begeleidt leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben effectief aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief. (extra ondersteuning) 1 2 3 4 10.1 Het bevoegd gezag stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast. 10.2 De leerling ontvangt onderwijs zoals beschreven in het ontwikkelingsperspectief. 10.3 De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. Pagina 7 van 11
De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 8 van 11
3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsleerproces, kwaliteitszorg. Opbrengsten De school maakt gebruik van de landelijke uitstroommonitor om haar uitstroomgegevens te verantwoorden en te vergelijken met het landelijke en regionale beeld. De succesvolle uitstroom ligt voor de schooljaren 2009-2010 tot en met 2011-2012 gemiddeld op ruim 96%. De meeste leerlingen stromen uit naar een combinatie van werken en leren. De bestendige plaatsing ligt rond het landelijk gemiddelde. Dit wil zeggen dat leerlingen twee jaar na het verlaten van de school in voldoende mate volgens het uitstroomprofiel geplaatst zijn. Onderwijsleerproces Een centraal element in de beoordeling van het onderwijs op scholen voor praktijkonderwijs is de wijze waarop scholen in de afgelopen jaren de individuele leerroutes hebben ingericht. Het werken met een individueel ontwikkelingsplan (IOP) moet in de lespraktijk herkenbaar zijn. De praktijkschool van het Fioretti college heeft sinds het vorige inspectiebezoek twee jaar geleden grote stappen gezet wat betreft de ontwikkeling van IOP s. Alle leerlingen hebben nu een IOP. De IOP s hebben een duidelijke structuur. Samen met de mentor formuleren leerlingen doelen voor hun sociaal-emotionele en didactische ontwikkeling. Deze doelen komen op een kaart te staan die leerlingen aan docenten kunnen geven als ze eraan willen werken. De docent evalueert of de leerling voortgang heeft geboekt ten aanzien van de doelen en zet deze evaluatie beknopt op de kaart. Voor sociaal-emotionele doelen werkt dit over het algemeen goed, alhoewel de school een effectieve aanpak moet ontwikkelen voor leerlingen die hun kaart te weinig aanbieden aan docenten. De doelen op sociaal-emotioneel gebied in de IOP s zijn over het algemeen concreet geformuleerd. Dit maakt het mogelijk doelen te evalueren. In de IOP s is de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen goed te volgen. Dit geldt in veel mindere mate voor de didactische doelen op het gebied van taal en rekenen. Beter begrijpend leren lezen is een doel dat niet goed geëvalueerd kan worden. Docenten en/of mentoren zullen leerlingen dan ook moet helpen om dit soort doelen te vertalen in concreet meetbare (tussen)doelen. In de praktijk blijkt ook dat docenten vooral doelen op sociaal-emotioneel gebied evalueren en niet de didactische doelen op cognitief gebied. Docenten evalueren doelen soms ook alsof het een doel op sociaal-emotioneel gebied is. De leerling Pagina 9 van 11
heeft hard gewerkt aan rekenen. Door cognitieve, didactische doelen concreter te formuleren kunnen docenten en mentoren ze beter evalueren. Zo nodig kunnen docenten of mentoren doelen vervolgens bijstellen. Bovendien is de voortgang van de leerling beter te volgen. Mentoren/coaches hebben een spilfunctie in het onderwijsleerproces en de begeleiding van leerlingen. Door coachgesprekken hebben mentoren over het algemeen goed zicht op de ontwikkeling van hun mentorleerlingen. Coaches maken de informatie uit coachgesprekken echter op verschillende manieren inzichtelijk. Een meer eenduidige en systematische verslaglegging, waarbij relevante informatie uit de gesprekken ook in het IOP wordt opgenomen, kan helpen om docenten, mentoren en andere ondersteuners meer handvatten te bieden bij de begeleiding van leerlingen. Bovendien maakt de school deze informatie dan ook inzichtelijk voor ouders en de