ontdekdebieb.nl Begroting 2015
Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1. Samenvatting van de begroting 2015 4 2. Algemeen 6 3. Beleidsuitgangspunten en inrichting van de begroting 7 4. De Formulebibliotheek 8 4.1. Inrichting 9 4.2. Assortiment 10 4.3. Service 11 5. De Educatieve bibliotheek 12 5.1. Doorontwikkeling 13 6. De Digitale bibliotheek 14 6.1. Beleid en Personeel 15 6.2. Financiering Basispakket digitale content 15 7. Organisatie BNF 17 8. Bekostiging 18 8.1. Inkomsten uit subsidie van gemeenten in noordwest 18 8.2. Inkomsten uit subsidie van gemeenten in noordoost 20 8.3. Inkomsten uit leden 20 8.4. Inkomsten van provincie Fryslân en Rijk 21 9. Borging en risicobeheersing 22 9.1. Meerjaren convenant 22 9.2. Frictiekosten en fusiekosten 22 9.3. Opbouw van reservepositie 22 10. Boekjaar 2015 als overgangsjaar 23 2. Begrote staat van baten en lasten 25 Begrote staat van baten en lasten 2015 Bibliotheken Noord Fryslân 26 Toelichting op de begrote staat van baten en lasten 2015 27 3. Bijlagen 31 Begrote staat van baten en lasten 2015 Gemeentes Regiovisie 32 Achtkarspelen - Dantumadiel - Dongeradeel - Ferwerderadiel - Kollumerland Begrote staat van baten en lasten 2015 Het Bildt 33 Begrote staat van baten en lasten 2015 Franekeradeel 34 Begrote staat van baten en lasten 2015 Harlingen 35 Begrote staat van baten en lasten 2015 Leeuwarderadeel 36 Begrote staat van baten en lasten 2015 Menameradiel 37 Begrote staat van baten en lasten 2015 Terschelling 38 Begrote staat van baten en lasten 2015 Vlieland 39 Begrote staat van baten en lasten 2015 Ameland 40 Begrote staat van baten en lasten 2015 Schiermonnikoog 41 Overzicht activa 42 Staat van investeringen 43 Overzicht geldleningen 44 Overzicht mutaties reserves/voorzieningen 45 Liquiditeitsprognose/kasstroomoverzicht 46
1. Inleiding
1. Samenvatting van de begroting 2015 In deze Begroting 2015 is voor de eerste keer het nieuwe beleid en de fusie tussen BNOF en BNWF in een begroting vertaald. De uitkomsten stemmen tot tevredenheid. Er is sprake van een sluitende begroting en minstens zo belangrijk: het blijkt financieel mogelijk het door de 14 opdracht gevende gemeenten gewenste beleid uit te voeren. Algemeen De begroting 2015 laat zien dat er door de forse herziening van bibliotheekbeleid, een regionale aanpak, forse reorganisaties en een fusie tussen BNOF en BNWF een toekomstbestendige bibliotheekdienstverlening met een gezonde financiële basis is ingericht. Daarin is een optimale verhouding gevonden tussen enerzijds de subsidie en de kosten voor de leden en anderzijds het bereik van de inwoners en de kwaliteit in de dienstverlening. De begroting is voor alle gemeenten in principe sluitend. Specifiek wat we gaan realiseren in 2015 De formulebibliotheek De collecties op peil in alle vestigingen volgens de normen van de formulebibliotheek De openingsuren in alle vestigingen conform de normen van de formulebibliotheek Alle medewerkers gekwalificeerd conform het functieprofiel Herinrichting van Dokkum (2014), Dronryp en St.- Annaparochie Nieuwbouw in Vlieland en De Westereen Verhuizing en herinrichting in Stiens (2014) De educatieve bibliotheek Collecties op alle basisscholen in kernen waar geen openbare bibliotheek is Uitleen op deze scholen met zelfbediening met nieuwe software en aangepaste hardware Portal op deze scholen naar de bibliotheek en digitale informatie Basis voor de doorgroei naar het concept van dbos in alle scholen in het werkgebied Contract voor 1900 leerlingen met scholenkoepel pcbo Noventa in Achtkarspelen Voortzetting van de dienstverlening aan peuterspeelzalen en kinderopvang De digitale bibliotheek en communicatie Ontwikkeling beleidsplan voor de digitale bibliotheek en communicatie Aansluitend het team opbouwen door een bijpassende bezetting in formatieomvang en deskundigheden Invoer landelijke huisstijl in alle uitingen voor geheel BNF Vernieuwde website op basis van landelijke infrastructuur Sturing en leiding Nieuwe structuur van het bestuurlijk overleg en de organisatie van de ambtelijke ondersteuning Meerjarenconvenant 2016 2018 tot aan gemeentelijke herindeling Ervaren Raad van Toezicht met deskundigheden conform het profiel van de raad Ondernemingsraad met 5 vertegenwoordigers uit beide voormalige organisaties Compact, daadkrachtig en ambitieus managementteam met een fulltime directeur en op iedere organisatielijn een leidinggevende, ondersteund door een managementassistent Netwerk Efficiënte organisatie van financiële administratie, automatisering en mediaverwerking door dienstverleningsovereenkomsten met Bibliotheekservice Fryslân Innovatie vanuit het Kenniscentrum van Bibliotheekservice Fryslân, het Directieberaad van de Friese openbare bibliotheken en landelijke organisaties 4
Verschil noordoost en noordwest Het begrote resultaat laat een belangrijk verschil zien tussen noordwest en noordoost. In noordwest hadden de bezuinigingen nog ingrijpender gevolgen voor de dienstverlening dan in noordoost. Dat wordt nu voor een deel gecompenseerd door de voordelen van de fusie. Door de fusie krijgt noordwest tegen dezelfde kosten meer personeel tot zijn beschikking in directie en management en vooral ook in de digitale bibliotheek en communicatie. Voor noordoost is het voordeel te zien in het financiële overschot dat uit de begroting blijkt. In de prijs/kwaliteitverhouding in de fusie ligt de kwaliteitswinst bij NW en het prijsvoordeel bij NO. Overgangsjaar Het jaar 2015 wordt een overgangsjaar waarin BNF in de praktijk zal realiseren en zal rapporteren wat inhoudelijk en financieel in het fusieplan en deze begroting staat beschreven. Ook wordt het jaar 2015 benut om het ingezette beleid en de voordelen van de fusie met de gemeenten af te stemmen en een basis te leggen voor een meerjarenovereenkomst. Het doel hiervan is de continuïteit en kwaliteit in de dienstverlening aan de inwoners te borgen. De afstemming en samenwerking tussen gemeenten, eerst in NO met de Regiovisie en nu in NW met het beleidsplan De bibliotheek als TomTom van de samenleving, heeft zijn voordelen bewezen. De fusie vergroot de kansen om een optimale prijs/kwaliteit te bereiken. Er is een goede basis gelegd voor een samenwerking tussen de 14 gemeenten van NO en NW. De kunst is nu zowel beleidsmatig als financieel afstemming te houden. Gebeurt dat niet dan verdampen de voordelen. Het jaar 2015 is een belangrijke test voor gemeenten en bibliotheek om de beleidsvoornemens waar te maken. Het jaarverslag en de jaarrekening 2015 zullen uitwijzen wat de resultaten zijn. Uit het overleg tussen gemeenten en bibliotheek zal blijken hoe de verdere toekomst ingevuld gaat worden. Het fundament is goed: beleid, financiën en organisatie zijn in balans. De kunst is nu om de balans te houden. 5
