Colofon Dit is een uitgave van de provincie Zuid-Holland November 2012 (2e oplage)

komt eraan!

is een initiatief van het OV-bureau Randstad, een samenwerkingsverband van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de provincies Noord- Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland, de stadsregio s Amsterdam en Rotterdam, het stadsgewest Haaglanden en Bestuur Regio Utrecht. Voor het aanpassen van infrastructuur en haltes werkt de provincie Zuid-Holland samen met de betrokken gemeenten. Heeft u vragen of opmerkingen over deze brochure? Laat het ons weten. Stuur uw email naar: Rnet@pzh.nl Colofon Dit is een uitgave van de provincie Zuid-Holland November 2012 (2e oplage) Provincie Zuid-Holland Postbus 90602, 2509 LP Den Haag www.zuid-holland.nl Samenstelling en redactie Directie Ruimte en Mobiliteit, provincie Zuid-Holland Kaarten Provincie Zuid-Holland Fotografie Otto Snoek, Krimpen aan den IJssel Kick Smeets, Amsterdam (pagina 5) Tweedrie, Leiden (pagina 8 midden boven) Ontwerp VormVijf, Den Haag Drukkerij OBT bv, Den Haag Publicatienummer 232104

Inhoudsopgave De route naar 5 Wat is? 7 Kenmerken van 9 Stapsgewijs naar 13 Alphen aan den Rijn Gouda 15 Dordrecht Geldermalsen (MerwedeLingelijn) 17 Leiden Centraal Katwijk Noordwijk 19 Noordwijk Voorhout Sassenheim Schiphol 21 Alphen aan den Rijn Leimuiden Schiphol 23 Leiden Centraal Zoetermeer 25 Leiden Centraal Leiderdorp 27 Gouda Schoonhoven 29 Rotterdam Zuidplein Oude Tonge 31

De route naar Deze brochure gaat over de invoering van in Zuid- Holland. is een afkorting van Randstad-net. Het is dé kwaliteitsstandaard voor het OV in de Randstad. Herkenbaar OV, haltes in kenmerkende rode kleur, een eigen logo, hoogwaardige kwaliteit, een hoge frequentie, deels aparte busbanen, voorzieningen voor ketenmobiliteit, betere reisen overstapinformatie en concentratie van ruimtelijke ontwikkelingen rondom de knooppunten. Dat is waar voor staat. Zuid-Holland ontwikkelt zich steeds meer tot één samenhangend stedelijk gebied. Deze ontwikkeling gaat gepaard met een groeiende mobiliteit binnen, tussen en naar de stedelijke kernen. Het regionale openbaar vervoer heeft een belangrijke taak om de groeiende mobiliteit in goede banen te leiden, zodat het stedelijk gebied van de provincie bereikbaar en leefbaar blijft. De investeringen in hoogwaardig openbaar vervoer werken bovendien structurerend op de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de regio. Met de introductie van maken we de sprong naar betrouwbaarder, sneller en comfortabeler openbaar vervoer. Het is onze ambitie om voor de dienstregeling 2013/2014 de verbinding Zoetermeer Leiden op -niveau te hebben. Dan rijden er niet alleen de kenmerkende rode -bussen, maar zijn ook de infrastructuur en de haltevoorzieningen grotendeels aangepast, inclusief alles wat nodig is om ketenmobiliteit te faciliteren. In de jaren daarna komen de andere verbindingen aan de beurt. De toekomst van Zuid-Holland? Dat is een bereikbare toekomst! Ingrid de Bondt Gedeputeerde Verkeer en Vervoer We verbeteren het openbaar vervoer stapsgewijs. Vanaf 9 december 2012 rijdt de nieuwe concessiehouder Arriva in het noordelijk deel van Zuid-Holland (concessiegebied Zuid- Holland Noord). Hiermee wordt de volgende stap gezet in het opvoeren van de kwaliteit die we aan reizigers bieden. Zo zijn de bussen comfortabeler. Alle bestaande Interliners zijn vervangen door nog luxere Qliners. Daarnaast zijn twee bestaande streekdiensten opgewaardeerd naar Qliners. Dat geldt voor de Route Noordwijk via Sassenheim naar Schiphol en voor de route Zoetermeer via Leiden naar Schiphol. komt eraan! 5

