Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1
Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2
Verdisconteringscurve: van economisch naar regelgeving "!./, 0 1"! "! "! 2 ) ',./+0, 1!,./30 4" +./4+0 3,,! 3'," 3
Opbouw verdisconteringscurve onder Solvency II 4.UFR -> Extrapolatietechniek 3.CCP -> Opslag in crisissituatie 2.CRA -> Afslag voor tegenpartijrisico 1.Economisch!! "!! " # $ 4
Risico s: korte en lange termijn ", " $5! " $" "! ' 6 ' 6-7' " ' 6!, ".'- 1+ 8 0 ' 6" #!,, 8 ',!!, $ 9', 9'"! - 5
Impact Credit Risk Adjustment ', ",!' "! ---!"!!'. : ' 0!---! ) + $,! " " + ; ) '!'!,! $' - Effect CRA O.b.v. 50 jr Waarde obv Regelgeving Renterisico Up Renterisico down Surplus na shock Assets 27.1-10.4 17.1 n/a Liabilities 32.1-12.4 20.4 n/a Surplus -5.0 2.0-3.3-8.3 6
Countercyclical premium, 1!,!,!, ' "!!,! -8 *<3-!---! ) + $,!,!" + ; ) '!'!,! $' - Effect CCP O.b.v. 50 jr Waarde Renterisico Up Renterisico down Surplus na shock Assets 27.1-10.4 17.1 n/a Liabilities 14.3-5.4 8.9 n/a Surplus 12.8-5.0 8.2 7.8 7
Ultimate Forward Rate 4" +#!,!! : &"'=,!,!, '-!---! ) + $ './=, 0!, + $,!,!" + ; ) '!'!,! $' - Effect UFR O.b.v. 50 jr Waarde Renterisico Up Renterisico down Surplus na shock Assets 27.1-10.4 17.1 n/a Liabilities 13.3-5.1 8.6 n/a Surplus 13.8-5.3 8.5 8.4 8
Gecombineerd effect Gecombineerd effect O.b.v. 50 jr Waarde Renterisico Up Renterisico down Surplus na shock Assets 27.1-10.4 17.1 n/a Liabilities 15.9-6.1 9.9 n/a Surplus 11.2-4.3 7.2 6.8 >,!, ".!,0-< " - % 9
Hoe nu te beleggen?!,.)0?,'@! " - *!,"! $?,'@.-,--!,0---"-! " " <?,'@,!./ " 0 " $ -8. " 0! -?,'@! ' & "'$ -* ' & " 6!.#! ' 0-!'$,, ''$ - 10
Matching premium!,,! '!.,1 0!,! " - A " "! - '!!,!,! -;,!, '! - <! " - ', " - 8.! 0!,!!! - 11
Conclusies (,$ " $' -!!!' " -3! -!,)+ ", - ', "'$ ---+&3 4+!"! -! :!,!, " - 3, - 12
Twan van Erp Presentation title VBA / ALM congres 1-11-2012 01-01-2012 Pagina 13
Inleiding Renterisico; De ingrediënten van onze discussie Renterisico: Aanpassing in de hedge portefeuille? Economisch vs. regelgeving Pagina 14
Aanpassingen in de rente curve Vermogens van pensioenfondsen nimmer zo hoog Investeringen in overheidsobligaties wordt als risico gezien? Lage rente: Risico van nog lagere rente niet langer symmetrisch Lopende herstelplannen Zouden pensioenfondsen minder rente-risico moeten afdekken momenteel?! Pagina 15
Inleiding Renterisico; De ingrediënten van onze discussie Renterisico: Aanpassing in de hedge portefeuille? Economisch vs. regelgeving Pagina 16
Rentegevoeligheid neemt af bij een UFR rekenrente 5.00% Stijging van 100bp in de swaprente 4.50% 4.00% 3.50% 3.00% Door UFR geen 100bp schok! 2.50% 2.00% 1.50% 1.00% 0.50% 0.00% UFR UFR rente + 1% Looptijd 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 Pagina 17
! "#$ " Pensioenbalans Beleggingen 100 Technische Voorzieningen 100 Dekkingsgraad: 100% (100/100) Rente 100bp Beleggingen 100 Pensioenbalans Technische Voorzieningen 125 De duratie van de verplichtingen is 25%. Dit houdt in dat de TV met 25 toeneemt bij een rentedaling van 100bp Rente 100bp Beleggingen 117,5 Pensioenbalans Technische Voorzieningen Dekkingsgraad: 94% (117,5/125) 125 70% van de rentegevoeligheid afdekken betekent 0,7* 25 = 17,5 afdekken. Bij 100bp rentedaling stijgt het vermogen met 17,5 euro Risico: Bij een afdekking van 70% daalt de dekkingsgraad met ca. 6% als de rente 100bp daalt Pagina 18