2. Algemeen In de afgelopen jaren is er veel veranderd in het bibliotheeklandschap. Deels door maatschappelijke ontwikkelingen en deels door bezuinigingen. Dat geldt zeker ook voor het noorden van Fryslân. De ontwikkelingen zijn eerst gescheiden in het noordoosten en het noordwesten behandeld. Sinds juli 2014 geldt de vernieuwende aanpak van het bibliotheekwerk voor geheel noord Fryslân. Omgevingsfactoren Uit vergelijking van de beleidsplannen hebben de bibliotheekorganisaties BNWF en BNOF geconcludeerd dat visie en beleid vrijwel naadloos op elkaar aansluiten. Dat de visies overeenkomen wordt mede veroorzaakt doordat de problematiek van het werkgebied sterke overeenkomsten vertoont. Noord Fryslân kent als problematiek: achterblijvende bevolkingsgroei, een relatief eenzijdige en onvoldoende toekomstgerichte economische structuur, laag gemiddeld opleidingsniveau, nog onvoldoende profiteren van mogelijkheden in het toerisme, een in verhouding lagere gemiddelde arbeidsparticipatie, lager gemiddeld inkomen per huishouden decentrale ligging. Hierdoor is er sprake van een wig in de sociaaleconomische ontwikkeling tussen Fryslân en noord Fryslân. Geen actie ondernemen betekent dat deze wig steeds groter zal worden. Samenwerking is nodig om de problemen in noord Fryslân daadkrachtig aan te pakken. De bibliotheek wil hier vanuit eigen deskundigheid een bijdrage aan leveren. Die lijnen zijn: 1. de fysieke bibliotheek middels het concept van de landelijke formulebibliotheek 2. de educatieve bibliotheek middels het concept van de bibliotheek op school (dbos) 3. de digitale bibliotheek middels het concept van Bibliotheek.nl. Er zijn geen redenen om van de landelijke lijn en ingeslagen beleid af te wijken. De eenheid in visie en beleid biedt juist kansen om het rendement van de landelijke diensten te vergroten. Regio noord Gemeenten in noordoost en noordwest kozen ervoor de problematiek op regionaal niveau aan te pakken in de verwachting dat bundeling van krachten, mensen en middelen de beste prijs-kwaliteitverhouding in de dienstverlening aan de inwoners zou bieden. In het fusietraject is aangetoond dat verdere schaalvergroting nogmaals een substantiële verbetering van de prijs-kwaliteitverhouding oplevert. Fusie niet als doel op zich maar als een middel om je doelen te bereiken. Met ingang van 1 juli 2014 is het bibliotheekwerk in de 14 gemeenten in noord Fryslân opgedragen aan stichting Openbare Bibliotheken Noord Fryslân (BNF). Het betreft de gemeenten Achtkarspelen, Ameland, Dantumadiel, Dongeradeel, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Harlingen, Het Bildt, Kollumerland c.a., Leeuwarderadeel, Menameradiel, Schiermonnikoog, Terschelling en Vlieland. (Landelijk) beleid In de beleidsplannen van zowel noordoost als noordwest is de keuze gemaakt aan te sluiten bij de landelijk ontwikkelde bibliotheeklijnen. Deze lijnen sluiten goed aan op de vraag vanuit de opdracht gevende gemeenten. 6
3. Beleidsuitgangspunten en inrichting van de begroting Het nieuwe beleid in noord Fryslân betekent in de praktijk een driedeling in de dienstverlening aan de inwoners: de formulebibliotheek, de educatieve bibliotheek en de digitale bibliotheek. In de organisatiestructuur en in de begroting is die indeling terug te zien. Intern betekent dit dat iedere leidinggevende inzicht heeft en verantwoordelijk is voor een deel van de organisatie en een bijbehorend deel van de begroting. De begroting is tevens ingericht volgens geldstromen. De subsidie van gemeenten en de inkomsten van gebruikers zijn gescheiden van elkaar inzichtelijk gemaakt. De indeling in hoofdstukken sluit ook aan bij de nu geldende subsidieafspraken. De vijf gemeenten op de wal in noordoost delen alle baten en lasten en worden in de begroting als een eenheid gepresenteerd. De gemeenten in noordwest kennen een basisbedrag per inwoner, maar ieder is verantwoordelijk voor en betaalt de huisvesting in de eigen gemeente. Om die reden wordt iedere gemeente in noordwest apart opgenomen. Alle kosten, met uitzondering van de huisvesting, worden gedeeld op basis van inwoneraantal. Voor Ameland en Schiermonnikoog zijn aparte afspraken gemaakt. Voor alle gemeenten betekent deze opzet inzicht in de kosten van de 3 beleidslijnen. Het is een soort van productbegroting. Gevolg van de nieuwe inrichting van de begroting is ook dat bedragen op andere kostenplaatsen zijn begroot. Dat geeft grote verschillen te zien in de bedragen die in de kolom begroting 2015, begroting 2014 en jaarrekening 2013 staan vermeld. De administratie is zo ingericht dat op gemeenteniveau inkomsten en uitgaven helder zijn en ook dat er inzicht is in de geldstromen van iedere vestiging. Het rekeningschema dat word gehanteerd is een landelijk systeem. Deze inrichting verschaft het management alle informatie die nodig is voor sturing en control. Deze gedetailleerde informatie is desgewenst beschikbaar voor overleg met en rapportage aan gemeenten. 7
4. De Formulebibliotheek In de spreiding van de vestigingen wordt rekening gehouden met de mobiliteit en de behoefte aan kwaliteit van de inwoners. Dat betekent dat de dienstverlening aan de mobiele inwoners van 13 jaar en ouder is geconcentreerd in bibliotheken in kernen met een regionale functie. Bibliotheken Noord Fryslân telt in 2015 16 vestigingen in 14 gemeenten. De bewoners wordt, ongeacht gemeentegrenzen, een basispakket met kwalitatief en kwantitatief goede collecties media in goede gebouwen, met ruime openingstijden en gekwalificeerd personeel geboden volgens de landelijk ontwikkelde inrichting- en marketing concepten. Niet mobiele inwoners wordt maatwerk geboden door middel van de Bibliotheek aan huis. Openingstijden, personeelsbezetting en budget voor onderhoud van de collecties zijn afgestemd op het daadwerkelijke gebruik door de inwoners ongeacht van welke van de 16 vestigingen men gebruik maakt. Dat garandeert dat de subsidie ingezet wordt in de vestiging waar de inwoner zich manifesteert ongeacht de woonplaats of gemeente van de inwoner en dat iedere euro hierdoor een maximaal rendement heeft. SCHIERMONNIKOOG TERSCHELLING Hollum AMELAND Nes Schiermonnikoog Midsland Terschelling Terschelling-West DONGERADEEL FERWERDERADIEL Dokkum VLIELAND Oost Vlieland Het Bildt St Annaparochie LEEUWARDERADEEL Stiens DANTUMADIEL De Westereen KOLLUMERLAND C.A. Kollum Buitenpost FRANEKERADEEL MENAMERADIEL ACHTKARSPELEN HARLINGEN Franeker Harlingen Dronryp Surhuisterveen 8