Wat is? Het verkeer in de binnensteden van de Randstad loopt steeds meer vast. Dat gaat ten koste van de bereikbaarheid en het leefklimaat. Vooral het autoverkeer zorgt voor problemen. De oplossing ligt in beter openbaar vervoer. is een netwerk van OV-verbindingen dat uiterlijk in 2028 de hele Randstad zal beslaan (de R staat voor Randstad). garandeert een optimale bereikbaarheid van de belangrijkste werklocaties, woongebieden en voorzieningen. Door de ruimtelijk ontwikkeling te concentreren rondom knooppunten van hoogwaardig openbaar vervoer, zal de omvang van de reizigersstromen toenemen. Een keuze voor zo veel mogelijk gestrekte tracés betekent dat een deel van de reizigers, ten opzichte van de huidige situatie, een grotere afstand tot de haltes moet overbruggen. Onderzoek wijst uit dat reizigers daartoe bereid zijn op voorwaarde dat hun totale reis daardoor sneller wordt of de frequentie van het openbaar vervoer toeneemt. Het verwachte succes van zit hem in een wisselwerking tussen goed openbaar vervoer, ruimtelijke ontwikkeling en economische groei. Hierdoor kan frequenter en beter openbaar vervoer worden aangeboden. Dit is een zichzelf versterkend proces. De provincie verliest de sociale functie van het openbaar vervoer niet uit het oog. Die wordt geborgd door in de aanbesteding van nieuwe concessies in het programma van eisen de te ontsluiten kernen te benoemen. Daarnaast wordt beoogd met steeds beter renderende verbindingen het financieel mogelijk te maken een goed ontsluitend onderliggend busnet in stand te houden. geschiktheid van het systeem Verschillende vervoerbedrijven voeren binnen de Randstad de -formule in. Het netwerk is overzichtelijk en heeft een hoog kwaliteitsniveau; hoger dan het overige stads- en streekvervoer. biedt rechtstreekse verbindingen bij grote vervoerstromen en soepele overstapmogelijkheden. Het biedt hoge frequenties waardoor de reiziger nooit lang hoeft te wachten. Daarnaast is zeven dagen per week beschikbaar van de vroege ochtend tot de late avond. bestaat uit trein, metro, (snel)tram en bus. Het Randstedelijk netwerk is bedoeld voor verplaatsingen tussen 2,5 en 35 kilometer. lokaal 0,5 2,5 35 100 200 750 reisafstand (km) De kenmerken van zijn: betrouwbaarheid, frequentie, snelheid, samenhang, herkenbaarheid, aantrekkelijkheid en comfort. intercity HSL zeer geschikt rijdt al in Noord-Holland en tussen Amsterdam en Almere. De reizigers ervaren het systeem als herkenbaar en hoogwaardig. Het biedt goede reis- en overstapinformatie, heeft eenduidige tarieven, kent uitstekende aansluitingen op het lokale openbaar vervoer, Sprinters en Intercity s, en is voorzien van fietsenstallingen en P+R-terreinen. De optelsom van alle faciliteiten maakt dat reizigers het hoogwaardige openbaar vervoer beoordelen als een reëel alternatief voor de eigen auto. Onderzoek wijst uit dat reizigers vooral wachttijd als negatief ervaren. Het onderscheidend karakter van is spoorboekloos rijden, in ieder geval in de spits op werkdagen in de maatgevende spitsrichting. De consequentie is dat een frequentie van minder dan vier keer per uur en minder dan zes keer per uur in de spits géén is. Ingroei is tot 2028 mogelijk. Dat betekent dat een lijn die nog niet aan alle eisen voldoet, maar op termijn wel, een -lijn mag zijn. komt eraan! 7

