Het Statuut van de Sportbeoefenaar

Het Statuut van de Sportbeoefenaar naar internationaal, Europees, Belgisch en Gemeenschapsrecht Roger BLANPAIN Professor aan de Rechtsfaculteiten van de KULeuven en de KUBrabant Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie Voorzitter van de InternationaleVereniging voor Arbeidsrecht en Sociale Zekerheid

Inhoud Enkele markante uitspraken Lijst van meeste gebruikte afkortingen Ten geleide I XI XIII Deel I. De sport: maatschappelijke en politieke krachtlijnen i 1. Belang van de sport i 2. Het Europese sportmodel 2 I. De organisatie van de Europese sportsector 2 A. Een piramidale structuur 2 B. Een systeem van promoveren en degraderen 4 II. Kenmerken van de sport in Europa 4 A. Het belang van de kleine clubs 4 B. De nationale identiteit 5 C. Internationale wedstrijden 5 3. Negatieve punten: mensenhandel 7 4. Bosman: einde van het transfer tijdperk? 11 I. Vrij einde contract 11 II. Precieze betekenis van het arrest van het Hof 13 III. UEFA-FIFA en de Europese Commissie 13 IV. Belangrijkste vragen over het arrest van het Hof in de zaak Bosman. I 5 V. Het Hof van Justitie na Bosman: op zoek naar de sportieve uitzondering 22 5- In het kielzog van Bosman: de Vlaamse en Franstalige Decreten 26 I. Het Vlaamse Decreet 26 II. Het Franstalige Decreet 26 III

HET STATUUT VAN DE SPORTBEOEFENAAR 6. De Belgische CAO over de arbeidsvoorwaarden van de betaalde voetballer (12 Juni 1998) 27 7. Hetpolitiek favoritisme ten aanzien van het voetbal 27 8. Problemen: Bosman omzeild. Verkoop van spelers in de loop van de arbeidsovereenkomst 28 9. De ommekeer: de vrijheid van de voetballers opnieuw aan banden 30 I. In Belgie: de politieke pletrol 30 A. Optrekken van de verbrekingsvergoeding 30 B. Belgisch succes bij de FIFA: geen internationale transfer binnen de loop van de arbeidsovereenkomst 32 C. Dwang om de arbeidsovereenkomst voor een bepaalde tijd te verlengen 32 D. Verlaging van het minimumbedrag vereist voor het statuut betaalde sportbeoefenaars 33 E. Verlaging van de minimumleeftijd tot 16 jaar 34 II. Europese ontwikkelingen. Bosman: dood en begraven 34 A. Afkoop van de Balog-case 35 B. De Europese Commissie politiek platgewalst. De overeenkomst FIFA-Europese Commissie (2001) 3 5 10. Het akkoord van 5 maart 2001 tussen de FIFA en de Europese Commissie.. 54 I. Een vernieuwde dialoog 54 II. Het akkoord: algemene beginselen 56 III. De FIFA: vrijgeleide 57 IV. Een triomfantelijk persbericht 57 V. FIFPRO: van verzet tot collaboratie 59 11. Het FIFA transfer reglement: nieuwe stijl 60 I. Draagwijdte 60 II. Een opleidingsvergoeding (art. 13, I) 61 III. Solidariteitsbijdrage (Art. 42.1 (b) (i) I) 63 IV. Duur van de overeenkomsten (Art. 4, I) 64 V. Stabiliteit van de overeenkomsten (Art. 21,1) 65 IV

