BUSINESSPLAN SCHAATSEN IN ROTTERDAM

0 BUSINESSPLAN SCHAATSEN IN ROTTERDAM

Inhoudsopgave ----------------------------------- DEEL 1 ----------------------------------- 1 In kort bestek 2 1.1 Management samenvatting 4 1.2 Waarom Schaatsbaan Rotterdam? 6 1.3 En als een ander het Stadsinitiatief wint? 8 2 Voorwaarden stadsinitiatief 9 2.1 Beschrijving van Schaatsbaan Rotterdam 9 2.2 De 9 voorwaarden één voor één 10 3 Fin. en juridisch kader [kort] 13 3.1 Financiën 13 3.2 Juridische entiteit 14 ----------------------------------- DEEL 2 ----------------------------------- 4 Wat komt er? 16 4.1 Ontwikkeling van het Sportcomplex Toepad 16 4.2 Beschrijving 400 m baan en funbaan 17 5 Risicoanalyse 19 5.1 Technische risico s 19 5.2 Operationele risico s 19 5.3 Financiële risico s 20 5.4 Worst case 20 6 Marketing 21 6.1 Plan voor stemmenwerving 21 6.2 Doelgroepen schaatsbanen 22 6.3 Marketingplan najaar 2013 23 6.4 Plan 'Michael van de Kuit' 24 7 De business case in detail 25 7.1 Investeringen 25 7.2 Inkomsten 25 7.3 Exploitatiekosten 27 8 Marktonderzoek 29 8.1 Bezoekers schaatsbanen in Nederland 29 8.2 Marktpotentie Schaatsbaan Rotterdam 32 8.3 Sponsoring 33 8.4 Worst case bezoekersaantallen 35 9 Planning 36 10 Overige punten 38 10.1 Projectbureau 38 10.2 Vergunningen 38 10.3 Veiligheid en crowdcontrol 39 10.4 Parkeren 40 11 Informatie initiatiefnemers 41 1

1 IN KORT BESTEK Schaatsbaan Rotterdam doet mee aan het Stadsinitiatief omdat Rotterdam een schaatsbaan verdient en wij die kunnen leveren! Schaatsen is de winterse volkssport: als er natuurijs ligt leeft heel Nederland op. Schaatsen is dan 'om de hoek' en jong en oud, allochtoon, autochtoon, iedereen wil het dan beleven. Mooier kan niet: bewegen wordt beleven. Knus, laagdrempelig, veilig, met zijn alle, gewoon LEUK. Op de 24 kunstijsbanen van Nederland gebeurt het: honderdduizenden bezoekers per jaar, voor wie hun schaatsbaan ' om de hoek' is. Nu dus in Rotterdam nummer 25, ' om de hoek' in de stad, tramhalte voor de deur, gratis parkeren en schaatsen maar, twee banen voor zeer diverse doelgroepen: 1. Beschut tegen weer en wind door een soort 'rups' van 6 meter hoog een 400m meter baan zoals die in Thialf ligt, bedoeld voor diegenen die als er natuurijs ligt tochten maken, voor clubs en clubjes en voor snelle langebaners en dergelijke; 2. Overdekt door een stalen constructie met strak tentdoek een 800 m 2 funbaan, waar de oudere jeugd kan chillen, kunstschaatsstertjes in de dop trainen en waar vaders hun kleintjes leren schaatsen achter de stoel en trotse opa's en oma's op het Koek en Zopieplein (tussen de twee banen en de kantine) ouderwetse knusheid en gezelligheid vinden kortom waar de bevolking elkaar ontmoet en samen lol heeft. Op www.schaatsbaanrotterdam.nl vertelt een 1 minuut durende animatie het verhaal beter dan we hier op papier ooit kunnen. Op een gemeentelijk sportpark ' waar alles al is' kan de Rotterdammer er vanaf 1 december 2013 terecht, als 2 miljoen van het Stadsinitiatief en de energie van de initiatiefnemers samen kunnen komen. Vanwege het Stadsinitiatief weten velen al dat de baan er is en b.v. de schoolkinderen vertellen over hun ervaring op de baan tijdens schoolschaatsen. Rotterdam hiermee weer een rijkere stad, de bezoekers een beleving rijker! 2

LEESWIJZER: Dit plan leest als volgt: Hoofdstuk 1 is de quick scan, Hoofdstuk 2 + 3 is het plan op hoofdlijnen. Samen vormen zij Deel 1; de lezer die de grote lijn zoekt zou daar genoeg aan moeten hebben (pag. 4 t/m 16). Bijzondere aandacht voor paragraaf 2.2, pagina 12 e.v.: Daar staat hoe Schaatsbaan Rotterdam aan de 9 voorwaarden van het Stadsinitiatief voldoet. De hoofdstukken 4 t/m 11 (Deel 2) dienen als bijlagen die nadere onderbouwingen geven, met veel meer diepgang en details over kosten, risico s, marktverkenning en nog veel meer gegevens. 3

DEEL 1 1.1 Management samenvatting Rotterdam, City of Sports! Schaatsen is volkssport nummer 1 in de winter, dus in onze City of Sports hoort gewoon een 400m-kunstijsbaan te liggen. Amsterdam heeft de Jaap Eden baan, Den Haag de Uithof, en Rotterdam? De voor Rotterdam meest vergelijkbare baan qua achterland is die Jaap Eden baan, die jaarlijks alleen al in december/ januari/februari 300.000 betalende bezoekers trekt. Als Stichting Sportland presenteren wij in dit document een plan genaamd Schaatsbaan Rotterdam. Dit initiatief garandeert al vanaf komende 1 december 2013 Rotterdam drie wintermaanden lang overdekt kunstijs op twee banen, quitte spelend al bij 100.000 bezoekers/jaar. In de geest van de City of Sports: 1. We weten gewoon van aanpakken in Rotterdam, 2. We brengen laagdrempelig sport voor de jeugd en 3. Schaatsen staat per direct op de kaart in Rotterdam, met een innovatieve, kwalitatief hoogstaande faciliteit die er zijn mag. Schaatsbaan Rotterdam kan de 1,4 miljoen mensen die op maximaal 30 minuten van de baan wonen, laagdrempelig bedienen. Daaronder bevinden zich heel veel nieuwe Nederlanders. Afrikaanderplein: allochtone Rotterdammers massaal op de schaats De natuurijsmomenten en gelegenheids-kunstijsbanen als die op de Coolsingel en Afrikaanderplein tonen aan dat de 56% van de bevolking met de 164 nieuwe nationaliteiten die Rotterdam kent schaatst als er ijs in de buurt is. 1 Schaatsen is inburgeren als het ware, dus! 1 T. Bounjouaâ, G. Boshoven, I. Mello Colina, R. Sada en T. van Wissen Onderzoeksrapport Schaatsbaan Rotterdam 4

Door vanaf de start schoolschaatsen actief te promoten en deze gratis toegang te geven vinden de kinderen van Ommoord, van het Oude Noorden, tot IJsselmonde en Spangen vanzelf uit dat de baan ' om de hoek' ligt, op fietsafstand. Wat komt er precies? Dit Stadsinitiatief bestaat uit 3 faciliteiten: 1. een mobiele overdekte 400-meter wedstrijdbaan over twee sportvelden, 2. een ook overdekte recreatie- ( fun -)baan 3. een Koek & Zopieplein waar de gezelligheid van af drupt. Dit alles op Sportcomplex Toepad nabij de Van Brienenoordbrug in Rotterdam. Een gemeentelijk sportpark waar behalve de baan zelf alle faciliteiten al aanwezig zijn. Een geweldig sportcomplex in een veilige omgeving. Ruime parkeerplaats, clubgebouw met KDV/BSO, slimme verlichting, nieuwe fietsontsluiting enz. zijn in 2010 t/m 2012 door de gemeente en Stichting Sportland samen aangelegd. Dit laat zien wat publiek/private samenwerking kan brengen; zowel financieel (50/50) als in ontwerp en uitvoering schouder aan schouder, door gemeentelijke wil en visie + burgers met durf. Daar gaan de Rotterdammers nu nog meer van profiteren! 5

