Inhoudsopgave Inleiding... 3 Commissie Ruimtelijke Ordening, Landelijk gebied en Wonen (RLW)... 3 Middelen POP3... 3 Middelen nieuwe natuur... 3 Commissie Economie, Energie en Milieu (EEM)... 4 Luchtkwaliteit... 4 CO2 prestatieladder... 4 Bodem en ondergrond... 5 Commissie Bereikbaarheid en Openbaar vervoer en Cultuur (BOC)... 6 Verdeling subsidie Gelderse Sport Federatie (GSF)... 6 Snelfietspaden... 7 Commissie Algemeen Bestuur en Financiën (ABF)... 8 Provinciefonds meicirculaire... 8 2
Inleiding Op woensdag 15 juni is de Voorjaarsnota 2016 in alle Staten commissies besproken. Naar aanleiding van deze bespreking bieden wij u een vervolgvoorstel bij de Voorjaarsnota 2016 aan. Hierin gaan wij in op een aantal vragen die niet beantwoord zijn in de commissies en geven wij in hoofdlijnen weer welke financiële mutaties in de mei circulaire van het Provinciefonds staan. Wij zullen de vragen voor uw Staten per commissie ordenen, te weten: Commissie Ruimtelijke Ordening, Landelijk gebied en Wonen Commissie Economie, Energie en Milieu Commissie Bereikbaarheid en Openbaar vervoer en Cultuur Commissie Algemeen Bestuur en Financiën Tevens bieden wij uw Staten bij dit vervolgvoorstel een gewijzigd besluit van de Voorjaarsnota 2016 aan. Het besluit (besluit nummer 6) is gewijzigd v.w.b. de door ons voorgestelde subsidie aan de Gelderse Sport Federatie. Het betreft hier een ritme verandering die wij nader zullen toelichten in dit vervolgvoorstel. Commissie Ruimtelijke Ordening, Landelijk gebied en Wonen (RLW) Vanuit deze commissie zijn een tweetal vragen blijven liggen waar wij via dit vervolgvoorstel bij uw Staten op terug komen. Het betreft: De middelen voor POP3 Middelen nieuwe natuur Middelen POP3 Vraag: Het college stelt in de Voorjaarsnota voor om middelen te alloceren voor POP3. Kan het college een wat uitgebreidere toelichting bij dit voorstel geven? In de Voorjaarsnota stellen wij u voor extra middelen beschikbaar te stellen voor de uitvoeringskosten POP3. De uitvoeringskosten voor het onderdeel water zijn nog niet gedekt en ons voorstel is om hiervoor aanvullende middelen uit het begrotingssaldo 2016 te gebruiken. De uitvoeringskosten komen bij POP3 nadrukkelijk op tafel, omdat de uitvoering anders loopt dan bij het vorige POP-programma. In die tijd was de Dienst Landelijk Gebied (DLG) er nog en als provincie kregen wij een flink aantal uren ter beschikking van het ministerie van EZ. De DLG is vorig jaar opgeheven en de uitvoering van POP3 verloopt nu deels via eigen personeel en deels via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Inmiddels is bekend dat de uitvoeringskosten bij RVO bij volledig gebruik van de POP3-middelen- voor nu zijn ingeschat en begroot op 7,5 mln. (t/m 2023). Voor de meeste provinciale doelen kunnen de uitvoeringskosten worden gedekt uit de beschikbare programmamiddelen, maar bij het programma Water komt een belangrijk deel van het POP3-budget ten goede aan de waterschappen voor uitvoering van de doelen van de waterschappen zelf (Uitvoering KRW). Dat betekent geen besparingen op een provinciaal budget voor Water, wat inhoud dat er bij Water geen ruimte is om deze uitvoeringskosten zelf op te vangen. Wij verwachten dat de openstelling voor Water dit jaar plaatsvindt, daarom stellen wij uw Staten voor om dit bedrag beschikbaar te stellen uit het begrotingssaldo van 2016. 3
Middelen nieuwe natuur Vraag: Bij kerntaak Vitaal platteland zien we dat er middelen worden geschoven van plandoel 1: Aanleg nieuwe natuur en herstelmaatregelen natuur en landschap naar plandoel 2: Beheren en beschermen. Er moet dus meer nieuwe natuur worden aangelegd met minder middelen. Graag horen we van het college hoe dit opgelost gaat worden. In de Begroting van 2016 hebben we de gehele opbrengst van de Decentralisatie Uitkering geraamd in plandoel 2) Beheren en beschermen. Wij ontvangen de Decentralisatie Uitkering voor zowel het beheren en beschermen van natuur als voor de aanleg van nieuwe natuur. Om dit laatste beter in onze Begroting tot uitdrukking te brengen hebben wij besloten