Kenmerken van Betrouwbaarheid Betrouwbaar houdt in dat ritten niet uitvallen en voertuigen op tijd vertrekken. Ze mogen nooit te vroeg vertrekken. Voor een reiziger is het van belang dat hij op het geplande tijdstip aankomt en dat aansluitingen gehaald worden. Infrastructurele maatregelen zorgen er voor dat vertragingen onderweg tot een minimum beperkt blijven. Overigens wijst onderzoek uit dat reizigers betrouwbaarheid belangrijker vinden dan snelheid. Frequentie Een reiziger ervaart wachttijd als twee maal zo lang als rijtijd. maakt afstanden in de regio gevoelsmatig kleiner door de hoge frequentie waarmee wordt gereden. Het onderscheidend karakter van is spoorboekloos rijden, in ieder geval in de spits op werkdagen in de maatgevende spitsrichting. Frequent betekent: voor de bussen minimaal zes keer per uur in de spits en tijdens de overige uren minimaal vier keer per uur; voor de regionale treinverbindingen Alphen aan den Rijn Gouda en Dordrecht Geldermalsen minimaal vier keer per uur in de spits en tijdens de overige uren minimaal twee keer per uur. De spits loopt van 06.00-09.00 uur en van 16.00-19.00 uur op werkdagen. Snelheid Het openbaar vervoer kan alleen concurreren met de auto als het voldoende snelheid maakt. Wanneer het reistijdverschil een factor 1,5 overschrijdt in het nadeel van het OV, dan kiest meer dan 75 procent voor de eigen auto. In het programma van eisen van per 2028 is opgenomen dat de dienstregelingsnelheid (tussen halten, zonder stoptijden) maximaal 20 km/uur langzamer is dan de toegestane snelheid. Voor de binnensteden en woonwijken is deze eis niet altijd haalbaar, en is de eis om die reden als wenselijk geclassificeerd. Bestaande infrastructuur zal daarom ten behoeve van worden opgewaardeerd. Dat gebeurt met doorstromingsmaatregelen of vrijliggende busbanen. Daarnaast wordt zoveel mogelijk gekozen voor gestrekte ofwel korte routes. Een hogere snelheid en een kortere route betekent uiteraard minder reistijd. Verderop in deze brochure in de pagina s per corridor is de reistijd in de ochtendspits nu en in de toekomst met elkaar vergeleken en is goed te zien welke verbetering gaat opleveren. De huidige reistijd (Connexxion) en die per 9 december 2012 (Arriva) zijn gebaseerd op de dienstregeling. De toekomstige reistijd is vooralsnog indicatief en zal in de definitieve planuitwerking per corridor nader worden vastgesteld. Samenhang De reiziger ervaart als één samenhangend systeem. De onderdelen van het netwerk sluiten naadloos op elkaar aan. Met wordt geïnvesteerd in de aanleg van ontbrekende schakels die het meeste effect hebben op de bereikbaarheid. Voertuigen bieden op elk moment actuele reisinformatie (ook akoestisch) voor zowel bus, tram als trein. Hierbij mag het niet uitmaken wie de opdrachtgever of vervoerder is van een aansluitende verbinding. Herkenbaarheid De verbindingen, uitstraling en informatievoorziening zijn zodanig vormgegeven dat de reiziger het gehele als één netwerk ervaart. De toepassing van de uniforme huisstijl is afhankelijk van de ingang van nieuwe concessies en de vervanging van haltevoorzieningen. Aantrekkelijkheid stelt hoge eisen aan materieel en haltevoorzieningen. Trefwoorden: mooi, schoon, milieuvriendelijk en modern. De voertuigen zijn geluidsarm en uitgerust met één of meer camera s en moderne communicatieapparatuur om de sociale veiligheid te waarborgen. De haltes en stations zijn voldoende verlicht. Comfort Materieel en halte- en stationsvoorzieningen zorgen voor moeiteloos en gerieflijk reizen. De OV-medewerkers zijn servicegericht. Voertuigen bieden voldoende capaciteit zodat alle reizigers in de spits mee kunnen, en alle reizigers buiten de spits een zitplaats hebben. Voertuigen hebben comfortabele stoelen met voldoende beenruimte. De verwarming en verkoeling zijn goed geregeld. Het zicht naar buiten wordt niet belemmerd door vuil of reclame. Het geluidsniveau, trillingen en schokken blijven tot een minimum beperkt. Tracés kennen geen drempels of scherpe bochten. Voertuigen zijn voorzien van een gelijkvloerse instap. Zij zijn toegankelijk voor alle reizigers, dus ook voor: reizigers in een rolstoel; reizigers die slecht ter been zijn; reizigers met een visuele of auditieve beperking; reizigers met veel bagage; reizigers met kinderen. Haltes en stations zijn het visitekaartje voor de reiziger. Zij zijn ruim opgezet, zijn dragers van de -huisstijl, bieden voldoende schuilmogelijkheid, geven dynamische reis- en overstapinformatie en bieden voorzieningen voor ketenmobiliteit, zoals goede aansluitingen op knooppunten, fietsparkeren en P+R-locaties. komt eraan! 9

