De casus voor een nieuwe renteschok (S1) & de gevolgen voor het balansbeheer van Pensioenfondsen
|
|
- Michiel Aerts
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 CFA Society VBA Netherlands De casus voor een nieuwe renteschok (S1) & de gevolgen voor het balansbeheer van Pensioenfondsen Jitzes Noorman Delegated CIO 16 oktober 2018
2 Huidige S1 / VEV 2
3 Dynamiek in regelgeving - pensioenfondsen Rekenrente Vaste rekenrente 4% Markt swaprente UFR 4,2% Variabele UFR???? Tot Jan 2015 Juli 2015???? Geen schok, wel buffers vastrentende waarden VEV S1 relatieve schokken Aanpassing VEV S1, grotere relatieve schokken???? Renteschok 3
4 Uitleg S1 VEV Het Vereist Eigen Vermogen voor pensioenfondsen wordt bepaald aan de hand van 10 risicofactoren, met o.a. renterisico (S1) Solvabiliteitstoets met 97,5% zekerheid op 1-jaars horizon S1: scenario voor renterisico Balansperspectief Meest negatieve scenario van een rentestijging c.q. rentedaling Relatieve renteschok o.b.v. rentefactoren per looptijd Voorbeeld: Indien de 20-jaars rente 4% is, geldt voor deze looptijd een rentedaling van 0,96%-punt (= (0,76-1)* 4%) En bij een rente van 1,5% geldt een daling van 0,36%-punt Rentefactor Nominale rente Looptijd Stijging Daling 1 (jaar) 2,05 0,49 2 1,79 0,56 3 1,65 0,61 4 1,55 0,64 5 1,49 0,67 6 1,44 0,70 7 1,40 0,71 8 1,37 0,73 9 1,35 0, ,34 0, ,33 0, ,33 0, ,33 0, ,33 0, ,33 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0, ,32 0,76 > 25 1,32 0,76 Bron: BMO GAM, DNB 4
5 Casus voor een nieuwe S1 5
6 De voornaamste argumenten voor een aanpassing Classification: only van to be shown S1 if not public Kanttekeningen bij huidige S1 methodiek Niet in lijn met de economische realiteit (m.n. bij lage rentestanden) Bij negatieve rentes gaat het helemaal fout Niet stabiel Onduidelijkheid t.a.v. toegestane risicoprofiel 6
7 Met welke bril kijkt een pensioenfonds naar balansrisico? Tracking Error versus verplichtingen Vereist Eigen Vermogen S1 = renterisico S2 = aandelen- en vastgoedrisico S3 = valutarisico S4 = grondstoffenrisico S5 = kredietrisico S6 = verzekeringstechnischrisico Bron: BMO Global Asset Management, Nederlands pensioenfonds Momenteel forse verschillen wat betreft renterisico 7
8 Relatief renterisico is niet in lijn met economische Classification: realiteit only to be shown if not public 10-jaars Nederlandse staatsrente en volatiliteit (geannualiseerd o.b.v. maanddata) Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, OESO, 27 September
9 Volatiliteit 10-jaars staatsrentes (3 landen, ) Standaarddeviatie renteverandering t.o.v. het renteniveau (dagdata, geannualiseerd) Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, 27 September
10 Absolute volatiliteit 10-jaars staatsrentes, Duitsland Classification: only & to be Japan shown if not public Standaarddeviatie renteverandering t.o.v. het renteniveau (dagdata, geannualiseerd) Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, 27 September
11 Er is sprake van Volatility Clustering Implied volatility EUR 1M10Y Swaption (oktober 2010 september 2018, maandbasis) Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, 27 September 2018 Daardoor sprake van pad afhankelijkheid 11
12 Samenhang met financiële markten en macro-economie Implied volatility indices Standaarddeviatie renteverandering en PMI index (maanddata, geannualiseerd) Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, CBOE, Merrill Lynch, Morgan Stanley, 1 oktober
13 Bij negatieve rentes gaat het helemaal fout met Classification: S1only to be shown if not public S1 fictief pensioenfonds (20-jaars verplichting, 50% rentehedge) EUR swap renteontwikkeling (1/25 jaars looptijd) Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, 4 oktober 2018 Volgens de huidige methodiek neemt S1 weer toe bij negatieve rentes! 13
14 S1 schept onduidelijkheid t.a.v. toegestane risicoprofiel Zelfde portefeuille resulteert in verschillende VEV s afhankelijk van meetmoment van de rente M.n. probleem bij bepalen wat grens is uit hoofde van Herstelplannen (2008 vertalen naar nu) Onderscheid tussen actieve (niet toegestaan) en passieve breaches (wel toegestaan) Met een vaste renteschok maakt het moment van berekenen van het VEV niet meer uit 14