1 N H O l) [) 12. Beoordeling van het nieuwe transfersysteem en van zijn motivering 65 I. De motivering 65 A. Het Europees Sportmodel 65 B. Beoordeling 66 C. De subsidiariteit en autonomie. Sport dient de fundamentele rechten van de mens te eerbiedigen 67 II. De essentie van het nieuwe systeem 67 A. Stabiliteit 68 B. Solidariteit 68 III. Beoordeling van het nieuwe systeem 68 A. De gevolgen van het nieuwe systeem 68 B. Strijdig met het gemeenschapsrecht en met de fundamentele mensenrechten 70 Deel II. Het statuut van de betaalde sportbeoefenaar 75 1. Rechtsbronnen 75 I. Het Nationaal Paritair Comite voor de Sport 75 II. De CAO van 12 juni 1998 76 2. Kwalificatie als werknemer 77 I. Eigen regeling 77 A. De FIFA 77 B. KBVB 77 II. Het recht 78 A. Europees recht 78 B. Belgisch recht 80 2. Tewerkstelling van vreemde werknemers 82 I. Eigen regeling: FIFA 82 II. Het recht 82 A. Europees recht 82 B. Belgisch recht 83 3. Bekwaamheid: minderjarigen 83 I. Eigen regeling 83 A. De FIFA 83

H E T S T A T U U T VAN DE S P O R T B E O E F E N A A R B. KBVB 84 II. Belgisch recht 84 4. Arbeidsovereenkomst 85 I. Aard 85 II. Soort, vorm en duur 85 A. Eigen regeling: de FIFA 86 B. Recht 86 5. Vrij verkeer van werknemers. Geen discriminatie op grond van nationaliteit 87 I. Transfersom, einde contract 88 II. Nationaliteitsclausule 88 6. Arbeidsvoorwaarden 89 I. Het loon 89 II. Verplaatsingskosten 90 III. Werkonbekwaamheid 90 IV. Veiligheid 91 V. Deeltijdse arbeid 92. A. Toepassingsgebied 92 B. Deeltijdse arbeidsovereenkomst 92 VI. Overdracht van ondememing 94 7. Fundamentele rechten 94 I. Algemeen 94 II. De CAO van 12 Juni 1998 94 A. Algemeen beginsel 94 B. Vrijheid van meningsuiting 95 C. Vrije keuze van geneesheer 96 D. Eerbiediging van het prive-leven (Art. 6.3) 96 E. Recht op (naam en) beeld (Art. 6.4) 97 8. Tuchtrecht 98 I. Algemene beginselen 98 II. Eigen regeling. Het tuchtrecht van de KBVB 100 III. Europees recht 101 VI

INHOUD 9. Terbeschikkingstelling van spelers 102 10. Het einde van de arbeidsovereenkomst 105 I. De wettelijke regeling 105 A. De Wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomst.. 105 B. De Wet van 24 februari 1978 betreffende het statuut van de betaalde sportbeoefenaar 107 II. De CAO van 12 Juni 1998 in 11. Vergoedingbijovergang in 12. Opleidingsvergoeding 112 I. Eigen regeling 112 A. Het FIFA-Reglement 112 B. KBVB reglement 114 II. Recht 114 A. Europees recht 114 B. Vlaams en Frans Gemeenschapsrecht 115 13. Concurrentiebeding 115 14. Geschillenregeling 116 I. Eigen regeling 116 A. De FIFA 116 B. De KBVB 118 II. Verbod van arbitrage bij voorbaat 120 15. Bemiddeling en het statuut van de spelermakelaar 120 I. Het FIFA-reglement 120 A. Algemene bepalingen 120 B. Licentie 121 C. Rechten en plichten van de licentiehouders 122 D. Vergoeding 122 E. Typeovereenkomst 123 F. Minderjarige 123 G. Verplichtingen van de makelaar 123 H. Sancties 124 I. Verplichtingen van de speler 124 VII