om een deel van de opbrengst onder plandoel 1) aanleg nieuwe natuur te ramen. In totaliteit is de opbrengst van de Decentralisatie Uitkering dezelfde gebleven. Er hoeft geen nieuwe natuur aangelegd te worden met minder middelen. De aanleg van nieuwe natuur komt dan ook niet in gevaar. Commissie Economie, Energie en Milieu (EEM) Vanuit deze commissie zijn een aantal vragen blijven liggen waar wij via dit vervolgvoorstel bij uw Staten op terug komen. Het betreft: Luchtkwaliteit CO2 prestatieladder Bodem en ondergrond (bijlage 06 van de Voorjaarsnota 2016) Luchtkwaliteit Vraag: Geconstateerd wordt dat in de Voorjaarsnota niet specifiek wordt ingegaan op het thema luchtkwaliteit. Hoe is luchtkwaliteit verweven in het provinciale beleid? En wat gaat uw college doen met de aanbevelingen in het rapport van de GGD? Het provinciale luchtbeleid is beschreven in de omgevingsvisie, met als streven dat de lucht in Gelderland op lange termijn schoon is, vanwege het belang van een gezonde leefomgeving. Voor het realiseren van de doelstelling voor de luchtkwaliteit, via het Regionale Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL), onderdeel van het Nationaal Samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit (NSL) wordt samengewerkt met interne en externe partners. Binnen het provinciale beleid is vooral samenwerking met mobiliteit (i.v.m. terugdringen uitstoot verkeer) en landbouw (i.v.m. terugdringen uitstoot niet grondgebonden veehouderij). Er vindt momenteel een oriëntatie plaats op het provinciale luchtbeleid, in aanloop naar de Omgevingswet; bij de inwerkingtreding daarvan, naar verwachting begin 2019, eindigt namelijk het NSL. Wij willen bezien of er met de Omgevingswet ruimte komt om lokale omgevingswaarden te stellen; of provincies aanvullende of scherpere omgevingswaarden mogen vaststellen voor onder andere lucht. En of daarbij gezondheid, een belangrijke pijler van de Omgevingswet, meeweegt. Voor de goede orde, onder de huidige normen treden nog gezondheidseffecten op. De aanbevelingen in het rapport van de GGD dat is opgesteld in samenwerking met de provincie, passen daarbij en worden betrokken bij de oriëntatie op het toekomstige provinciale luchtbeleid. Een aantal aanbevelingen betreft maatregelen die al toegepast worden in de praktijk. Hiervan wordt bekeken of deze verbeterd en/of uitgebreid kunnen worden. CO2 prestatieladder Vraag: Op pagina 22 van de Voorjaarsnota wordt de CO2 prestatieladder aangehaald. Hoe belangrijk is de ladder bij inkopen / aanbestedingen van de provincie? 4
De CO2 prestatieladder is belangrijk bij inkopen / aanbestedingen van de provincie. De ladder is m.n. ontwikkeld voor bouw en infra en wordt dan ook m.n. voor werken toegepast. Voor werken heeft de provincie de Green Deal duurzaam GWW getekend. Het toepassen van de CO2 prestatieladder is onderdeel van de Green Deal. Een inschrijver kan voor werken in een aanbesteding aantonen dat hij een aantoonbaar niveau heeft behaald volgens de eisen van de SKAO (www.skao.nl). Afhankelijk van wat er aanbesteed wordt kan duurzaamheid ook op een andere manier toegepast worden. In dat geval kan CO2 reductie een van de aspecten zijn die als criteria van een aanbesteding wordt toegepast. Dit geldt ook voor leveringen en diensten. Provincie Gelderland heeft de ambitie om 100% duurzaam in te kopen spant zich daarmee in om in de aanbestedingsdocumenten en in de te sluiten overeenkomst de duurzaamheidscriteria van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland op te nemen. Er wordt ook gewerkt met de aanpak duurzaam GWW van de Green Deal. Bodem en ondergrond Vraag: We lezen veel over de sanering van reeds vervuilde bodems. Maar wat gaan we doen om nieuwe spoedlocaties te voorkomen en nieuwe bronnen van vervuiling terug te dringen? Hier denk ik bijvoorbeeld aan de lozingen vanuit de glastuinbouw, recent aangehaald door collega Braam van de SP. Maar ook aan bijv. de asbestproblematiek. Sinds 1987 vallen nieuwe verontreinigingen onder de zorgplicht van de Wet bodembescherming. Nieuwe bodemverontreinigingen