Tips voor betere maan lezers kern 3 In het artikel Betere maan-lezers (Digiregie/Artikelen) is geconstateerd dat er leerlingen zijn die niet de zon-leerlijn kunnen volgen maar die wel een grotere leesvaardigheid hebben dan de kinderen die de basislijn volgen. Om hiaten te voorkomen, blijven deze leerlingen bij de basislijn (maan-aanpak). Het is echter belangrijk hen extra uitdaging aan te bieden zodat zij gemotiveerd blijven. Ze zijn snel klaar met hun werk, behalen met gemak goede resultaten op de toetsen, en willen en kunnen meer doen met de leesvaardigheden die zij al hebben Susan van der Linden opgebouwd. In het eerdergenoemde artikel Betere maan-lezers staan tips die u in alle kernen kunt gebruiken voor deze doelgroep. Ook worden per kern suggesties gegeven voor vervolgactiviteiten voor betere maan-lezers. Dit artikel is het derde van een serie artikelen waarin voor aanvullende en gedetailleerdere tips voor de betere maan-lezers worden beschreven. Veel van deze tips zijn thematisch gerichte activiteiten. Extra uitdaging met basismaterialen Actuele letterkennis en leesvaardigheid op peil houden In de voorgaande artikelen gaven we onderstaande tips voor kinderen die niet aansluiten bij de zonleerlijn maar we behoefte hebben aan extra uitdaging. Mogelijk is in de loop van de eerste kernen de letterkennis verder uitgebreid, verder dan de basisleerlijn van de maanaanpak. Het is goed om zo nu en dan dit te checken met behulp van de letterpagina aan het begin van het werkboekje. Natuurlijk hebben deze kinderen nog steeds uitdaging door de volgende activiteiten: Werken met keuzeopdrachten van de software. Woorden maken met behulp van de extra letters die al in hun klikklakboekje zijn opgenomen. Woorden, zinnen en tekstjes maken op de magnetische letterdoos. De herhaalpagina (5 stippen) en de snuffelpagina (6 stippen) van Veilig & vlot lezen, nadat de basispagina s goed geoefend zijn. Extra opdrachten maken uit Veilig gespeld. De kinderen leggen niet alleen de woorden maar ook de zinnen. Vrij kiezen van leesboeken. Observeer daarbij wel of ze een passend boek kiezen. Vervolgopdrachten die voortkomen uit integratielessen Tekst op magnetische letterdoos In de integratielessen van kern 3 worden activiteiten beschreven waarin het thema Hoe voel jij je? centraal staat. Gedurende de integratielessen gaan groepjes kinderen in een heterogene setting met dit thema en met woorden bij dat thema aan de slag. Veel activiteiten Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad van 9
hebben een open karakter en geven daarmee ruimte aan binnenkant een lief berichtje, tekening en de naam van uitwerkingen op basis van de eigen mogelijkheden. de afzender. Stempelen zorgt ervoor dat letters die Betere maanlezers kunnen deze activiteit voortzetten of schrijftechnisch niet gekend zijn toch kunnen worden uitbreiden als vervolgopdracht na de basisopdrachten gebruikt. Het opengeslagen kaartje kan ook op de van de basisles. Activiteiten van kern 3 die geschikt zijn magnetische letterdoos gelegd worden. Het berichtje kan om deze uitdaging aan deze kinderen aan te bieden dan gelegd worden met de letters, en daarna kan een lichten we er even uit. kopie worden gemaakt. Lesdag 4: ziek zijn De integratieles van lesdag 4 staat in het teken van woorden die horen bij situaties van ziek zijn. In deze les vertellen kinderen ook hun eigen ervaringen met ziek zijn. Het is een mooie inleiding op de uitnodiging om je eigen ziek zijn in kaart te brengen. Met tekeningen en woorden kunnen kinderen dat visualiseren. Kopieerblad helpt kinderen in het maken van een persoonlijk verhaal. Kinderen kunnen aangeven wat ze deden toen ze ziek waren, of ze in bed lagen, niet naar school gingen of Lesdag 6: poster mijn lijf naar de dokter gingen. Tijdens de integratieles gaan kleine groepjes kinderen aan waar doet het pijn? zet daar pijn. Deze extra vervolgopdracht het werk om een omtrek te maken van het lichaam van een kan in de