Rapportage Samen op pad in Zuid-Limburg Onderzoek verbeterlocaties wandelen en fietsen ANWB-onderzoek Verbeterpunten in Zuid-Limburg wandelen en fietsen Een project met medewerking van: Fietsersbond, provincie Limburg, VVV/Routepunt Zuid, Regionaal Orgaan voor Verkeersveiligheid in Limburg (ROVL) en ANWB vrijwilligers.
Projectleiding: Janique Huijbregts, Regiomanager Zuid ANWB Algemeen Ledenbelang met ondersteuning van ANWB Betrokken (consul: Paul Lommen) ANWB BV. Den Haag juli 2016 2
Inleiding Gemeld Aanleiding gevaar Nederland is een prachtig land om te fietsen en te wandelen. Zuid-Limburg mag terecht benoemd worden als een van de meest aantrekkelijke toeristische regio s van ons land. Hier is bovendien sprake van unieke landschappelijke kwaliteiten voor de recreant. Echter, de laatste jaren constateert de ANWB Opmerking mede naar / aanleiding Advies ANWB van signalen van haar leden een toenemend probleem voor fietsers en wandelaars ten aanzien van het gebruik van paden/wegen in Zuid-Limburg: teveel verschillende gebruikers (wandelaars, fietsers, automobilisten) zitten elkaar in de weg. Sommige wegen / paden zijn namelijk erg geliefd in Zuid-Limburg. Deze worden zowel door recreatief als utilitair verkeer gebruikt. Als de infrastructuur niet ruim bemeten is, kan dat in bepaalde situaties tot problemen leiden, bijvoorbeeld vanwege het snelheidsverschil van (groepen) wielrenners in vergelijking met individuele wandelaars of (groepen) fietsers die een wat rustiger tempo verkiezen. Dit in combinatie met het autoverkeer, waar bijvoorbeeld geen gescheiden fietspaden zijn aangelegd, kan gesteld worden dat dit alles niet ten goede komt aan de beleving van de recreant in Zuid-Limburg en nog belangrijker de verkeersveiligheid van de recreant staat steeds meer op het spel. De ANWB is derhalve in 2015 een pilot project gestart in Zuid-Limburg met de bedoeling een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de recreatieve infrastructuur. De Fietsersbond, de Provincie Limburg, het ROVL en Routepunt Zuid hebben hiertoe hun bijdrage geleverd. Doelstelling a) Fase 1: In kaart brengen van black spots. Dit zijn locaties/trajecten waar de aantrekkelijkheid om te recreëren en de (verkeers)veiligheid van de recreant in het geding is (op bepaalde drukke momenten). Hiervan zal een overzicht worden gepresenteerd. b) Fase 2: Partijen aanzetten om de situatie te verbeteren. Dit kunnen zijn: provincie, gemeenten en overige terrein beherende instanties. Maar dit kunnen ook maatschappelijke organisaties zijn die helpen om andere partijen aan te zetten tot aanpassing van infrastructuur danwel inrichting van wegen/paden zoals Fietsersbond, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of de VVV s. Belangrijkste resultaten uit de inventarisatie / verbeterpunten met name ten aanzien van: Combinatie van wandelaars/fietsers op bepaalde wegtrajecten en/of paden gaat niet samen. Problemen in Zuid-Limburg ten aanzien van 80 km zonder fietspaden. Problemen worden ervaren van oversteken voor fietsers/wandelaars. Verharding (hobbels, gaten, putdeksels, roosters) wordt in verschillende gevallen als storend en verkeersonveilig ervaren. 3
Inleiding Gemeld Projectaanpak gevaar (zomer 2015 zomer 2016) a) Samenwerking gezocht met de Fietsersbond, Provincie Limburg, ROVL en Routepunt Zuid, zowel in het voortraject als tijdens het onderzoek. De Fietsersbond heeft met name ondersteuning geleverd in het verspreiden van de onderzoeksvraag en het inventariseren van verbeterlocaties. b) Methodiek (zogenaamde GEO module) beschikbaar gesteld op anwb.nl waarop verbeterpunten en knelpunten konden worden aangegeven. Aftrap project in zomer 2015. Aandacht via TV/radio/verspreiding ansichtkaarten. c) In december/januari/februari