2 p j r o e c e k t b o WERKEN BIJ ouderen
Colofon Uitgeverij Auteur Vormgeving Illustraties Pictogrammen Foto s Drukwerk Met dank aan : Uitgeverij Edu Actief b.v. : M.M. Gijsbers : Tekst in Beeld : Menno Kooistra : Sluiter boekproductie, Lelystad : Sluiter boekproductie, Uitgeverij Edu Actief b.v. : Giethoorn ten Brink : Woonzorgcentrum De Uiterton, Lelystad Bij de ontwikkeling van PiT is gebruikgemaakt van het gedachtegoed van het Hezelandproject. Dit was een samenwerking van 31 vmbo-scholen voor Zorg & Welzijn (21 Hezeland-scholen en tien Fricolore-scholen ). Het project ontwikkelde een visie op de werkplekkenstructuur (WPS). PiT Werken bij ouderen ISBN: 978-90-6053-450-2 NUR: 181 trefw. Leermiddelen: vmbo Zorg & Welzijn, WPS Copyright 2004 Uitgeverij Edu Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel telefoon: 0522-235235 telefax: 0522-235222 e-mail: info@edu-actief.nl internet: www.edu-actief.nl Eerste druk/derde oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Inhoudsopgave Pictogrammen 4 Start 5 Actie 10 Casus A 10 Casus B 24 Casus C 36 Casus D 46 Reactie 60 Begrippenlijst 62
WERKEN BIJ OUDEREN 4 Pictogrammen In dit boek komen de volgende pictogrammen voor: Dit betekent dat je de betekenis van sommige woorden kunt opzoeken. Je kunt ze opzoeken op Theek-iT. Bij dit pictogram gaan jullie naar een clip kijken. Opdrachten met dit pictogram kun je alleen doen. Als je dit pictogram ziet moeten jullie een rollenspel uitvoeren. Bij dit pictogram overleg je eerst met je docent voordat je met de opdracht mag beginnen.
Start WERKEN BIJ ouderen START1 Kijk naar de clip over de werkvelden waar huishoudelijke zorg gegeven wordt. In deze clip zie je onder andere de Helpende in het woonzorgcentrum. 1. Als Helpende Zorg ben je zorgverlener en doe je huishoudelijk werk en licht verzorgend werk in de zorgsector. Welke huishoudelijke werkzaamheden heb je in de clip gezien? 2. Welke verzorgende werkzaamheden heb je in de clip gezien? 3. De Helpende uit de clip heeft veel werkervaring. Geef drie voorbeelden uit de clip. P IT VOOR Z &W 5
WERKEN BIJ OUDEREN 6 4. De Helpende in het woonzorgcentrum draagt meestal bedrijfskleding. De medewerkers in de thuiszorg dragen vaak geen bedrijfskleding. Wat zijn de voor- en nadelen van bedrijfskleding? 5. Zou jij kiezen voor bedrijfskleding? Waarom wel/niet? Sommige punten zijn meer persoonlijke eigenschappen, andere punten kun je misschien ontwikkelen als het werken met ouderen jou aanspreekt. Bespreek in je groep welke eigenschappen belangrijk zijn om te werken met ouderen. Zet een kruisje achter de eigenschappen die jij belangrijk vindt in kolom 2. Welke eigenschappen heb jij zelf die belangrijk zijn voor dit werk? Zet een kruisje in kolom 3. Aan welke eigenschappen zou jij nog moeten werken als jij dit werk wilt gaan doen? Noteer dit in kolom 4. eigenschappen belangrijk heb ik aan werken START2 Als je wilt werken met ouderen, moet je natuurlijk allerlei dingen leren over ouderen, bijvoorbeeld over wat ouderen leuk vinden om te doen. Welke lichamelijke veranderingen komen door ouder worden? En welke geestelijke veranderingen komen door ouder worden? Om goed met ouderen te kunnen werken, zijn vooral een goede beroepshouding en goede communicatieve vaardigheden heel belangrijk. In het schema staan punten die bij beroepshouding en sociale vaardigheden horen. goed kunnen luisteren duidelijk praten zelfvertrouwen hebben nonchalant zijn snel kunnen handelen consequent handelen aandacht geven je inleven in oudere mensen graag mensen verzorgen discipline hebben geduld hebben zelfstandig kunnen werken toegevend zijn hygiënisch kunnen werken creatief zijn
START3 Thuiszorg is een voorbeeld van ambulante zorg. Zoek met je groep in de gemeentegids, het telefoonboek, de Gouden Gids en/of op het internet naar zorgaanbieders voor thuiszorg in de plaats of regio waar je school staat. Maak een overzicht van zorgaanbieders. Schrijf in de eerste kolom: p naam p adres p telefoonnummer Bel of e-mail naar een van de instellingen en vraag: p Hoeveel mensen werken er bij de instelling? p Voor welke zorgvragers werken zij? Schrijf de antwoorden in kolom 2 en 3. Vraag of ze een folder hebben en haal deze dan op. Of bezoek hun website. Print stukjes van de website die je belangrijk vindt. Maak hiervan een collage. 1. zorgaanbieder aantal medewerkers voor welke zorgvragers? 2. 3. 4. P IT VOOR Z &W 7
WERKEN BIJ OUDEREN 8 START4 naam instelling Iedereen in je groep kiest een stad in de provincie waar je school staat. Zoek in de gemeentegids, het telefoonboek, de Gouden Gids en/of op het internet zo veel mogelijk verzorgingshuizen en/of woonzorgcentra in die stad. Noteer hieronder de namen van de instellingen en de plaats. Probeer informatie over de instellingen te vinden en maak hiervan een overzicht. aantal bewoners START5 Voorstellen Als je de eerste keer in een gezin of een woonzorgcentrum komt, is het belangrijk dat je je voorstelt aan de zorgvrager(s). Oefen als rollenspel in tweetallen het voorstellen aan een nieuwe zorgvrager. Leerling 1 is de zorgvrager. Leerling 2 is de Helpende die gaat kennismaken met de zorgvrager. Andere leerlingen uit de groep kijken en geven daarna hun mening over de kennismaking. Wissel de rollen. Zorg dat iedereen in de groep beide rollen geoefend heeft.
