Bespreking: Code: Spreker: AOC Côtes du Luberon (Côte du Rhone : rood) Harald Drewello 6.2 Datum: 18/4/2006 1 Ligging en Streek De Luberon is de zuidelijkste AOC van de Côtes du Rhone en ligt ten oosten van Cavaillon en grenzend aan de Côtes de Provence. Het wijnaanbouwgebied ligt voledig in het gelijknamige nationale park Luberon. Dit park bestaat sinds 1977 en is liefst 120.000ha groot. Het gebied wordt gevormd door een lang gerekte bergketen van 50km in oost-west richting en 20km in nood-zuid richting die begrensd wordt door de Calavon in het noorden en de Durance in het zuiden. In Cavaillon vloeien deze twee rivieren samen, de Durance mond uit in Rhône. Behalve de wijnbouw is de fruitteelt een belangerijke bron van inkomsten in deze strrek. Een aantal wijnboeren gokken dan ook op twee paarden en hebben ook nog fuitbomen zoals appel, abrikoos en kers. Deze laatste hebben we zelf bij een boer kunnen proeven en ze waren heerlijk. AOC Côtes du Luberon - 1 - april 2006
2 Geschiedenis Net zoals in de meeste andere mediterrane wijnstreken zijn het ook hier de romeinen geweest die wijnbouw hebben geïntroduceerd. Ten tijde van de romeinen was het gebied echter beperkt tot de Durance-vallei. De Durance was immers de ideale manier om de zware amphoren te vervoeren. In de loop van de eeuwen begon men geleidelijk ook de hellingen van de Luberon te cultiveren. Maar de echte ontwikkeling en doorbraak van de wijnbouw kwam er in het interbellum met de oprichting van de eerste coöperatieven. In 1951 krijgt de Côtes du Luberon de status VDQS (Appelation d Origine Vin Qualité Supérieure). Vanaf de jaren 70 wordt een groot deel van de wijnboeren zich bewust dat ze moeten moderniseren. Ze werken aan het verbeteren van de druivensoorten, hierbij gesteund door moderne technologiën en oenologie. Ze gebuikte hiervoor enkel milieu vriendelijke techniken zoals zwavel en koper (heeft dat iets te meken met het nationale park?). Ook de wijnkelders werden grondig onder handen genoemen. Al deze maatregelen werden beloond met de AOC titel. 3 Bespreking AOC 3.1 Algemeen De AOC titel werd toegekend op 28/02/1988, de Côtes du Luberon is dus nog een vrij jonge AOC. Er zijn 36 gemeenten in de AOC. 3.2 De bodem en klimaat Men heeft hier 2600 uren zon en er valt tussen de 700 en 800 mm neerslag per jaar. De gemiddelde temperatuur ligt hier wel wat lager dan in bv. Vaqueyras. Vooral s nachts dalen de temperaturen soms drastisch (hoger gelegen). Hierdoor kan de wijnstok s nachts voldoende water opzuigen en rusten. Sommige wijnstokken staan tot op 600m hoogte. Hierdoor stijgt ook de kans op vorst, waardoor de rijpingsperiode korter is. De bodem varieert sterk doordat het een vrij groot gebied is (120.000ha). In het zuiden is de bodem erg rotsachtig. In het zuid-westen en noorden treffen we grindgronden aan In het zuid-oosten en noorden zandgrond Ten zuid-waesten van Apt vinden hellingen met steenslag En in het zuid-oosten rotsbodem met rode klei lagen. AOC Côtes du Luberon - 2 - april 2006
De wijnen zijn sterk afhankelijk van de bodem maar dat is niets nieuws. We zullen dit trouwens merken met 2 wijnen van het zelfde huis met de dezelfde samenstelling en vignificatie enkel en andere bodem. 