zelfstandige werktijd van de kinderen. Daarna schrijven ze de woorden bij de van een basisles worden diverse lichaamsdelen. Uiteraard kunnen kinderen in de ik was ziek, want afgemaakt. Het persoonlijke basisles als een vervolgopdracht dit verder uitbreiden. toen... blad van een kind kan een plek Eventueel maken ze daarbij gebruik van een themaboekje krijgen op de thematafel. waarin het lichaam van kinderen centraal staat. Kinderen Geef kinderen de mogelijkheid verkennen dan de woorden van bekende lichaamsdelen en om vanuit de persoonlijke schrijven of stempelen die dan op hun eigen poster. situatie een bijdrage te leveren Overschrijven of naschrijven is uiteraard toegestaan. Het aan de thematafel. Vooral voor kinderen die chronisch ziek is mogelijk dat sommige letters schrijftechnisch nog niet in bed niet naar school naar de dokter ik voel mij en nu Veilig leren lezen Digiregie Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 4 van 8 zijn kan dit een zinvolle bijdrage leveren aan begrip en aan de orde zijn geweest; bespreekbaarheid van die ziekte. Besteed daarom ook dan is natekenen van die aandacht aan woorden die aansluiten bij specifieke letter toegestaan. Stempelen situaties van ziektes die voor kinderen op dat moment in de lost het schrijfprobleem klas actueel zijn. natuurlijk op. Eventueel In de extra stertijd woordenschat van lesdag 2 is ook presenteren de kinderen hun aandacht besteed aan het ziek zijn van individuele persoonlijke poster aan de kinderen. Deze kinderen komen waarschijnlijk niet toe aan klas aan het einde van de het in kaart brengen van hun ziekte, terwijl dat voor deze kern of als dit past bij een leerling best zinvol kan zijn. Je kunt er dan voor kiezen om gespreksonderwerp tijdens een van de betere lezers dat ziektebeeld in kaart te woordenschatactiviteiten. brengen. Het brengt kinderen zeker dichter bij elkaar! Lesdag 0: wat zit aan jouw lijf? Lesdag 4: kaartje voor een zieke In de herhalingsdagen krijgen kinderen van de leerlijn zon Het maken van een tekening voor een zieke is voor een op werkblad 28 opdrachten om onderdelen van je lijf te kind vaak een bekend iets. Vandaar dat het leuk is om benoemen. Betere maan lezers kunnen een vergelijkbare eens een echte kaart te maken. Laat kinderen zien hoe opdracht maken met behulp van 2. Daarop een dubbele kaart er uit ziet: neem stevig papier en vouw staan woorden die ze kunnen aankruisen en waarbij ze het dit dubbel. Leg dit neer zoals je een boekje leest (vouw bijbehorende nummer mogen opzoeken en opschrijven. naar links). Bovenop komt een leuke tekening en aan de Woorden die ze niet kunnen lezen mogen ze overslaan. Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 2 van 9
2 woordweb mijn lijf wat zit aan jouw lijf? poot staart vel oor hak kop nek lip been voet vin haar teen bek oog kin waar zie je het? haar voet 3 2 4 lip 5 oor oog teen 6 nek 7 been 8 Deze opdracht kan een betere eenvoudige wijze met smileys. Tijdens lesdag 7, als het maan lezer ook samen maken woordje ijs wordt gebruikt als introductie van de letter met een leerling van de zon ij kan er een verbinding worden gelegd met ijs als aanpak. Nadat de basisopdrach heerlijke maar ook zoete lekkernij. Ongezond vanwege ten zijn gemaakt kan de betere suiker? Gezond als het gemaakt is van enkel fruitsap. maan lezer met 2 Bij het maken van een overzicht van gezonde en onge naar de leerling die in het zonde zaken kunt u gebruik maken van 4 en 5. zonwerkboekje werkt. Samen geen kopieermateriaal Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg bespreken ze dan deze op Veilig leren lezen Digiregie Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 5 van 8 dracht. De maan lezer kiest in overleg met de zon lezer Tussentijds overstappen naar de zon-leerlijn? welke van de woorden hij of zij ook kan lezen en schrijven en hoeft dus niet alle woorden te lezen en te vinden. De leerlijn in de actuele zon lijn is ondertussen gegroeid Vandaar dat 2 een