Web2Process, Titel project Projectnummer Contactpersoon Begin- en einddatum van het project Verhogen van de innovatie van het MBO en HBO door het ontwikkelen van methoden en gereedschappen voor de regeling en besturing van de batchgerichte procesindustrie IA05086 Dhr. Ir. J.J.M. (Joannes) Collette 1 september 2006 31 augustus2009 A. Uitgangspunten voor project 1. Beschrijf kort de aanleiding of het probleem dat het project beoogt op te lossen, spits dit toe op de regio / sector en betrokken opleidingen Beschrijf het probleem dat het project beoogt op te lossen, de situatie wordt verbeterd in termen van regio / sector en betrokken opleidingen De Brabantse procesindustrie staat onder grote druk. Deze bedrijfstak zal efficiënter moeten gaan produceren. Er zal elk jaar 3 tot 4 procent goedkoper geproduceerd moeten worden. Niet alleen goedkoper, maar ook zal er slimmer en duurzamer geproduceerd moeten worden. Verhoging van de productiviteit door proces- en productinnovatie en efficiëntiemaatregelen moeten uiteindelijk leiden tot een betere balans tussen kostenreductie, technische haalbaarheid en milieuzorg. Probleem gezien vanuit de industrie Het bedrijfsleven maakt zich zorgen over de kwaliteit én de kwantiteit van de uitstroom. Nieuwe werknemers moeten al direct na in dienst name bijgeschoold worden op gebieden die al gemeengoed zijn geworden in de huidige werkpraktijk. Bedrijven in de procesindustrie worden in toenemende mate geconfronteerd met: - Constante productkwaliteit - Tracking en Tracing - Wettelijke en internationale eisen, zoals: o General Food Law (EC 178/2002) o ATEX, richtlijn voor explosiegevaar o Validering (volgens GAMP = good automated manufacturing practice) - Operationele kosten - Duurzaamheid en milieu Als op traditionele wijze moet worden voldaan aan deze eisen leidt dit tot hoge operationele kosten van beheersing. Denk hierbij aan het handmatig bijhouden van allerlei registraties. Op dit moment zijn er al automatiseringsoplossingen voorhanden. Probleem is echter dat er onvoldoende MBO- en HBO-geschoolden zijn om deze oplossingen op een kosteneffectieve wijze binnen het MKB te implementeren. Voor laagdrempelige introductie van deze oplossingen in het MKB, zijn specifieke kennis, methoden en middelen nodig. Deze worden in dit project ontwikkeld. Probleem gezien vanuit de onderwijsinstellingen Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van procesautomatisering gaan snel. Installaties bij 1
scholen worden al na een paar jaar renovatieobjecten. Instellingen hebben niet de financiële middelen om (dure) industriële installaties aan te schaffen en te onderhouden. Zeker omdat de techniek in de procesautomatisering zich snel ontwikkelt is het extra moeilijk om die stand van techniek bij te benen. 1. Concrete aanleiding Er is behoefte aan HBO-medewerkers die in staat zijn processen te (her-)ontwerpen en die automatisering- en besturingssystemen kunnen ontwikkelen om bovenstaande problemen op te lossen. Er is behoefte aan MBO-medewerkers die in staat zijn deze systemen in bedrijf te stellen, continu te verbeteren en te onderhouden. 2. Algemene aanleiding Avans heeft het kennisdomein van de Industriële Automatisering herkent als kennisspeerpunt voor de regio. Daarom is in april 2004 gestart met het Lectoraat Industriële Automatisering (lector: Joannes Collette). Bovendien past dit project in de expertiseontwikkeling die nodig is voor het opzetten van een major en minor Industriële Automatisering. Het onderwerp past ook in de algemeen Europese trend van steeds toenemende automatisering van processen in de industrie ten einde de concurrentiekracht te versterken. Ook andere instellingen spelen in op deze trend. Vandaar dat zij deelnemen in dit project. 3. Doorlopende leerwegen Er is behoefte aan concrete gelegenheden voor VMBO-, MBO- en HBO-studenten om inzicht te krijgen van het VMBO-, MBO- en HBO-denkniveau. Dit project creëert die realistische omgeving. Het project Web2Process is de duurzame doorwerking op het project Process4MKB dat wordt uitgevoerd door nagenoeg hetzelfde consortium. Dit project wordt ondersteund door een z.g. RAAK subsidie en loopt van 1 febr. 2006 tot 31 jan.2007. Process2MKB heeft tot doel de vraagstelling vanuit de batchgerichte procesindustrie binnen het regionale MKB in kaart te brengen. Deze kennis vormt de inhoudelijke basis van het project Web2Process. 2