15 S1 en de UFR Dekkingsgraden worden gedempt door de UFR Maandelijks berekent DNB de officiële RTS 1. De meest recente marktrentes worden als startpunt gehanteerd 2. Vervolgens wordt de RTS inclusief UFR berekend De methodiek zorgt voor een demping van de feitelijke marktbeweging De S1 rentescenario s echter vallen juist groter uit door de UFR De omgekeerde route wordt bewandeld 1. Eerst wordt de RTS inclusief UFR bepaald 2. Daar worden vervolgens relatieve renteschokken op losgelaten Doordat de startrentes inclusief UFR hoger zijn, vallen de renteschokken hoger uit dan o.b.v. markt 15
16 Voorstel voor een nieuwe S1 methodiek Vaste renteschokken 16
17 Voorstel: nieuwe S1 Absolute renteschok Rentescenario per looptijd Vaste bps voor elke looptijd 1Y standaarddeviatie * -1,96 Data Dagelijkse EUR swaprentes Looptijden 1/25 jaar 15/8/2001-4/10/2018 Uitkomst Circa -1¼% voor alle looptijden Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, 4 oktober
18 Voordelen In lijn met de economische realiteit Minder relevant met welke bril naar de balans wordt gekeken VEV wordt constanter (en bij huidige lage rentes en huidig beleid ook significant hoger) VEV wordt consistenter Omvang scenario s niet meer gekoppeld aan marktniveaus 18
19 VEV simulatie fictief pensioenfonds (50% renteafdekking) Bron: BMO Global Asset Management, DNB, oktober Uitgegaan is van een fictief pensioenfonds met een twintigjarige verplichting, 30% euro staatsobligaties, 20% Credits, 35% beursgenoteerde ontwikkelde markten aandelen, 5% Private Equity, 5% niet-beursgenoteerd vastgoed, 5% commodities, 100% afdekking valutarisico en 50% renteafdekking Aanzienlijk stabieler (en momenteel ook hoger) VEV 19
20 Minder grond voor rentestaffels Twee fundamentele argumenten voor rentestaffels: 1) Rentevisie & geloof in mean-reversion 2) Sturen op een constante S1 en VEV Renteniveau Afdekking 2% 40% 3% 60% 4% 70% 5% 75% 20
21 Standaardmodel VEV en de koppeling met de Classification: markt only to be shown if not public Huidig Voorstel Schok Koppeling met markt? Schok Koppeling met markt? S1 - renterisico Relatieve renteschokken Ja Vaste renteschokken Nee S2 - aandelen en vastgoedrisico Daling van 15% tot 40% Nee Daling van 15% tot 40% Nee S3 - valutarisico Daling van 20% of 35% Nee Daling van 20% of 35% Nee S4 - grondstoffenrisico Daling van 35% Nee Daling van 35% Nee S5 - kredietrisico Stijging rentemarges per rating Nee Stijging rentemarges per rating Nee S6 - verzekeringstechnisch risico S7 - liquiditeitsrisico S8 - concentratierisico S9 - operationeel risico S10 - actief beheer risico Voorstel resulteert in consistente VEV formule Omvang schokken van alle S jes onafhankelijk van marktniveaus Naast VEV bandbreedtes kunnen fondsen nu ook specifiek beleid gaan voeren voor alle S jes Norm + bandbreedte per S Geen passieve breaches meer a.g.v. renteontwikkeling 21
22 Voorstel absolute S1: gevolgen balansbeheer pensioenfondsen S1 zal hoger/strenger uitvallen bij huidige lage rentes Hogere afdekkingspercentages Afname discrepantie tussen markt en regelgeving perspectief Stabielere S1 Stabielere rentehedges / minder grond voor dynamisch afdekkingsbeleid en rentestaffels Stelt pensioenfondsen in staat om beleid te voeren op de individuele S jes in het VEV Afname complexiteit balansbeheer S1 stabieler Geen passieve breaches meer van VEV-limieten Geen onduidelijkheid t.a.v. meetmoment (i.v.m. VEV-limieten en Herstelplannen) 22
23 Bijlage Scheefheid Renterisico 23
24 Renterisico is een asymmetrisch risico Histrogram: Maandelijkse verandering 10-jaars Nederlandse staatsrente ( ) Een veelgehoorde opmerking is dat bij lage rentes de kans op een rentestijging groter is dan een rentedaling Rente kent inderdaad een positieve scheefheid Uitslagen naar boven zijn groter Maar de positieve scheefheid is niet significant anders bij lage rentes Ook bij hoge rentes was sprake van een positieve scheefheid Bron: BMO Global Asset Management, Bloomberg, oktober
25 Bijlage BMO Global Asset Management (EMEA Netherlands) 25
26 BMO Global Asset Management Nederland Lokaal specialist (sinds 1950) met wereldwijd bereik Advisory Solutions Verantwoord beleggen Specialistische oplossingen Fiduciair Management Liability Driven Investments (LDI) (ALM) reo -engagementservice Duurzame themafondsen ESG-integratie Vastrentende waarden Aandelen Themafondsen Vastgoed Private Equity Gericht op diversificatie en het leveren van (innovatieve) maatwerkoplossingen 26