vereenvoudigde versie is naar woorden met sch (school, schoen) woorden met ng van werkblad 28. Een samenwerking van twee betere en nk (tang, denk), woorden met d en b aan het eind maan lezers is echter ook niet ondenkbaar. Ze kunnen (heb, bad) en woorden met clusters voor en achter (kwast, immers ook veel van elkaar leren. dwerg). Voor kinderen die nu pas alle letters kennen en schoorvoetend op mkm niveau lezen, is de overstap naar 3 dit ben ik, dit ben jij Veilig leren lezen Digiregie Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 6 van 8 Alle lesdagen: dit ben ik, dat zon waarschijnlijk te groot. Overstappen naar de zon leer ben jij. lijn kan alleen als de leerling de Vloeiend & vlot toets zon De hierboven genoemde van kern 2 alsnog op een voldoende niveau scoort. activiteiten sluiten steeds aan Toch kan het zijn dat een leerling onverwacht een spurt bij de basisactiviteit van de maakt en geholpen moet worden in zijn groei naar het integratieles of bij een opdracht zon niveau van kern 4. Laat deze leerling vrijblijvend uit het zonwerkboekje. Het is oefenen in Veilig & vlot zon kern 2 en 3. Wijs eventueel echter al vanaf het begin een heel vlotte lezer op zon niveau aan om dit kind te mogelijk om als een rode draad helpen als maatje. een opdracht te geven aan kinderen die dat leuk vinden (en die daar tijd voor hebben nadat de basisopdrachten Humpie Dumpie zijn gedaan. Op 3 staat een opdracht waarbij kinderen een inventarisatie maken van verschillen in het Misschien is een start in het leeswerkboekje van Humpie uiterlijk van kinderen. Niet elk kind heeft dezelfde Dumpie al mogelijk. Dit kan heel goed verkend worden huidskleur, dezelfde haarkleur, haardracht en kleur ogen. door de eerste pagina s van het leeswerkboekje als proef Bij het inventariseren van deze kenmerken schrijven ze te laten lezen en maken. ook de naam van de medeleerling. Dat biedt op zich weer Zie daarvoor de Toelichting bij deze uitgave op zwijsen.nl/ een kans tot het uitbreiden van hun letterkennis. toelichtinghumpiedumpie. Deze ingevulde werkbladen kunnen eveneens een plek krijgen op de thematafel. Vooral op lesdag 9 als het woordje haar de aanleiding is om de letter h te verkennen, sluit het aan bij de werkbladen 2, 22 en 23 van de werkboekjes zon. wat is er loos in goos? Susan van der Linden Tseard van der Meulen leeswerkboekje eet dit wel 4 Alle lesdagen: gezond, ongezond Gezond zijn is natuurlijk ook een onderwerp dat ter sprake komt als tegenpool van ziek zijn. eet dit. het is goed voor je. Vandaar dat het ook mogelijk is om een inventarisatie te maken van gezonde zaken en onge Veilig leren lezen Digiregie Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 7 van 8 zonde zaken. Dat kan op Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 3 van 9
TIP Voorkom dat de betere maan lezers zich als een aparte groep gaan gedragen en profileren. Zoek naar verbindingselementen door de verschillende groepjes samen te brengen in het bespreken van de opbrengsten van de les. In Digiregie Artikel Betere maan lezers, geschreven door Susan van der Linden Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 4 van 9
waar doet het pijn? zet daar pijn. ik was ziek, want toen... in bed niet naar school naar de dokter ik voel mij en nu Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 5 van 9
2 woordweb mijn lijf wat zit aan jouw lijf? poot staart vel oor hak kop nek lip been voet vin haar teen bek oog kin waar zie je het? haar 2 5 4 3 voet lip oor oog 6 teen nek 7 8 been geen kopieermateriaal Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 6 van 9
3 dit ben ik, dit ben jij Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 7 van 9
4 eet dit wel eet dit. het is goed voor je. Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 8 van 9
5 eet dit niet eet dit niet te veel. het is niet goed voor je. Veilig leren lezen Digiregie Naslag Artikelen Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg blad 9 van 9