2. Beschrijf de doelen in termen van beoogde effecten en resultaten, d.w.z. specifiek, meetbaar, realistisch en tijdgebonden. Beschrijf de doelen / het doel van het project - Leeromgeving voor de studenten volgens de laatste stand van de techniek die up-to-date wordt gehouden door de bedrijven. Voor onderwijs geschikt maken van de full-scale procesinstallatie, waarmee werkelijke fysische en chemische procestransformaties uitgevoerd kunnen worden en een transportinstallatie, met waarmee alle belangrijke logistieke functies kunnen worden uitgevoerd, zoals sorting, merging track and trace. - Onderwijsmodules ontwikkelen rond realistische en up-to-date vraagstellingen vanuit de industrie. Minimaal 15 docenten leveren een bijdrage aan het ontwikkelen van de onderwijsmodules. Hierdoor wordt eveneens hun expertise verhoogd en geactualiseerd. - Doorbraak in het traditionele leren: van theoretisch lesgeven naar learning by doing, door toepassing van actieve en praktijkgerichte werkvormen. Gedurende de looptijd van het project zullen minimaal 30 studenten hun stage of afstuderen uitvoeren in het kader van dit onderwerp. Zij zullen helpen met het ontwikkelen van de onderwijsmodules en het ontwikkelen van demonstratieoplossingen. - Leren op afstand en transfer van kennis en kunde naar andere onderwijsinstellingen d.m.v. web-based learning. Web-based instructiemateriaal biedt studenten de mogelijkheid in eigen tempo verschillende modules te doorlopen en ze voor te bereiden op het werken aan de installaties. Bovendien beperkt het in hoge mate het aantal uren dat de studenten direct bij de installatie aanwezig moeten zijn, voor het uitvoeren van metingen, testen enz. waardoor de installatie efficiënter en door meer studenten van verschillende opleidingen en instellingen gebruikt kan worden. - Creëren van een goede basis voor de competenties die nodig zijn voor de major- en minoropleiding Industriële Automatisering. Deze gaan met ingang van het schooljaar 2006-07 van start. - Creëren van doorlopende leerlijnen: Binnen het project wordt in werkgroepen intensief samengewerkt met docenten en studenten van MBO en HBO. Ook studenten van het WO nemen deel aan het project terwijl ook modules voor het VMBO worden ontwikkeld. Dit moet leiden tot: o Verbeterde doorstroom van VMBO-MBO en MBO-HBO o Minder drop-out bij overstap - Onderzoeken van de mogelijkheden om de beide installaties op afstand te beheren en te controleren, zodat studenten van de instellingen die fysiek ver verwijderd zijn de mogelijkheid te bieden om opdrachten uit te voeren. - Middels het wordt 3
3. Thema s van het project Het project is gericht op versterking van de relatie onderwijs bedrijfsleven: Ja Nee vergroting van de externe gerichtheid van het beroepsonderwijs en de oriëntatie van het beroepsonderwijs op de vraagzijde, in het bijzonder het X bedrijfsleven bevordering van de leerloopbaan van de leerling/student en de doorstroom in het beroepsonderwijs X verhoging van de professionaliteit van degene die het beroepsonderwijs heeft afgerond X Innovatie van de pedagogiek en didactiek van het beroepsonderwijs X 4
4. Beschrijf de samenstelling, inhoudelijke inbreng en expertise van het samenwerkingsverband Naam partner samenwerkingsverband Avans Hogeschool TU Eindhoven Omschrijving inhoudelijke Omschrijving deskundigheid inbreng Penvoerder, projectdefinitie, HBO Kennisinstelling inbreng van kennis en capaciteit voor ontwikkeling weblessen, knowledge provider WO Kennisinstelling HBO Kennisinstelling Fontys Hogescholen (PTH en TI) Hogeschool van Utrecht (IA) ROC de Leijgraaf (E) ROC ter Aa (E-ICT) ROC Eindhoven (E-ICT) ROC Koning Willem I College (ICT) Fioretti College FEDA (GTA gaat fuseren met FEDA) HBO Kennisinstelling MBO Kennisinstelling MBO Kennisinstelling MBO Kennisinstelling MBO Kennisinstelling VMBO Kennisinstelling Branche aandrijven & automatiseren 5