12

Stapsgewijs naar De vervoersautoriteiten van de Randstad (vier provincies en vier stadsregio s) hebben met elkaar afgesproken om in de periode tot 2028 een hoogwaardig netwerk van OV-verbindingen te realiseren. Deze brochure beschrijft de invoering van binnen de concessies die door de provincie Zuid-Holland worden aanbesteed. Voor zes buscorridors worden drie situaties vergeleken: 1) de situatie tot 9 december 2012; 2) de situatie vanaf 9 december 2012, als de nieuwe concessie Zuid-Holland Noord ingaat; 3) de situatie na invoering van. De buscorridor Rotterdam Zuidplein Oude Tonge valt onder de concessie Hoekse Waard Goeree-Overflakkee, die per 2014/2015 opnieuw zal worden aanbesteed. Hierdoor zal voor deze corridor alleen de huidige situatie met de komst van worden vergeleken. Deze brochure geeft verder een toelichting op twee spoor-corridors, waarvan de huidige situatie en de overgang naar worden beschreven. Het gaat achtereenvolgens om de corridors: Alphen aan den Rijn Gouda (trein) Dordrecht Geldermalsen (MerwedeLingelijn; trein) Leiden Centraal Katwijk Noordwijk (bus) Noordwijk Voorhout Sassenheim Schiphol (bus) Alphen aan den Rijn Leimuiden Schiphol (bus) Leiden Centraal Zoetermeer (bus; inclusief de passage Leiden) Leiden Centraal Leiderdorp (bus) Gouda Schoonhoven (bus) Rotterdam Zuidplein Oude Tonge (bus) De kaart hiernaast geeft een overzicht van alle geplande verbindingen in de Randstad. De situatie tot 9 december 2012 In de situatie tot 9 december 2012 rijdt de NS met Sprinters tussen Alphen aan den Rijn en Gouda, en rijdt Arriva met light trains tussen Dordrecht en Geldermalsen. Connexxion en Arriva rijden met streekbussen en met vormen van hoogwaardig openbaar vervoer (HOV). De productformules voor HOV zijn bij deze vervoerders respectievelijk Interliner en Qliner. De HOV-bussen maken veelal gebruik van vrijliggende busbanen en autosnelwegen en bieden extra comfort. Voor deze sneldiensten geldt een HOV-tarief per kilometer; dit ligt hoger dan het basistarief. De situatie vanaf 9 december 2012 In het voorjaar van 2012 is het busvervoer in de regio Zuid- Holland Noord aanbesteed. De nieuwe vervoerder, Arriva, breidt per 9 december 2012 het aantal regionale HOV-lijnen uit, in de vorm van Qliners. De Qliners zullen het comfort bieden van touringcars met luxe stoelen, meer beenruimte, wegklapbare arm- en voetsteunen, individueel regelbare klimaatregeling, een laag geluidsniveau in het voertuig, USB-aansluitingen om o.a. smartphones op te laden en gratis WiFi. Net als bij de Interliners is het de bedoeling om met meer comfort en directe, snelle verbindingen een reizigersgroep te trekken die de streekbus niet snel als alternatief voor de eigen auto zal kiezen. De provincie Zuid-Holland kiest er voor om bij de invoering van eerst het merendeel van de voorzieningen aan te brengen (zoals aangepaste infrastructuur, haltes en voorzieningen voor ketenmobilteit) en daarna de productformule te introduceren. Het onderscheidend karakter van is spoorboekloos rijden, in ieder geval in de spits op werkdagen in de maatgevende spitsrichting. De invoering van gebeurt volgens het ingroeimodel. Dat wil zeggen dat niet op één moment het hele netwerk wordt omgebouwd tot, maar dat dit geleidelijk gebeurt, afhankelijk van het gereed komen van infrastructurele voorzieningen en van de exploitatiemogelijkheden. Veel Qliner-verbindingen worden in de toekomst, maar niet allemaal. Voor een aantal busverbindingen is het nog de vraag of zij kunnen gaan voldoen aan het programma van eisen per 2028. Het betreft de woon-werk-spitsverbindingen die met name overdag en in de weekenden de frequentieeisen van 2028 niet zullen halen. Hiervoor is verderop in deze brochure een lagere frequentie dan vier keer per uur vermeld. De pagina s hierna geven een beschrijving van de verschillende corridors. Op de begeleidende kaarten staan -haltes ingetekend. De precieze ligging van deze haltes is niet definitief. Hierover voert de pr0vincie nog overleg met de gemeenten. Op de foto s ziet u soms gelede bussen. De provincie Zuid- Holland zal vooralsnog alleen ongelede bussen laten rijden. komt eraan! 13