De baan zal elke winter vanaf 2013-2014 drie maanden geopend zijn: december, januari en februari. Dat zijn precies de drie topmaanden van het schaatsseizoen met de 2 wintervakanties erin. De investering is maar 15% van de 5-6 maanden open zijnde omliggende banen (Uithof, Dordrecht, Breda, Zoetermeer), vanwege het multifunctionele concept. Dit vertaalt zich in laagdrempeligheid door een super lage toegangsprijs. Schaatsbaan Rotterdam is het Stadsinitiatief dat veel activiteit teweeg brengt! Voor de stad en ver daarbuiten. Naar onze mening scoort het daarom op alle 9 criteria die de Board stelt aan de Stadsinitiatieven zeer hoog. Dit wordt in paragraaf 2.2 punt voor punt beschreven. Kortom, alle reden om Schaatsbaan Rotterdam te nomineren voor de volksraadplegingsfase van Stadsinitiatief II en de bevolking te laten beslissen of de bewoners hun schaatsbaan vanaf december 2013 in hun hart sluiten en intensief gaan gebruiken. 1.2 Waarom Schaatsbaan Rotterdam? 16 argumenten waarom de Schaatsbaan Rotterdam typisch een echt Rotterdams initiatief is waarvoor het Stadsinitiatief bedoeld is: 1. Eindelijk! Met Schaatsbaan Rotterdam komt er 17 jaar na sluiting van de Menkenhal weer elke winter kunstijs in de stad, en meteen ook de the real thing : een overdekte 400m wedstrijdbaan. Plus 800 m 2 overdekt ijs voor hockey- en kunstschaatsers. Rotterdam staat vanaf eind 2013 weer op de schaatskaart! 2. Want winnen op 1 juni 2013 is meteen dit jaar nog schaatsen, vanaf 1 december 2013. Schaatsbaan Rotterdam garandeert bij winnen van het Stadsinitiatief elke winter 3 maanden overdekt schaatsen. 3. 1 december 2013 is 100% haalbaar. Qua vergunningen is anno mei 2013 alles reeds vergund dan wel nagenoeg (nog 1 in eindfase). Alle offertes zijn hard. Het businessplan klopt als een bus. 6

4. Schaatsbaan Rotterdam is voor iedere beurs! De Rotterdammers betalen feitelijk de investering (door op ons te stemmen), waardoor wij een superlage toegangsprijs van 3,50 incl. BTW kunnen hanteren. Dat is de helft van Den Haag ( 7) en ongeveer 50% lager dan waar dan ook: in Breda, Dordrecht, Zoetermeer, enzovoort moet men 5,50 of meer rekenen. 5. De locatie is uitstekend bereikbaar met tram (lijn 21 en 24 voor de deur), bus en metro. Het ligt vlakbij de EUR voor het studenten-happy hour, per auto is het goed bereikbaar, vlakbij de A16. Er is gratis parkeren; 400 plaatsen op de eigen parkeerplaats + 800 plaatsen op 4 min. lopen in het Brainpark. 6. Er wonen 1.4 miljoen mensen op maximaal 30 minuten reistijd, waarvoor Schaatsbaan Rotterdam de dichtstbijzijnde baan is. De baan heeft uitstraling tot ver buiten Rotterdam. 7. Schaatsen is s winters volkssport nummer 1; op de baan wordt de band tussen alle soorten Rotterdammers versterkt. Ook de allochtone kinderen schaatsen graag, waardoor Schaatsbaan een ontmoetingsplaats van en voor alle Rotterdammers wordt. 2 Schaatsen is inburgeren! 8. De Rotterdamse jeugd van Zuid en van Noord, voor wie zeker s winters weinig te doen is en die veel te weinig beweegt, wordt actief benaderd en kan om de hoek leren schaatsen en s winters met plezier bewegen. Dit past in het jeugdbeleid van de gemeente Rotterdam en sluit 100% aan bij de 11 aanbevelingen van de commissie Hoes aangaande jeugd(sport)beleid. 3 9. Rotterdams toptalent kan trainen in hun eigen stad. Ruim baan is er ook voor schoolschaatsen. 10. De schaatsbaan vormt een impuls voor zowel de wijk (Kralinger Esch) als voor Sportpark Toepad. Sportpark Toepad wordt zo een toplocatie voor breedtesport: het kunstgras van voetbal (4 verenigingen), hockey (2 verenigingen) en de schaatsbanen versterken elkaars kwaliteitsimago. 11. De kwalitatief prima voorzieningen zijn met een hoge eigen bijdrage, boven 50%, door de sporters zelf gefinancierd. Stichting Sportland, de eigenaar, wordt pro deo bestuurd door deskundige managers. 2 T. Bounjouaâ, G. Boshoven, I. Mello Colina, R. Sada en T. van Wissen Onderzoeksrapport Schaatsbaan Rotterdam d.d. 25-01-2013 3 NISB Rapport Commissie Hoes i.o.v. Minister Schippers 11 aanbevelingen d.d. januari 2013 7

12. Er is geen winstoogmerk door de Stichtingsvorm als juridische grondslag. Overschotten komt direct ten goede aan versterken van de balans, aan de sporters door verlaging van de toegangsprijs zodra dat kan en aan méér faciliteiten (trainingsmaterialen, sportclinics, nieuwe assets). 13. s Winters is er in de bedrijfsvoering plaats voor meer dan 10 FTE nieuwe werkgelegenheid. 14. De baan geeft een economische impuls > 1 mio/jr. Er komt een schaatsshop en het bedrijfsleven kan eenvoudig aanhaken. Er is in dit prille stadium nog bij lange na niet uitgehaald wat er in zit maar de eerste contracten zijn veelbelovend. 15. Stichting Sportland kiest op Sportpark Toepad voor duurzaam: op het dak van het clubgebouw staat 500 m 2 zonnepanelen, de baanverlichting is 50% besparend, de hal wordt verwarmd met restwarmte en de superdunne ijsvloer met sterk energiebesparende kap over de 400 m baan geldt energetisch als de slimste ijsbaan van Nederland!. 16. De innovatieve ontwerpen zullen veel (landelijke) free publicity genereren. Naast nog nooit vertoonde slimme technische aspecten is ook het concept zelf een rolmodel voor de sportwereld: Bestaande faciliteiten worden dubbel benut, met een minimale investering wordt zo een maximale set sportfaciliteiten neergezet. 1.3 En als een ander het Stadsinitiatief wint? De formule van Schaatsbaan Rotterdam is de schaatsbaan van iedereen, voor iedereen, voor een lage entreeprijs. De lage entreeprijs in de business case is niet te handhaven als we de 2 miljoen bijdrage van het Stadsinitiatief niet krijgen. De initiatiefnemers kunnen deze investering zelf niet opbrengen. Een businessplan gebaseerd op risicodragende investering ter grootte van 2,5 miljoen moet dan geheel worden terugbetaald uit hogere toegangsprijzen. Dit doet de formule onscherp worden. 8

2 VOORWAARDEN STADSINITIATIEF In dit hoofdstuk wordt de invulling van de 9 voorwaarden van het toetsingskader van het Stadsinitiatief is in paragraaf 2.2 voor Schaatsbaan Rotterdam op een rij gezet. In paragraaf 2.1 staat eerst een korte beschrijving van het initiatief. 2.1 Beschrijving van Schaatsbaan Rotterdam Dit Stadsinitiatief op Sportpark Toepad in de Kralinger Esch bestaat uit: Plaatsing van een permanente hal die bestaat uit stalen bogen (h.o.h. 9 m) met spanwijdte 25m op een betonvloer, met slimme winddichte zijwanden die in 30 seconden helemaal open kunnen en een sneeuwbestendig stoffen dak. Een op het beton aangebrachte mobiele 800 m 2 schaatsbaan die in de hal past; uit te breiden naar 2x zo groot ijsoppervlak. Een eveneens overdekte mobiele 400m wedstrijdbaan, slim neergelegd op twee kunstgras sportvelden. Opbouw en afbouw gaat in 5 dagen. Alle koelleidingen worden ingegraven. De bruin getekende hal is s zomers de opslagruimte van de mobiele onderdelen. Voor de aanschaf hiervan is slechts 2,5 miljoen nodig, werkelijk een relatief lage investering voor dergelijke faciliteiten. Dit kan alleen omdat wordt geprofiteerd van bestaande faciliteiten: een vlakke ondergrond, een ruime gratis parkeerplaats, dito fietsenstalling, buitenverlichting, kantine, inpandige shop (schaatsen slijpen!), kleedgelegenheid etc. Elk jaar rond 1 december gaat de baan open en rond 1 maart sluit zij weer. Voor de 800 m 2 schaatsbaan geldt dat die ook op andere momenten in het jaar, bijvoorbeeld in de herfstvakantie, in 1 nacht kan worden aangemaakt. De linkerhelft van de hal dient zoals gezegd van maart tot eind november als opslag van alle mobiele spullen. Van de rechterhelft kan s zomers het dak verwijderd worden. Hier wordt dan een mobiele outdoor speelvloer neergelegd. 9

