Wij gaan DOEN, we zijn ONDERNEMEND Kennismaken met keuzedeel 'Ondernemend gedrag'

Wie ben ik? Suzanne Broeders: s.broeders@kw1c.nl www.ondernemendkw1c.nl

Programma workshop Inhoud Voorstellen Korte introductie onderwerp ondernemend gedrag wat zien we dan? Ondernemend gedrag: Achtergrond ondernemend gedrag uitgangspunten Aanpak KW1C Zelf ervaren wat ondernemend gedrag is Introductie keuzedeel ondernemend gedrag Examens keuzedeel Onderwijs voor ondernemend gedrag (als keuzedeel of als onderdeel van jouw vak) Wie is onze student persona Ondernemend gedrag: Eigen opdracht / eigen onderwijs Pitch eigen opdracht (leren van elkaar) Afronding workshop

Wat is ondernemend gedrag? Signaleert en onderzoekt kansen in de omgeving, vertaalt deze naar mogelijkheden in de eigen werksituatie en durft daarbij verantwoorde risico's te nemen. II.) Signaleert en onderzoekt kansen in de omgeving, vertaalt deze naar mogelijkheden in de eigen werksituatie en durft daarbij verantwoorde risico's te nemen. III.) 1) Avontuurlijk als een fabrikant 2) Avontuurlijk 3) Actief 4) Dapper 5) Energiek 6) Initiatiefrijk 7) Koen 8) Stoutmoedig 9) Vlijtig ondernemend bijv.naamw: geneigd om uit jezelf wat te doen Voorbeeld: `Gezocht: ondernemende verkoopmedewerker. Synoniem: initiatiefrijk ondernemendheid zelfst.naamw. een houding die getuigt van kansen zien en deze benutten het tonen van ondernemend gedrag

Ondernemend gedrag Ondernemerschap 5

Wat zien we dan?

Ondernemend gedrag (in 2011) Dit begrip is een overkoepelende term voor een ondernemende houding en ondernemend gedrag. Een belangrijke voorwaarde voor ondernemerschap, maar ook voor succesvol kunnen functioneren in de maatschappij als werknemer. Een ondernemende houding houdt voor een leerling in dat deze actief op zoek gaat naar kansen om nieuwe initiatieven te ontplooien. Maar ook dat de leerling kansen ziet, deze onderkent en aangrijpt. Vervolgens vertaalt de leerling deze kansen in concrete acties en bouwt zo aan een ondernemende houding binnen school, werk of privé.

Kansen zien Kansen grijpen Waarde creëren 8

1. prestatiegerichtheid 2. dominantie 3. marktgerichtheid 4. flexibiliteit 5. empathie 6. zelfstandigheid 7. sociale oriëntatie 8. zelfvertrouwen Ondernemend gedrag: Ondernemende competenties Martijn Driessen 9. doorzettingsvermogen 10.risicobereidheid 11.creativiteit 12.pro-activiteit 13.plannen 14.financieel beheren Op deze competenties word je op begeleid

Kenmerken ondernemend onderwijs Uitdagend: Leerlingen worden uitgedaagd om in actie te komen. Ze leren door te doen. Ze kunnen groeien in niveau (levelling up) Ervaringsgericht: Het opdoen van ervaringen, op het reflecteren op die ervaringen en het kunnen analyseren ervan Zelfsturend: De leerling leert zelfstandig, oefent invloed uit op de eigen ontwikkeling en neemt verantwoordelijkheid voor zijn of haar eigen gekozen doelen. Dat zorgt voor een gevoel van eigenaarschap. Contextrijk: Veelal zijn ondernemers of andere buitenschoolse partners betrokken en zorgen voor een betekenisvolle en levensechte leeromgeving. De opdrachtgever is bijvoorbeeld echt of er wordt met echte producten gewerkt. Werelds: In ondernemend onderwijs is een substantieel deel opgenomen voor burgerschap, wereld- en sociale oriëntatie; richtingen die bijdragen aan een duidelijker beeld op de maatschappij en de eigen rol van de leerling daarin. Risicovol: Het ondernemende zit m in het durven risico s te nemen, de ervaring van falen maar dit leren zien als onderdeel van de normale ontwikkeling en als stap op de weg naar een succesvolle uitkomst, product of oplossing.