HET STATUUT VAN DE SPORTBEOEFENAAR II. J. Verplichtingen van de club 125 Het Vlaams Decreet van 13 april 1999 betreffende de private bureaus voor arbeidsbemiddeling 126 A. Algemene beschouwingen 126 B. Begrippen en toepassingsgebied 127 C. Voorwaarden voor uitoefening 128 D. Voorwaarden van professionele deskundigheid 130 E. Specifieke voorwaarden: commissielonen in de sport 131 F. Erkenning 132 G. Specifieke bepalingen met betrekking tot de arbeidsbemiddeling van betaalde sportbeoefenaars 132 Deel III. Het statuut van de niet-betaalde sportbeoefenaar 133 1. Algemeenheden 133 2. Eigen Gemeenschapsrecht: het Decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 Juli 1996 134 I. Algemeenheden 136 A. Begrippen 136 B. Toepassingsgebied 137 C. Arbeidsrecht 138 II. Verhouding sportbeoefenaar-sportvereniging 138 A. Overeenkomst van lidmaatschap 138 B. Arbeidsovereenkomst 140 III. Waarborgen 140 A. Informatie 140 B. Minderjarige sportbeoefenaar 142 C. Aantasting van rechten zwaardere verplichtingen: nietigheid.. 142. IV. De vrijheidsregeling 143 A. Mogelijkheid van jaarlijkse beeindiging van de lidmaatschapovereenkomst 143 B. Vrij verkeer 143 C. Incidenties op het arbeidsrecht 144 D. Gevolgen: vrije overgang 145 E. Transfervergoeding 146 F. Opleiding 147

1 N II (> I) [) G. Lidgelden 147 H. Concurrentiebeding 147 V. Tuchtrecht 148 VI. Geschillenregeling 149 VII. Handhaving 150 A. Controle 150 B. Administratieve sancties 151 C. Strafrechtelijke aansprakelijkheid 152 D. Inwerkingtreding 153 3. Het Decreet van de Franse Gemeenschap van 26 april 1999 153 I. Begrippen 153 II. Rechten en plichten van sportbeoefenaars 154 III. De overgang 155 IV. De erkenning van sportfederaties 155 4. Internationaal recht: het Verdrag inzake de Rechten van het Kind 156 Besluiten 157 Bijlagen 159 I. Collectieve arbeidsovereenkomsten 159 II. Standpunt van de Europese Commissie, 24 februari 1999... 1 70 III. Statement by Commissioner Monti on football transfers 173 IV. Press Statement on meeting with football leagues: 21 September 2000 1 74 V Letter from FIFA to Commissioner Monti 175 VI. Negotiation Document (FIFA) 1 76 VII. International transfer of players under 1 8 years of age - Protection of minors (FIFA) 179 VIII. The education package 181 IX. Example (FIFA) 185 X. Joint Statement by commissioners Monti, Reding and Diamantopoulou and Presidents of FIFA Blatter and of UEFA Johansson: Brüssels, 14 February 2001 189 XI. Letter from FIFA to Commissioner Monti 1 90 IX

HET STATUUT VAN DE SPORTBEOEFENAAR XII. Letter from Commissioner Monti to FIFA President Blatter... 191 XIII. Outcome of discussions between the Commission and FIFA-UEFA on FIFA. Regulations on international football transfers: Brüssels, 5 March 2001 191 XIV. Communique de presse commune de la FIFA et de la FIFPRO: 31 aoüt 2001 193 XV. Letter from Commissioner Monti to the President of FIFPRO. 194 XVI. Principles for the amendment of FIFA rules regarding international transfers 195 XVII. Klacht SETCA bij de Europese Commissie betreffende de omzendbrief van FIFA - 1997 - Verbod van transfer in de loop van de overeenkomst. Standpunt van de Europese Commissie 203 XVIII. Toespraak van Commissaris Reding - Europees Parlement 13maart2001 218 XIX. FIFA - Statuten - verkorte titeis en hun betekenis 227 XX. Reglement van de FIFA betreffende het statuut en de transfer van spelers 234 XXI. Uitvoeringsreglement bij het reglement betreffende het statuut en de transfer van spelers 247 XXII. Circulaire no 769 2.57 XXIII. Reglement betreffende de activiteiten van de spelersmakelaars.. 279 XXIV. Samenstelling van de Geschillenkamer-FIFA 293 XXV. Wetsvoorstel betreffende het statuut van de betaalde sportbeoefenaar, 30 mei 2000, ingediend door Senator Jean-Marie Dedecker 294 Bibliografie 301 Register 303