2010 NS SPRINTER 2016

CORRIDOR Alphen aan den Rijn Gouda NS De Nederlandse Spoorwegen rijden sinds 2010 de verbinding Gouda Alphen aan den Rijn als Sprinter. De trein rijdt twee maal per uur tussen Gouda en Alpen aan den Rijn en rijdt in de brede spits door naar Leiden Centraal. Op het traject is het reguliere NS-tarief van kracht. Nieuwe Concessie De treinverbinding zal voorafgaand aan de invoering van de dienstregeling 2016 worden aanbesteed. Er gaan light trains onder -vlag rijden, met een frequentie van twee keer per uur en vier keer per uur in de brede spits. Voorafgaand daaraan bouwt de provincie twee nieuwe stations: Waddinxveen Zuid en Boskoop Snijdelwijk. Deze komen in 2016 gereed voor gebruik. Alle stations zullen op -niveau worden gebracht. Ook komen er extra voorzieningen voor ketenmobiliteit, zoals goede aansluitingen op het overige OV, fietsparkeren en P+Rlocaties. De directe verbinding met Leiden komt te vervallen, vanwege de geplande frequentieverhoging op het traject Leiden Utrecht naar eveneens vier keer per uur. In Alphen aan den Rijn komt een goede aansluiting tussen beide treinverbindingen. NS NS -ambitie Lijnen Kwaliteit Sprinter Sprinter Tarief treintarief treintarief treintarief Frequentie ochtendspits 2 2 4 dag 2 2 2 avondspits 2 2 4 avond 2 2 2 zaterdag 2 2 2 zondag 2 2 2 Reistijd in de spits in minuten 19 19 20 1 Infra- aanpassingen nee nee ja 1 Reistijd neemt toe vanwege twee extra haltes. komt eraan! 15

2007 ARRIVA STOPTREIN 2012 Arriva MERWEDELINGELIJN 2019

CORRIDOR Dordrecht Geldermalsen (MerwedeLingelijn) MerwedeLingelijn Sinds 2007 rijdt Arriva deze voormalige NS-treindienst, aanvankelijk in een halfuursdienst, met nieuw Spurtmaterieel (light train). Vanaf 2011 wordt tussen Dordrecht en Gorinchem een kwartierdienst gereden. Er zijn vier nieuwe stations geopend: Dordrecht Stadspolders, Sliedrecht Baanhoek, Hardinxveld Blauwe Zoom en Boven-Hardinxveld. Daarnaast zijn er twee nieuwe stations gepland: Gorinchem Papland en Leerdam West. De stations worden op -niveau gebracht. Ook komen er extra voorzieningen voor ketenmobiliteit. Bij de nieuwe concessieverlening in 2019 zullen de bestaande voertuigen aan de -huisstijl worden aangepast. Arriva -ambitie Lijnen Kwaliteit ML-lijn Tarief treintarief treintarief Frequentie ochtendspits 4 4 dag 4 4 avondspits 4 4 avond 2 2 zaterdag 2 2 zondag 2 2 Reistijd in de spits in minuten 55 55 Infra- aanpassingen nee nee komt eraan! 17

2005 Connexxion streekbus 2012 Arriva STREEKBUS 2018 Lijnen Connexxion Arriva -ambitie Connexxion Arriva -ambitie Vanuit Noordwijk lijnen 40 en 44 vanaf Piquéplein via Rijnsburg Vanuit Noordwijk lijnen 20 en 21 vanaf halte Duinpark via Rijnsburg Vanuit Noordwijk vanaf Vuurtorenplein via Katwijk over de N206 Vanuit Katwijk lijn 33 vanaf halte Poolster via de N206 Vanuit Katwijk lijnen 30 en 31 vanaf halte Poolster via N206 Vanuit Katwijk via de N206 Kwaliteit streekbus streekbus streekbus streekbus Tarief basistarief basistarief HOV-tarief basistarief basistarief HOV-tarief Frequentie ochtendspits 8 8 6 (+2) 1 6 8 12 2 dag 8 8 5 (+2) 4 8 10 avondspits 8 8 6 (+2) 10 8 12 avond 2 4 3 (+2) 1 2 6 zaterdag 4 4 3 (+2) 2 4 6 zondag 4 4 3 (+2) 2 4 6 Reistijd in in minuten 31 36 3 31 27 27 23 de spits Infra- aanpassingen nee nee ja nee nee ja 1 6(+2) wil zeggen: 6 keer per uur een -bus via route Katwijk N206 en 2 keer per uur een streekbus via rechtstreekse verbinding Leiden-Centraal Oegstgeest Rijnsburg Noordwijk. 2 Deze frequentie is van toepassing voor het gedeelte vanaf het gemeentehuis in Katwijk tot station Leiden Lammenschans. 3 De langere reistijd wordt veroorzaakt door de introductie van een ringlijnsysteem in Noordwijk. Voor de meeste reizigers blijft de reistijd gelijk.

