Buurtonderzoek Sint Marten, mei 2008: Inleiding: Eind mei 2008 heeft de SP in Arnhem een groot buurtonderzoek gehouden over woon- en leefkwaliteit in de wijk Sint Marten. De belangrijkste aanleiding voor het onderzoek was het protest van wijkbewoners tegen de gedwongen (en in veel gevallen onnodige) verhuizing van 51 huisbewoners die in panden van de gemeente Arnhem woonden. Door jarenlange verkrotting waren de panden volgens diezelfde gemeente onbewoonbaar geworden. Een andere aanleiding voor het buurtonderzoek is een signaal dat veel wijkbewoners de SP gaven: de gemeente Arnhem heeft veel aandacht voor de vier Vogelaarwijken die de stad kent (Arnhemse Broek, Presikhaaf, Malburgen en Klarendal), maar omdat de schijnwerpers op deze wijken staan, is er te weinig aandacht voor andere wijken in de stad. Sint Marten is een kleine, compacte wijk aan de rand van het centrum. De wijk is gevarieerd, zowel qua huizenbouw als samenstelling van de bevolking. De wijk kent een mix van koopwoningen en huurwoningen, arbeiderswoningen en appartementen. De wijk telt volgens cijers van de gemeente Arnhem 1513 inwoners. Bijna 24 procent van de inwoners is van niet- Westerse afkomst (gemiddeld Arnhem is 17,6 procent) en is relatief jong. Tweederde van de inwoners van Sint Marten is alleenstaand, tegenover bijna vijfitg procent in de rest van de stad. Het gemiddeld besteedbaar inkomen in Sint Marten lag in 2004 met 20.800 euro bijna 5.000 euro onder het gemiddelde in Arnhem. Sint Marten telt in totaal 852 woningen. Bij 113 huizen verspreid over de wijk heeft de SP een buurtonderzoek afgenomen, waarmee het buurtonderzoek als representatief mag worden beschouwd. De volgende straten werden aangedaan: Sint Marten, Van Spaenstraat, Schrassertstraat, De Wiltstraat, Marten van Rossemstraat, Nijhoffstraat, Jan Nuldenhofje, Slichtenhorststraat, Sloetstraat (even nummers), en Hommelseweg (oneven nummers). Het buurtonderzoek is uitgevoerd door vrijwilligers, bestuur en fractie van de SP in Arnhem. Zij werden daarbij geholpen door SP-Tweede Kamerlid Jan de Wit. De vragen van het buurtonderzoek, en de antwoorden daarop, staan op de volgende pagina s. Op de laatste pagina staat een korte samenvatting. Hoe bevalt het u in de wijk? Inwoners van Sint Marten zijn blij met hun wijk. Van alle ondervraagden is er slechts eentje die niet tevreden is
met de wijk. En als argument daarvoor worden de ontruimingsplannen van de gemeente aangevoerd. Op de vraag hoe het in Sint Marten bevalt, antwoordden mensen het volgende: 9 mensen: Heel goed, super, geweldig, hartstikke leuk 43 mensen: goed 20 mensen: prima 11 mensen: redelijk 1 iemand: niet goed (19 mensen gaven geen antwoord, of een antwoord dat niet te plaatsen was) Wat opvalt is dat veel mensen de diversiteit van de wijk een groot goed vinden. De samenstelling van de wijk bestaat uit ouderen, jongeren, allochtonen, autochtonen en mensen uit verschillende inkomensgroepen. Dat wordt gewaardeerd. Ook de aanwezigheid van veel kunstenaars van de wijk is veel genoemd. Daarnaast zijn veel bewoners blij met de sfeer in de wijk. Het is rustig, er is geen bonje, je kent je buren en dat zijn aardige mensen. Dat zorgt voor een ouderwetse sociale controle waar mensen blij mee zijn. Ook de ligging van de wijk ten opzichte van de stad en Sonsbeek wordt vaak genoemd als positief punt. Wat kan volgens u beter? Drie mensen in totaal vonden dat er niets te verbeteren valt aan Sint Marten. Alle andere bewoners noemen een veelvoud aan zaken op dit volgens hen beter kunnen. Traditioneel bij dit soort onderzoeken komt overlast door hondenpoep als grootste ergernis uit de bus. Maar niet in Sint Marten. Het gebrek aan voldoende parkeerplaatsen staat met kop en schouders