De ambitie van BNF is aan te sluiten bij het landelijke concept van de Formulebibliotheek. In het fusieplan staat daarover het volgende: Citaat van de site: www.debibliotheekformule.nl De Bibliotheekformule is in 2010 met subsidiegeld van OC&W ontwikkeld en op advies van de Samenwerkende PSO s Nederland (SPN) is het Retailbureau in het leven geroepen. Het Retailbureau zet zich in om de Bibliotheekformule landelijk uit te rollen, te zorgen voor uit- en doorontwikkeling en bewaking van de kwaliteit van de formule. De Bibliotheek sterker in de samenleving De Bibliotheekformule resulteert voor de aangesloten Bibliotheek in hogere uitleencijfers, toename van klanten, langer verblijf van klanten en in een hogere klanttevredenheid, mits de formule volledig en correct wordt ingevoerd. Op het moment dat er meer en meer bibliotheken overgaan tot de Bibliotheekformule zal ook het imago van de Bibliotheek een andere, modernere lading krijgen. Al met al versterkt de Bibliotheekformule de positie van de Bibliotheek in de samenleving. het huidige pand naar sociaal cultureel centrum De Skalm. De huisvestingskosten voor wat betreft huur en servicekosten zijn mede afhankelijk van het vloeroppervlak. Het plan en de financiële consequenties zijn nog niet volledig afgestemd met de gemeente. In deze begroting is uitgegaan van huur van 400 vierkante meter. Er is een nieuwe inventaris opgenomen conform de berekeningen van het Formulebureau. De subsidie wordt op basis van de werkelijke huisvestingslasten, zoals deze blijkt uit de jaarrekening 2015, afgerekend. De bibliotheek Dokkum wordt eind 2014 heringericht als gevolg van de sluiting van Damwâld per 1-1-2015. Voor basisschoolleerlingen wordt in de 3 scholen in Damwâld een collectie op school geplaatst. Voor alle inwoners van Damwâld, ook voor de basisschoolleerlingen die dat wensen, is Dokkum een alternatief. Het is dan wel noodzakelijk dat de collectie, de openingsuren en de personele bezetting op peil wordt gebracht om de vele nieuwe bezoekers van dienst te zijn. Ook de bibliotheekleden die al gebruik maken van Dokkum hebben hier grote voordelen van. De investering in de inventaris is in deze begroting verwerkt. Een en ander is conform afspraken in de Regiovisie. BNF zet optimaal in op de invoer van de formulebibliotheek en is aangesloten bij het landelijke Retailbureau dat de formulebibliotheek exploiteert. De organisatie van BNF is ingericht om de 4 componenten inrichting concept, assortiment concept, service concept en communicatie concept in de organisatie in te voeren. In de meerjarenbegroting is een forse investering opgenomen voor de inrichting van de vestigingen. 4.1. Inrichting Voor de berekening van de meerjarenbegroting, als onderdeel van het fusieplan, zijn de vestigingen beoordeeld. Financieel is rekening gehouden met een herinrichting van het merendeel van de vestigingen conform de uitgangspunten van de formulebibliotheek. Onderstaand een overzicht van de plannen. In de begroting 2015 is rekening gehouden met een verhuizing van de bibliotheek Stiens van In De Westereen wordt op 15 april 2015 een multifunctioneel gebouw met een volledig nieuw ingerichte bibliotheek opgeleverd. In de begroting zijn de huisvestingskosten en herinrichting conform de afspraken in de Regiovisie opgenomen. Plaatselijk Belang Dronryp is initiatiefnemer voor een plan waarbij het gebouw, waarin de bibliotheek is gehuisvest, gerenoveerd en multifunctioneel wordt gemaakt voor gebruik door meerdere organisaties. Het bibliotheekdeel in het gebouw wordt dan ook buiten de openingsuren goed benut en dat heeft ook een positief effect op het gebruik van de bibliotheek. De buitenzijde van het voormalig schoolgebouw wordt in de oorspronkelijke staat teruggebracht en de binnenzijde wordt vernieuwd. Verlichting en vloerbedekking worden vervangen, het schilderwerk wordt vernieuwd en de verouderde inventaris vervangen. Het concept van de indeling van de formulebibliotheek wordt toegepast. De kosten van de renovatie zijn opgenomen in een plan dat door plaatselijk belang wordt gedragen. De bibliotheek is verantwoordelijk voor de inventaris. 9
Tegen zeer geringe meerkosten (afschrijving inventaris) beschikt Dronryp dan over een volledig gerenoveerde bibliotheek volgens het concept van de formulebibliotheek. De gemeente Vlieland werkt onder de naam De Nieuwe School Vlieland (DNS) aan een volledig nieuw multifunctioneel gebouw in Oost-Vlieland. In het gebouw wordt een nieuwe bibliotheek volgens het concept van de Formulebibliotheek gerealiseerd. De begroting 2015 is hierop ingericht. De subsidie wordt op basis van de werkelijke huisvestingslasten, zoals deze blijkt uit de jaarrekening 2015, afgerekend. In St.-Annaparochie heeft een herinrichting met bestaand meubilair plaatsgevonden. De bij het formuleconcept behorende bewegwijzering moet nog worden aangebracht. Hiervoor is in de begroting 2015 een investering opgenomen. In Harlingen wordt al een paar jaar onderzoek gedaan naar de huisvestingsituatie. Het huidige pand over vier verdiepingen is verouderd en arbeidsintensief. Investeringen in het gebouw (liften, elektra, data, schilderwerk, vloerbedekking) zijn aanzienlijk. Een goed alternatief is een verhuizing naar sociaal-cultureel centrum Het Vierkant. Deze locatie staat midden in het woongebied, tussen de basisscholen aan een groot gratis parkeerterrein. Samenwerking met inwonende partijen is eenvoudig te realiseren. De investeringen zijn lager dan in het huidige pand het geval is, de exploitatie is gunstiger en de dienstverlening beter. Het collegeprogramma wil leegstand in het winkelcentrum tegengaan en spreekt zijn voorkeur uit voor huisvesting van de bibliotheek in het centrum. Het beter geschikt maken van het huidige pand in de winkelstraat is nu een punt van overleg. Vervanging van de inventaris is in deze begroting opgenomen. Op Schiermonnikoog waren sinds 2003 plannen in ontwikkeling om de bibliotheek te herhuisvesten in een multifunctioneel pand samen met VVV, bezoekerscentrum van natuurmonumenten, dorpshuis en een aantal andere organisaties. Voor de bibliotheek zou de grote winst zijn dat de inwoners en toeristen een compleet heringerichte bibliotheek kon worden geboden. Door de samenwerking zou het aantal openingsuren verdubbelen zonder meerkosten. Het plan werd inzet van de gemeenteraadsverkiezingen en is door de nieuwe raad afgewezen. De bibliotheek is nu terug bij af. Bovendien laat de exploitatie na een bezuiniging van 15.000 per 2015 geen investeringen meer toe. De wethouder heeft initiatief genomen voor overleg over de huisvestingsituatie. In Surhuisterveen is in 2014 de afdeling voor 13 jaar en ouder volgens het formuleconcept ingericht. De jeugdafdeling is enkele jaren terug heringericht. De 3 basisscholen hebben hierin meegedacht en financieel bijgedragen. Voor de andere bibliotheken (Franeker, Terschelling, Buitenpost, Nes en Hollum) zijn er op dit moment nog geen concrete plannen. De investeringen van totaal 597.000 zijn verwerkt in de begroting 2015. Het betreft: De Westereen 100.000 Dokkum 160.000 (gerealiseerd eind 2014) Dronryp 32.000 Harlingen 165.000 St.