Een verhaal schrijven Taalhandeling: Fictie Fictie Fictie 1 Schrijftaak: Een verhaal schrijven Fictie 2 Lesdel: Leerlingen efenen in het schrijven van een ged verhaal. Fictie 3 Fictie 4 Nieuwsbegripnderwerp: De Natinale Vgeltelling N.B. Vr de fictielessen gebruiken we geen vaste schrijfstrategie met een afkrting, zals bij de andere lessen. Daarm is er k geen indeling in ervaarles, instructieles en efenles. Wel is er een planningsstrategie in de vrm van een schema vr de pzet van een verhaal. Dit zal in de fictielessen steeds terugkmen. Overzicht van lesactiviteiten Les 1 Intrductie: Opfrissen van het Nieuwsbegripnderwerp. Drlp van de pbuw van de les. Leerkracht det een geleide fantasie met de leerlingen, m ideeën te verzamelen. Leerlingen rdenen hun ideeën in een verhaalschema. Leerlingen wisselen in tweetallen uit wat ze hebben bedacht en maken aantekeningen. Ze schrijven de eerste versie van hun verhaal. Les 2 Leerlingen lezen in du s elkaars verhalen en geven feedback aan de hand van een checklist. De leerlingen verbeteren hun tekst en maken hun verhaal helemaal af. De leerlingen krijgen de mgelijkheid hun verhaal vr te lezen in de klas. De definitieve versies wrden gebundeld en in de wachtruimte van de schl gelegd. Handleiding Les 1 Vr de leerlingen: pdrachtblad. Blaadjes m de teksten p te schrijven. Lees vraf beide lessen dr. Lees de handvatten vr de geleide fantasie dr en pas eventueel de vragen ng aan. Maak vraf du s van schrijfmaatjes. pagina 1 van 6
NB De nderdelen Vrbereiding: Wat ga je schrijven en vr wie, en de Leidraad vr de visualisatie staan niet in het leerlingmateriaal. Vrbeiden: wat ga je schrijven en vr wie? Herinner de leerlingen aan het nderwerp van Nieuwsbegrip, de Natinale Vgeltelling. Vertel dat de leerlingen een verhaal gaan schrijven ver het vangen van een vreemde vgel. Het kan een bestaande vgel zijn, maar k een uit een sprkje f van een andere planeet. Het is een vgel is die ng nit iemand heeft gezien. Ze schrijven het verhaal vr uders en andere mensen die de schl bezeken. Als ze een afspraak hebben met een van de leerkrachten f met de directeur meten ze vaak even wachten (vaak is daar een speciaal zitje vr). Het is leuk als ze dan iets te lezen hebben. Neem met de leerlingen de les dr: Vertel dat ze eerst het verhaal gaan bedenken, dr het als een film vr zich te zien. Daarna gaan ze een schema maken, het verhaal aan hun schrijfmaatje vertellen en de eerste versie schrijven. In les 2 gaan ze elkaar helpen het verhaal ng beter te maken en het verhaal helemaal af te maken. Vrbereiden: uitleg ver he je een verhaal pbuwt Leg uit dat een verhaal altijd een bepaalde pbuw heeft. Een verhaal heeft een hfdpersn: bijvrbeeld Rdkapje De hfdpersn wil iets bereiken: Rdkapje wil kekjes brengen aan ma. Er zijn dingen die de hfdpersn in de weg zitten, f die een prbleem zijn: De wlf gaat meilijk den. Een verhaal heeft k altijd een aflp: De jager redt Rdkapje en haar ma. Het prbleem met de wlf is pgelst. Vrbereiden: je verhaal bedenken Leg uit dat je p verschillende manieren een verhaal kunt bedenken. Een van de manieren is m het vr je te zien als een film in je hfd. Dat gaan we nu samen den. Onderstaande leidraad kunt u vrlezen. Pas eventueel de vragen aan de belangstelling van de leerlingen aan f imprviseer. Zrg dat u pen vragen stelt. Praat rustig en pauzeer na elke vraag even, m de leerlingen ruimte te geven iets vr zich te zien. NB 1 Smmige leerlingen zullen echt beelden zien, anderen niet. Dat maakt vr de efening niet uit. NB 2 Smmige leerlingen wrden slaperig van een dergelijke efening. Daarm is het ged aan het einde even uit te rekken. pagina 2 van 6