bovenaan. Ongeveer een derde van alle ondervraagde mensen noemt de parkeeroverlast in de wijk als probleem dat dringend aangepakt moet worden. Er zijn ook redelijk wat inwoners van Sint Marten die vinden dat er te hard in de wijk gereden wordt. Ook het verkeer op de Hommelseweg leidt tot overlast. Naast parkeeroverlast is het gebrek aan onderhoud van woningen een belangrijk punt van kritiek. Een kwart van de ondervraagden vindt dat er meer onderhoud gepleegd moet worden. Vanzelfsprekend zijn er de bewoners van de gemeentepanden, die ontruimd worden. Zij vinden dat hun woning opgeknapt moet worden, in plaats van ontruimd. Maar ook veel bewoners elders in Sint Marten vindt dat de woningbouwvereniging veel te weinig aan onderhoud van de woning doet. Sommige problemen spelen op enkele punten in de wijk. Zo wordt overlast door hangjongeren met name genoemd door bewoners uit de Schrassertstraat, waar jongeren
samenscholen onder het poortje. Op andere plaatsen in de wijk speelt dit probleem niet. Andere punten die regelmatig naar voren werden gebracht zijn de wens voor meer groen in de wijk en de gebrekkige voorzieningen voor kinderen. Hoewel Sint Marten redelijk veel kinderen kent, zijn er maar weinig goede mogelijkheden. Een van de bewoners meldt dat Portaal enkele jaren geleden een voetbalveldje heeft beloofd, maar dat dat er nog altijd niet is. Ook zou de gemeente beloofd hebben speeltoestellen te plaatsen, hetgeen nog niet gebeurd is. Afval en rommel vormen ook een bron van ergernis. De wijkcontainers waar het afval verzameld wordt zitten regelmatig vol of zijn verstopt, waardoor mensen hun afval dan maar op straat zetten. Tot slot is ook de leefbaarheid in de wijk voor bewoners van belang. Een van de bewoners zegt: De wijk moet leefbaarder zijn. Je moet niet slopen en er een nieuwe wijk van maken. Je moet juist de authenticiteit behouden. De kunstenaars in de wijk verlevendigen Sint Marten. Die moet je niet wegjagen. Wat vindt u van de kwaliteit van uw woning? Sint Marten is een zeer gemeleerde wijk. Dat komt terug in de antwoorden op de vraag over de kwaliteit van de woning. In Sint Marten vind je veel verschillende huizen terug. Huurwoningen naast koopwoningen. Portiekflats naast arbeidershuisjes. Geen wonder dus dat er uiteenlopende antwoorden gegeven zijn. Toch is er wel een duidelijke trend zichtbaar. Van alle ondervraagde bewoners in Sint Marten waren er 45 die de kwalitieit van hun woning goed of redelijk noemen. Een derde daarvan is een koopwoning. Er waren geen eigenaren die de kwaliteit van hun woning slecht vonden. Bij de huurders lag dat anders. 28 ondervraagden noemen het onderhoud van hun woning slecht. Daaronder zitten mensen die wonen in een gemeentepand waar al 20 jaar geen onderhoud is gepleegd, maar veel mensen wonen in een normale huurwoning. Slechte isolatie, geluidsoverlast van bovenburen en gebrekkige ventilatie worden daarbij als grootste klacht genoemd. Aparte aandacht verdient het straatje Sint Marten. Veel huurhuizen daar hebben te maken met vochtproblemen als gevolg van een gebrekkige ventilatie. Die problemen zijn ontstaan toen de kelders van deze woningen ruim 20 jaar geleden werden dichtgestort. De woningen zouden immers op termijn gesloopt worden. Nu, ruim 20 jaar later, zijn die sloopplannen allang van de baan. Maar al die tijd is er