2.2 De 9 voorwaarden één voor één Beoordeling door board De board kijkt bij het selectieproces naar negen punten. Hieronder worden deze cursief gedrukte voorwaarden plus hun korte omschrijving puntsgewijs doorgenomen. Beeldbepalend voor Rotterdam In welke mate versterkt het initiatief de herkenbaarheid en het specifieke karakter van Rotterdam? Schaatsbaan Rotterdam: In hoge mate. De aanpak, het in al zijn simpelheid innovatieve ontwerp en concept weerspiegelen de echte handen-uit-de-mouwen - mentaliteit van Rotterdam. Een innovatie die lokaal bedacht is. De 400m schaatsbaan is een versterking van het commitment aan Rotterdam als de City of Sports. Maar het is ook kiezen voor een aanlokkelijke speel- en beweegplek voor de jeugd, s winters tijdens vakanties en daarbuiten. Openbaar Kan iedere Rotterdammer gebruikmaken van het initiatief? Schaatsbaan Rotterdam: Ja, zeer laagdrempelig. De toegangsprijs is voor iedere beurs ( 3,50 incl. BTW, de helft van de Uithof!) en voor scholen gratis. Er zijn schaatsen te huur voor wie die niet heeft en schaatslessen voor beginners zijn zo georganiseerd. De Rotterdamse schaatsvereniging SVR denkt en doet mee in dit initiatief en heeft de trainers en trainsters om de techniek aan velen bij te brengen. Stedelijke impact In welke mate overstijgen de effecten van het initiatief het straat-, wijk- of buurtniveau? Schaatsbaan Rotterdam: Ja, nadrukkelijk. De baan, gelegen aan de Ring, is voor nagenoeg de hele stad om de hoek en heeft zelfs een sterk regionale functie. In Rotterdam en omgeving zijn in totaal 1,4 miljoen mensen die potentieel in Rotterdam zouden willen schaatsen, zie paragraaf 8.2. Slechts voor Hoek van Holland is de Uithof dichterbij dan Schaatsbaan Rotterdam. Haalbaarheid Is de projectplanning van het initiatief realistisch en haalbaar? Schaatsbaan Rotterdam: Ja, volledig. Vrijwel alle benodigde vergunningen zijn reeds binnen, zie paragraaf 10.2. Aanschaf is voorbereid, de opbouw is een kwestie van een week omdat het een mobiel concept betreft. Alle aannemers en leveranciers hebben harde offertes afgegeven, zowel qua prijs als qua levertijd. We staan gesteld om eind 2013 de faciliteiten te openen. Dus haalbaar, ja, 100%. Ook de risico s als het fout zou kunnen gaan zijn grondig bekeken en afgedekt, zie Hoofdstuk 5. 10

Binding Rotterdammers Versterkt het initiatief de band tussen de Rotterdammers? Schaatsbaan Rotterdam: Nou en of! Schaatsen is een volkssport. Schaatsen verbindt en maakt vrolijk! Op de baan ontmoeten jong en oud en alle nationaliteiten elkaar 4. Schaatsen verbroedert. Voorwaarde (aanbeveling commissie Hoes 5 ): schaatsen moet om de hoek zijn en altijd open. In de schoolvakanties worden speciale jeugdacties gehouden; schoolschaatsen in schooltijd bij het vak lichamelijke oefening wordt bevorderd. En omdat de schaatsbaan op een sportcomplex ligt waar ook andere sporten (hockey en voetbal) worden gespeeld, verlaagt dit de drempel tussen de sporters. Draagvlak In welke mate zijn Rotterdammers betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het initiatief? Schaatsbaan Rotterdam: In hoge mate. Het hele concept is bedacht en uitgevoerd door Rotterdammers en had zonder de medewerking van de gemeente Rotterdam nooit tot werkelijkheid kunnen komen. De aanpak van de stemmenwerving beoogt een bundeling van krachten van de gehele Rotterdamse georganiseerde sport. De ruggengraat van het initiatief zit in de Schaatsvereniging Rotterdam (die nu nog noodgedwongen in Den Haag schaatst!) en Stichting Sportland. De sporters van Sportland zijn het die via hun jaarcontributie (plus enige leden die via obligaties met veel eigen geld investeerden in hun accommodatie) dit medegebruik mogelijk maken. Qua werkgelegenheid schept dit initiatief voor 12-15 FTE Rotterdammers werk, waarvan 10 seizoensgebonden. Begroting Is de begroting van het initiatief deugdelijk? Schaatsbaan Rotterdam: Ja en ook uiterst voorzichtig. De bezoekersaantallen en schaatsverhuur waarmee we quitte draaien zijn uiterst conservatief ingeschat (een factor 2 lager in vergelijking met vergelijkbare banen), dus ver onder de marktpotentie. De initiatiefnemer doet met 0,5 miljoen naar draagkracht mee aan de investering van 2,5 miljoen; als de resterende 2,0 miljoen van Stadsinitiatief komt wordt de begroting zeer solide. Draagkracht In welke mate is het Rotterdamse bedrijfsleven en/of overige externe partners betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het initiatief? Schaatsbaan Rotterdam: In grote mate. De aannemers/leveranciers zijn in bouwteam betrokken. Deze komen nagenoeg alle uit de Rijnmond. Zo maakt Zeilmakerij De Jong uit de Waalhaven de kap over de 400m baan en de boarding die bij valpartijen veiligheid biedt. Qua sponsoring is nog een wereld te winnen maar de firma IMBEMA (o.a. importeur van ijsegaliseermachine Zamboni zie paragraaf 8.3) zet als eerste toegezegde 4 T. Bounjouaâ, G. Boshoven, I. Mello Colina, R. Sada en T. van Wissen Onderzoeksrapport Schaatsbaan Rotterdam d.d. 25-01-2013 5 NISB Rapport Commissie Hoes i.o.v. Minister Schippers 11 aanbevelingen d.d. januari 2013 11

sponsor in natura de toon. In deze tijd is men erg afwachtend maar als het bedrijfsleven eenmaal ziet wat er ligt dan krijgt de sponsoring grote potentie. Multiplier effect In welke mate genereert het initiatief extra investeringen in Rotterdam? Schaatsbaan Rotterdam: Ja, geschat > 1 miljoen/jaar, mogelijk 15 miljoen. Op Sportpark Toepad een toename van de economische activiteit van meer dan 1 miljoen per jaar. Over 10 jaar: > 10 miljoen. Hoe meer mensen gaan schaatsen, des te meer profiteert ook de middenstand (sportwinkels, horecaleveranciers, etc.) en ook het openbaar vervoer. Er zijn concreet drie gegadigden voor het exploiteren van de schaatsshop in het clubgebouw. Dankzij de cijfers van Schaatsbaan Rotterdam zal het grote plan, de schaatsbaan van 15 miljoen die met privaat geld (Michael van de Kuit) wordt gefinancierd er sneller komen en accurater gedimensioneerd zijn. Voor details hierover zie paragraaf 6.4. 12