27 Beleggingscyclus en de rol van BMO GAM BMO GAM partner voor pensioenfondsen ALM-studie Beleggingsbeginselen Doelstelling Strategisch beleggingsbeleid Jaarlijks beleggingsplan Implementatie & uitbesteding Monitoring & uitvoering Risicohouding Beleggingscategorieën Evaluatie (1-jaars cyclus) Evaluatie (3-jaars cyclus) Bron: BMO Global Asset Management,
28 Contact BMO Global Asset Management Hoofdkantoor (EMEA) Exchange House Primrose Street London EC2A 2NY Tel: +44 (0) bmogam.com BMO Global Asset Management Nederland Jachthavenweg 109e 1081 KM Amsterdam Tel: +31 (0) E: bmogam.nl Mondiale vermogensbeheerder met een diversiteit aan beleggingsstrategieën Volledig klantgericht Een breed palet aan beleggingsoplossingen en - producten Ruime expertise, inclusief een aantal gespecialiseerde beleggingsboetieks 2018 BMO Global Asset Management. Alle rechten voorbehouden. BMO Global Asset Management is een handelsnaam van BMO Asset Management Netherlands B.V., in Nederland gereguleerd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Vertrouwelijk
Marktvisie Naar een realistischer renterisico
Uitsluitend voor professionele beleggers Marktvisie Naar een realistischer renterisico Januari 2019 Management Summary De huidige methode waarmee pensioenfondsen het renterisico voor het Vereist Eigen
Nadere informatieRisicobronnen en Investment Beliefs
Classification: only to be shown if not public VBA ALM Congres 2017 Risicobronnen en Investment Beliefs Jitzes Noorman Delegated CIO 2 november 2017 Introductie - BMO Global Asset Management Classification:
Nadere informatieRenteafdekking en renteswaps
Renteafdekking en renteswaps Jitzes Noorman Delegated CIO BMO Global Asset Management - Nederland VBA ALM-Conferentie 2015 5 november 2015 Agenda Investments Beliefs en Renteafdekkingsbeleid Renteafdekking
Nadere informatieBerekenmethode Vereist Eigen Vermogen Bijlage J bij ABTN
Berekenmethode Vereist Eigen Vermogen Bijlage J bij december 2017 Dit document heeft 7 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 KPMG 1 november 2010 Herijkte versie V2.0 KPMG 20 juli 2011
Nadere informatieHoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen?
Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1 Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2 Verdisconteringscurve: van economisch
Nadere informatieHet bestuur onderbouwt dat het strategisch beleggingsbeleid en het beleggingsplan passen binnen de prudent person regel.
4.4 Beleggingsbeleid Beleggingsdoelstelling In de Verklaring Beleggingsbeginselen van het pensioenfonds zijn de doelstellingen, beleggingsovertuigingen, risicotolerantie en beperkingen gedefinieerd waarop
Nadere informatieOnderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij ABTN
Onderbouwing Prudent Person regel Bijlage O bij april 2017 Dit document heeft 5 pagina s Versiebeheer Versie Auteur Datum Revisie V1.0 BAC 11 april 2017 Nieuwe bijlage i Inhoudsopgave Strategisch beleggingsbeleid
Nadere informatieSamenvatting. Analyses. Kostendekkende premie
Samenvatting Op 14 juli 2015 heeft DNB aangekondigd dat zij de berekeningsmethodiek van de Ultimate Forward Rate (UFR), welke onderdeel vormt van de rekenrente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen
Nadere informatieStrategisch renteafdekkingsbeleid: een combinatie van art & science
Alleen voor professionele beleggers Marktvisie februari 2016 Strategisch renteafdekkingsbeleid: een combinatie van art & science Inleiding De grootste worsteling op beleggingsvlak in het afgelopen jaar
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie
Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%
Nadere informatieSTICHTING PENSIOENFONDS CARIBISCH NEDERLAND. Performancevergelijking PCN - ABP februari 2017
STICHTING PENSIOENFONDS CARIBISCH NEDERLAND Performancevergelijking PCN - ABP 2011-2015 24 februari 2017 Inhoud Uitgangspunten Risicohouding Vergelijking strategisch beleggingsbeleid Performancevergelijking
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unisys Nederland
Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2015 In het vierde kwartaal van 2015 daalde de wettelijke dekkingsgraad 1 met 0,5% punt van 105,1% naar 104,6%. De actuele dekkingsgraad 2 steeg echter met 1,2%-punt
Nadere informatie1. Het pensioenfonds loopt beleggingsrisico. Dat betekent dat in het MVEV een bijdrage van 4% van de technische voorzieningen (TV) is opgenomen.
Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen 1 BIJLAGE: VASTSTELLING MVEV EN VEV Vaststelling minimaal vereist eigen vermogen Op grond van artikel 126 van de Wet verplichte beroepspensioenregeling dient
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters
Advies Commissie Parameters Voorstel tot herziening van verwachte rendementen Sprenkels&Verschuren Maart 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel
Nadere informatie2. DOELSTELLING BELEGGINGSBELEID
Verklaring beleggingsbeginselen d.d. 12 december 2018 1. INLEIDING Deze Verklaring Beleggingsbeginselen is de schriftelijke vastlegging van de meerjarige beleggingsdoelstelling ten behoeve van het beheer
Nadere informatieNieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest
Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad
Nadere informatieWat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017
Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Samenvatting In dit artikel onderzoeken wij de consequenties van een sterk stijgende marktrente voor het rentebeleid
Nadere informatieBeleggingsbeginselen
Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Versie april 2015 Deze Verklaring beleggingsbeginselen maakt onderdeel uit van het beleggingsbeleid van het pensioenfonds en is aangepast
Nadere informatieVERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011
VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 19 APRIL 2011 VERKLARING BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS AVEBE 1.1 Het beleggingsproces Het beleggingsproces vormt de randvoorwaarden
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011
Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 April 2011 ING Investment Management / ICS Inleiding Jaarlijks stelt het Bestuur van de Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg (Huntsman)
Nadere informatieAon Actualiteitenseminar
Aon Actualiteitenseminar Risico's voor herverzekerde pensioenfondsen Erik Jan Jansen Van de website Brief Donner 17 sept 2010 Daarna gaat Erik Jan Jansen in op risico s bij herverzekerde pensioenfondsen.
Nadere informatieNedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking
Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Financial Investigator Zeist 19 juni 2017 Frans Dooren directeur Agenda Introductie Nedlloyd Pensioenfonds
Nadere informatieRenterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors
Renterisico Scan Een second opinion voor pensioenfondsen met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid For professional investors 1 Onderwerpen > Waarom deze Scan? > Hoe werkt het? > Contact over de scan
Nadere informatieEerste observaties septemberpakket. KCM fiduciair management 26 september 2012
Eerste observaties septemberpakket KCM fiduciair management 26 september Wat is relevant voor de beleggingen? Rentecurve In lijn met het voorstel van Kamp: Ultimate Forward Rate (UFR) komt er op basis
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS TRUEBLUE
Verklaring beleggingsbeginselen STICHTING BEDRIJFSTAKPENSIOENFONDS TRUEBLUE Verklaring beleggingsbeginselen 1. Inleiding Op grond van de Europese pensioenfondsenrichtlijn zijn Nederlandse pensioenfondsen
Nadere informatieRenderen bij een stijgende rente
ARTIKEL 26 juni 2015 Voor professionele beleggers Renderen bij een stijgende rente Bij stijgende rentes verliezen zowel de verplichtingen als de rentedragende beleggingen van pensioenfondsen waarde. Om
Nadere informatieKwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Unisys Nederland
Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2014 In het vierde kwartaal van 2014 steeg de wettelijk dekkingsgraad 1,4%-punt van 105,3% naar 106,7%. Die stijging wordt grotendeels verklaard door: een verdere
Nadere informatieRISICOSTANDAARDEN BELEGGINGEN 2018 CFA SOCIETY VBA NETHERLANDS
RISICOSTANDAARDEN BELEGGINGEN 2018 CFA SOCIETY VBA NETHERLANDS Het rapport CFA Society VBA Netherlands bevat de aanbevelingen van CFA Society VBA Netherlands met betrekking tot de te hanteren risicoparameters,
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters 2019 En de effecten naar de situatie per 31 mei 2019
Advies Commissie Parameters 2019 En de effecten naar de situatie per 31 mei 2019 Op 6 juni 2019 heeft de Commissie Parameters 2019 haar advies verzonden aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen
Verklaring beleggingsbeginselen Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft een samenvatting van de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds Hoogovens (het fonds). Deze
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen kring J
Verklaring beleggingsbeginselen kring J Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring J. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari
Nadere informatieBijlage 2: Verklaring Beleggingsbeginselen
Bijlage 2: Verklaring Beleggingsbeginselen 1. Inleiding Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van de Stichting Roba Pensioenfonds (het Pensioenfonds).