niets aan de ventilatie- en vochtproblemen in deze huizen gedaan. Wat vindt u van de veiligheid in de wijk? Sint Marten is een levendige wijk die in de jaren negentig veel te maken had met criminaliteit en overlast door verslaafden. Veel van die problemen zijn verleden tijd. Bewoners van Sint Marten voelen zich veilig in hun wijk. Slechts een enkeling geeft aan zich onveilig te voelen. Met name de Hommelsewweg wordt door mensen als onaangenaam of onveilig gevonden. Enkele oudere mensen geven aan dat zij zich s avonds op straat onveilig voelen. Opvallend is dat veel mensen de sociale controle in de wijk noemen wanneer zij uitleggen waarom ze zich veilig voelen in Sint Marten. Wel meldt iemand dat hij somber is over de toekomst. Nu vijftig panden ontruimd worden ontstaat leegstand. En leegstand trekt criminaliteit aan. Diverse mensen noemen fietsendiefstal als omvangrijk probleem. Een van de ondervraagden was in drie jaar tijd vijf fietsen kwijtgeraakt. Een ander gehoorde klacht is de geluidsoverlast van dronken uitgaanspubliek dat uit de stad terugkeert. Daardoor moeten sommige autospiegels het bovendien ook ontgelden. Zou u mee willen werken aan verbetering van de wijk? Sint Marten is een kleurrijke wijk die leeft. En een levendige wijk staat of valt bij de bereidheid van mensen om z,ich (op watvoor manier dan ook) in te zetten voor hun leefomgeving. De antwoorden op deze vraag laten dan ook goed zien hoe betrokken Sint Marters bij hun wijk zijn. Maar liefst driekwart van de ondervraagde wijkbewoners wil meewerken aan wijkverbetering. Ongeveer 10 procent van de ondervraagden gaf aan nu al actief te zijn als vrijwilliger in het buurthuis, bij het buurtcomite of elders in de wijk. Samenvatting: Leefkwaliteit goed, woonkwaliteit slecht. Zo zou je de uitkomst van het buurtonderzoek kort en bondig samen kunnen vatten. De nuancering daarbij is dat wijkbewoners tevreden zijn met hun buurtgenoten, maar een stuk minder tevreden met de gemeente Arnhem en woningbouwvereniging Portaal. Bewoners van Sint Marten zijn blij met hun wijk. Ze leven er met plezier, hebben contact met hun buren,
waarderen de diversiteit in de wijk en zijn blij met de sociale controle. Problemen zijn er natuurlijk ook, waarbij met name de parkeerproblematiek in de wijk door veel bewoners genoemd wordt als pijnpunt. Een aantal bewoners heeft aangegeven graag met de gemeente rond de tafel te gaan zitten om samen te kijken hoe hier iets aan gedaan kant worden. Ook het gebrek aan groen en speelvoorzieningen voor kinderen in de wijk stoort veel mensen. Afspraken die blijkbaar door de gemeente (speeltoestellen) en woningbouwvereniging Portaal (voetbalveldje) gemaakt zijn, lijken niet te worden nagekomen. Op het gebied van veiligheid is fietsendiefstal een omvangrijk probleem. Nu de verwaarloosde gemeentepanden in de wijk ontruimd worden, zijn veel bewoners bang dat het karakter van de wijk wordt aangetast. Wijkverbetering wordt toegejuicht, maar alleen als de kleurrijke diversiteit behouden blijft. Op het gebied van wonen is er veel mis in Sint Marten. Los van de verwaarloosde gemeentepanden (veel daarvan stonden al leeg ten tijde van het buurtonderzoek) klagen veel bewoners over de kwaliteit van hun woning. Klachten over geluidsoverlast kunnen in sommige gevallen nog toegeschreven worden aan de aard van de woning, maar veel klachten hebben direct betrekking op slecht onderhoud door de woningbouwvereniging. Veel woningen zijn slecht geisoleerd, waardoor mensen moeite hebben hun huis warm te houden en waardoor zij meer betalen aan gas en elektriciteit dan nodig is. Veel bewoners noemen ook vochtproblemen als belangrijke klacht. Deze worden veroorzaakt doordat ventilatiekanalen zijn afgesloten (bijv. in het straatje Sint Marten), maar ook vanwege de soms slechte staat van onderhoud. Een algehele teneur onder bewoners is dat zij graag zouden zien dat Portaal meer oog en oor heeft voor hun klachten en meer werkt maakt van het onderhoud van de woningen. Dit geldt zowel voor de oude woningen als voor de mensen die in appartementen wonen die in de jaren tachtig zijn neergezet. SP Arnhem Arnhem, 12 september 2008