3.3 Druivenrassen De toegestane druiven voor de rode wijnen zijn Grenache Noir, Syrah, Carignan, cinsault en Mourvèdre. Cepages: Het aandeel Syrah en Grenache samen moet minstens 60% zijn. Syrah moet voor minstens 10% aanwezig zijn. Carignan en Cinsault mogen elk maar voor 20% voorkomen. Grenache noir: Zorgt voor volheid, kracht en body in deze wijnen. Ze trekt zich weinig aan van de droge hitte en levert wijn met een aroma van sappige, zwarte pruimen en Provençaalse kruiden met wel 14% natuurlijke alcohol. Qua kleur kan dit van helder tot donkerrood gaan. Deze druif heeft in sommige gebieden wel moeite om volledig rijp te worden Syrah: Groeit betrekkelijk gemakkelijk in warmere klimaten en de oogst is betrouwbaar. Staat in voor de aroma s van viooltjes, zoethout, drop en peper. Brengt een intense kleur en zorgt voor structuur en verfijning. Carignan: Deze druif houdt van warmte maar niet van vochtigheid. Wordt vooral gebruikt voor de produktie van tafelwijen. Cinsault: Zorgt voor het afronden van de zware wijnen dit door zijn delicaat en fruitig karakter. AOC Côtes du Luberon - 3 - april 2006
Mouvèdre: Zorgt voor secundaire verfijnde aroma s, met een natuurlijke zuurheidsgraad. Levert de tannines die langzaam rijpen en verbeteren. De toegestaane druiven voor de witte wijnen zijn Ugni blanc, Grenache blanc, Vermentino 3.4 Productiehoeveelheden In 2001 was effectief gebruikte wijnaanbouwgebied 3987ha groot. De productie bedroeg in dat zelfde jaar 189.372hl, dit komt overeen met bijna 48hl/ha. Dit is iets minder dan maximum toegelaten 50hl/ha. In 1994 bedroeg de produktie nog maar 94.000hl Verdeling van de markt: 37% naar supermarkten 35% naar export 22% naar wijnhandelaars 6% naar restaurants Verdeling van de export: 26% België en Luxemburg 22% Groot-Britanië 18% Duitsland 11% Japan 7% Nederland 7% Denemarken 5% Rest van Scandinavië 3% VS, Canada,... In tegestelling tot de meeste andere gebieden in de Côtes du Rhône maakt de rode wijn maar 60% uit van de produktie. De resterende 40% wordt evenredig verdeeld tussen wit en rosé. Deze verdeling is een gevolg van de koelere temperaturen op de Luberon t.o.v. de rest van de Côtes du Rhône. Sinds het verkrijgen van de AOC titel is het aantal zelfstandige wijnboeren behoorlijk toegenomen van 17 in 1984 naar 30 nu. Het aantal co-operatieven is nagenoge het zelfde gebleven 17 in 1984 en 15 nu. AOC Côtes du Luberon - 4 - april 2006
3.5 Serveertips De rode wijnen worden gedronken op 14 C voor de witte en rosé is dit 8 C. De maximale bewaartijd schommelt tussen 3 en 10 jaar. De krachtige rode wijnen gaan uitstekend bij gekruide schotels in de herfst en winter of bij groo wild. De zachtere rode wijnen gaan dan weer goed bij gevogelte of klein wild. De witte wijnen gaan uitstekend bij verse geitekaas of vis. 3.6 Châteaus Chateau Val Joanis De château is gebouwd op de site van een oude romeinse villa (ja die romeinen wisten waar het goed was). Sommige stukken van de fundering zijn nog zichtbaar. De grenzen van het domein zijn nog net dezelfde als deze in 1575. Jean Joanis was de secretaris van Koning Louis III van Napels. Het domein is verschillende eeuwen in de handen gebleven van de familie Joanis. In de 19 eeuw geraakte het in verval, de wijngaarden en olijfboumen werden vernietigd en de natuur palmde als weer in. In 1977 werd het domein her ontdekt door Jean-Louis Chancel. Er werden drainage kanalen aangelgd en de terrassen moesten opnieuw worden geconstrueerd. De volgende 20 jaar werden 186ha wijnstokken geplaatst. Ronde de chateau werd een tuin in 3 terassen aangelegd door Cecile Chancel. Dit huis levert zeer betrouwabare wijnen en dit al sinds jaren. Men gebruikt enkel Syrah en Grenache Noir voor de rode wijnen. Er zijn drie rode wijnen: De gewone rode Château Val Joanis (45 hl/ha) De Les Griottes de druiven komen van 3 welbepaalde percelen (30 hl/ha) De Trouillet, deze wordt enkel gemaakt in goede wijnjaren (+/- 5000 flessen) Buiten de wijn wordt er ook nog de betere olijfolie gemaakt, zoals dit ook vroeger het geval was. AOC Côtes du Luberon - 5 - april 2006