3 FIN. EN JURIDISCH KADER [KORT] In hoofdstuk 7 worden de financiën in detail besproken. Hier alleen de kerncijfers. 3.1 Financiën In de assets op Sportpark Toepad heeft Stichting Sportland tot 1 januari 2013 reeds 2.8 miljoen geïnvesteerd (bovenop de gemeentelijke bijdrage). De ruggengraat van het Stadinitiatief Schaatsbaan Rotterdam is laagdrempeligheid door dubbelgebruik. Voor een in 2013 te realiseren extra investering van (in schaatstermen slechts) 2,5 miljoen wordt Schaatsbaan Rotterdam gerealiseerd. Hiervan wordt 2,0 miljoen gedekt door het Stadsinitiatief. Stichting Sportland neemt de resterende 0,5 miljoen voor haar rekening. Daarnaast heeft de Stichting er inmiddels circa 4000 vrijwilligersuren in zitten (à 20). Dus: Benodigde investering in 2013: 2,27 miljoen + 10% onvoorzien Herkomst investeringen (totaal 5,43 miljoen) Stichting Sportland tot 1/1/13 2,8 miljoen Stichting Sportland in 2013 0,27 miljoen Stadsinitiatief in 2013 2,0 miljoen Stichting Sportland 0,28 mio (post onvoorzien) Stichting Sportland 0,08 mio (gratis vrijwilligers) De exploitatie draait quitte op 602.000 aan inkomsten per seizoen. Dat wordt bereikt bij ongeveer 74.000 betalende bezoekers. Er is een grote component vaste kosten. Vast = onafhankelijk van het # bezoekers: energie, personeel. Aan variabele kosten komt er boven het quitte-bedrag voor elke 5000 bezoekers 6000 bij. Exploitatie per seizoen Bezoekers Jaarlijkse kosten Jaarlijkse opbrengsten Resultaat voor bel. 60.000 590.000 530.000 ( 60.000) 70.000 602.000 585.000 ( 17.000) 80.000 614.000 640.000 26.000 90.000 628.000 695.000 67.000 100.000 640.000 750.000 110.000 Stichting Sportland schrijft alle voorgenomen investeringen in 10 jaar af. Over 10 jaar gezien genereert de investering van 2,0 miljoen door het Stadsinitiatief minimaal 10 x quitte (= 602.000) omzet/jaar = 6.020.000. Dan draagt de gemeente zo maximaal (2,0/(6,02+5,43))x100% = 17,5% bij aan dit initiatief. Dit wordt nog lager als de baan a. meer dan quitte draait en/of b. langer mee gaat. 13

3.2 Juridische entiteit Juridisch wordt Schaatsbaan Rotterdam een BV waarvan Stichting Sportland 100% aandeelhouder is. Stichting Sportland bestaat sinds 1983 (KvK: 41128266) en is opgericht ter bevordering van de beoefening van sport in de meest brede zin des woords. De Stichting biedt gelegenheid tot sportbeoefening. De Stichting wordt bestuurd door ervaren managers en financieel onderlegde professionals. Zij zijn en blijven allen onbezoldigd. Men is lid of oud-lid van RHV Leonidas waarmee de onderlinge band en het gemeenschappelijk belang verzekerd is. De Stichting voert het management over de Schaatsbaan Rotterdam BV. Naast het geen winst mogen maken is een groot voordeel van deze wijze van organisatie dat de BTW op de investeringen en onderhoud kan worden teruggekregen van de belastingdienst. De exploitatie is eveneens onderworpen aan BTW, zij het tegen het lage tarief ( gelegenheid tot sportbeoefening ). Stichting Sportland heeft op Sportpark Toepad momenteel ongeveer 5,7 miljoen aan assets onder beheer waarvan per 1 januari 2013 de helft is gefinancierd. De ondergrond van de velden wordt gehuurd van de gemeente Rotterdam. De assets worden nu gebruikt voor veldhockey (drie verenigingen als huurder) en voor een kloek kinderdagverblijf/bso. Stichting Sportland heeft de exploitatie van de schaatsfaciliteiten aan Schaatsbaan Rotterdam BV uitbesteed. In deze constructie zal de Schaatsbaan Rotterdam BV een huurvergoeding afdragen aan Stichting Sportland voor het gebruik van de velden/ondergrond. De horeca van de schaatsbaan is uitbesteed aan RHV Leonidas, die de opbrengsten van de horeca geniet in ruil voor een vaste pachtvergoeding. De winst van Schaatsbaan Rotterdam BV wordt afgedragen aan haar enig aandeelhouder Stichting Sportland, welke zoals gezegd géén winstoogmerk heeft en slechts dient zorg te dragen voor de continuïteit. De continuïteit wordt als volgt gewaarborgd. Uitgangspunt is dat per jaar de toegangsprijzen worden aangepast aan de resultaten van het voorgaande jaar. Bij operationeel verlies omhoog, bij ditto winst omlaag. Dit na een jaarlijkse prudente bedrijfsmatige afweging of er bestedingen zijn die logischerwijs het concept robuust houden of versterken. Stichting Sportland heeft volop mogelijkheden om besteding van deze gelden direct en indirect aan de gebruikers van de schaatsbaan ten goede te laten komen. Of het nu het aanschaffen is van nieuwe assets, trainingsmaterialen, immaterialia als clinics voor scholen of gehandicapte sporters of onderhoud, het ligt in de rede om deze uit het resultaat te financieren. Alle fondsen blijven op deze manier binnen Sportpark Toepad ten gerieve van de sporters. Het bovenstaande wordt verantwoord in het financieel jaarverslag dat openbaar is. Einde Deel 1 14

DEEL 2 - BIJLAGEN Deel 2, Hoofdstuk 4 t/m 11, bestaat eigenlijk uit bijlagen die verdieping geven op Hoofdstuk 2 en 3, waarin de rode draad van het plan is geschetst. Deel 2 is opgezet volgens de GROTIK-methodiek: Geld, Risico s, Organisatie, Tijd, Informatie en Kwaliteit. Deze aspecten komen alle aan bod. Voor de leesbaarheid is de volgorde iets veranderd en is hier en daar voor een vloeiender schrijfwijze gekozen. 15

4 WAT KOMT ER? 4.1 Ontwikkeling van het Sportcomplex Toepad Ruim 3 jaar geleden is Leonidas verhuisd van het complex van de Kralinger Esch naar het Toepad. Reden was dat de club op het oude complex uit zijn voegen was gegroeid. Sportpark Toepad is qua locatie 2x zo groot, waar 6 hockeyvelden, een nieuw modern clubgebouw met kleedkamers en een inpandig sportwinkeltje, een zaalhockeyhal, slimme veldverlichting en een grote parkeerplaats voor 410 auto s. Het clubgebouw heeft een multifunctioneel karakter gekregen, want er zijn naast de hockeyvoorzieningen ook faciliteiten voor een kinderdagverblijf/bso gekomen. Qua technische voorzieningen is er gebruik gemaakt van de meest recente ontwikkelingen die erg milieuvriendelijk zijn. Zo is het gehele dak voorzien van zonnepanelen waarmee jaarlijks circa 80 MWh wordt geproduceerd en terug geleverd aan het Stedin-net. Het ledenaantal van de hockeyclub bedraagt 2150, waarmee het één van de grootste verenigingen van Nederland is. Toch wordt tijdens de winterstop 3 maanden geen gebruik gemaakt van het terrein. Het terrein is uitstekend bereikbaar per auto, fiets (tot 2000 plekken) en openbaar vervoer (tram, metro, bus). Naast het eigen parkeerterrein kan er in weekends (topdrukte) ook in de nabijgelegen parkeergarage op de EUR en op Brainpark geparkeerd worden. Het complex biedt dus nu al alle essentiële infrastructuur die nodig is voor een kunstijsbaan. Op de kunstijsbaan zelf ná 16