OTIB/Uneto-VNI INDuteq VAPRO-OVT ABB Actemium Ehrbecker Schiefelbusch Jentjes Machinetechniek B.V. Novotek Ploegmakers Food Ingredients Phoenix Contact Schneider Electric Siemens Nederland Vanderlande Industries Vector aandrijftechniek Winery & Herbs Projectleiederschap Praktijkruimte en testinstallaties Ontwikkeling weblessen, Branche installatietechniek + kennistransfer Kennistransfer industriële automatisering Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven system integrator eindgebruiker eindgebruiker eindgebruiker eindgebruiker 6
5. Beschrijf de innovatie in het project Beschrijf de innovatie in het project: - Competentie ontwikkeling van minimaal 15 docenten in de laatste mogelijkheden van de Industriële Automatisering. - Doorbraak in het traditionele leren: van theoretisch lesgeven naar learning by doing, door toepassing van actieve en praktijkgerichte werkvormen. - Ontwikkeling en gebruik maken van Web-based instructiemateriaal (leren op afstand) - Ontwikkeling van nieuwe onderwijsmodules rond realistische en up-to-date vraagstellingen vanuit de procesindustrie. - Realisatie van een leeromgeving voor studenten en docenten volgens de laatste stand van de techniek die up-to-date wordt gehouden door de bedrijven. - Creëren van doorlopende leerlijnen die moeten leiden tot een verbeterde doorstroom van VMBO-MBO en MBO-HBO - Opbouwen van een kennisnetwerk m.b.v. een, waaraan ook de alumni (inmiddels werkzaam in het bedrijfsleven) nog in blijven deelnemen. Overzicht van vernieuwingsprojecten binnen het samenwerkingsverband Naam partner Naam project Korte omschrijving ROC de Leijgraaf E Webbased Learning Voorloper Web2Process Industriële Automatisering (WBLIA) ROC ter Aa E-ICT WBLIA Voorloper Web2Process ROC Eindhoven E-ICT WBLIA Voorloper Web2Process ROC Koning Willem I College ICT WBLIA Voorloper Web2Process ABB WBLIA Voorloper Web2Process Actemium WBLIA Voorloper Web2Process Ehrbecker Schiefelbusch WBLIA Voorloper Web2Process Novotek WBLIA Voorloper Web2Process Phoenix Contact WBLIA Voorloper Web2Process Schneider Electric WBLIA Voorloper Web2Process Siemens Nederland WBLIA Voorloper Web2Process Vanderlande Industries WBLIA Voorloper Web2Process Vector aandrijftechniek WBLIA Voorloper Web2Process Heeft het samenwerkingsverband zich georiënteerd op vergelijkbare innovatieve projecten? Zo ja, omschrijf de wijze van oriëntatie, de resultaten van de oriëntatie, hoe gebruik is gemaakt van deze resultaten en waarin het eigen project onderscheidend is. Al jarenlang is er intensief contact met ondernemingen en onderwijsinstellingen die zich onderscheiden in leren op afstand. Op dit moment worden binnen het domein van de industriële automatisering geen vergelijkbare initiatieven ondernomen. http://edulab.actemium.nl/ Ja X Nee 7
Omschrijf hoe docenten en management bij de ontwikkeling van de innovatie zijn betrokken. - Docenten participeren in de uitvoering van het project, zoals het ontwikkelen van de onderwijsmodules en het vergroten van hun expertise - De betrokkenheid van het management komt tot uiting in: o Het opstarten van het Lectoraat Industriële Automatisering (april 2004) o Het starten en ontwikkelen van een major en minor Industriële Automatisering o Het stimuleren van expertiseontwikkeling van docenten o Het vrijmaken van tijd en geld B. Operationaliseren van aanpak 6. Beschrijf de operationele activiteiten (desgewenst kunt u de samenhang tussen de activiteiten in een schema weergeven) Het project bestaat uit de volgende fasen: 1 Voorbereiding / Onderzoek : september 2006 t/m juli 2007 A Projectmanagement/PR : september 2006 t/m januari 2007 B Onderzoek E-mogelijkheden : september 2006 t/m januari 2007 C Weblesontwikkeling voor tools : november 2006 t/m juli 2007 D Content afbakening : februari 2007 t/m maart 2007 E Werkgroepen - doorlopende leerlijnen : april 2007 F Inrichting Webserver : oktober 2006 G Stuurgroepvergaderingen : september 2006 t/m juli 2007 H Consortiumbijeenkomsten : september 2006 t/m juli 2007 I Aanschaf hard- en software middelen : oktober 2006 2 Ontwikkeling : september 2007 t/m juli 2008 A Projectmanagement : september 2007 t/m juli 2008 B Didactische voorbereiding werkgroepleden : september 2007 t/m december 2007 C Expertise ontwikkeling in werkgroepen : september 2007 t/m juli 2008 D Module specificaties : februari 2008 t/m maart 2008 E Ontwikkelen modules : februari 2008 t/m juli 2008 F Inhoudelijke intervisie en formatbewaking : februari 