moeten direct en volledig opgeruimd worden door de veroorzaker. Daarnaast wordt in de omgevingsvergunning van bedrijven (inrichtingen) veel geregeld om nieuwe bodemverontreinigingen te voorkomen. Hierop is ook toezicht en handhaving, buiten inrichtingen is toezicht en handhaving geregeld in diverse wetten zoals de Wet bodembescherming, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en de Wet milieubeheer. Ten aanzien van de lozingen vanuit de glastuinbouw verwijzen wij u naar onze beantwoording van de Statenvragen van Statenlid Braam, PS2016-320. Asbestverontreinigingen zijn of worden gesaneerd voor zover aanwezig in erfverhardingen en wegen. Uit recent onderzoek is gebleken dat onder asbestdaken zonder dakgoot een in omvang beperkte asbestverontreiniging in de bodem aanwezig kan zijn als gevolg van afstromend regenwater. Het saneren van een dergelijke bodemverontreiniging is pas zinvol op het moment dat het asbestdak verwijderd wordt. Het Ministerie van I&M werkt aan een asbestdakenverbod: alle asbestdaken in Nederland moeten voor 2024 verwijderd worden. Vraag: Wat gaan we bij de bron doen aan bodemvervuiling? En wanneer gaan we de bodemproblematiek integraal onderdeel maken van het provinciale landbouwbeleid? Aanpak van (nieuwe) verontreinigende stoffen bij de bron, zoals het niet toestaan van bepaalde stoffen en/of regelgeving voor minder uitstoot en uitspoeling naar de bodem, is de beste bescherming van de bodem. Wet- en regelgeving zijn echter een Rijksaangelegenheid. Over toepassing van diergeneesmiddelen gaat de provincie niet. Zoals in de voortgangsrapportage aangegeven, hebben we als eerste stap eind 2015 wel de aanwezigheid van humane geneesmiddelen en andere exotische stoffen in het grondwater gemeten. Op dit moment worden de gegevens geëvalueerd. Daarnaast bereiden wij drie pilot projecten voor om de transportroute van verontreinigende stoffen in grondwaterbeschermingsgebieden te onderzoeken. Met betrekking tot diergeneesmiddelen participeren wij in 2016 in een onderzoek naar welke stoffen in diergeneesmiddelen mogelijk een risico vormen voor de waterkwaliteit. Op basis van de uitkomsten van de metingen naar exotische stoffen en het onderzoek naar de risico s van diergeneesmiddelen bekijken wij welke verdere 5
stappen genomen kunnen worden. Voor de verdere aanpak met betrekking tot de grondwaterkwaliteit verwijzen wij naar de Statenbrief van november 2015 (PS2015-688). Binnen het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) wordt de verbinding gelegd tussen landbouw, bodem en grondwater. Het DAW is een initiatief van de Nederlandse land- en tuinbouwsector en de waterbeheerders ten behoeve van de waterkwaliteit en kwantiteit. Een gezonde, goed beheerde bodem is één van de sleutels om de doelen te bereiken. DAW-projecten in Gelderland worden vanuit het POP-3 ondersteund. In Gelderland onderzoeken de LTO, de Gelderse Waterschappen en de Provincie Gelderland de mogelijkheden voor een gezamenlijke, brede, programmatische aanpak van het DAW. Vraag: Hoe gaat het college ervoor zorgen dat deze transitie (i.h.k.v. de omgevingswet) niet op een nachtmerrie uitdraait? En kunnen wij met regelmaat geupdate worden over de stand van zaken met betrekking tot de decentralisatie? In het kader van bodem en ondergrond gaat de decentralisatie van taken over het bevoegd gezag bij bodemsanering. Met de Omgevingswet wordt de gemeente verantwoordelijk voor de integrale kwaliteit van de leefomgeving, waarvan de bodemkwaliteit straks een onderdeel is. Wij zijn reeds met gemeenten de overdracht aan het voorbereiden, onder andere door het faciliteren dat de benodigde bodeminformatie voor de uitoefening van de nieuwe taken op orde komt. Hiervoor stellen wij een subsidieregeling op, die naar verwachting medio 2016 in werking treedt. Via het Gelders Ondergrond Overleg, het platform voor bodemmedewerkers van gemeenten, omgevingsdiensten en waterschappen, organiseren wij informatievoorziening en kennisoverdracht. In dit kader zijn wij in 2016 gestart met een pilot project warme overdracht