START6 Werkveldopdracht Beroepen in de zorg In de zorg heb je verschillende beroepen. Je kunt bijvoorbeeld als Verzorgende gaan werken. Als je carrière wilt maken, kun je misschien wel Verzorgende-IG worden. Werkzaamheden in de zorg Maak met je groep een collage die uit twee delen bestaat. Aan de ene kant komen woorden en plaatjes die te maken hebben met huishoudelijke werkzaamheden. Aan de andere kant komen woorden en plaatjes die te maken hebben met verzorgende werkzaamheden bij een zorgvrager. Maar ook als je niet meer zo lang naar school wilt, kun je in de zorg terecht. Maak in de onderstaande tabel een overzicht van beroepen in de zorg met de bijbehorende mbo-opleidingen en toelatingseisen. beroepen mbo-opleiding toelatingseisen P IT VOOR Z &W 9
WERKEN BIJ OUDEREN 10 Actie CASUSï Thuiszorg, deel 1 Stichting Helpende Handen is een grote profitorganisatie voor wonen, welzijn en zorg. Ze geven hulp bij maatschappelijke problemen, bijvoorbeeld als mensen ziek worden door hun werk. Verder verzorgen ze het consultatiebureau voor baby s en peuters. Je kunt bij hen ook thuiszorg krijgen. Daarvoor hebben ze opdracht gekregen van de gemeente na de invoering van de Wmo in 2007. De vraag naar thuiszorg groeit. De afdeling Thuiszorg helpt ouderen, zieken en gehandicapten zodat ze langer thuis kunnen blijven wonen. De zorg kan bestaan uit huishoudelijke zorg en persoonlijke verzorging of verpleging. De tijd die je bij de zorgvrager aanwezig bent, kan erg verschillen. Het kan voorkomen dat een zorgvrager een half uur hulp per week krijgt, andere mensen krijgen meer dan 12 uur zorg. Dit hangt af van de zelfredzaamheid en de mantelzorg. Je loopt als Helpende stage bij Helpende Handen, afdeling Thuiszorg. Je werkbegeleider is Tom. Hij is al vijf jaar werkzaam als Helpende en doet naast huishoudelijke werkzaamheden ook licht verzorgend werk. Tom heeft veel plezier in zijn werk. Jullie gaan vandaag naar drie verschillende gezinnen. Op maandagmorgen beginnen jullie bij de familie De Rooy. Mevrouw De Rooy is 86 jaar, meneer is 84 jaar. Het echtpaar woont in een eengezinswoning. Ze hebben een aanvraag bij de gemeente ingediend voor een traplift. Mevrouw heeft een zware bypassoperatie ondergaan en is nog aan het herstellen. Zij moet deze week op controle bij de cardioloog. Meneer is niet goed ter been en ziet slecht. Jullie komen drie maal per week bij dit gezin. Jullie verzorgen de was en verschonen het bed van meneer en mevrouw De Rooy. De tweede zorgvrager is meneer Zuiderduin. Hij is 72 jaar en woont alleen in zijn seniorenwoning. In de woning is alles gelijkvloers. Jullie komen hier twee maal per week. Jullie maken deze week de ramen en kozijnen schoon. Ook krijgt de woonkamer een dagelijkse beurt. Meneer heeft last van de volgende ouderdomsziekten: beginnende dementie en artrose. Jullie helpen bij het invullen van verzekeringspapieren en het aantrekken van veterschoenen. Ook werken jullie bij de familie Weusten. Mevrouw Weusten is 72 jaar en heeft bij een val haar heup gebroken en heeft tijdelijk thuishulp. Gisteren is ze voor de laatste keer naar de specialist geweest. Zij is erg bang om opnieuw te vallen. Langzaam zal ze weer het huishouden zelf over moeten nemen. Meneer Weusten is 76 jaar. Ondanks zijn ouderdomsdiabetes is hij gezond. Meneer Weusten heeft nu griep. Jullie zorgen voor de lunch. Om te kunnen kiezen voor een gezonde lunch gebruik je de Schijf van Vijf. Welke woorden zijn moeilijk? Welke woorden moet je opzoeken? Schrijf de woorden op de lijst achter in dit projectboek.