4.2 Beschrijving 400 m baan en funbaan De overdekte 400m baan met ISU maten zal over 2 hockeyvelden worden aangelegd. Het terrein zal éénmalig wat aanpassingen nodig hebben (250 m hekwerk, 4 dugouts en 4 lichtmasten verplaatsbaar maken). Dit wordt in de zomermaanden gedaan. Na het weekend waarin de laatste hockeywedstrijd is gespeeld, wordt gestart met de opbouw van de baan. De vlakke ondergrond waarop het ijs komt te liggen en het ijs zelf kunnen binnen een werkweek gelegd worden en rijklaar zijn. De 400-m baan wordt overkapt met een rupsvormige opblaastent die de baan minder gevoelig maakt voor weersomstandigheden als regen en sneeuw. De kap, een innovatie die samen met een Rotterdamse leverancier (Zeilmakerij De Jong) is ontwikkeld, is erg gunstig voor het energieverbruik. Ze wordt in secties van 10 meter geleverd, die aan elkaar worden gehaakt. Eind maart 2013 staat op Sportpark Toepad het prototype. Naast de overdekte 400m baan is er in de hal een funbaan waar kinderen kunnen (leren) schaatsen en jongeren kunnen ijshockeyen en kunstschaatsen. De wanden kunnen in 30 seconden open en dicht. De bedoeling is om als de baan open is alleen de windwaartse wanden dicht te houden. De wand naar het plein is overdag altijd open. Ingeklemd tussen funbaan, 400m baan en clubgebouw ligt het Koek & Zopie Plein. Daar komen beleving en de gezelligheid samen, daar vinden toeschouwers en schaatsers, ouders en kinderen elkaar in een knusse, overzichtelijke en veilige omgeving. 17

De combinatie van deze twee soorten banen biedt een compleet aanbod voor de vele soorten schaatsers. Waar de geoefende schaatser gebruik kan maken van de grote baan, kunnen beginnende schaatsers op het recreatiegedeelte oefenen en desgewenst later de overstap maken. Een aanbod waar het hele gezin gebruik van kan maken. De funbaan wordt 40x20 meter groot. Het water bevriest in de hal op een waterpas betonnen plaat voorzien van een mobiele ijsbaan. De andere helft van de hal wordt primair voor zaalhockey ingezet, maar kan ook bij de recreatiebaan betrokken worden waardoor een ijsvloer van 80x20m ontstaat. De rest van het jaar wordt deze vloer gebruikt voor andere activiteiten. De funbaan wordt overdekt zodat onder alle weersomstandigheden geschaatst kan worden. Het is mogelijk om in de zomerperiode als evenement kort een ijsvloer neer te leggen. De ijsbaan zelf is innovatief. Slechts 3cm ijs dat op aluminiumplaten ligt is een nieuwe manier van het opbouwen van de baan. Conventioneel is 7 cm ijs gemaakt met een buisstelsel in het ijs. De platen met een stelsel van kleine buisjes aan de onderkant vormen als een sandwich een geheel met de XPS-isolatie eronder. Het ijs wordt vooralsnog gemaakt met de koelvloeistof mono-propyleenglycol dat door de ijsvloer circuleert. Dit middel is duurder dan gewoon glycol maar stukken milieuvriendelijker. Het zit in de ruitenwisservloeistof van de meeste auto s. Echter in de concentratie waarin het hier wordt toegepast is lekken naar de bodem natuurlijk wel ongewenst. Met DCMR is een monitoring programma afgesproken dat zowel proactief als reactief meet dat geen vloeistof in het milieu terecht komt. Er wordt nog onderzocht of koeling middels CO 2 kan worden toegepast. Dit zou een verdere stap betekenen qua duurzaamheid. 18

5 RISICOANALYSE Risico = Kans x Effect Pas als de kans substantieel en effect niet nul is of, andersom het effect groot en de kans niet nul, is het echt zaak om het risico heel goed af te dekken. 5.1 Technische risico s De technische risico s liggen in het vlak van 1. de 400m-vloer niet vlak kunnen houden en/of 2. het ijs niet goed kunnen krijgen en/of 3. schade aan het kunstgras 3. problemen met de kap, maar de belangrijkste is: 4. lekkage glycol, of het resultaat daarvan: spills. Ad 1 en Ad 2 Afgedekt in het contract met de leveranciers. Ad 3 De mat kan worden losgehaald en de verzakking gerepareerd. Niet prettig maar geen heel grote ramp. Kosten geschat op maximaal 50.000. Dat kan de Stichting dragen. Ad 4 Als de kap het niet blijkt te houden dat wordt de 400m baan een open baan. Dat hoeft succes niet in de weg te staan (zie Jaap Eden baan) en kan in het tussenseizoen worden verholpen. Ad 5 Lekkage van de koelvloeistof is afgedekt door een monitoringsysteem. Als vergunningseis zijn er in de grond 3 meetpunten om spills op te merken. Op zich is de gebruikte koelvloeistof dezelfde als die in autoruitvloeistof zit, maar een spill in hoge concentratie is toch erg ongewenst. 5.2 Operationele risico s De operationele risico s worden alle ingeschat als hebbende een laag effect. Het eerste jaar zal er best wel wat te leren vallen. Voorziene en tegelijkertijd te overziene risico s zijn geïdentificeerd: Slecht weer Problemen met vandalisme Problemen met de horecavergunning Slecht ijs Te veel succes: extra maatregelen voor crowdcontrol Stichting Sportland is inmiddels de ordegrootte grootschaligheid gewend die de schaatsbaan gaat genereren: ook op andere momenten in het jaar zijn er wel eens 2000-3000 bezoekers op een dag op het Sportpark. 19

5.3 Financiële risico s De financiële risico s zijn klein als de resterende investeringen grotendeels worden gedragen door het Stadsinitiatief. Alle leveranciers hebben een sluitende offerte liggen. Er ligt 227.000 klaar (10% onvoorzien) die wordt aangesproken als er iets uit de band vliegt. De inkomsten zijn gebaseerd op bezoekersaantallen en schaatsverhuur die erg conservatief zijn ingeschat. Alleen als de baan dicht moet omdat de techniek niet deugt, loopt het mis. We zijn voornemens ons hiertegen te verzekeren. 5.4 Worst case Het initiatief Schaatsbaan Rotterdam is zeer conservatief begroot zodat het echt haalbaar en deugdelijk is. Mocht het toch niet lopen dan zijn voldoende alternatieve aanwendingen te vinden voor de meeste assets. 20

6 MARKETING 6.1 Plan voor stemmenwerving Het is aan de Board om te bepalen wie er in de Top 5 komen. Op 10 april vernemen we dat. Maar omdat mensen juist in de winter denken aan schaatsen kan Stichting Sportland het zich niet permitteren om deze beslissing af te wachten en is reeds aan de gang met stemmen werven voor het geval dat. Centraal in de plannen om stemmen te winnen staat de landingspagina, de website www.schaatsbaanrotterdam.nl. Deze is sinds 3 februari 2013 in de lucht; honderden mensen per week melden zich daar, die aangeven op Schaatsbaan Rotterdam te gaan stemmen. Al deze mensen krijgen op 23 mei een wake up call en als we winnen op 2 juni een gratis toegangsbewijs (geldig tot 31 december 2013) toegestuurd. 21

Vanaf 10 april 2013 worden diverse doelgroepen op deze website gewezen met allerlei per doelgroep-specifieke publiciteitsacties. Mocht bijvoorbeeld blijken dat Schaatsbaan Rotterdam het enige sportinitiatief is, dan ligt het voor de hand om de georganiseerde sportwereld collectief te gaan benaderen. Alle social media zijn hiervoor in gereedheid gebracht. Over de verdere plannen kunnen willen we in deze business case niet meer zeggen dan dat we de Board kunnen verzekeren dat er al behoorlijk goed over nagedacht is. Ook op dit punt is de projectplanning realistisch en haalbaar. Bijzonder om te vermelden is dat het gehele plan met vrijwilligers wordt bedacht en uitgevoerd. Billboards als hieronder worden gesponsord. Billboard bij parkeerplaats Sportpark Toepad 6.2 Doelgroepen schaatsbanen De ijsbanen kunnen voor diverse doelgroepen en evenementen gebruikt worden: 400 meter baan Rotterdamse en regionale wedstrijdschaatsers (als trainingsbaan) sportschaatsers (meestal lid van een verenigingsschaatser) recreatieschaatsers schaatslessen door de Rotterdamse Schaats Vereniging ijskarten regionale wedstrijden kampioenschap van Rotterdam Verkiezing Rotterdams talent van het jaar schoolschaatsen Funbaan schoolschaatsen Grootouders-kleinkinderen zwieravond Rotterdams Kunstschaats Kampioenschap fun-schaatsen 22