Het vak Ondernemendheid (sinds 2013) (Korte), ondernemende DOE-opdrachten waarin - ondernemend gedrag centraal staat - sterke begeleiding voor, tijdens en na opdracht - meetbaar eindresultaat - zichtbaar maken ontwikkeling - reflectie - levelling up (van starter tot expert) 14 ondernemerscompetenties (Dr. Martijn Driessen) + bijbehorende Ondernemers-scan

Competenties en Opdrachten Die competenties komen terug in de opdrachten! Competenties 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1. Prestatiegerichtheid 3. Dominantie 12. Empathie Je kan dus opdrachten kiezen aan de hand van competenties die je wilt ontwikkelen!

Hoe ontwikkel je ondernemende competenties? Doen van Opdrachten Oefenen en proberen in de praktijk. Voeren van Reflectiegesprekken Het bespreken met begeleider van de voortgang en toekomst. Doen van Zelfreflectie Kijken naar je eigen voortgang en bewust worden van je kwaliteiten. Invullen en bespreken van de E-Scan Een beeld krijgen van je kwaliteiten en daar een mening over vormen.

De opdrachten Beroepscontext / maatschappelijke context / integratie andere vakken Van 25 euro 50 euro maken Helpen in de zorg Op de foto met een BN-er Jubilaris Schone school Sight seeing Den Bosch De traktatie Knuffels Rondje fietsen Recycle Kunstwerk Ontbijt Levende etalage Kerstpakket Weekbudget

Aanpakformulier 2016-2017 Naam: het Werkatelier Datum: Opdracht: Welke opdracht ga je doen? Welk resultaat verwacht je te behalen? Wat ga jij precies doen? Benoem de stappen zo concreet mogelijk! Waar ga je de opdracht uitvoeren? Hoe verwacht je dit resultaat te behalen?

Samenvattend: Ondernemend gedrag in onderwijs Centraal staat: Inoefenen van ondernemend gedrag - Student doet - Student ervaart wat het is - Student ervaart wat dat oplevert - Student is eigenaar van eigen proces - Student maakt zelf keuzes - Student kan groei tonen en zelf zien - Student ontvangt feedback - Student reflecteert op eigen gedrag - Onderwerpen uit beroepscontext, maatschappelijke context en integratie andere vakken - De docent heeft een belangrijke begeleidende en voorbeeldrol

Stap 1: kies een opdracht en voer uit 19

Stap 2: lever eindresultaat in. 20

Reflectie.. 21

Invoering Keuzedelen Schooljaar 2016 2017 Resultaat heeft geen invloed op zak/slagingsregeling Omvang studielast keuzedeelverplichting: Kwalificatie Soort opleiding Keuzedeelverplichting Generieke keuzedelen: Niveau 1 Entreeopleiding 240 klokuren Niveau 2 Basisberoepsopleiding 480 klokuren Niveau 3 Vakopleiding 720 klokuren Niveau 4 Middenkaderopleiding 3 jr 720 klokuren Niveau 4 Middenkaderopleiding > 3 jr 960 klokuren Niveau 4 Specialistenopleiding 240 klokuren

Keuzedelen Ondernemend gedrag Niveau 2 & 3 + Niveau 3 & 4 Korte omschrijving keuzedeel Het keuzedeel 'Ondernemend gedrag' is een sectoroverstijgend keuzedeel. Het keuzedeel richt zich op de ontwikkeling van ondernemend gedrag van deelnemers/werknemers op verschillende niveaus in de eigen beroepsuitoefening en werkomgeving. Ondernemend gedrag wordt o.a. gekarakteriseerd door trefwoorden als: verantwoordelijkheid, omgevingssensitiviteit, zelfstandigheid, initiatiefrijk, verbeteringsgericht, creativiteit, zelfreflectie, een lerende houding en een hands-on mentaliteit. Studiebelasting Dit keuzedeel omvat 240 SBU (contacturen bepaalt de afdeling zelf)