CORRIDOR Leiden Centraal Katwijk Noordwijk Connexxion streekbus Katwijk en Noordwijk worden nu richting Leiden ontsloten door een groot aantal streeklijnen via de N206 en de route door Oegstgeest en Rijnsburg, zoals door lijn 33, 40 en 44. Arriva streekbus Arriva heeft in de nieuwe dienstregeling de lijnen vanuit Katwijk vervangen door de vergelijkbare streeklijnen 30 en 31 en voegt de frequente bussen samen op een centrale corridor langs de N206. Een uurdienst zorgt voor de ontsluiting van de kernen Valkenburg en Rijnsburg. De lijnen 40 en 44 vanuit Noordwijk worden vervangen door de lijnen 20 en 21. De dienstregeling wordt nog niet uitgevoerd met Qliners. Het aantal ritten in de dienstregeling is op de hoogfrequente as van de 30 en 31 vanuit Katwijk, maar ook vanuit Noordwijk, in de avond iets hoger dan in het verleden. Op termijn biedt een eventuele nieuwe wegverbinding via Nieuw-Rhijngeest naar het Bio Science Park de mogelijkheid om lijnen 20 en 21 via deze route te laten rijden, zodat Noordwijk en Rijnsburg een rechtstreekse verbinding met het Bio Science Park krijgen. Door bundeling van buslijnen op deze corridor wordt op het gezamenlijke traject tussen Katwijk en Leiden in de spits een frequentie van twaalf bussen per uur geboden, waarvan zes bussen per uur doorrijden naar Noordwijk en zes naar Katwijk. Het onderliggende busnet in Katwijk en Noordwijk wordt aangepast in samenhang met het HOV-netwerk. De huidige rechtstreekse buslijnen tussen Katwijk/Noordwijk en Leiden worden vervangen door HOV-buslijnen. Wel zal er een rechtstreekse busverbinding Noordwijk Rijnsburg Leiden Centraal blijven bestaan. Benodigde maatregelen: aanleg busbaan door Bio Science Park tot en met het Transferium A44; aanleg busbaan vanaf de 1ste aansluiting N206 naar Nieuw Valkenburg langs de nieuwbouwlocatie Duinvallei tot de Zeeweg; aanleg fiets- en voetgangerstunnel onder de Zeeweg om de doorstroming op de Zeeweg te bevorderen; doorstromingsbevorderende maatregelen op traject naar het Vuurbaakplein in Katwijk en naar het Picképlein in Noordwijk; reconstructie eindpunt Vuurbaakplein in Katwijk; upgraden van bestaande en nieuwe bushaltes naar kwaliteit. Op het gedeelte tussen het Transferium A44 en de eerstvolgende aansluiting N206 naar Nieuw Valkenburg zullen de HOV-buslijnen gebruik maken van de geplande verbeterde infrastructuur van de RijnlandRoute. Dat levert op dit trajectdeel een aanzienlijke capaciteitsverbetering op. Uitgangspunt is dat de RijnlandRoute inclusief de Knoop Leiden-West zodanig wordt aangelegd dat de bussen vlot kunnen doorrijden en er geen doorstromingsbeperkingen zijn. komt eraan! 19

2005 Connexxion streekbus 2012 Arriva Qliner 2016 Connexxion Arriva -ambitie Lijnen 59/61 361 n.n.b. met overstap Kwaliteit streekbus Qliner Tarief basistarief HOV-tarief HOV-tarief Frequentie ochtendspits 2 2 6 dag 2 2 4 avondspits 2 2 6 avond 2 2 4 zaterdag 2 2 4 zondag 2 2 4 Reistijd in de spits in minuten Noordwijk Sassenheim 26 25 22 Noordwijk Schiphol 89 1 79 68 Infra- aanpassingen nee nee ja 1 Inclusief wachttijd voorplein station Sassenheim i.v.m. overstap van lijn 59 op lijn 61. De verbinding Noordwijk Schiphol is rechtstreeks bij exploitatie door Arriva m.i.v. 9 december 2012.