Domaine Faverot: Dit 18ha grote domein produceert wijn sinds de jaren 20. De huidige eigenaars zijn François en Sally Faverot de Kerbrech. Het domein ligt in het noord-westen van de Luberon niet zo ver van Cavaillon. Alles gebeurd op tradionele wijze en veel van het werk in de wijngaard gebeurd met de hand ook het oogsten. Men beperkt (vrijwillig) deproductie tot 35 a 40 hl/ha om de kwaliteit zo hoog mogelijk te houden. Na de selectie van de druiven gebeurd de fermentatie in vaten van eik, oude steen of roest vrij staal. Het verouderen van de wijn gebeurd in eiken vaten gedurende 4 a 12 maanden. Van de 18 ha is slechts 5ha beplant. Syrah (1,70ha), Grenache Noir (1,08ha), Carignan (1,25ha) en Mouvedre (0,40ha) voor rood, Grenache Gris (0,53ha) en Rolle (0,32ha) voor de witte. De jaarlijkse productie bedraagt ca. 25.000 flessen (19.000 rood, 3000 wit en 1500 rosé). Er zijn 2 rode wijnen: Le Mazet (Carignan (50%), Syrah (30%), Grenache (20%)) Cuvée du General (Syrah (50%), Grenache (50%)) Cave de Bonnieux: Dit is de eerste co-operatieve in de Luberon en is gesituerd in Bonnieux in het noorden van de Luberon Men maakt er zowel Côtes du Luberon als Côtes Du Ventoux. Deze co-operatief maakt vooral landwijn. De jarlijkse productie variëert tussen de 35.000 en 40.000hl als volgt verdeeld: 25% Côtes du Luberon 25% Côtes du Ventoux 40% Vin de Pays 10% Vin de Table Voor de landwijnen is de basisdruif de Carignan aangevuld met Syrah en Grenache. Voor de betere wijnen gebruikt men enkel Syrah en Grenache. 3.7 Websites http://www.vins-cotes-luberon.com http://www.cave-bonnieux.com/ http://www.val-joanis.com/ AOC Côtes du Luberon - 6 - april 2006
4 Gedegusteerde wijnen Startwijn 1 Domaine Faverot 2004 Winkel : Domaine Faverot Prijs : 7,00 50% Syrah, 30% Carignan, 20% Grenache Neus: rood fruit en wilde kruiden Mond: Fruitig met een lange droge afdronk. Drinken op 14 à 16 C Prijzen / Vermeldingen Wijn A Cave de Bonnieux Elevé en Fut de chêne 2000 Winkel : Cave de Bonnieux Prijs: 6,90 70% Syrah en 30% Grenache 12 maanden op hout (20% nieuwe vaten) Neus : Bloemen, violtjes Mond : Rood fruit, zoethout Wijn B Domaine Les Vaisses 2003 Winkel :Domaine Les Vaisses Prijs : 6,20 60% Syrah en 40% Grenache Neus : Karamel, noten, koffiebonen Mond : zie neus Te drinken bij gekruid vlees Concours des Burgondia d or AOC Côtes du Luberon - 7 - april 2006
Wijn C Château Val Joanis 2001 Winkel :Château Val Joanis Prijs : 7,80 90% Syrah en 10% Grenache en rendement van 45hl/ha. 3maanden op 2 jaar oude vaten Foire d'avignon / Médaille d'or, Gds Vins de France Mâcon / Médaille d'or Wijn D Château Val Joanis 2001 Les Griottes Winkel : Château Val Joanis Prijs : 13,20 90% Syrah en 10% Grenache en rendement van 30hl/ha. 6 a 12 maanden op vat (1/3 nieuw). Komt van 3 welbepaalde percelen (17ha) op 499m. "J ai l impression de boire un grand Châteauneuf-dupape" Robert Parker Guide Hachette des Vins 2004 2 étoiles pour "Vin remarquable" Wijn E Château Val Joanis 2001 Trouillet Winkel :Château Val Joanis Prijs : 26,00 90% Grenache en 10% Syrah met en rendemant van 25hl/ha. Maceration longue. Rijping gedurende 12 maanden in nieuwe vaten. Wordt enkel geproduceerd in goede jaren. Voor 2001: 6000 flessen AOC Côtes du Luberon - 8 - april 2006
Wijn F Domaine Faverot 2000 La cuvee de Général Winkel :Domaine Faverot Prijs : 8,00 50% Syrah en 50% Grenache Noir Neus: Complexe neus, wild, kruiden, kreupelhout Mond: Krachtige attaque en nadien toetsen van geconfijte kersen en bramen Médailles d Or à Avignon et Orange Médailles d Argent IWSC Londres AOC Côtes du Luberon - 9 - april 2006