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatieCase study: voorbeeld van een strategisch risicomanagementproces bij Philips Pensioenfonds
Case study: voorbeeld van een strategisch risicomanagementproces bij Philips Pensioenfonds VBA ALM congres 6 november 2014 Philips Pensioenfonds Philips Pensioenfonds in een notedop Beleggingen Verplichtingen
Nadere informatieS&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie
S&V Reflector Dienen de pensioenfondsen hun langlopende swaps te verkopen? Een risicomanagement discussie Juni 2011 Sprenkels & Verschuren wil met dit document haar bijdrage leveren aan een verantwoord
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten. Per 19 juli 2017
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Per 19 juli 2017 Tilburg, 19 juli 2017 1. Inleiding In de Verklaring inzake de beleggingsbeginselen (hierna: de verklaring
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen
Verklaring beleggingsbeginselen Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft een samenvatting van de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds Hoogovens (het fonds). Deze
Nadere informatieHet nieuwe financieel toetsingskader
WHITE PAPER 24 juli 2014 Voor professionele beleggers Het nieuwe financieel toetsingskader Jaap Hoek Portfolio Strategist Investment Solutions & Research Roderick Molenaar Portfolio Strategist Investment
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Koninklijke Cosun I. Doelstelling Inleiding In artikel 145 van de Pensioenwet is opgenomen dat de Actuariële en bedrijfstechnische nota
Nadere informatieBeleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016
Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken
Nadere informatieNadere uitwerking van de nota met de Hoofdlijnen voor de regeling van het financiële toezicht op pensioenfondsen in de Pensioenwet
Nadere uitwerking van de nota met de Hoofdlijnen voor de regeling van het financiële toezicht op pensioenfondsen in de Pensioenwet Aanleiding en vervolg 1) Het kabinet heeft begin 2004 met sociale partners
Nadere informatieAddendum. Ultimate Forward Rate
Addendum Ultimate Forward Rate Wilt u meer weten over renterisico s, swaps en swaptions? Neem dan contact op met uw Account-CIO of met onze balansmanagement adviseurs Bas Scholten via bas.schoiten@achmea.ni
Nadere informatiejaarverslag 2013 Stichting Pensioenfonds Randstad
jaarverslag 2013 Stichting Pensioenfonds Randstad 57 Herverzekeringscontracten De waarde van de voorziening voor de herverzekering van het WAO-hiaat bedroeg per 31 december 2013 603 (2012: 649). Dit betreft
Nadere informatieVerklaring inzake de beleggingsbeginselen
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen 1. Inleiding Ongeveer 2.000 personen hebben pensioenaanspraken opgebouwd bij Stichting Pensioenfonds Avery Dennison (in deze verklaring voortaan verder pensioenfonds
Nadere informatieNotulen Kernvergadering St Sportfondsen Pensioenfonds 30 november 2018
Notulen Kernvergadering St Sportfondsen Pensioenfonds 30 november 2018 Agenda 1. Opening 2. Verslag kernvergadering 2017 3. Financiële situatie per 31-12-2017 - Toeslagverlening per 1-1-2018 4. Ontwikkelingen
Nadere informatieRenteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint?
Renteafdekking op basis van de ultimate forward rate: Bezint eert ge begint? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA 1 Senior Consultant Investment Solutions, Aegon Asset Management Samenvatting Binnen het Financieel
Nadere informatieWaarom onze beleggingsstrategie staat als een huis
Waarom onze beleggingsstrategie staat als een huis Het strategisch beleggingsplan van ABP is stapsgewijs opgebouwd. De strategie is gebaseerd op vier pijlers: 1) de doelstelling van ABP 2) beleggingsovertuigingen
Nadere informatieHet nieuwe financieel toetsingskader
WHITE PAPER Update januari 2015` Voor professionele adviseursbeleggers Het nieuwe financieel toetsingskader Jaap Hoek Portfolio Strategist Robeco Investment Solutions Roderick Molenaar Portfolio Strategist
Nadere informatieVBA RISICO- STANDAARDEN BELEGGINGEN 2017
VBA RISICO- STANDAARDEN BELEGGINGEN 2017 Het rapport VBA Risicostandaarden Beleggingen 2017 bevat de aanbevelingen van VBA beleggingsprofessionals (VBA) met betrekking tot de te hanteren risicoparameters,
Nadere informatieGeacht bestuur, Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen. Postbus AB Amsterdam. Datum 29 augustus 2013.