om inzicht te krijgen in de wensen en behoeften van gemeenten in de aanloop naar de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Een integrale gebiedsgerichte aanpak (ruimtelijke inrichting met begrip voor de ondergrond) is daarbij één van de uitgangspunten. Op basis van de uitkomsten van de pilot (eind 2016) wordt gekeken welke ondersteuning georganiseerd kan/moet worden voor gemeenten en omgevingsdiensten. Ten aanzien van de Omgevingswet in brede zin informeren wij uw Staten via de P&C stukken en op momenten dat daartoe aanleiding is. In de Statenbrief over de Omgevingswet (PS2016-373) is aangegeven dat de provincie op een goed moment met gemeenten wil verkennen wat de wet gaat betekenen. Commissie Bereikbaarheid en Openbaar vervoer en Cultuur (BOC) Vanuit deze commissie zijn een tweetal vragen blijven liggen waar wij via dit vervolgvoorstel bij uw Staten op terug komen. Het betreft: De verdeling van de door ons voorgestelde subsidie aan de Gelderse Sport Federatie (GSF) Snelfietspaden. Een verduidelijking waaruit blijkt voor welke fietspaden wel budget beschikbaar is en voor welke (nog) niet Verdeling subsidie Gelderse Sport Federatie (GSF) In de Commissievergadering BOC hebben wij uw Staten toegezegd om, gegeven de discussie in uw commissie BOC, in het vervolgvoorstel van de Voorjaarsnota een aanpassing van de voorjaarsnotatekst op te nemen t.a.v. de Gelderse Sport Federatie, en dit door te voeren in de voorgenomen besluiten bij Voorjaarsnota. Het gaat om een andere financiële verdeling van subsidie voor de Gelderse Sport Federatie met hetzelfde maximale bedrag van 1,5 mln. Wij stellen uw Staten voor om ons college de ruimte te geven om verdeling over de jaren 2017 en 2018 nader te bepalen in overleg met de Gelderse Sport Federatie zodat voor 2017 maximaal 900.000,- beschikbaar is en voor 2018 het resterende bedrag van de genoemde 1,5 mln. De aanleiding hiervoor was dat de directeur (mw. Van Pelt) van de Gelderse Sport Federatie bij het inspreken in de commissievergadering benoemde dat een meer flexibele financiële verdeling over de twee jaren beter past bij de ontwikkeling van de GSF en de beleidscyclus van de provincie. Het is meer aannemelijk dat in het eerste jaar (2017) er meer behoefte is aan het uitvoeren van ontwikkeltaken. In het tweede jaar is dan minder ruimte voor ontwikkeltaken en meer voor het zelfstandig uitvoeren van projecten van partners. 6
Vervolgens hebben uw Staten bij de bespreking van de Voorjaarsnota aangegeven een andere verdeling van de voorgestelde subsidie te willen bezien en deze vraag aan ons college gesteld. Hierop is toegezegd om dit in het vervolgvoorstel aan te passen in overleg met de GSF. Snelfietspaden Vraag: Kunt u een overzicht geven van welke snelfietsroutes in uitvoering zijn, voor welke we geld klaar hebben staan en welke op de agenda staan? Een algemeen overzicht van snelfietsroutes is te vinden in het MIAM-informatieblad F03. Ook ontvangt u binnenkort een Statenbrief met meer informatie over onze aanpak gericht op de verdere ontwikkeling van snelfietsroutes. Hierin wordt ook geschetst wat mogelijk kansrijke nieuwe verbindingen zijn die we samen met andere partijen verder zullen onderzoeken. De codes voor de naam van het project verwijzen naar het betreffende MIAM-informatieblad, waarin meer informatie over deze specifieke routes zijn opgenomen. Deze zijn allemaal te vinden in bijlage 8 van de Voorjaarsnota. Afgerond: RijnWaalpad (Arnhem Nijmegen) In uitvoering, alle bijdragen provincie beschikbaar gesteld: U-F05 Snelfietsroute Arnhem Zevenaar U-F06 Snelfietsroute Cuijk Nijmegen U-F07 Snelfietsroute Arnhem - Wageningen U-F09 Snelfietsroute Beuningen Nijmegen In voorbereiding/start uitvoering, bijdragen provincie gereserveerd, deels beschikbaar gesteld: F08 Snelfietsroute Arnhem Dieren F18 Snelfietsroute Apeldoorn Deventer F19 Snelfietsroute Ressen Zevenaar Op de agenda, uitwerking nog nodig. Grotendeels geen provinciale bijdrage gereserveerd: F11 Snelfietsroute Ede Wageningen (bijdrage provincie gereserveerd) F10 Snelfietsroute Ede Veenendaal (geen bedrag gereserveerd) Snelfietsroutes Stedendriehoek worden verkend (geen bedragen gereserveerd): Deventer Zutphen Apeldoorn Epe Resterend budget: Voor snelfietsroutes is in totaal nog een bedrag van 0,5 mln. eenmalige middelen en 3,5 mln. aan BDU-middelen in te zetten. 7