CORRIDOR Noordwijk Voorhout Sassenheim Schiphol Connexxion Streekbus De huidige streeklijn 59 verbindt op alle dagen Noordwijk en NS-station Sassenheim; dit station is vooral belangrijk voor de verbinding met Schiphol en de regio Amsterdam. Streeklijn 61, vanuit Sassenheim, biedt Lisse eveneens een verbinding met NS-station Sassenheim, maar ook een rechtstreekse verbinding met Schiphol. Reizigers uit Noordwijk die naar Schiphol willen, moeten in Sassenheim overstappen van lijn 59 op lijn 61 of op de trein. Arriva Qliner De Qliner 361 vervangt per 9 december 2012 de lijnen 59 en 61, waarbij Arriva kiest voor een kortere route zonder overstap in Sassenheim. Qliner 361 biedt een directe aansluiting op NS-station Sassenheim en een rechtstreekse verbinding met Schiphol vanuit Noordwijk. Voor deze route wordt voorzien dat uiteindelijk via nieuw te ontwikkelen woningbouw ten westen van Nieuw Vennep, via de Zuidtangent, naar Schiphol gaat rijden. De frequentie gaat in de spits omhoog van twee keer per uur naar zes keer per uur. Deze corridor is onderdeel van de Planstudie die onlangs is uitgevoerd in het kader van Actieprogramma Regionaal Openbaar Vervoer van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het tracé en de verbeteringen op deze route worden in samenwerking met de provincie Noord-Holland en de projectgemeenten vastgesteld en gerealiseerd. Het trajectdeel in Noord-Holland wordt gefaseerd uitgevoerd in relatie tot de voortgang van het woningbouwprogramma in de Westflank. Het trajectdeel in Zuid-Holland wordt de komende jaren reeds uitgevoerd. Benodigde maatregelen: doorstroming verbeteren op traject Parallelboulevard aansluiting N206; verbeteren doorstroming traject Voorhout Sassenheim door aanpassing rotondes op Oosthoutlaan; verbeteren doorstroming traject Rijksstraatweg NS-station Sassenheim; aanpassen van rotondes, wisselbusstroken + VRI s, optimalisaties van diverse bochten in de gemeente Teylingen en de gemeente Lisse; deels busbanen langs de N208; upgraden van bestaande en nieuwe bushaltes naar -kwaliteit: Noordwijk zes haltes, Voorhout vier en Sassenheim twee haltes, en Lisse vier haltes. In de exploitatie maakt de huidige lijn 59 tussen Noordwijk en Voorhout plaats voor een rechtstreekse verbinding tussen Noordwijk, Voorhout en Sassenheim, doorgaand richting Schiphol. In het HOV-netwerk gaat de frequentie in de spits omhoog van twee keer per uur naar zes keer per uur om -kwaliteit te kunnen bieden. Op dit trajectgedeelte wordt een HOV-verbinding gerealiseerd tussen Noordwijk en de stations van Voorhout en Sassenheim en verder naar de gemeente Lisse, waardoor de verbindingen vanuit Noordwijk richting Haarlem en Schiphol/Amsterdam sterk verbeteren. In de gemeente Teylingen wordt een rondweg aangelegd. De doorstroming kan daardoor verder worden geoptimaliseerd. komt eraan! 21

2005 Connexxion INTERLINER 2012 Arriva Qliner 2015

CORRIDOR Alphen aan den Rijn Leimuiden Schiphol Connexxion Interliner Interliner 370 rijdt op alle dagen met een hoge frequentie vanuit Alphen aan den Rijn via Leimuiden naar Schiphol. Voor Leimuiden is dit de sneldienst naar Alphen aan den Rijn en Schiphol. Door de groei van Alphen aan den Rijn en de positie van Schiphol als economische motor van de regio is het gebruik op deze lijn de afgelopen jaren gestaag gegroeid. Arriva Qliner Qliner 370 vervangt Interliner 370, waarbij de route en frequentie van de buslijn gelijk blijven. Arriva biedt extra ritten in de nacht, waardoor de lijn 7 dagen per week 24 uur per dag gaat rijden. De frequentie wordt in de spits verhoogd van zes bussen per uur naar acht bussen per uur. De gewenste doorstromingsmaatregelen buiten de bebouwde kom zijn al in uitvoering (project buscorridor Alphen aan den Rijn-Schiphol N207 ) in het kader van Actieprogramma Regionaal Openbaar Vervoer van het ministerie. Zo worden er extra busstroken en/of vrijliggende busbanen langs de N207 aangelegd. Welke maatregelen binnen de bebouwde kom van Alphen aan den Rijn nodig zijn, wordt nog onderzocht in samenwerking met die gemeente. Dankij een tweede Drechtbrug en een verbeterde passage door Leimuiden gaan de snelheid en betrouwbaarheid van de corridor verder omhoog. Benodigde maatregelen: upgraden van bestaande bushaltes naar -kwaliteit. Connexxion Arriva -ambitie Lijnen 370 370 n.n.b. Kwaliteit Interliner Qliner Tarief HOV-tarief HOV-tarief HOV-tarief Frequentie ochtendspits 6 6 8 dag 4 4 4 avondspits 6 6 8 avond 2 2 4 zaterdag 2 2 4 zondag 2 2 4 nacht 0 1 1 Gemiddelde snelheid in minuten 46 46 41 Infra-aanpassingen nee ja ja komt eraan! 23