-Annaparochie 20.000 Stiens 80.000 (gerealiseerd eind 2014) Vlieland 40.000 De investeringen zijn conform de meerjarenbegroting, die een onderdeel vormt van de plannen tot fusie. De investeringen doen een forse aanslag op de liquiditeit. Voor Kollum is door de gemeenteraad besloten tot nieuwbouw van basisscholen en scholen voor het voortgezet onderwijs in combinatie met renovatie van dorpscentrum De Colle. De bibliotheek is huurder van ruimte in De Colle. De bibliotheek zal een centrale plek krijgen in dit concept. Een unieke en buitengewoon complete/complementaire aanpak die volkomen aansluit bij de visie op de moderne bibliotheek. De realisering ligt na dit begrotingsjaar. 4.2. Assortiment De collecties in de bibliotheken worden samengesteld op basis van het werkelijke gebruik door de inwoners van het werkgebied. De formule voor de samenstelling van de collectie is dat een boek, dvd, enz. gemiddeld 6 keer per jaar wordt uitgeleend. Dat is een goede mix van een collectie met voldoende keuze en omloopsnelheid/ beschikbaarheid van titels en de kosten. 10
4.3. Service De openingsuren zijn, net als de collectie, afgestemd op het werkelijke gebruik door de inwoners van de regio van een vestiging ongeacht de woonplaats van de gebruiker. De formule voor de openingsuren en inzet van personeel is een gemiddelde van 75 uitleningen per openingsuur. Dat is een goede mix van de openingsuren en de beschikbaarheid van personeel voor advisering en de kosten. De verwachting is dat de heringerichte en/of nieuwe bibliotheken in De Westereen, Stiens, Dronryp, Vlieland en Dokkum 5-10% meer leden en uitleningen registreren. In de openingsuren (De Westereen en Dronryp extra middag open) is daar financieel rekening mee gehouden. Harlingen is vanwege het arbeidsintensieve gebouw vanwege de 4 verdiepingen van extra formatie voorzien. De meerkosten worden betaald uit het zogenaamde pluspakket. De maatregelen zijn voldoende om de verwachte groei op te vangen. In St.- Annaparochie is een groei binnen de huidige formatie op te vangen. Voor de medewerkers is een (provinciaal) scholingsprogramma gemaakt om het serviceconcept in de vingers te krijgen. Invoer van het concept van de formulebibliotheek houdt ook in dat alle huidige functies die in directe relatie staan tot de fysieke klant zijn gewijzigd. 11
5. De Educatieve bibliotheek Binnen de beleidslijn Educatieve bibliotheek ligt het accent op dienstverlening aan 0-12 jarigen. De uitvoering wordt in samenwerking met professionals uit Kinderopvang, Peuterpeelzalen en Primair Onderwijs opgezet. Voor 2015 is invoering van het concept van De Bibliotheek op school speerpunt. Het concept bouwt voort op de collecties die op alle basisscholen in het gehele werkgebied zijn ingericht in kernen waar geen openbare bibliotheek is. In NO is dat sinds de beëindiging van de bibliobus in 2009. In NW is dat na beëindiging van de Lytse Biebs in 2014. Het concept van de Bibliotheek op school (dbos) is ontwikkeld en gefinancierd door het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, Stichting Bibliotheek.nl en Stichting Lezen in samenwerking met het programma Kunst van Lezen. Onderstaande informatie is te vinden in de Gids voor bibliotheken en provinciale serviceorganisaties. Informatie is te downloaden op www.debibliotheekopschool.nl/ De Bibliotheek op school is de aanpak waarbij basisschool en bibliotheek bouwen aan een gezamenlijke visie op het meetbaar verbeteren van de prestaties op de thema s LEZEN en MEDIAWIJSHEID. Bij dit meerjarige ontwikkelproces maken school en bibliotheek gebruik van de bouwstenen: netwerk & beleid, expertise, collectie, digitaal portaal, leesen mediaplan, activiteiten en de monitor. Toekomstperspectief Binnen de aanpak van de Bibliotheek op school reorganiseert u als bibliotheek de samenwerking met uw vertrouwde partner: het primair onderwijs. Met deze reorganisatie traint uw bibliotheekorganisatie de eigen vaardigheden en competenties op het gebied van lobbyen, netwerken, marketing, onderzoek en businessto-business gericht werken. De bibliotheek moet durven kiezen voor een focus op jeugd en jongeren. De gemeente en andere lokale partners ervaren hierdoor de bibliotheek als een innovatieve, daadkrachtige en maatschappelijk belangrijke partij. Vanaf dat moment ligt er niet alleen een toekomstperspectief voor de bibliotheek als onmisbare partner voor het onderwijs, maar ook voor kinderopvang, zorg, cultuur, toerisme of bedrijfsleven. Concreet wordt in iedere basisschool in kernen waar geen openbare bibliotheek is volgens het landelijk concept van dbos een collectie op school ingericht met een tweeledig en elkaar versterkend doel: een jeugdbibliotheek met een uitleenfunctie ondersteuning van het speerpunt in het onderwijs: de ontwikkelingen van de taal- en leesvaardigheden. De school zorgt voor de benodigde ruimte en voor de begeleiding van de leerlingen. In de begroting 2015 is rekening gehouden met een collectieopbouw volgens onderstaande staffel: Scholen tot 75 leerlingen Collectie van 750 boeken Scholen van 76-150 Collectie van 1250 boeken Scholen van 151-200 Collectie van 1500 boeken Scholen groter dan 200 Collectie van 2000 boeken De scholen worden voorzien van kasten en prentenboekenbakken en een zelfbedieningssysteem. Het zelfbedieningssysteem wordt ingericht met moderne software dat is afgestemd op het concept van dbos. Voor onderwijzend personeel en leerlingen wordt een portal ingericht dat toegang biedt tot digitale informatie ter ondersteuning van het onderwijs. Deze kan bijvoorbeeld met digitale schoolborden klassikaal ingezet worden. In 2015 is er een investering begroot van 47.000 voor inrichting en automatisering. In kernen met een openbare bibliotheek zijn tot dusverre geen collecties op school. De bibliotheek is relatief dichtbij. De Groen van Prinsterenschool in Dokkum koos wel voor een collectie op school omdat in de praktijk de afstand tussen de school aan de westkant van Dokkum en de bibliotheek aan de oostkant toch een negatieve invloed had op het gebruik door de leerlingen. 12