2008 t/m juli 2008 G Ontwikkelen van interfaces naar ELO's : september 2007 t/m juli 2008 H Aanschaf hard- en software middelen : september 2007 t/m juli 2008 I Begeleiding studenten : februari 2008 t/m juli 2008 J Stuurgroepvergaderingen : september 2007 t/m juli 2008 K Consortiumbijeenkomsten : september 2007 t/m juli 2008 L Rapportage : juni 2008 t/m juli 2008 3 Test van de implementatie : september 2008 t/m januari 2009 A Projectmanagement : september 2008 t/m januari 2009 B Voorbereiding test v/d modules : september 2008 t/m oktober 2008 C Test modules : november 2008 t/m december 2008 D Verwerking testresultaten v/d modules : januari 2009 E Stuurgroepvergaderingen : september 2008 t/m januari 2009 F Consortiumbijeenkomsten : september 2008 t/m januari 2009 4 Optimalisatie : februari 2009 t/m mei 2009 A Projectmanagement : februari 2009 t/m mei 2009 B Module redesign : februari 2009 C Afwerking en onderhoud 1ste generatie : maart 2009 t/m april 2009 D Implementatieplan/docenthandleiding : mei 2009 8
E Stuurgroepvergaderingen : februari 2009 t/m mei 2009 F Consortiumbijeenkomsten : februari 2009 t/m mei 2009 5 Afronding : juni 2009 t/m juli 2009 A Projectmanagement : juni 2009 t/m juli 2009 B Eindconferentie : juni 2009 C Vastlegging resultaten : juni 2009 t/m juli 2009 D Aanschaf hard- en software middelen : september 2008 t/m juli 2009 E Eindrapportage : juni 2009 t/m juli 2009 7. Beschrijf de projectorganisatie Beschrijf de projectorganisatie De penvoering voor dit project wordt uitgevoerd door Avans Hogeschool. Het consortium zal één stuurgroep formeren met daarin leden van de management teams van de betrokken onderwijsinstellingen. De stuurgroep stuurt het project operationeel aan. Actemium zal namens de bedrijven zitting nemen in de stuurgroep. Deze stuurgroep stuurt op hoofdlijnen en zal regelmatig (eens per 2 à 3 maanden) bijeenkomen om de voortgang te controleren. Indien nodig zal de stuurgroep tussentijds bijeenkomen. Uit de stuurgroep wordt een dagelijks bestuur samengesteld, bestaande uit twee HBO-, twee MBO-verantwoordelijken en de projectleider. De PL is verantwoordelijk voor: geeft leiding aan de werkgroepen de opdrachtverstrekking aan de werkgroepen planning en controle van de taken om tot de noodzakelijke resultaten te komen rapportage aan de stuurgroep op basis van het projectplan houdt contact met partijen die voor het welslagen van het project van belang zijn plannen en afstemmen van de taken/productontwikkeling Per te ontwikkelen onderwijsmodule wordt een specifieke werkgroep geformeerd. Deze bestaat uit docenten van MBO en HBO aangevuld met specialisten van de deelnemende bedrijven. In speciale gevallen wordt een externe specialist toegevoegd (bijvoorbeeld op het gebied van E- learning). Om voldoende draagvlak te creëren en in stand te houden zal een Raad van Advies (RvA) worden gevormd. Hierin hebben zitting de vertegenwoordigers van de deelnemende bedrijven. Zij vormt de verbinding met de praktijk. Het consortium komt twee maal per jaar bijeen. Bovendien worden conferenties georganiseerd om, bij het afsluiten en opstarten van de verschillende fases in het project, resultaten over te dragen. In een vorig project is reeds veel ervaring opgebouwd met de projectadministratie voor zo n relatief groot consortium. Dit project zal daar haar voordeel mee doen. 9
8. Maak een organigram om de projectorganisatie in beeld te brengen Organigram Dagelijks bestuur Stuurgroep Penvoerder Raad van Advies Projectleider Werkgroep 1 Werkgroep 2 Werkgroep n 9. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten worden gerealiseerd Het verspreiden en implementeren van projectresultaten zijn geen activiteiten die voor subsidiering vanuit de subsidieregeling Innovatiearrangementen 2005 in aanmerking komen. Tegelijkertijd is in het kader van de regeling van belang dat perspectief op implementatie bestaat. Beschrijf de implementatieactiviteiten, planning en betrokkenheid van de partners van het samenwerkingsverband. Geef aan welke afspraken zijn gemaakt, hoe de financiering is geregeld en hoe de projectresultaten publiek beschikbaar komen. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten wordt gerealiseerd Zodra een webles gerealiseerd is, zal die worden getoetst door de betrokken onderwijsinstelling. Na een verbetering en optimalisatieslag komt de les ter beschikking voor het gehele consortium en daarbuiten. Voor het verspreiden van de resultaten zal gebruik gemaakt worden van de volgende middelen: - Conferentie - Het Web / Elektronische Leeromgeving - Branche- en kennistransferorganisaties Uiteindelijk zullen de projectresultaten deel gaan uitmaken van de curricula van de verschillende onderwijsinstellingen. 10