Toezicht pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Postbus 98 1000 AB Amsterdam Datum Uw kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer Bijlage(n) 1 Onderwerp Resultaten DNB themaonderzoek beheersing renterisico
Nadere informatieVERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS VAN DE GROLSCHE BIERBROUWERIJ DECEMBER 2016
BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS VAN DE GROLSCHE DECEMBER 2016 BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING INHOUD 1. Introductie... 1 2. Organisatie... 2 2.1 Het fonds... 2 2.2 Organisatie... 2 2.3 Indexatiebeleid...
Nadere informatieHet nieuwe FTK: plussen en minnen
Het nieuwe FTK: plussen en minnen Onno Steenbeek Johan de Wittlezing Utrecht, 5 juni 2015 HET NIEUWE FTK Waardering verplichtingen & dekkingsgraden Nieuwe parameters Herstelplannen, premie en indexatie
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Medisch Specialisten. Vermogensbeheer SPMS. 17 november 2014
Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten Vermogensbeheer SPMS 17 november 2014 Structuur SPMS (vermogensbeheer) Bestuur SPMS F&C (verantwoord beleggen) Ortec (ALM studie) Bestuursbureau Investment
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam
Verklaring inzake beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen (hierna: Verklaring) beschrijft op beknopte wijze de uitgangspunten van het beleggingsbeleid
Nadere informatiejaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad
jaarverslag 2014 Stichting Pensioenfonds Randstad 62 toelichting op de balans en staat van baten en lasten 11. Risicobeheer Beleid en risicobeheer In het bestuursverslag is uiteengezet welke risico s het
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen kring F
Verklaring beleggingsbeginselen kring F Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring F. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari
Nadere informatieBeleggingsovertuigingen
Beleggingsovertuigingen Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Drankindustrie december 2016 Beleggingsovertuigingen Een beleggingsovertuiging is kortweg de perceptie van het pensioenfonds van de financiële
Nadere informatieBedrijfspensioenfonds voor de Landbouw
Herstelplan per 31 augustus 2011 Naam pensioenfonds: Bedrijfspensioenfonds Nummer fonds: 10565 Dekkingsgraad per 31-8-2011: Dekkingsgraad per ultimo augustus 2011 is 102,5%. Status financiële positie (reservetekort,
Nadere informatieSamenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Derde kwartaal 2012-1 juli 2012 t/m 30 september 2012 Samenvatting: positief sentiment en gewijzigde rekenrente (UFR) stuwen dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad
Nadere informatieVERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN TELEGRAAFPENSIOENFONDS
VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN TELEGRAAFPENSIOENFONDS Deze Verklaring inzake beleggingsbeginselen geeft op beknopte wijze de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van Stichting-Telegraafpensioenfonds
Nadere informatieFranse staatsobligaties onder druk
Franse staatsobligaties onder druk Wat te doen met de matchportefeuilles? maart 2017 Agenda Ontwikkelingen Europese obligatiemarkt Politiek risico en verkiezingen Economie Kredietrisico Vereist Eigen Vermogen
Nadere informatieVerklaring inzake Beleggingsbeginselen
Verklaring inzake Beleggingsbeginselen per 1 januari 2015 TRANSPARANT OVER ELKE FASE Inhoudsopgave Verklaring inzake Beleggingsbeginselen van Stichting ING CDC Pensioenfonds 3 De pensioendoelstellingen,
Nadere informatieMet de hulp van onderhavig document vindt het overleg in de zin van artikel 102a Pw plaats met de sociale partners.