5.1. Doorontwikkeling De openbare bibliotheek in Damwâld sluit per 1-1- 2015. In de 3 basisscholen wordt een leencollectie geplaatst. In De Westereen wordt op 15 april 2015 een nieuwe brede school opgeleverd. Bibliotheek, 2 basisscholen en voor- en buitenschoolse activiteiten worden dan geïntegreerd aangeboden. Ook op deze wijze is het concept van de bibliotheek op school te realiseren. Hiermee zijn per 1-1-2015 alle basisscholen in de gemeente Dantumadiel van een collectie op school voorzien. In Kollum zijn vergelijkbare plannen waarbij bovendien het dorpshuis en het voortgezet onderwijs zijn betrokken. Na realisatie zijn ook alle basisscholen in Kollumerland van een collectie op school voorzien. De gemeente Vlieland werkt onder de naam De Nieuwe School Vlieland (DNS) aan een volledig nieuw multifunctioneel gebouw in Oost-Vlieland die de visie op een samenhangend aanbod van onderwijs, opvoedingsondersteuning en ontspanning aan kinderen en jongeren van 0 tot 18 jaar ondersteunt en versterkt. De kernpartners voor DNS Vlieland zijn: OBS De Zeester; VMBO De Krijtenburg; Stichting Het Kokkeltje; Bibliotheek Vlieland; De Vliering. Ook Vlieland is dan gedekt. Op Ameland wordt de bibliotheekdienstverlening onderzocht. Dat is 5 jaren na de opzet van een openbare bibliotheek in Nes en in Hollum in samenwerking met de VVV. De opzet wordt nu geëvalueerd. Een onderdeel van de evaluatie is een onderzoek naar de dienstverlening aan de basisscholen. In Harlingen en Leeuwarderadeel is sprake van een integratieproces van voorschools en basisonderwijs. Daar ligt nu de prioriteit voor de gemeenten. Na realisering wordt inzet van dbos opnieuw overwogen. Daarmee wordt in feite het concept van de brede school gerealiseerd. Het concept van dbos is ruimer dan alleen een collectie op school. Op 29 oktober 2014 organiseert Bibliotheken Noord Fryslân in samenwerking met Bibliotheekservice Fryslân en de Stichting Kunst van Lezen de conferentie Meer lezen, beter in taal. Het concept wordt dan in zijn volle rijkdom door specialisten toegelicht. De conferentie is bedoeld voor (boven schoolse) directeuren, taal- en leescoördinatoren, wethouders en beleidsambtenaren van de gemeenten binnen het werkgebied van Bibliotheken Noord Fryslân. Doel binnen de educatieve lijn is de samenwerking rond taal en lezen, voor zowel school als bibliotheek een speerpunt, te intensiveren. Het uitgangspunt is dat scholen voor de invoering van het concept betalen. Met Noventa, de vereniging voor Christelijk Primair Onderwijs in Achtkarspelen is in 2014 al een contract gesloten. Ongeveer 1900 kinderen op de 11 scholen in Achtkarspelen zullen hun voordeel gaan doen van de samenwerking. De extra inkomsten en uitgaven die voortvloeien uit het contract zijn kostenneutraal. De bedragen zijn nog niet in deze begroting verwerkt. De aandacht voor laaggeletterdheid is in de afgelopen 2 jaar fors toegenomen mede door de voortvarende aanpak van prinses Laurentien. Op diverse plaatsen in Fryslân zijn taalhuizen gestart. BNF volgt de ontwikkelingen en zou graag zijn bijdrage leveren. Het beleidsplan voorziet niet in ondersteuning van laaggeletterdheid. BNF ziet geen kans om op dit moment geld en personeel vrij te spelen. De inzet blijft beperkt tot het beschikbaar stellen van programma s op de in de bibliotheken aanwezige computers. 13
6. De Digitale bibliotheek Het ontwikkelen van de Digitale bibliotheek wordt in de fusieorganisatie gecombineerd met marketing en communicatie. Dit is logisch omdat in veel uitingen gebruik wordt gemaakt van digitale hulpmiddelen en social media. Voor de innovatiekant steunt de fusieorganisatie op de landelijke organisaties. Bibliotheekservice Fryslân is de verbindende organisatie op provincieniveau tussen landelijke en regionale bibliotheekorganisaties. Landelijk is het SIOB de organisatie die vernieuwing aanjaagt. Het SIOB komt voort uit de Vereniging van Openbare Bibliotheken. Die is op initiatief van de wetgever per 1 januari 2010 gesplitst in drie organisaties. Een citaat uit een beleidsstuk: zodat het informatieaanbod behapbaar blijft. Het Sectorinstituut schept de voorwaarden voor bibliotheken om dit te kunnen doen. De bibliotheken hebben te maken met veranderend gedrag en met veranderende behoeften van gebruikers. Voornamelijk de populariteit van internet en andere nieuwe media legt een grote druk op de bibliotheken. Bibliotheken zoeken naar manieren om hun klanten optimaal te bedienen. Het Sectorinstituut ontwikkelt met de VOB de centrale infrastructuur en maakt bestuurlijke afspraken om die mooie toekomst mogelijk te maken. Het voert zelf geen innovatieve taken uit. Deze liggen bij de uitvoeringsorganisatie Stichting Bibliotheek.nl. naast het SIOB zijn dat de brancheorganisatie VOB en de Stichting Bibliotheek.nl Het sectorinstituut Openbare bibliotheken (SIOB) voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector. De organisatie zegt over zichzelf op http://www.siob.nl/ Door digitale ontwikkelingen hebben klanten nieuwe verwachtingen gekregen van bibliotheken. Zij hebben andere wensen dan vorige generaties. De sector moet hierop inspelen, willen bibliotheken ook in de toekomst bezoekers blijven trekken. Om te voorkomen dat elke bibliotheek hiervoor zijn eigen aanpak kiest, is een sterk stelsel van Openbare Bibliotheken en landelijke regie nodig. In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap coördineert het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) alle plannen die erop gericht zijn de bibliotheeksector te vernieuwen en te versterken. In het digitale vernieuwingsprogramma wordt gezocht naar manieren om orde te scheppen in het informatieaanbod. Het sterk veranderde mediagebruik geeft bibliotheken de mogelijkheid zich opnieuw sterk te positioneren. Het informatieaanbod is enorm en dreigt mensen te verzadigen. Bibliotheken willen burgers toegang bieden tot die ene Collectie Nederland en hen context bieden, Vanwege de sterke landelijke en provinciale ondersteuningsstructuur kiest BNF er voor de digitale bibliotheek en communicatie door te ontwikkelen op basis van het huidige team Marketing en communicatie van BNOF. Vanuit deze basis zal het gehele werkgebied worden bediend