leerlingen zelf. Daarnaast kan het de schoolleiding inzicht geven in de kwaliteit van de coachgesprekken die mentoren voeren. Er zijn grote verschillen in de kwaliteit van het didactisch handelen van docenten. Gemiddeld genomen is de leskwaliteit voldoende. Wel zijn er een aantal verbeterpunten. De meeste lessen hebben een duidelijke opbouw. Deze opbouw maken de docenten echter niet altijd inzichtelijk voor de leerlingen. Inzichtelijkheid in de opbouw van de lessen kunnen docenten bereiken door leerlingen te vertellen wat ze gaan leren en aan het eind van de les terug te koppelen naar dit leerdoel. Docenten leggen begrijpelijk uit. Docenten kunnen vaker controleren of leerlingen de uitleg goed begrepen hebben door leerlingen de uitleg nog eens in hun eigen woorden te laten herhalen. Daarnaast is het belangrijk dat docenten berekeningen volledig op het bord zetten als ze van leerlingen verwachten dat deze ook altijd hun berekeningen opschrijven. Leerlingen zijn over het algemeen actief bezig in de les. Docenten geven leerlingen feedback. Veel docenten zijn er bij het beantwoorden van vragen van leerlingen echter op gericht dat deze leerlingen het goede antwoord geven en zijn minder bezig met de gedachtegang achter de vragen en antwoorden van leerlingen. Nieuwsgierigheid naar deze gedachtegang maakt het beter mogelijk om inzicht te krijgen in leerprocessen bij en leerstrategieën van leerlingen. Als docenten het leerproces van leerlingen niet verhelderen kunnen ze hier ook geen feedback op geven. Dit is voor een aantal docenten een punt van verbetering. Een aantal docenten deelt zo nu en dan een compliment uit. Er waren echter ook lessen waar dat helemaal niet gebeurde. Docenten hebben over het algemeen een goede pedagogische relatie met leerlingen. Het is wel belangrijk dat docenten de sociaal-emotionele Pagina 10 van 11
competenties van leerlingen ook bevorderen door zelf het goede voorbeeld te geven. De schoolleiding en de zorg- en onderwijscoördinator hebben beredeneerde keuzes gemaakt over de genormeerde toetsen, methodetoetsen en methodes die ze in verschillende leerjaren inzetten. Leerlingen verder helpen op sociaal-emotioneel gebied zien we op verschillende niveau's terug in de school, zowel beleidsmatig, in de klassen als in de extra ondersteuning. Het is nog een ontwikkelpunt van de school, zoals schoolleiding en coördinatoren ook zelf aangeven, om wat er gebeurt in de leslokalen op het cognitieve vlak aansluiting te laten vinden bij de beleidsmatige ontwikkelingen. Kwaliteitszorg Het kwaliteitszorgsysteem van de school beoordelen wij op bijna alle punten als voldoende. De school analyseert de opbrengsten en relateert deze aan ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Er zijn gesprekken met bedrijven en gemeente zodat leerlingen naar arbeid, vervolgopleidingen en combinaties van arbeid en leren kunnen uitstromen ondanks veranderingen in omgeving zoals hogere wordende eisen bij ROC s, veranderingen in werkgelegenheid en bezuinigingen bij bedrijven. Er is een gesprekscyclus waarbij de schoolleiding docenten bezoekt aan de hand van een kijkwijzer, gebaseerd op de vijf rollen van de docent. De school is bezig om informatie, onder andere op basis van deze lesbezoeken, te gebruiken om afdelingsbrede scholingsbehoeften in kaart te brengen. De schoolleiding en coördinatoren hebben inzicht in de kwaliteit van docenten en van de IOP s. Een belangrijk speerpunt is het verbeteren van IOP s ten aanzien van de cognitieve didactische doelen en daaraan gekoppeld een meer planmatige aanpak van het individuele aanbod op cognitief gebied in de klas. De beleidsmatige in gang gezette ontwikkelingen moeten op dit vlak nog een weerslag krijgen op lespraktijken in de klas. Vervolgens moet de school deze praktijken evalueren en zo nodig bijstellen om van voldoende borging te kunnen spreken. Pagina 11 van 11