Leidraad vr de visualisatie Ga rustig rechtp zitten met je veten p de grnd. Leg je handen p tafel f p je buik. De je gen dicht. De film in je hfd kan beginnen. Waar ben je nu? Ben je in je tuin, f p het balkn, f ergens anders? Je ziet een heel bijzndere vgel. Ziets heeft ng nit iemand gezien. Kijk eens ged. He ziet de vgel er uit? He grt is hij? Welke kleuren heeft hij? Wat vr geluid maakt hij? Waar zie je de vgel? Ben jij de enige die hem ziet, f kan iedereen hem zien? Wat is de vgel aan het den? Vliegt hij? Zit hij ergens? Det hij iets anders? Wat is er z bijznder aan deze vgel? Deze vgel wil je graag Waarm eigenlijk? Wat wil je ermee gaan den? He ga je de vgel prberen te lkken? Met eten, met muziek, f met iets anders? He reageert de vgel? Is hij vrlijk en vriendelijk? Of is hij bang? Of is hij gemeen en naardig? Het vangen van de vgel gaat niet z makkelijk als je dacht. Waarm lukt het niet meteen? Wat is er lastig aan het lkken f vangen van de vgel? Wat de je m te zrgen dat het tch lukt? He lpt het af? Dit is het einde van de film van je verhaal. De je gen weer pen. (Rek je even helemaal uit.) Vraag aan de leerlingen he het was m dit te den. Deel nu de pdrachtbladen aan de leerlingen uit. Vr je gaat schrijven: een schema maken Laat de leerlingen individueel het schema p het pdrachtblad invullen. Je verhaal vertellen aan je schrijfmaatje Laat de schrijfmaatjes hun verhaal aan elkaar vertellen. Wijs er p dat ze het schema uit pdracht 1 ng kunnen aanvullen als ze tijdens het vertellen nieuwe ideeën krijgen, f tips van hun schrijfmaatje. Wijs ze er wel p dat, als ze elkaar tips geven, het cncrete aanwijzingen vr verbetering meten zijn. Schrijven: je verhaal schrijven De leerlingen schrijven de eerste versie van hun verhaal. Wijs hen erp dat de uders en andere bezekers van schl het publiek zijn. pagina 3 van 6
Differentiatie: Mdel vr leerlingen die ng meite hebben met een verhaal schrijven he je het schema kunt gebruiken bij het schrijven. Laat zien dat je de vlgrde van het schema kunt gebruiken als vlgrde vr het verhaal en de zinnen in je schema kunt aanvullen en uitbreiden. Geef leerlingen eventueel extra hulp dr samen de eerste zin van het verhaal te bedenken. Afrnding Geef de leerlingen een cmpliment en maak afspraken ver het printen en bewaren van hun verhaal. In les 2 lezen ze hun verhalen aan elkaar vr en maken ze hem af. Handleiding Les 2 Vr de leerlingen: pdrachtblad en het verhaal dat ze in les 1 geschreven hebben. Blaadjes m de teksten p te schrijven. Met je schrijfmaatje bespreken he het ng beter kan Vertel de leerlingen dat ze vandaag weer verder gaan met hun verhaal. Eerst gaan de schrijfmaatjes elkaar helpen m het verhaal ng beter te maken. Neem met de leerlingen de checklist dr. Wijs leerlingen erp dat ze niet alleen zeggen wat beter kan, maar k vrbeelden/ideeën geven van HOE je de tekst kunt verbeteren. Inventariseer z ndig klassikaal vrbeelden van gede tips. Verhaal verbeteren en helemaal afmaken Zeg de leerlingen dat ze hun verhaal kunnen verbeteren en definitief maken. Daarbij kunnen ze de tips van het schrijfmaatje gebruiken van pdracht 4. Vestig k de aandacht p het publiek: hun uders en andere bezekers van de schl meten het leuk vinden m te lezen. De leerlingen maken de definitieve versie van hun verhaal. Verhalen vrlezen in de klas Laat de leerlingen hun verhalen aan elkaar vrlezen. Terugkijken: het schrijven bespreken Bespreek met de leerlingen: Hebben ze hun verhaal kunnen verbeteren? Wat hebben ze vral geleerd ver het schrijven van een ged verhaal? pagina 4 van 6