% " $& '$( Pagina 19
Inleiding Renterisico; De ingrediënten van onze discussie Renterisico: Aanpassing in de hedge portefeuille? Economisch vs. regelgeving Pagina 20
) & *+ Beleggingen 100 Pensioenbalans Technische Voorzieningen 95 De dekkingsgraad stijgt met ca. 5% door de hogere rekenrente Dekkingsgraad: 105% (100/95) Rente 100bp Beleggingen 100 Pensioenbalans Technische Voorzieningen 114 De rentegevoeligheid wordt lager en de duratie van de verplichtingen is nu nog maar bijvoorbeeld 20%; De TV stijgt van 95 naar 114 bij 1% rentedaling Rente 100bp Beleggingen 117,5 Pensioenbalans Technische Voorzieningen Dekkingsgraad: 103% (117,5/114) 114 De hedge portefeuille handhaven betekent dat bij 100bp rentedaling het vermogen nog altijd stijgt met 17,5 euro de dekkingsgraad daalt met ca. 2% als de rente 100bp daalt. Dit is substantieel minder dan 6% (dia 4) 1 november 2012 Pagina 21
& *+#& &,*+-" Pensioenbalans Beleggingen 100 Technische Voorzieningen 95 Dekkingsgraad: 105,3% (100/95) Rente 100bp Pensioenbalans Beleggingen 100 Technische Voorzieningen 114 De duratie van de verplichtingen is nu geen 25% maar 20%. In absolute termen is dat 19 (20% van 95) Rente 100bp Pensioenbalans Beleggingen 113,3 Technische Voorzieningen Dekkingsgraad: 99.4% (113,3/114) 114 70% van de nieuwe UFR rentegevoeligheid afdekken betekent 0,7* 19 = 13,3 euro Risico: de dekkingsgraad daalt met ca. 5,9% bij een 100bp rentedaling Pagina 22
./ 0 " "($ " Pensioenbalans Beleggingen 100 Technische Voorzieningen 100 Dekkingsgraad: 100% (100/100) Rente 100bp Beleggingen 100 Pensioenbalans Technische Voorzieningen 125 De duratie van de verplichtingen is nu weer 25% ipv 20%. Rente 100bp Beleggingen 113,3 Pensioenbalans Technische Voorzieningen Dekkingsgraad: 90.6% (113,3/125) 125 70% van de nieuwe UFR rentegevoeligheid afgedekt betekent 0,7* 19 = 13,3 Risico: Bij handhaving van het hedge percentage 70% daalt de oude marktwaarde dekkingsgraad met ca. 9.4% bij een 100bp rentedaling Pagina 23
/$ Renterisico bij rentedaling 1% Huidige economische hedge Aangepaste regelgeving hedge Economisch risico; solvabiliteitstoezicht? Regelgeving risico; Volatiliteit DNB dekkingsgraad 6% 9% 2% 6% Er ontstaan nu meerdere balansen in pensioenfonds wereld Leren vanuit banken en verzekeraars Wat is wijsheid? Huidige lage rente-omgeving en nieuwe disconteringsmethodiek zou aanleiding kunnen bieden om regelgevingrisico te adopteren? Pagina 24
Inleiding Renterisico; De ingrediënten van onze discussie Renterisico: Aanpassing in de hedge portefeuille? Economisch risico vs. Regelgeving risico Pagina 25
1$ " & Het vermogen is nog altijd hetzelfde De pensioenverplichtingen zijn nog altijd hetzelfde De doelstelling is (vooralsnog) daarom niet veranderd. Activa en passiva gelijk behandelen Een obligatie met een looptijd van 50 jaar is nog altijd een goede match voor een pensioenverplichting over 50 jaar, daar verandert een nieuwe rekenrente niets aan. Pagina 26