Pensioenfonds ANWB Risicohouding Onderdeel van de doelstellingen en beleidsuitgangspunten van een pensioenfonds is de risicohouding. De risicohouding dient inzicht te geven in de relatie tussen de doelstellingen
Nadere informatieDe beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018
De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018 Ridzert van der Zee Aan welke CO 2 gerelateerde financiële risico s is uw beleggingsportefeuille blootgesteld? Impact van energietransitie
Nadere informatieFinancieel risicobeheer op 1 A4. 2 november 2017 Armijn Eikelboom
Financieel risicobeheer op 1 A4 2 november 2017 Armijn Eikelboom Financieel Risicobeheer op 1 A4 en in 5 stappen 1 Bepaal en controleer pijngrens en fijngrens 2 Bepaal en controleer omvang risicobudget
Nadere informatieWat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017
Wat betekent een stijgende rente voor het rentebeleid van pensioenfondsen? 10 mei 2017 Samenvatting In dit artikel onderzoeken wij de consequenties van een sterk stijgende marktrente voor het rentebeleid
Nadere informatieKwartaalbericht 3e kwartaal 2009
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2009 Dekkingsgraad 107% Belegd vermogen 81,9 miljard Rendement derde kwartaal 9,1% Premie- en indexatiebesluit in vierde kwartaal Het Pensioenfonds Zorg en Welzijn heeft in
Nadere informatieDe schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate
ROCK note Februari 2013 Alleen voor professionele beleggers De schijnveiligheid van de Ultimate Forward Rate Johan Duyvesteyn Quantitative Research Martin Martens Quantitative Research Roderick Molenaar
Nadere informatieFEB/2011 MAAND. Rapportage Vermogensbeheer. Stichting Pensioenfonds Productschappen
FEB/2011 MAAND Rapportage Vermogensbeheer Stichting Pensioenfonds Productschappen Inhoudsopgave Inleiding... 2 1. Kerncijfers... 3 1.1. Dekkingsgraad... 3 1.2. Rendement... 4 1.3. Vermogensmutaties...
Nadere informatieNadere uitwerking van de nota met de Hoofdlijnen voor de regeling van het financiële toezicht op pensioenfondsen in de Pensioenwet
Nadere uitwerking van de nota met de Hoofdlijnen voor de regeling van het financiële toezicht op pensioenfondsen in de Pensioenwet Aanleiding en vervolg 1) Het kabinet heeft begin 2004 met sociale partners
Nadere informatieEen goede pensioenregeling tegen een aanvaardbare prijs. Dat is waar Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars (SBZ) voor staat.
Hoe ziet het beleggingsbeleid van SBZ eruit? Een goede pensioenregeling tegen een aanvaardbare prijs. Dat is waar Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Zorgverzekeraars (SBZ) voor staat. Om iedereen het afgesproken
Nadere informatieHerstelplan 2016. Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG)
Herstelplan 2016 Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG) Onderwerp: Herstelplan PPF APG 2016 Datum: 10 maart 2016 1. Inleiding Deze notitie geeft een overzicht van de uitgangspunten die gehanteerd
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015. Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2015-1 april 2015 t/m 30 juni 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is fors gestegen van 105,7% naar 115,4%. Dit komt
Nadere informatieUpdate over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers
Investment Solutions & Research Update oktober 2013 Update over Advies Commissie UFR Alleen voor professionele beleggers Door Peter van der Spek, Remmert Koekkoek, Daniel Lai - Customized Overlay Management
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 105,7% naar 110,5%; De beleidsdekkingsgraad
Nadere informatieVerklaring Beleggingsbeginselen. Stichting Pensioenfonds KPN
Verklaring Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds KPN 1 Inleiding Deze Verklaring over de Beleggingsbeginselen beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds KPN
Nadere informatievoor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV).
REGLEMENT BELEGGINGSCOMMISSIE voor de beleggingscommissie van Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen (hierna: SPV). Artikel 1 Vaststelling en reikwijdte Dit reglement geeft, in aanvulling op de statuten,
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatieBeleggings overtuigingen. Oktober 2016
Beleggings overtuigingen Oktober 2016 Inhoudsopgave 1 bpfbouw 1 bpfbouw 1.1 Inleiding 1.2 t.a.v. de normen en ambitie van het pensioenfonds 1.3 t.a.v. Financiële Markten 1.4 t.a.v. de beleggingscategorieën
Nadere informatieVERKLARING INZAKE DE BELEGGINGSBEGINSELEN
VERKLARING INZAKE DE BELEGGINGSBEGINSELEN SEPTEMBER 2015 1. Introductie 1.1 Inleiding Dit document ( de Verklaring ) beschrijft beknopt de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van Stichting Pensioenfonds
Nadere informatieOpen Architecture Balanced door BMO Global Asset Management
mei 2015 PAGINA 1 Open Architecture Balanced door BMO Global Asset Management Het besturen van pensioenfondsen is de laatste jaren een stuk uitdagender geworden. Niet alleen is het toezicht geïntensiveerd
Nadere informatie2. Spreiding verbetert effectief de verhouding tussen rendement en risico.