in de verdere ontwikkelingen die er landelijk worden aangereikt. De reikwijdte van de digitale bibliotheek raakt echter de gehele organisatie. De medewerkers in de Formulebibliotheek en de Educatieve bibliotheek hebben mede als taak ambassadeur voor de digitale lijn te zijn. Beide organisatielijnen kennen binnen hun werkterrein vele digitale elementen. Via deze website wordt content voor jong en oud in de vorm van databanken en E-book aangeboden. Ook wordt via de website de dienstverlening in de Formulebibliotheek en Educatieve lijn gepromoot. Het softwarepakket SchoolWise dat op de basisscholen binnen het dbos concept wordt gehanteerd kent vele links naar externe bronnen. Op computers in de bibliotheken bieden we content aan dat landelijk ingekocht en niet vrij verkrijgbaar is, bijvoorbeeld archieven van kranten. Het uitleenen catalogussysteem BicatWise, dat draait in de bibliotheken in Fryslân, kent mogelijkheden via mail met klanten te communiceren. Landelijk wordt door het Ministerie de regie genomen en de financiering geregeld rond de 14
ontwikkeling van de digitale bibliotheek. Dat wordt gedaan met nieuwe wetgeving en de bekostiging van een landelijke digitale infrastructuur. Er wordt voorzien in een landelijke catalogus waarin het totale bezit van alle openbare bibliotheken is opgenomen. Bibliotheekleden kunnen met behulp van hun bibliotheekpas alle titels bestellen. De mogelijkheden om e-books te lenen worden fors uitgebreid en de infrastructuur voor de website en content op diverse terreinen aangeleverd. Bibliotheekservice Fryslân, afdeling Kenniscentrum, fungeert als provinciaal servicemanager voor de landelijke organisatie(s) en zorgt voor de kennisoverdracht en de implementatie in Fryslân. Kortom: digitaal is veel meer dan een lijn in de organisatie. Het wordt steeds meer het bindende element. Het managementteam van BNF zal de samenhang tussen de digitale elementen in de 3 programmalijnen bewaken. realiseren. Op basis van die kwaliteiten worden de vacatures in leiding en medewerkers ingevuld. Voor de zittende medewerkers wordt voorzien in een passende bijscholing. Naast de in wetgeving benoemde functies Lezen, Leren en Informeren is de ontmoetingsfunctie van toenemend belang voor de bibliotheek: de bibliotheek als huiskamer van de samenleving. Landelijk is hier door de commissie Cohen aandacht voor gevraagd in het rapport Bibliotheek van de toekomst. http://www.siob.nl/media/documents/bibliotheekvan-de-toekomst-brochure-siob-2.pdf In het beleidsplan zal de positionering van de ontmoetingsfunctie binnen BNF bepaald worden. Voorlopig is deze taak belegd bij de Digitale bibliotheek. In het beleidsplan zal ontmoeting als een vorm van communicatie een plaats krijgen. 6.1. Beleid en Personeel Na reorganisatie kende BNWF 1 leidinggevende voor de combinatie van Educatie en Digitale bibliotheek voor 28 uren en 20 uren voor een medewerker Digitale bibliotheek. BNOF kende 1 gespecialiseerde leidinggevende voor de digitale bibliotheek voor 28 uren en 50 uren voor medewerkers digitale bibliotheek. In de fusieorganisatie is plaats ingeruimd voor 28 uren gespecialiseerde leiding en 70 uren voor medewerkers. Op dit moment zijn er vacatures voor de leiding en voor 20 uren medewerker. Ontwikkelingen in de digitale wereld gaan snel. Dat geldt zowel voor de content op servers en in de cloud, voor de benadering van content met apps en widgets als voor de digitale mogelijkheden in de communicatie met social media in open en besloten verbanden. Daarom zal BNF haar beleid voor de beleid- en organisatielijn Digitale bibliotheek en communicatie opnieuw vaststellen. Hiertoe is een extern bedrijf aangetrokken dat ook voorziet in de dagelijkse leiding. Theorie en praktijk kunnen op deze manier worden getoetst en ontwikkeld. Het beleidsplan is eind 2014 gereed. Vanuit het gewenste beleid wordt beoordeeld welke kwaliteiten medewerkers nodig hebben om het beleid te 6.2. Financiering Basispakket digitale content Alle openbare bibliotheken in Nederland betalen via het omslagstelsel van de Vereniging Openbare bibliotheken (VOB) mee aan de inkoop van digitale content ten behoeve van een landelijk basispakket digitale content. Het omslagstelsel is gebaseerd op een bijdrage per inwoner voor het werkgebied van de bibliotheek. De bibliotheken leggen gezamenlijk steeds meer geld in om digitale content aan te schaffen. Van 0,20 per inwoner in 2010 loopt het bedrag via 0,30 in 2013 op tot 0,45 per inwoner in 2015. In 2011 is besloten om de inkoop van e-content door lokale bibliotheken te centraliseren. De ministeries van BZK, OCW en VNG hebben op basis van een onderzoek naar de actuele marktontwikkelingen voor e-content overeenstemming bereikt over een uit te nemen bedrag uit het gemeentefonds. In de overeenkomst is het reëel benodigde budget voor de jaren 2015-2018 in beeld gebracht. De overheden hebben gekozen voor het groeipad volgens het model van jaarlijks gelijkblijvende relatieve groei. In de meicirculaire 2014 staan de bedragen vermeld van de uitname voor de landelijke digitale bibliotheek. Het gaat om een bedrag van 8 miljoen met ingang van 2015, oplopend tot een bedrag van 12,2 miljoen in 2019. De uitname van het gemeentefonds zal 15
plaatsvinden per 2015, als de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen in werking treedt. Met de uitname uit het gemeentefonds eindigt de bekostiging door middel van het omslagstelsel van de VOB. In onderstaande tabel zijn de consequenties voor de Begroting 2015 in beeld gebracht. De 14 gemeenten derven in 2015 gezamenlijk 82.773 door de uitname uit het Gemeentefonds. De kostenbesparing door de bibliotheek door het vervallen van het omslagstelsel zou in 2015 78.357 zijn. Een saldo van 4.416. Echter dat bedrag voor 2015 zou nog wel vrijgemaakt moeten worden. Ten opzichte van 2013 zou de bibliotheek 26.119 extra vrij moeten maken voor het omslagstelsel. In de begroting 2015 zou dan een verschil van 30.535 moeten worden opgevangen. De uitname loopt op tot een maximum van 126.229 in 2019. Dan is het verschil ten opzichte van de huidige situatie opgelopen tot 73.991. De veronderstelling is dat toenemende kosten van de landelijke digitale bibliotheek gecompenseerd kunnen worden door kostenbesparing op de aankoop van media in de fysieke bibliotheken in de gemeenten. De vraag is of die veronderstelling klopt. Desalniettemin is in de begroting 2015 de uitname uit het gemeentefonds gecompenseerd door deze bedragen per gemeente in mindering te brengen op de subsidie. Voor de komende jaren stelt de bibliotheek voor de discussie te voeren over het resterende verschil van bijna 40.000 binnen de tot stand brenging van een meerjaren overeenkomst. Uitname Gemeentefonds Inwoners 1-1-2014 Uitname 2015 Omslaggeld 2013 0,30 Omslaggeld 2015 0,45 Uitname 2019 Achtkarspelen 28.016 13.318 8.405 12.607 20.310 Ameland 3.578 1.701 1.073 1.610 2.594 het Bildt 10.626 5.051 3.188 4.782 7.703 Dantumadiel 19.030 9.046 5.709 8.564 13.795 Dongeradeel 24.160 11.485 7.248 10.872 17.514 Ferwerderadiel 8.790 4.178 2.637 3.956 6.372 Franekeradeel 20.445 9.719 6.134 9.200 14.821 Harlingen 15.821 7.521 4.746 7.119 11.469 Kollumerland c.a. 12.878 6.122 3.863 5.795 9.336 Leeuwarderadeel 10.278 4.886 3.083 4.625 7.451 Menameradiel 13.673 6.500 4.102 6.153 9.912 Schiermonnikoog 942 448 283 424 683 Terschelling 4.780 2.272 1.434 2.151 3.465 Vlieland 1.110 528 333 500 805 Totalen 174.127 82.773 52.238 78.357 126.229 16