jeugdfeesten, met disco, zonder alcohol curling mini-ijshockey; de oppervlakte is kleiner dan een officiële baan bijzondere evenementen (o.a. bedrijven) Evenementen waaraan gedacht wordt discoschaatsen après-ski met dweilorkest studenten schaats happy-hour nieuwjaarsfeest (-recepties voor bedrijven) carnaval on ice stijlvolle avonden (diner op ijs, fashion) apenkooi voor kleine kinderen curlingwedstrijden human ice bowling ladies night kerstgala smeltfeest De nieuw benoemde Marketing Manager gaat vanaf 2 juni 2013 aan de slag om deze groepen te bewerken. Hiervoor ligt al een draaiboek gereed, omdat Schaatsbaan Rotterdam op de specifiek Rotterdamse aspecten na uiteraard in marketingtermen een me too-product is. Van de andere 16 banen in Nederland wordt momenteel veel geleerd. Door ons en door twee groepen 3 e jaars Sportmarketing-studenten van de HRO, die eind mei 2013 hun scriptie inleveren met dit onderwerp. Dat betekent dat we al veel zijn wezen kijken op andere banen en het wiel in dit opzicht bepaald niet gaan uitvinden. Als het er van komt dan verandert de site www.schaatsbaanrotterdam.nl per begin juni 2013 in een kopie van het beste van de Uithof, Utrecht, Haarlem, Jaap Eden en Dordrecht bij elkaar gezet. Deze website is nu specifiek ingericht voor de campagne naar 1 juni toe maar de opvolger is reeds in elkaar gezet. 6.3 Marketingplan najaar 2013 Alle gegevens uit paragraaf 6.2 worden vóór de zomer van 2013 vertaald in haalbare acties. Zoals gezegd werken twee groepen studenten van de Hogeschool Rotterdam parallel aan elkaar aan een grote studieopdracht genaamd Het runnen van Schaatsbaan Rotterdam. De ene steekt meer in op de techniek en de logistiek, de ander op de marketing en verkoop. De rapporten van de studenten zijn voor onze staf in spé een second opinion. Hoe goed we er al over nagedacht hebben, er zullen zeker waardevolle punten uitkomen. 23

De leveranciers zijn een andere bron van kennis. Zij hebben er alle belang bij dat Schaatsbaan Rotterdam goed uit de startblokken komt omdat dat afstraalt op hun producten. In hun ogen is Schaatsbaan Rotterdam een zeer innovatief concept waarmee ook zij voor de dag kunnen komen. De ijsleverancier heeft de condities voor de marketing van zijn producten reeds als harde voorwaarde in zijn offerte opgenomen. Update mei 2013: - Het schoolschaatsen wordt zoals eerder al gesteld gratis. Er ligt een plan klaar om dit vanaf komend najaar structureel uit te rollen en te materialiseren. - Met de organisatie die de Erasmus Sport Pas (6000 kaarthouders) uitgeeft is een commerciële afspraak gemaakt waardoor alle kaarthouders op vertoon van hun pas komende winter gratis kunnen schaatsen en de tegenwaarde daarvan verrekend wordt tussen Schaatsbaan Rotterdam en de organisatie Erasmus Sport. Na het eerste jaar wordt de commerciële kant geëvalueerd. 6.4 Plan 'Michael van de Kuit' Momenteel laat wethouder Laan onderzoeken op welke locatie in Rotterdam het 'plan Van de Kuit' zou kunnen komen. Dit behelst een schaatsbaan die qua concept vergelijkbaar is met de andere 16 400m banen in Nederland. Kosten circa 15 miljoen, welke worden opgebracht door private investeerder en schaatsfan Michael van de Kuit. Als schaatsliefhebbers hopen wij (en gaan er van uit) dat ook deze baan er zal komen. De twee schaatsplannen, Schaatsbaan Rotterdam en 'plan Van de Kuit', gaan heel goed samen. Schaatsbaan Rotterdam, dat dit jaar nog start, plaveit als het ware de weg voor het 'grote plan' van Van de Kuit, dat een aantal jaren later zal volgen. Als die baan er is, is de schaatscultuur in Rotterdam gevestigd door Schaatsbaan Rotterdam en zijn er enige generaties jeugdschaatsers ontwikkeld. Volgens de marktonderzoeken is er in Rotterdam plaats voor twee banen. Bij de komst van de 'grote baan' zal het bezoekersaantal van Schaatsbaan Rotterdam waarschijnlijk wel wat dalen, maar a. is de markt in de tussentijd gegroeid en b. dat gebeurt dan op een moment dat de initiatiefnemers de bedrijfsvoering helemaal onder de knie hebben. Aanpassen aan die nieuwe situatie zien we daarom met vertrouwen tegemoet. 24

7 DE BUSINESS CASE IN DETAIL 7.1 Investeringen De investeringen in 2013 betreffen voor het grootste deel de technische voorzieningen van de ijsbanen en de overkappingen. Daarnaast is een bedrag opgenomen voor de aanschaf van schaatsen en de kosten van de voorbereiding. 1. Eenmalige marketing 30.000 2. Projectbureau 30.000 3. Aansluiting Stedin incl. electrische leidingen 50.000 4. Civiele werken (verhardingen incl K&L) 140.000 5. Aankoop 5200 m 2 ijsbaan + isolatie + glycol 1.150.000 6. Overkapping 400 m baan + boarding 150.000 7. Verankering 400m baan 77.000 8. Hal voor funbaan (90 x 25 m 2 ) 460.000 9. Inrichting hal (o.a. 380 V electra, boarding) 16.000 10. Verlichting hal 60.000 11. 1000 paar schaatsen voor verhuur 25.000 12. Leges 50.000 13. Diversen (1m 3 tanks, matten, luifel, inrichting) 32.000 Subtotaal 2.270.000 14. Onvoorzien 10% 227.000 Totaal 2.497.000 ex-btw Alle bedragen zijn ex-btw. Vanwege de gekozen rechtsvorm is dit ook meteen de netto investering, omdat van de investeringen meteen 21% BTW wordt teruggevorderd. De post Leges is het gevolg van onze inschatting dat aan de voorwaarde Haalbaarheid ernstig zou worden getwijfeld als wij de vergunningsprocedure niet al voor 95% rond zouden hebben ten tijde van indienen van dit initiatief. Andere posten (vooral punt 4 t/m 8) zijn namelijk pas reëel te begroten als bekend is welke eisen benodigd zijn voor de vergunningen. Een ondernemersrisico, dat in elk geval ons initiatief financiële stevigheid bezorgt en dat hopelijk in ons voordeel uitpakt. Het plan is om per 5 juni 2013 het projectbureau te starten en de aanbesteding van de leveranciers per direct gestand te doen. 7.2 Inkomsten De allerbelangrijkste parameter in de business case is het aantal bezoekers. Als doelstelling wordt een aantal van 80.000 betalende bezoekers beoogd. Het break-even scenario ligt op 74.000 bezoekers (zie tabel hieronder). 25