Beleggingsbeginselen Spoorwegpensioenfonds 1. Rendement wordt behaald door het nemen van risico. Om de ambitie van SPF waar te maken is rendement op het belegd vermogen nodig. Sparen levert onvoldoende
Nadere informatieVastgoed in ALM context
Vastgoed in ALM context april 2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Nieuw uitgevoerde ALM analyses... 4 2.1 Huidige economische basisset... 4 2.2 Direct OG in goed gespreide portefeuille... 5 2.3 Beursgenoteerd
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen. 1 Introductie
Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1 Introductie 1.1. Inleiding Dit document ( de Verklaring ) beschrijft de uitgangspunten van het beleggingsbeleid van de Stichting Pensioenfonds Pensura (het fonds).
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen 2019
Verklaring inzake beleggingsbeginselen 2019 1. Inleiding Het beleggingsbeleid van een pensioenfonds is voor zowel de veiligheid als de betaalbaarheid van het pensioen van cruciaal belang. Tegen die achtergrond
Nadere informatienovember 2015 Wijziging Risicoprofiel Pensioenfondsen Onderzoek op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
november 2015 Wijziging Risicoprofiel Pensioenfondsen Onderzoek op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Rapport Wijziging Risicoprofiel Wijziging Risicoprofiel Pensioenfondsen
Nadere informatieKwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%
Nadere informatieBeleggingsbeleid Het fonds maakt onderscheid tussen het strategisch beleggingsbeleid en het jaarlijkse beleggingsplan. Het bestuur stelt beide vast.
Deze fiduciaire vermogensbeheerder is binnen het mandaat van het bestuur en onder toezicht van de beleggingscommissie en het integraal risicomanagement belast met de dagelijkse uitvoering van het beleid.
Nadere informatieVerklaring beleggingsbeginselen kring A
Verklaring beleggingsbeginselen kring A Deze verklaring beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van kring A. Deze is vastgesteld door het bestuur op 24 januari
Nadere informatievan Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van de Kring Bavaria van Stichting Achmea Algemeen Pensioen Fonds Datum: 12-4-2017 Versie: 1 Centraal Beheer Algemeen Pensioenfonds is een handelsnaam van de Stichting
Nadere informatieSearch for Yield versus Capital
Search for Yield versus Capital De huidige situatie op de financiële markten zorgt voor een uitdagende zoektocht naar rendement voor institutionele beleggers. Verzekeraars en pensioenfondsen hebben verplichtingen
Nadere informatieVerklaring inzake beleggingsbeginselen
Verklaring inzake beleggingsbeginselen 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake beleggingsbeginselen geeft de uitgangspunten weer van het beleggingsbeleid van Stichting Bedrijfspensioenfonds
Nadere informatieHet nieuwe FTK. Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015
Het nieuwe FTK Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015 1 Toekomstdiscussie in meerdere tempo s economie demografie NIEUW FTK VERBETERDE PREMIE OVEREENKOMST arbeidsmarkt maatschappij NATIONALE
Nadere informatieWelkom bij webinar over beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI over het eerste kwartaal 2016
Welkom bij webinar over beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI over het eerste kwartaal 2016 Bas Endlich Jacob Vijverberg Lex Solleveld 1 Marktontwikkelingen eerste kwartaal 2016
Nadere informatieVERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING CRH PENSIOENFONDS 18 JUNI 2012
VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN 18 JUNI 2012 INHOUD 1. Inleiding... 1 2. Organisatie... 2 2.1 Het fonds... 2 2.2 Organisatie... 2 2.3 Toeslagenbeleid... 3 3. Beleggingsbeleid... 4 3.1 Doel van het
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieStichting Pensioenfonds. voor. Verloskundigen
REGLEMENT BELEGGINGSADVIESCOMMISSIE Stichting Pensioenfonds voor Verloskundigen Datum: 8 oktober 2018 REGLEMENT BELEGGINGSADVIESCOMMISSIE BEGRIPSBEPALINGEN Artikel 1 Waar in dit reglement aanduidingen
Nadere informatieBeleggingsovertuigingen
Beleggingsovertuigingen Vastgesteld door de Raad van Toezicht op 12 oktober 2015 Beleggingsovertuigingen De beleggingsovertuigingen vormen de basis waarop het Prins Bernhard Cultuurfonds (hierna Cultuurfonds
Nadere informatie