7. Organisatie BNF De opdracht gevende 14 gemeenten hebben in samenspraak met de bibliotheek het beleid grondig herzien. Dat betekent dat BNF zijn organisatie dient aan te passen aan dat gewenste beleid. Dat betreft zowel de organisatiestructuur als de financiering en aansluitend op beide onderwerpen ook de begrotingsopzet. Hiertoe is voorafgaand aan het fusieplan een reorganisatieplan voor zowel BNWF als BNOF ontwikkeld en afgestemd met de gemeenten. De 3 beleidslijnen zijn vertaald in 3 organisatieonderdelen met gespecialiseerde medewerkers binnen iedere lijn. De organisatie is volledig ingericht op de uitvoering van de landelijke lijnen en ingedeeld in functionele regio brede eenheden. Er is nadrukkelijk gekozen voor medewerkers in de uitvoering en beperking van de overhead. De Overhead bestaat nu uit een directeur, een inhoudelijk deskundige leidinggevende op ieder van de 3 beleid/organisatielijnen met ondersteuning van een managementassistent. De formatieomvang is circa 1200 uren (34 FTE). Dat is conform de berekende formatie in de fusieplannen. Ten opzichte van de situatie van voor de bezuinigingen betekent dit voor BNOF een teruggang van 170 uren, voor BNWF van 94 uren en als gevolg van de fusie nogmaals 74 uren. Totaal een reductie van 9,4 FTE. Desondanks heeft BNF er vertrouwen in dat deze formatie toereikend is om de taken die voortvloeien uit het beleidsplan ook daadwerkelijk uit te voeren. Het opleidingsbudget dient toereikend te zijn om de kwaliteiten van de medewerkers mee te laten groeien met de ontwikkelingen in de 3 beleidslijnen. In de kosten wordt ook de Ondernemingsraad bij de overhead geteld. Met deze organisatieopzet is het mogelijk de beleidsplannen van voormalig BNWF (De bibliotheek als TomTom van de samenleving) en BNOF (Regiovisie + Aanvulling op de Regiovisie) uit te voeren binnen de gestelde financiële kaders. Het organigram ziet er als volgt uit: Directeur / bestuurder Management assistent Leidinggevende formule bibliotheek Leidinggevende educatieve bibliotheek Leidinggevende digitale bibliotheek en communicatie Assistent leidinggevende formule bibliotheek Coördinator formule bibliotheek (Eilanden) Medewerkers formule bibliotheek Medewerkers backoffice Medewerkers educatieve bibliotheek Medewerkers digitale bibliotheek en communicatie 17
8. Bekostiging De opdracht van de 14 gemeenten aan BNF is het beleidsplan binnen de financiële kaders te realiseren. Uit de begroting 2015 blijkt dat BNF dat weet te realiseren. De begroting moet uiteraard nog wel in de praktijk in dienstverlening worden omgezet. Tussentijdse managementrapportages per kwartaal bieden de mogelijkheid om bij te sturen. Ten slotte geeft de Jaarrekening 2015 uitsluitsel of die doelstelling in de praktijk wordt gehaald. Met de regionale opzet in noordelijk verband van beleid, financiering en organisatie blijkt nu uit de begroting 2015 dat een goede balans gevonden is in prijs en kwaliteit. Kwalitatief goede bibliotheekdienstverlening is bereikbaar voor alle inwoners van iedere afzonderlijke gemeente in openbare bibliotheken, in bibliotheken op school en thuis met digitale vormen van dienstverlening. De bibliotheken worden op de klantwensen ingericht. Het taal- en leesbevorderingsbeleid wordt geïntensiveerd. De digitale dienstverlening krijgt ruimte om zich te ontplooien. De inkomsten van BNF zijn onder te verdelen in inkomsten uit subsidie van gemeenten, inkomsten uit gebruikers, door de provincie Fryslân gesubsidieerde diensten die via Bibliotheekservice Fryslân worden ontvangen en diensten en producten die via rijkssubsidies en landelijke organisaties bij BNF binnen komen. 8.1. Inkomsten uit subsidie van gemeenten in noordwest Fryslân Voor de gemeenten in noordwest Fryslân gaat het om 3 zaken: een subsidie voor het gezamenlijk overeengekomen basispakket, subsidie voor de eigen huisvesting en eventueel subsidie voor een pluspakket voor individuele wensen. Als ondergrens van de subsidiering is in het verleden landelijk een instapniveau afgesproken (brief VNG aan de leden van 28 januari 2010). Het instapniveau is een minimum om als bibliotheek te kunnen voldoen aan wettelijke en inhoudelijke eisen. Dat geeft een subsidiebedrag wat minimaal nodig is om bibliotheekdienstverlening te bieden. De huisvestingskosten zijn een onvoorspelbare variabele door de diverse vormen van huur, eigendom, leningen en afschrijfsituaties. Om die reden wordt landelijk geadviseerd deze apart te berekenen. Noordwest heeft hier voor gekozen in tegenstelling tot noordoost die ook de gebouwen met elkaar financiert. Het instapniveau, zonder huisvestingkosten, is in 2013 herrekend en vastgesteld op 13,95 per inwoner. Indexering in 2014 en 2015 resulteert dan in een bedrag van 14,46 per inwoner als basis voor de subsidie over 2015. Basisbedrag per inwoner Indexering in procenten Basisbedrag per inwoner Loon cao prijs CPI gemiddeld indexering per inwoner 2013 13,95 2014 1,25% 2,45% 1,85% 0,26 14,21 2015 2,00% 1,50% 1,75% 0,25 14,46 18