Inkomsten bij break even (= uitgaven 602.000, zie paragraaf 7.3): Entreegeld 74.000 x 3,29 244.000 Schaatsverhuur 0,5 x 74.000 x 4 148.000 (50% vd bezoekers huurt) Pacht horeca 150.000 Sponsoring + bedrijfsevenementen 30.000 Zaalhockey 30.000 Totaal 602.000 ex-btw Voor schoolschaatsen is gratis entree en reductie op de schaatshuur. Opmerkingen bij de inkomstenbronnen: entreegeld is gem. 3,50 incl. 6% BTW= 3,29 ex-btw schaatsverhuur Prijsstelling 6 per verhuur incl. 21% BTW. Het blijkt dat ca 90% van de bezoekers van een recreatiebaan schaatsen huurt en 60% bij een 400mbaan 6. In het plan Schaatsbaan Rotterdam is erg voorzichtig uitgegaan van een gemiddelde van 50% van het totaal aantal bezoekers. Na elke 5 verhuren worden voor 5 de schaatsen geslepen, ook erg voorzichtig (hoog) geschat. horeca-omzet: Leonidas betaalt een vaste pacht à 150.000 ex-btw sponsoring en bedrijfsevenementen is conservatief geschat: 30.000 ex-btw zaalhockey is een zekere bron (640 verhuurde uren à 47 ex-btw): 30.000 Met 3,50 entreegeld zal Schaatsbaan Rotterdam de helft goedkoper zijn dan Den Haag en Zoetermeer, waar de meeste Rotterdammers nu schaatsen, en minstens 50% goedkoper zijn dan alle banen in Nederland. Qua schaatshuur ( 6 incl. BTW per keer) zijn wij gemiddeld. Baan investering bron: NOS winst? bron: NOS jeugd volwassen schaatshuur * uitbesteed parkeren Jaap Eden (500.000) 3,90 6,50 * 5,50 slecht Uithof 4,6 mio quitte 5,50 7,50 5,00 slecht Thialf 400.000 3,80 7,15 * 6,50 goed Haarlem privékap. positief 3,60 5,60 * 5,50 matig Utrecht 10 mio onbekend 4,70 8,00 6,00 goed Breda 11 mio onbekend 4,40 5,90 * 5,00 goed Dordrecht onbekend 4,00 5,20 6,00 2,00 Zoetermeer onbekend 5,00 7,00 * 5,00 goed Tilburg 13 mio (200.000) 6,10 6,10 4,00 1,00 Bron: Websites betrokken schaatsbanen 6 T. Bounjouaâ, G. Boshoven, I. Mello Colina, R. Sada en T. van Wissen Onderzoeksrapport Schaatsbaan Rotterdam, d.d. 25-01-2013 26

7.3 Exploitatiekosten De exploitatiekosten zijn grotendeels onafhankelijk van de hoeveelheid bezoekers over 90 dagen. Slechts post 15 loopt mee met het aantal verhuurde schaatsen. Op onderstaande uitgaven kan wel bezuinigd worden als het echt moet. Dit wordt beschreven in paragraaf 8.2, getiteld Worst case. Uitgaven: 1. Huur Zamboni 15.000 (zie pag. 36) 2. Afvoer ijsschraapsel 5.000 3. Energie-ijssysteem 90.000 4. Energie-verlichting 8.000 5. Energie-compressors (kap) 4.800 6. Huur koelinstallatie 137.000 7. Huur warmtewisselaar incl 8. Manuren leveranciers incl 9. Los baanpersoneel 128.000 10. Manager 60.000 11. IJsmeester 25.000 12. Kosten kaartverkoop (bandjes etc) 15.000 13. Diesel 5.000 14. Opbouw/afbraak ex-ijs 30.000 15. Slijpen huurschaatsen 37.000 16. Marketing 25.000 17. Diversen 17.200 Totaal 602.000 manager / assistent manager: per 1-6-2013 contract tot 31-1-2014 bij tegenvallende bezoekersaantallen geen verlenging eventuele (bijsturende) besparing 30.000 los personeel: stille uren (=70% van de tijd) 2 man op de baan en 1 op verhuur, drukke uren (=30% van de tijd) 4 en 2 gemiddeld 4 man over 16 uur = 64 manuren/dag. nul-uren contracten, uitgaande van bruto 20 per uur en 16 uur per dag open; 90+2x5 dagen voor opbouw/afbouw geeft 100x16x3x20= 96.000, afgerond 100.000 (niet druk) of 100x16x4x20= 128.000 (druk) De conclusie is dat het business model een gezonde exploitatie laat zien bij tenminste 74.000 bezoekers. Gezien de cijfers van alle andere 400-m banen in Nederland en de onontgonnen markt van, in potentie, 300.000 bezoekers in de Rotterdamse regio (zie Hoofdstuk 8), is het ondernemersrisico zeer laag. 27

Exploitatie per seizoen Bezoekers Jaarlijkse kosten Jaarlijkse opbrengsten Resultaat voor bel. 60.000 590.000 530.000 ( 60.000) 70.000 602.000 585.000 ( 17.000) 80.000 614.000 640.000 26.000 90.000 628.000 695.000 67.000 100.000 640.000 750.000 110.000 Nog verder gedetailleerder gegevens (Excel spreadsheets en offertes van de belangrijkste leveranciers) zijn op aanvraag beschikbaar voor de Board. 28

8 MARKTONDERZOEK 8.1 Bezoekers schaatsbanen in Nederland Nederland telde in 2002 ongeveer 3,3 miljoen jaarlijkse bezoekers van de kunstijsbanen. Hiervan komen er 2,7 miljoen op de 400 meter banen af. Het zijn voor 80% mannen en 20% vrouwen tussen de 30 en de 55 jaar met een schaatsverleden. In 2009 waren het al 4,7 miljoen bezoekers 7 en de verwachting is dat er in 2020 zo n 4,9 miljoen schaatsers in Nederland zullen zijn. De basis hiervoor zijn twee trends: de aanwas aan de onderkant is groot en ouderen blijven steeds langer schaatsen. Daarnaast zorgt het groter wordende aanbod voor een grotere vraag. De drempel wordt lager, de reisafstand korter en de kwaliteit van de banen wordt beter. Een kunstijsbaan heeft volgens de KNSB een verzorgingsgebied van zo n 700.000 inwoners nodig die met fiets, auto of OV binnen een half uur op de baan moeten kunnen zijn. Haalbaarheidsonderzoeken van de KNSB hebben aangetoond dat er in regio Rijnmond en Capelle a/d IJssel ruim voldoende animo is voor zelfs twee kunstijsbanen. Het verzorgingsgebied telt namelijk 1,5 miljoen inwoners en voldoet daarmee ruimschoots aan dit criterium. De vraag naar een ijsbaan is er, en na de afgelopen winterse weken meer dan ooit. 7 Bron: NOS onderzoek 2009 29

Uit diverse haalbaarheidsonderzoeken van Hopman Andres, een specialist op het gebied van haalbaarheidsonderzoeken over ijsbanen, is gebleken dat deze vraag meetbaar is. Voor de recreatieve schaatser wordt een participatiegraad van 0,4 bezoeken per jaar binnen 10 kilometer met een bereik van 100% gerekend wanneer zij wonend zijn binnen 10 kilometer van de ijsbaan en 100% aan de bereikbaarheidseisen voldoen. Binnen 10 tot 20 kilometer met 50% bereik is dat ook 0,4 bezoeker per jaar. Voor verenigingsschaatsers die bij een vereniging, aangesloten bij de KNSB, schaatsen, geldt voor een gebied van 30 kilometer met een bereik van 100% een animocijfer van 12 bezoeken per jaar. Voor leden, niet aangesloten bij de KNSB, is het uitgangspunt dat ze zo n anderhalve keer per maand de baan bezoeken. Voor de overige bezoekers wordt in de haalbaarheidsonderzoeken uit gegaan van zo n 10% van de recreatieve bezoekers. Dit zijn scholen en bedrijven die gebruik maken van de baan 8. Vertaald naar de Rotterdamse situatie zou dat theoretisch uitkomen op een bezoekersaantal van meer dan 600.000 (0,4 x 1,5 miljoen inwoners, in 5-6 maanden)! Dat zou in beginsel mogelijk kunnen zijn aangezien ook de Jaap Eden baan in Amsterdam dat aantal bezoekers krijgt en in een vergelijkbare regio gehuisvest is. Bij onze aannames voor dit business plan zijn we zeer voorzichtig gebleven en streven niet naar 300.000 maar naar 100.000 betalende bezoekers in 3 maanden, 26.000 boven het break-even punt. Bezoekers 400m banen, gemiddeld over 4 jaar (2003-2007) plaats recreatie verenigingen totaal Enschede 40.500 51.500 92.000 Tilburg 40.155 80.235 120.390 Assen 79.578 67.617 147.194 Breda 131.707 46.040 177.746 Dronten 90.000 45.000 135.000 Geleen 64.333 45.000 109.333 Hoorn 186.182 36.616 222.798 Groningen 118.381 105.000 223.381 Alkmaar 211.731 63.000 274.731 Deventer 170.500 64.500 235.000 Haarlem 217.500 60.000 277.500 Eindhoven 172.335 78.464 250.799 Utrecht 212.624 72.500 285.124 s-gravenhage 301.500 95.830 397.330 Heerenveen 117.625 106.250 223.875 Amsterdam 401.885 70.855 472.739 gem bez 400 m baan 159.783 68.025 227.809 (bron: kunstijsbanen.nl ) 8 Bron: haalbaarheidsonderzoek Zaandam, uitgevoerd door Hopman Andres Consultants 30

