Implementatie van de richtlijn angststoornissen De lange termijn behandeleffecten Door: Maarten van Dijk (Hoofdwetenschappelijk bureau HSK/GZ-psycholoog)
Achtergrond Studie binnen team angststoornissen van de voormalige RIAGG Almelo (Dimence) Aanleiding verschijnen MRA 2003 Verwachting dat implementatie van de MRA tot verbetering van de kwaliteit van zorg zou leiden!
Doelstellingen presentatie Betogen dat de MRA geïmplementeerd kan worden! Laten zien hoe! Aantonen dat het loont implementatie van de MRA na te streven!
Implementeren is maatwerk! Implementatie model Grol & Wensing (2001, 2005)
Diagnostiek is belangrijk voor bepalen verbeterdoelen! Dossier studie bij 150 cliënten, met behulp van checklist Te vaak combinatie pillen en praten! Te weinig werd een nette CT (15%), EXP (17%), of EMDR (44%) behandeling geboden
Diagnostiek is belangrijk voor bepalen knelpunten! Afname diepte interviews bij selectie van teamleden (7 v/d 16) Afname speciaal ontwikkelde vragenlijst, gebaseerd op de theorie van planmatig handelen (Ajzen, 1991)
Obstakels en gevonden oplossingen 1 Twijfels over kwaliteit diagnostiek afname M.I.N.I. Opstellen behandelplan door voordeur onhandig BC angstteam maakt plan Weinig ervaren sociale druk om richtlijn te gaan volgen bevorderen pt. inspraak, ontwikkelen pt. folders, controle op toepassen richtlijn bij evaluaties
Obstakels en gevonden oplossingen 2 Kennis richtlijn onvoldoende scholingsbijeenkomsten, ontwikkelen hulpmaterialen Twijfels over toepasbaarheid van de richtlijn bespreken complexe casuïstiek Gaandeweg werden ook vaardigheidstekorten vastgesteld aanvullende scholing CT, EXP, EMDR
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Cognitieve therapie +55% * Behaalde resultaten Exposure EMDR Medicatie 1 Medicatie 2 +43% * +43% * +5% +25% 0-meting Na 2 jaar
Loont implementatie van de MRA? Afname van vragenlijsten bij 160 cliënten: nulmeting en 1 jaars follow-up (prospectief cohort) Toetsing of aanbevolen stappen goed zijn opgevolgd, indien geïndiceerd! (CT, EXP, EMDR, Med1, Med2, Med3) N.B. bij contra-indicatie stap is bij toetsing buiten beschouwing gelaten
Ja, implementatie van de MRA loont! 230 220 210 Behandeleffect 81 pt en waarbij alle geindiceerde stappen juist zijn toegepast vs. 58 waar minimaal 1 stap ten onrechte gemist is: 200 190 180 170 160 Richtlijn niet nageleefd Richtlijn wel nageleefd 32 punten meer verbetering (gecorrigeerde) SCL-90 score (p<0.01) na 17 vs. 26 contacten (p<0.01) 150 Start behandeling Slot behandeling rapportcijfer 7.7 vs 7.2 (p=0.01)
Implementeren MRA kan, zou moeten! Cave: borging is een probleem! Bedreiging, veranderende prioriteiten, wisselingen in teamsamenstelling
Referenties Ajzen I: The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes 1991, 50[2]:179-211. Bauer, M. S. (2002). A Review of Quantitative Studies of Adherence to Mental Health Clinical Practice Guidelines. Harvard Review of Psychiatry, 10, 138-153. Grol, R. & Wensing, M. (2001). Implementatie: Effectieve verbetering van de patiëntenzorg. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. Grol, R. & Wensing, M. (2005). Effective implementation: a model. In Grol, R., Wensing, M. & Eccles M. (Eds.), Improving patient care: The implementation of change in patient care. Oxford: Elsevier van Dijk, M. K., Verbraak, M. J. P. M., Oosterbaan, D. B., ten Doesschate, R. J. A., & van Balkom, A. J. L. M. (2007). Toetsen, vergelijken en verbeteren: procesindicatoren voor de zorg aan patiënten met een angststoornis. Maandblad Geestelijke volksgezondheid 62[10], 849-861. van Dijk, M. K., Verbraak, M. J. P. M., Oosterbaan, D. B., ten Doesschate, R. J. A., & van Balkom, A. J. L. M (2009). Implementatie van de multidisciplinaire richtlijn angststoornissen: een voorbeeld uit de praktijk. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 63(4). 273-258. van Dijk, M. K., Verbraak, M. J. P. M., Oosterbaan, D. B., & van Balkom, A. J. L. M. (2008). Implementatie van richtlijnen: het bepalen van belemmerende en bevorderende factoren vooraf door middel van een vragenlijst. Psychopraxis, 10. Weinmann S, Koesters M, Becker T: Effects of implementation of psychiatric guidelines on provider performance and patient outcome: a review. Acta Psychiatrica Scandinavica 2007, 115:420-433.