10. Beschrijf de wijze van evaluatie van project Evaluatiemethode De stuurgroep heeft als taak het project operationeel aan te sturen. De Raad van Advies heeft de specifieke taak per fase te controleren of de resultaten en de einddoelen zijn bereikt. Eventueel worden daarop corrigerende acties ondernomen. C. Samenvatting 10. Geef een samenvatting van uw project in maximaal 1 A4 De hier gegeven samenvatting wordt mede gebruikt voor communicatiedoeleinden als het project wordt toegekend. Geef kort een samenvatting met achtereenvolgens doelen, activiteiten en beoogde resultaten en kern van de innovatie in het project. Binnen de regio zijn zowel bedrijven en onderwijsinstellingen al jarenlang actief in het domein van de Industriële Automatisering. Dit heeft enige jaren geleden geleid tot een actief samenwerkings-verband tussen bedrijven en onderwijsinstellingen. Kernbedrijf in dit consortium is de system integrator Actemium in Veghel. Binnen dit bedrijf is via sponsering van system suppliers een tweetal full-scale procesinstallaties opgebouwd die dienen als testomgeving en demonstrator voor het ontwikkelen van nieuwe onderwijsmodules zoals Webbased Learning Industriële Automatisering (WBLIA). Hiermee wordt ingespeeld op de algemene behoefte binnen de industrie aan: - HBO-medewerkers die in staat zijn processen te (her-)ontwerpen en die automatiseringen besturingssystemen kunnen ontwikkelen. - MBO-medewerkers die in staat zijn deze systemen in bedrijf te stellen, continu te verbeteren en te onderhouden. Het project Web2Process is de duurzame doorwerking op het project Process2MKB dat wordt uitgevoerd door hetzelfde consortium. Dit project wordt ondersteund door een z.g. RAAK subsidie en loopt van 1 febr. 2006 tot 31 jan.2007. Process2MKB heeft tot doel de vraagstelling vanuit de batchgerichte procesindustrie binnen het regionale MKB in kaart te brengen. Het betreft onderwerpen waar bedrijven in de proces- en foodindustrie in toenemende mate mee geconfronteerd worden zoals: - Constante productkwaliteit - Tracking en Tracing - Wettelijke en internationale eisen, zoals: o General Food Law (EC 178/2002) o ATEX, richtlijn voor explosiegevaar o Validering (volgens GAMP = good automated manufacturing practice) - Operationele kosten - Duurzaamheid en milieu Binnen het project zullen oplossingen worden ontwikkeld voor een aantal generieke vragen die vervolgens binnen de bedrijven zullen worden getoetst. Tijdens dit project wordt in de praktijk getoetste en relevante kennis ontwikkeld. Deze kennis vormt de inhoudelijke basis van het project Web2Process. Aan de hand van realistische en up-to-date vraagstellingen vanuit de industrie worden onderwijsmodules 11
ontwikkeld. Iedere module komt tot stand door een projectgroep die bestaat uit docenten van MBO en HBO. Ook studenten kunnen worden ingezet. De modules zullen binnen de onderwijsinstellingen worden getoetst en verbeterslagen zullen worden uitgevoerd. Aspecten van vernieuwing binnen het project zijn: - Er wordt gebruik gemaakt van een leeromgeving volgens de laatste stand van de techniek in de vorm van tweetal full-scale procesinstallaties, die up-to-date wordt gehouden door bedrijven. - Er is sprake van een doorbraak in het traditionele leren: van theoretisch lesgeven naar learning by doing, door toepassing van actieve en praktijkgerichte werkvormen. - Leren op afstand en transfer van kennis en kunde naar andere onderwijsinstellingen wordt mogelijk d.m.v. web-based learning - Het creëren van doorlopende leerlijnen in het kennisdomein moeten leiden tot een verbeterde doorstroom van VMBO-MBO en MBO-HBO Op deze wijze beoogt het project Web2Process het onderwijs binnen het MBO en HBO op het gebied van de Industriële Automatisering op een hoger plan te brengen. 12