2005 Connexxion streekbus 2012 Arriva Qliner 2013 Connexxion Arriva -ambitie Lijnen 206 en 32 365 n.n.b. Kwaliteit streekbus Qliner Tarief basistarief HOV-tarief HOV-tarief Frequentie ochtendspits 12+2 1 12 2 12 dag 4+2 6 6 avondspits 6+2 12 12 avond 2+1 2 4 zaterdag 2+2 4 4 zondag 0+2 2 4 Gemiddelde snelheid in minuten 26 26 26 3 Infra- aanpassingen nee nee ja 1 12+2 wil zeggen: 12x per uur voor lijn 206 en 2/uur voor lijn 32 2 Vanwege de koppeling van de lijn Zoetermeer Leiden aan de lijn Leiden Leiderdorp is de frequentie in Leiderdorp hoog (12/uur). 3 De rijsnelheid verbetert wel, maar de reistijd blijft gelijk aangezien er twee nieuwe haltes worden aangedaan: Stompwijk en P+R A4 bij Zoeterwoude Dorp.

CORRIDOR Leiden Centraal Zoetermeer Connexxion Streekbus Streeklijn 206 (met parallel de meer ontsluitende lijn 32 door Stompwijk en Zoeterwoude) verbindt op alle dagen het noordwesten van Zoetermeer direct met station Leiden Centraal. Lijn 206 is de afgelopen jaren gestaag gegroeid in reizigers en ritten. Arriva Qliner De nieuwe Qliner 365 verbindt op alle dagen Zoetermeer met Leiden. De route blijft vrijwel ongewijzigd. Lijn 32 is opgeheven. De kernen Zoeterwoude Dorp en Stompwijk kunnen gebruik maken van de hoogfrequente lijn 365. Op deze corridor zal voor het eerst zichtbaar worden. De frequentie voldoet op werkdagen al aan de eisen. Daarbuiten zijn nog verbeteringen mogelijk. Wellicht kunnen de -bussen vanuit Zoetermeer op termijn doorrijden van Leiden naar Katwijk, zodra de corridor Leiden Centraal Katwijk Noordwijk gereed is. Beoogd wordt het huidige hoge aantal bussen door de Breestraat in Leiden te verminderen (12 i.p.v. 30 bussen/uur/richting). Ten aanzien van het toekomstbeeld voor de HOV-buscorridor Leiden Centraal-Leiden Lammenschans hebben Gedeputeerde Staten en de gemeente Leiden, na overleg met de Universiteit Leiden en de gemeenten Leiderdorp en Oegstgeest, gekozen voor een tracé via de Hooigracht en Langegracht. Om de aanleg en het gebruik van de HOV-corridor Leiden Centraal-Leiden Lammenschans via de Hooigracht en Langegracht mogelijk te maken is het noodzakelijk maatregelen te nemen om de binnenstad van Leiden en met name de Hooigracht autoluw te maken. Er wordt naar gestreefd om het deel van de HOV-corridor tussen Leiden Lammenschans en Leiden Centraal tegen het einde van de openbaarvervoerconcessie Zuid-Holland Noord 2012-2020/2022 te hebben gerealiseerd. Uitgangspunt voor de aanleg van deze HOV-buscorridor is dat de HOV-verbindingen Katwijk Zoetermeer en Noordwijk Leiden Lammenschans, die van de HOV-buscorridor gebruik zullen maken, een optimale doorstroming krijgen in balans met de ruimtelijke kwaliteit van de Leidse binnenstad. Op korte termijn zal slechts beperkt worden geïnvesteerd in de passage Leiden. Het Lammenschansplein in combinatie met de Lammebrug en zijn openingsregime zorgt op deze corridor voor onregelmatigheid in de dienstregeling. De aanrijroutes lopen grotendeels via vrije busbanen. In het kader van de RijnlandRoute wordt of de Lammebrug verbreed of er wordt een nieuwe oeververbinding aangelegd. Op de Europaweg zijn daarnaast wellicht in de richting van de A4 busbanen nodig (richting Leiden liggen die er al). Benodigde maatregelen: aanleg twee nieuwe haltes: Zoeterwoude P&R A4 en Stompwijk; verbeteren doorstroming traject Europaweg in de zuidelijke rijrichting; upgraden van bestaande bushaltes/knooppunten naar -kwaliteit. komt eraan! 25