Commissie Algemeen Bestuur en Financiën (ABF) Provinciefonds meicirculaire Wij hebben uw Staten toegezegd middels het vervolgvoorstel van de Voorjaarsnota een uitwerking op hoofdlijnen te doen toekomen van de meicirculaire van het Provinciefonds. De meicirculaire verschijnt, zoals wij bij de behandeling van de Voorjaarsnota in de commissie ABF hebben benoemd, te laat om opgenomen te kunnen worden in de Voorjaarsnota zelf. In de circulaire van het provinciefonds komen twee type mutaties tot uitdrukking. Dat zijn de zogenoemde taakmutaties en de mutaties voor de algemene middelen. Conform ons staand beleid voegen we middelen die wij ontvangen voor taakmutaties 1 op 1 toe aan de betreffende kerntaak om de taak ook daadwerkelijk te kunnen afwikkelen. Zo geeft deze meicirculaire bijvoorbeeld aan dat wij 11,6 mln. ontvangen in het kader van Beter Benutten en dit bedrag wordt dan ook toegevoegd aan kerntaak 4 Regionale bereikbaarheid en regionaal OV. Tevens staat in de circulaire te lezen dat wij voor het organiseren van de Big start Giro 2,5 mln. ontvangen dit bedrag wordt toegevoegd aan kerntaak 5 Regionale economie. De financiële verwerking van deze en andere mutaties nemen wij op in de Najaarsnota. Voor de Algemene middelen zien wij voor 2016 een meevaller van 2,6 mln. ontstaan. De meevallers doen zich ook in meerjarig kader voor en lopen zelfs wat op. De meevallers ontstaan doordat de omvang van het fonds is gekoppeld aan de netto gecorrigeerde Rijksuitgaven (NGR) en de NGR nemen door diverse oorzaken toe. Naast het provinciefonds is er een BTW compensatiefonds (BCF). Tussen beide fondsen is een koppeling aangebracht. Het BCF bevat een plafond. Als het plafond nog niet helemaal is bereikt als gevolg van BTW compensatie komt het bedrag tot het plafond ten gunste aan het provinciefonds. Wordt het plafond van het BCF overschreden dan volgt een korting van het provinciefonds. In de komende periode verwacht het Rijk dat het BCF niet helemaal opgaat aan BTW compensatie en er daarom een aanvulling van het provinciefonds plaatsvind. Een dergelijke raming is echter zeer moeilijk in te schatten en wij hebben de aanvulling van het fonds daarom niet in onze ramingen betrokken. Op basis van de huidige ramingen van het Rijk zouden wij dan een meevaller kunnen verwachten. Wij stellen u voor om de meevaller voor 2016 en ook het meerjarig kader van het provinciefonds mee te nemen in het begrotingssaldo dat wij in de Najaarsnota wederom actualiseren. Het totaal van de actualisatie van het begrotingsjaar 2016 zullen wij dan conform de afspraken in het coalitieakkoord Ruimte voor Gelderland- toevoegen aan het investeringsvolume. Gezien de structurele aard van de meevaller hebben wij hier een kans om een structurele verbetering van onze begroting door te voeren en u kunt van ons dan ook een dergelijk voorstel verwachten. We denken dan bijvoorbeeld in de richting van het verminderen van de blokkade op de reserve Stamkapitaal. De blokkade op de reserve Stamkapitaal houdt het volgende in: in vorige bestuursperiodes is besloten om een deel van het rendement uit vermogensbeheer aan te wenden voor het structureel aanvullen van de exploitatie. Het gaat dan om een bedrag van 13,3 mln. Om dit bedrag structureel uit het rendement te kunnen genereren kan een deel van de reserve Stamkapitaal nooit worden uitgegeven. Dit geblokkeerde deel is immers nodig om het rendement van 13,3 mln. te genereren waarmee de exploitatie wordt aangevuld. Met het lager worden van de rentestanden zien we dat het geblokkeerde deel verhoudingsgewijs steeds groter moet worden. Enkel nieuwe, structurele dekkingsmiddelen kunnen deze blokkade opheffen en nu deze voorhanden komen kunnen we de kans op het robuuster maken van onze begroting niet laten lopen. 8