De huisvestingskosten in de subsidieberekening zijn op basis van de begroting 2014 en geïndexeerd met 1,5%. Investeringen in 2014 en begrote investeringen in 2015 zijn vertaald in afschrijvingen en toegevoegd aan de huisvestingskosten. In Leeuwarderadeel en Vlieland zullen vanwege de verhuisplannen nadere afspraken gemaakt worden over de juiste bedragen voor de huisvesting. Voor deze gemeenten wordt recht gedaan aan de afspraken door de werkelijke kosten, zoals die uit de jaarrekening 2015 zullen blijken, te verrekenen met de toegekende subsidie. De uitname uit het gemeentefonds ten behoeve van de digitale bibliotheek is in mindering gebracht op de subsidie zoals in het hoofdstuk rond de Digitale bibliotheek is beschreven. Alles bij elkaar leidt dat tot de volgende subsidieberekening. Bij het Bildt is in bovenstaande subsidieberekening geen rekening gehouden met de subsidie voor het BDS (Bildts Dokumintasysintrum). De subsidie is begroot op 9350. Inkomsten en uitgaven zijn wel in de begroting verwerkt. Harlingen en het Bildt stellen de vroegere integratie-uitkering beschikbaar als onderdeel van de subsidie. Het bedrag is zonder indexering verwerkt in het pluspakket. De berekening van het pluspakket is op basis van de subsidiebeschikking 2014. Voor Harlingen is een bezuiniging van 26.000 op het pluspakket toegepast. De pluspakketten op de eilanden zijn hoog omdat de bijdrage op basis van de inwoners onvoldoende is om een bibliotheek te exploiteren. In feite is het pluspakket nodig om het basispakket te realiseren. Subsidieberekening noordwest 2015 Inwoners 31-12-2013 Instapniveau 2015 14,46 Begroting 2014 Huisvesting Indexering 1,50% Pluspakket op basis van subsidie 2014 Minus Uitname gemeentefonds Subsidie 2015 Franekeradeel 20.445 295.635 124.210 1.863-9.719 411.989 Harlingen 15.821 228.772 89.890 1.348 66.176 7.521 378.665 Het Bildt 10.626 153.652 73.150 1.097 14.157 5.051 237.005 Leeuwarderadeel 10.278 148.620 59.597 894-4.886 204.225 Menameradiel 13.673 197.712 19.510 293 4.906 6.500 215.920 Terschelling 4.780 69.119 66.750 1.001 43.894 2.272 178.492 Vlieland 1.110 16.051 20.890 313 22.454 528 59.180 19
8.2. Inkomsten uit subsidie van gemeenten in noordoost Fryslân Voor de 5 gemeenten aan de wal in noordoost zijn de subsidieberekeningen gebaseerd op de Regiovisie en de aanvulling hierop. Dat wil zeggen dat alle baten en lasten door deze 5 gemeenten op basis van inwoneraantal worden verdeeld. Voor Ameland en Schiermonnikoog gelden per gemeente aparte afspraken. Op Ameland is de begroting gebaseerd op ongewijzigd beleid. Wel wordt in de loop van 2014 de dienstverlening geëvalueerd en dat zou kunnen leiden tot wijziging van de afspraken. Het college van Schiermonnikoog is voornemens een bezuiniging van 15.000 op te leggen. Dat bedrag is verwerkt in de berekening. Subsidieberekening noordoost 2015 Bijdrage 2014 Regiovisie per inwoner Gewogen gemiddelde CPI VPB 1,75% Uitname Gemeente fonds Bezuiniging Subsidie 2015 Achtkarspelen 569.978 9.974 13.318 566.634 Dantumadeel 387.893 6.788 9.046 385.635 Dongeradeel 491.122 8.594 11.485 488.231 Ferwerderadeel 179.570 3.143 4.178 178.535 Kollumerland 260.130 4.552 6.122 258.560 Regiovisie 1.888.693 33.051 44.149 1.877.595 Bijdrage 2014 Ameland 123.950 2.169 1.701 124.418 Schiermonnikoog 96.580 1.690 448 15.000 82.822 8.3. Inkomsten uit leden De tarieven en leenvoorwaarden zijn met ingang van 2014 herzien. De leentermijn van media is veranderd van 4 in 3 weken. Voor het verlengen van de leentermijn wordt per item 0,30 in rekening gebracht. Het doel hiervan is leners te stimuleren al in de bibliotheek een kritische selectie te maken van de te lenen media. Er is veel weerstand bij de gebruikers tegen deze beperkingen. Wel hebben de maatregelen een gunstige invloed op de omloopsnelheid en dus op het aanbod van actuele titels in de bibliotheek. Leners hebben de mogelijkheid zo vaak te ruilen als men wenst. Een evaluatie van de effecten moet nog plaatsvinden. De landelijke brancheorganisatie VOB werkt aan landelijke leenvoorwaarden. Ook die voorstellen worden meegewogen in de evaluatie. De jaarlijkse contributie is in 2014 verhoogd van 40,00 naar 43,00. De contributie voor 2015 is met 1,00 verhoogd naar 44,00. Dat is een verhoging van 10 % in 2 jaren en dus aanzienlijk meer dan de jaarlijkse inflatie. Dat brengt een risico op ledenverlies en minder inkomsten met zich mee. Voor noordoost was in de Regiovisie voor 2015 een verhoging van 2,50 voorzien. In die zin levert de fusie een voordeel voor de leden van noordoost op. Bij automatische incasso wordt 2,50 korting verleend. 20
8.4. Inkomsten van provincie Fryslân en Rijk De taakverdeling tussen Rijk, provincie en gemeenten is vastgelegd in het Bibliotheekcharter 2010-2012. Dit is op 17 december 2009 ondertekend door minister Plasterk van OCW, het IPO en de VNG. Hierin staat onder ander ook het instapniveau beschreven. Het Rijk neemt de verantwoordelijkheid voor de digitale bibliotheek. Hiervoor is wetgeving ontwikkeld die per 1-1-2015 van kracht wordt ( zie ook 6.2.). Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de fysieke bibliotheek. De wijze waarop de educatie wordt vormgegeven is aan bibliotheek, gemeenten en onderwijs. De provincies zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning van het uitvoerend bibliotheekwerk, voor provinciale netwerken en de aansluiting van het provinciale netwerk op het landelijk netwerk. Nieuw is dat ten aanzien van de ondersteuning een basispakket is omschreven. Dat pakket wordt bekostigt vanuit provinciale publieke middelen. De basisbibliotheken moeten op deze taakverdeling tussen de overheden kunnen rekenen. Voor de provincies betreft het: De provincie Fryslân heeft de uitvoering van deze chartertaken gekoppeld aan bezuiniging op Bibliotheekservice Fryslân. Dat betekent dat de voorheen om niet aangeboden financiële administratie en salarisadministratie nu tegen kostprijs wordt aangeboden. Deze lasten zijn opgenomen in de begroting van BNF. Het betekent ook dat onmisbare diensten als automatisering van uitleen en catalogus, provinciale transportdienst tussen bibliotheken, ondersteuning van opbouw van collecties en innovatie via de afdeling Kenniscentrum van BSF nog steeds om niet worden aangeboden. Deze diensten vertegenwoordigen een waarde van circa 4,00 per inwoner. Voorheen had de om niet dienstverlening een omvang van circa 5,00. Door de fusie heeft Bibliotheekservice Fryslân een hogere efficiency weten te bereiken. Dat resulteert in een besparing op de kosten van diensten die BSF tegen tarief aanbiedt. De besparing is terug te vinden in een verlaging van de tarieven voor BNF. de provinciale taken op het terrein van de digitale infrastructuur en de inspanningen ten behoeve van de landelijk ontwikkelde digitale producten en diensten; de provinciale innovatie van het collectiebeleid; de ondersteuning op het terrein van opleidingen, kwaliteitszorg en marketing; de facilitaire taken die de logistieke infrastructuur van het provinciaal netwerk vormen: fysiek (vervoer over de weg) en elektronisch (datatransport via breedbandverbindingen). 21