Kwalificatiedossiers Ondernemend gedrag niveau 1 & 2 K0211 D1 K1: Toont ondernemend gedrag in beroepsuitoefening en werkomgeving - W1: onderzoekt zichzelf, zijn (werk) omgeving - W2: signaleert mogelijkheden voor verandering in zijn eigen werk - W3: neemt initiatief in zijn werk Ondernemend gedrag niveau 3 & 4 K0072 D1 K1: Toont ondernemend gedrag voor innovatie in beroepsuitoefening en werkomgeving - W1: onderzoekt zichzelf, zijn (werk) omgeving en verbetermogelijkheden - W2: signaleert mogelijkheden voor verandering en innovatie - W3: neemt initiatieven in en voor zijn werk

Examinering De examinering van ondernemend gedrag kan plaatsvinden in de beroepspraktijk of een gesimuleerde beroepspraktijk op school (project). Het examen kan bestaan uit een portfolio met examenopdrachten en een eindpresentatie (eventueel aangevuld met een gesprek)

Invulling van het onderwijs In het onderwijs wordt veel aandacht besteed aan het oefenen van de ondernemende vaardigheden die horen bij ondernemend gedrag. Deze vaardigheden worden geoefend als een op zichzelf staande vaardigheid en integratief. Zowel op school als in de praktijk. De praktijkopdrachten sluiten aan bij de beleefwereld van de student en/of het beroepenveld waarvoor hij wordt opgeleid. De begeleiding sluit aan bij het niveau van de student.

Ondernemend gedrag als keuzedeel uitvoeren in onderwijs. Eigen methode, maar ook.. www.codenamefuture.nl

Methode Codename Future 10 ondernemende vaardigheden centraal: Vaardigheden niveau 3 en 4 * Beslissen en knopen doorhakken * Doelgericht zijn en plannen * Doorzettingsvermogen en lef hebben * Initiatief nemen * Nieuwsgierig zijn * Creatief denken en oplossingsgericht zijn * Flexibel zijn * Klant- en marktgericht zijn * Samenwerken en netwerken * Onderhandelen en overtuigen Digibordmodule met 2 introductielessen en 10 klassikale startlessen Werkboek voor de studenten met challenges en eindopdrachten

Voorbeeld challenges WP 1 WP 2 WP 3 Initiatief nemen Doorzettingsvermogen Openstaan voor je omgeving Doelgericht zijn en plannen Creatief en oplossingsgericht denken Markt en klantgericht Onderhandelen en overtuigen Flexibel zijn Beslissen en knopen doorhakken Amenwerken en netwerken Maak een visitekaartje en pitch jezelf Promoot een fair deel Ontwerp een jongeren ruimte Maak een magazine voor medewerkers Trendwatcher voor een dag Klanttevredenheidsonderzoek op je werk Een kijkje achter de schermen Razende reporter Sightseeing in je eigen buurt X X X X X X X X X X X Promoot een song van een onbekende artiest X X X X X X X X X!!! Je kunt een eigen challenges toevoegen

Andere keuzes? www.sarphati-dehandelsroute.nl/docentenpaginas/ http://dwvdo.nl

Wie is onze student?

Persona

Jullie invulling? Bedenk 1 ondernemende opdracht: Voor keuzedeel ondernemend gedrag Voor een ander vak Binnen een project.. 33

Voor meer info Informatie over dit keuzedeel en ondernemend gedrag op KW1C: www.ondernemendkw1c.nl. Het keuzedeel inhoudelijk is te downloaden op: http://kwalificaties.s-bb.nl/?resultaattype=keuzedeel Natuurlijk kun je altijd mailen naar: s.broeders@kw1c.nl