1 & Dekkingsgraad is de graadmeter waarop een pensioenfonds beoordeeld wordt. Pensioenfonds is geen verzekeraar. Nominaal uitkeren een belangrijke doelstelling, echter indexeren ook belangrijk. Rente afdekkingsbeleid van de pensioenfondsen is veelal afgestemd op regelgeving, vanwege dekkingsgraad stabilisatie of om risicoruimte vrij te maken voor zakelijke waarden. Voor nftk werden geen swaps gebruikt... Pagina 27
23 $ 0 Regelgeving verzekeraars: 0 Rentegevoeligheid per looptijd Koop 20 jaars en verkoop 25 jaars obligatie Economisch: 50 in 30 jaars obligatie 0 0 0 0 - -0-0 -0 2Y 5Y 10Y 15Y 20Y 25Y 30Y 40Y 50Y Totaal UFR Verzekeraars UFR pensioenfondsen Huidige DNB methodiek Regelgeving pensioenfondsen: 46 in 20,25 en 30 jaars obligaties Pagina 28
%(*+ 4 & 0 3 Het verschil in rentegevoeligheid is bij rentes rond de 4% (UFR) klein. Pas bij zeer lage rentes is het verschil groter. 5.50% 5.00% 4.50% 4.00% 3.50% Verschil in rentegevoeligheid tussen UFR en Marktrente 30.00% 25.00% 20.00% rente 3.00% 2.50% 15.00% verschil Kortom, het huidige verschil in rentegevoeligheid wordt kleiner als de rente stijgt. 2.00% 1.50% 1.00% 0.50% rente Verschil in rentegevoeligheid 10.00% 5.00% 0.00% De dynamiek lijkt op de dynamische renteafdekking strategieën die sommige fondsen hanteren in het huidige kader. 11/24/2004 03/30/2005 08/03/2005 12/07/2005 04/12/2006 08/16/2006 12/20/2006 04/25/2007 08/29/2007 01/04/2008 05/09/2008 09/12/2008 01/16/2009 05/22/2009 09/25/2009 01/29/2010 06/04/2010 10/08/2010 02/11/2011 06/17/2011 10/21/2011 02/24/2012 0.00% Pagina 29
Vragen? Pagina 30
Disclaimer De informatie in dit document is vertrouwelijk en uitsluitend bestemd voor degene aan wie deze rechtstreeks is gericht. Dit document is niet bedoeld voor distributie aan of gebruik door enig ander persoon of andere entiteit. Behalve het kopiëren van de geboden informatie voor eigen persoonlijk gebruik, is het niet toegestaan om (gedeelten van) de inhoud, zonder onze uitdrukkelijke schriftelijke toestemming, over te nemen, te vermenigvuldigen of op welke wijze dan ook te distribueren of openbaar te maken. De inhoud van dit document is gebaseerd op betrouwbaar geachte informatiebronnen. Er wordt echter geen garantie of verklaring gegeven over de juistheid en volledigheid van die informatie, noch uitdrukkelijk, noch stilzwijgend. Aan de verstrekte informatie, aanbevelingen en berekende waardes kunnen geen rechten worden ontleend. De verstrekte informatie is uitsluitend indicatief en aan verandering onderhevig. Opinies, feiten en meningen kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Historische rendementen worden alleen ter illustratie gegeven en zijn als zodanig geen weergave van de verwachtingen voor de toekomst. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Alle auteursrechten, patenten, intellectueel en andere eigendommen, en toestemmingen op dat gebied die van toepassing zijn op de inhoud van dit document behoren toe aan en zijn verkregen door SAVB. Er worden geen rechten van welke aard dan ook in licentie gegeven of toegewezen of op andere wijze overgedragen aan personen die toegang verkrijgen tot deze informatie. Pagina 31