Afrnding 1. Spreek af he en wanneer u met de leerlingen de verhalenbundel maakt. En waar die kmt te liggen. 2. Laat de leerlingen de pdrachten en hun werk pbergen in hun map. 3. Geef de leerlingen een cmpliment vr hun inzet. Verschillen in de lessen tussen niveau A en B In de lespzet zijn er geen verschillen tussen A en B. De pdrachten p niveau A zijn waar ndig eenvudiger gefrmuleerd. Niveaus bij Nieuwsbegrip Schrijven Verschillen tussen leerlingen kunnen p het gebied van schrijfvaardigheid grt zijn. In de Nieuwsbegrip schrijflessen gaan we hier p de vlgende manieren mee m: Niveau A en B hebben verschillende pdrachtbladen. De instructies zijn p niveau A eenvudiger gefrmuleerd en pdrachten kunnen eenvudiger zijn dan bij B. A en B hebben dezelfde handleiding. De schrijftaak en de lespbuw is p beide niveaus hetzelfde. Sms geeft de handleiding aan wat het verschil is tussen A en B. Aan leerlingen uit grep 5-6 stelt u andere eisen dan aan leerlingen in grep 7-8 waar het gaat m de kwaliteit van hun tekst. Deze eisen vindt u terug in de rubrics: niveau A presteert p 3 en 4, B presteert p 1 en 2. Rubrics zijn pgenmen in instructie- en efenlessen, niet in ervaarlessen. Manieren m te differentiëren tussen zwakkere en sterkere leerlingen zijn: sterkere leerlingen laat u verschillende stappen binnen een pdracht f ver pdrachten heen zelfstandig den, zwakkere leerlingen begeleidt u van stap naar stap, eventueel aan de instructietafel. Rubrics Categrieën B2 B1 A2 A1 Kmt de lezer geneg te weten ver de bijzndere vgel? De lezer kmt heel veel te weten ver wat de vgel bijznder maakt. Je kunt de vgel precies vr je zien. De lezer kmt best wel wat te weten ver de vgel. Het is duidelijk wat de vgel bijznder maakt. De lezer kmt ng niet veel te weten ver de vgel. Het is ng niet duidelijk wat de vgel z bijznder maakt. De lezer kmt ng niets te weten ver de vgel. pagina 5 van 6
Categrieën B2 B1 A2 A1 Is vr de lezer duidelijk he de hfdpersn zijn del wil bereiken? Het is heel duidelijk he de hfdpersn de vgel wil Het is duidelijk he de hfdpersn de vgel wil Het is een beetje duidelijk he de hfdpersn de vgel wil Het is ng helemaal niet duidelijk he de hfdpersn de vgel wil Categrieën B2 B1 A2 A1 Is vr de lezer duidelijk wie f wat de hfdpersn in de weg zit? De lezer kan precies vr zich zien waarm het lukt m de vgel te Het is ngeveer duidelijk waarm het lukt m de vgel te Het is ng niet z duidelijk waarm het lukt m de vgel te Het is ng helemaal niet duidelijk waarm het lukt m de vgel te Categrieën B2 B1 A2 A1 Is de aflp van het verhaal duidelijk vr de lezer? heeft een erg duidelijke aflp. De lezer zal er heel tevreden ver zijn. heeft een duidelijke aflp. heeft ng geen duidelijke aflp. is ng niet helemaal af. Categrieën B2 B1 A2 A1 Is de tekst netjes en ged verzrgd? De tekst ziet er mi uit en er staan geen taalfuten in. ziet er netjes uit. Er staan ng een f twee kleine taalfutjes in. ziet er netjes uit, maar er staan ng te veel taalfuten in. Of: Er staan bijna geen taalfuten in, maar het ziet er ng niet netjes uit. met ng netjes wrden afgewerkt en er meten ng een aantal taalfuten uit wrden gehaald. pagina 6 van 6