In deze cijfers zijn niet de bezoekersaantallen meegenomen van de diverse mobiele banen die in de kerstperiode worden neergelegd in het hele land. De aantallen worden op zo n 200.000 bezoekers geschat. Vrijwel alle 400m banen in Nederland zijn overdekt. Alleen de Jaap Eden baan in Amsterdam is nog niet overdekt, maar hun grote bezoekersaantallen tonen aan dat ook een open baan zeer aantrekkelijk kan zijn. In Nederland zijn sinds de jaren '60 16 400m banen neergelegd, waarvan de eerste in Amsterdam. Vele steden volgden: Heerenveen, Utrecht, Eindhoven, Groningen en nog meer. Deze banen worden elke winter zeer goed bezocht, zo blijkt uit cijfers van kunstijsbanen.nl. Ruim 4 miljoen mensen bezoeken in een periode van zes maanden de banen regelmatig. Een deel van deze bezoekers zijn echte sportschaatsers (zo'n 30%) die ook lid zijn van een vereniging. Maar juist óók de recreatieve schaatser weet de ijsbaan te vinden en zij zijn de basis voor een positieve exploitatie. Hoewel er maar weinig schaatsers ook daadwerkelijk lid zijn van de KNSB, schaatsen behoort net als zwemmen tot de sporten die vooral ongeorganiseerd beoefend worden, is het aantal mensen dat schaatst zeer hoog. Ruim 30% van de Nederlanders heeft noren of Friese doorlopers. 15% heeft kunstschaatsen en 7% ijshockeyschaatsen. Dus meer dan de helft van de Nederlanders heeft thuis schaatsen. In vergelijking met de mensen die thuis een voetbal hebben (25%), een tennisracket (28%) of tennisschoenen (18%) en hardloopschoenen (23%) is de schaats het meest in bezit zijnde pure sportartikel bij Nederlanders. 9 Uit onderzoek is gebleken dat wanneer er een periode van een aantal weken (2 a 3 weken) natuurijs ligt, het aantal bezoekers van de kunstijsbanen met 25% stijgt. De vrees om ingehaald te worden door het weer lijkt daarmee ongegrond, hetgeen ook bevestigd wordt door de bezoekersstatistieken van alle ijsbanen in Nederland. Vermoedelijk is de behoefte aan goed ijs, een warme schaatsomgeving en meer structuur op de baan, óók tijdens natuurijs, nog steeds voldoende aanwezig. 10 De winters van 2008/2009 t/m 2011-2012 waren goede winters om te schaatsen. Gebleken is dat in de weken na de vorst de kunstijsbanen in Nederland beter bezocht werden door schaatsers die de smaak te pakken hadden. Ook het aantal lessen in de periode van natuurijs en daarna bleek toe te nemen. 9 bron Onderzoek Mulier Instituut 2009 10 bron www.kunstijsbanen.nl 31

Een positief gevolg heeft een schaatswinter óók voor de verwachtingen voor de winter het jaar erna. Gezien het feit dat meer mensen schaatsen hebben gekocht en er een goede ervaring er mee gehad hebben, is er sprake van een toename in het aantal bezoekers. De drempel om weer te gaan schaatsen is lager geworden. Ook de winter van 2012-13 is uiteindelijk, hoewel erg kort, een goede schaatswinter geworden. Hopelijk met een positief gevolg! 8.2 Marktpotentie Schaatsbaan Rotterdam De marktpotentie van Schaatsbaan Rotterdam wordt door deskundigen erg verschillend ingevuld. Vanwege het grote aantal onzekerheden wordt de business case zo ingestoken dat reeds bij 74.000 bezoekers quitte gedraaid wordt. Hierboven is aangetoond dat dat een zeer conservatieve schatting is. Omdat dit eigenlijk het hardste criterium is dat telt voor de beoordeling of de business case deugdelijk is, is niet meer zo belangrijk hoe groot het upward potential nou precies is. Het is onmiskenbaar dàt het er is. 90.000? 120.000? Nog meer? We durven er alleen van te dromen. Veel hangt af van de marketing. Op dat punt wordt zwaar ingezet. De scholen zijn in kaart gebracht en het is de bedoeling om reeds in de stemmingsfase (10 april-eind mei) contacten te leggen. Het mes snijdt dan aan twee kanten: we winnen stemmen en de awareness voor Schaatsbaan Rotterdam groeit bij deze belangrijke doelgroep. Er is een potentieel van 1,4 miljoen mensen die de baan in 30 minuten kunnen bereiken. Daarvan is een groot percentage allochtoon. Stichting Sportland heeft een groep studenten Sportmarketing en Management van de HRO gevraagd (o.a.) te onderzoeken hoe de schaatssport leeft onder allochtonen. Het antwoord is zonder meer positief. 11 Er is geen reden om deze belangrijke doelgroep niet mee te tellen. Wel rekenen we er mee dat de marketing richting deze groep een specifieke zal zijn. De zakelijke markt ligt voor het grijpen. De nabijheid van het Brainpark en het Rivium geeft nu al veel positieve reacties van de daar gevestigde bedrijven, die wel meestal uitgaan van zien = geloven. De faciliteiten zijn er om dit in het najaar uit te buiten. Schaatsbaan Rotterdam is slechts 3 maanden open vanwege het medegebruik met hockey. Voorlopig wordt niet gedacht aan oprekken van het open zijn; peilingen wijzen uit dat deze beperking door de schaatsers wordt begrepen. Dat is niet onlogisch. Qua baanbezetting is dat de juiste tijdsperiode. Hoewel de meeste permanente banen 5-6 maanden per jaar open zijn, ligt ook bij hen de piek van de bezoeken van begin december tot eind februari. De avonduren en weekenden zijn daarin het drukst bezocht en daardoor meest rendabel. Er vallen twee vakanties in: de kerstvakantie en de krokusvakantie. 11 T. Bounjouaâ, G. Boshoven, I. Mello Colina, R. Sada en T. van Wissen Onderzoeksrapport Schaatsbaan Rotterdam, d.d. 25-01-2013 32

Tot 16.00 uur kunnen de banen worden gevuld met schoolschaatsen, bedrijfsdagen, sportdagen en lessen. Bron: AD 7/2/2012 De harde kern van de bezoekers wordt ongetwijfeld gevormd door de leden van de ijsverenigingen in de omgeving. Deze zijn in het Algemeen Dagblad op een rij gezet en worden actief benaderd in het marketingplan. 8.3 Sponsoring Er is een begin gemaakt met het benaderen van sponsors. Deze moeten een (klein) deel van de exploitatiekosten dekken. Afgaand op de reacties moet dat wel gaan lukken. We zijn erg blij dat één van de eersten die zich met Schaatsbaan Rotterdam wil verbinden de firma IMBEMA is. Wellicht onbekend bij het grote publiek heeft dit bedrijf twee vestigingen in de regio Rotterdam met circa 300 man personeel èn is zij de importeur voor Nederland van de bekende Zamboni ijsdweilmachine. Op de volgende pagina is de Letter of Intent weergegeven die de geest van het Stadsinitiatief weergeeft: voor IMBEMA is meedoen met het Stadsinitiatief zowel een zakelijk verantwoorde actie om zich te profileren in de regio, als een impuls die in de regio Rotterdam een economische meerwaarde teweeg brengt. IMBEMA innoveert mee met het gedurfde ontwerp van de baan die door de erg dunne ijslaag ( 3 i.p.v. 7,5 cm, waardoor veel minder energieverbruik!) geen al te grote puntlasten kan hebben. De Zamboni wordt daarop aangepast. 33

Letter of Intent IMBEMA 34