zijn de knelpunten bestudeerd, gefotografeerd en uiteindelijk in april / mei voorzien van toelichting / adviezen van de ANWB. De Fietsersbond Limburg en de Provincie Limburg hebben meegekeken naar de adviezen, maar uiteindelijk is het een advies van de ANWB. Kanttekeningen: Het project is een pilotproject. De lijst van verbeterpunten/knelpunten is geenszins volledig ; slechts een klein deel van de gebruikers is bereikt. De adviezen in de rapportage zijn gebaseerd op een eerste beschouwing van het knelpunt/probleem wat is gemeld. Er ligt geen grondige analyse aan ten grondslag. Sommige knelpunten / verbeterlocaties zijn al in beweging (gemeente /provincie heeft al actie ondernomen). Vervolg in 2016 juli : presentatie pers / overhandiging gedeputeerde E.(Eric) Geurts / contact met gemeenten waar knelpunten zijn gemeld; juli / oktober : aan de slag met de 10 meest gevaarlijke locaties/knelpunten; november / december: terugkoppeling van de resultaten. 4
Valkenburg aan de Geul, Vogelzangweg 1-3, Berg en Terblijt. Wielrenners (of andere snelfietsers) komen met grote snelheid door de bocht (bij restaurant de Brakke Berg ) vanuit de richting Berg en Terblijt. Auto s, uit de richting Geulhem, hebben te weinig zicht op mogelijk aankomend (langzaam) verkeer. Een ononderbroken middenstreep voor en in de bocht realiseren en spiegel herplaatsen voor beter zicht. Valkenburg aan de Geul, Oosterweg, Schaloensvoetpad. Gerendal route knooppunt 58, gevaarlijk voor fietsers i.v.m. loslopende honden. We hebben hier te maken met een veel gebruikt onverhard pad voor fietsers en wandelaars. Er wordt ook veel met loslopende honden gelopen. Zou onderling opgelost moeten kunnen worden. Honden aan de lijn (bebording), fietser langzamer rijden. Eventueel een natuurlijke tussenberm creëren, zodat scheiding van modaliteiten plaatsvindt. 5
Valkenburg aan de Geul, Oosterweg 42. Fietsers en wandelaars hinderen elkaar op pad langs de Geul. Huidige oplossing is niet effectief. We hebben hier te maken met een veel gebruikt onverhard pad voor fietsers en wandelaars. Er wordt ook veel met loslopende honden gelopen. Zou onderling opgelost moeten kunnen worden. Honden aan de lijn (bebording), fietser langzamer rijden. Eventueel een natuurlijke tussenberm creëren, zodat scheiding van modaliteiten plaatsvindt. Valkenburg aan de Geul, Oosterweg 26a. De doorgaande weg door Valkenburg is erg druk met auto's en relatief smal. Voor fietsers is er te weinig ruimte. Erg drukke weg, zeker in het toeristenseizoen. Er zijn geen volwaardige fietsstroken aanwezig. Alleen zogenaamde fietssuggestiestroken, die waarschijnlijk weinig effect hebben. Ondanks dat het de doorgaande weg is, valt het misschien te overwegen om er een snelheidslimiet van 30 km/uur te laten gelden, maar dan moet er ook wat aan de inrichting gebeuren. Dit soort wegen zijn erg lastig omdat ze een beperkte breedte hebben en er wellicht geen rondweg als alternatief te maken is. 6
Valkenburg aan de Geul, Oud Valkenburg, Schin op Geul. Bij de kerk moeten wandelaars, fietsers, vrachtwagens, bussen door een smalle doorgang zonder voetpad of andere uitwijkmogelijkheid. Door een wegversmalling bij de kerk is er een gevaarlijke situatie voor wandelaars en fietsers. Het is een drukke weg die veel gebruikt wordt door groepen wielrenners. De weg is ook erg gestroomlijnd waardoor er naar verhouding snel wordt gereden. Wellicht is het mogelijk door over de hele breedte een andere kleur verharding aan te brengen en het doorgaande karakter eruit te halen. Eventueel kan dit zelfs met een verhoogd plateau (ontwerpsnelheid max. 50 km/u) worden ondersteund. Valkenburg aan de Geul, Veeweg 2, Schin op Geul. Heel veel wielrenners op deze weg (smal fietspad). Graag verbreden! Nabij de Veeweg is het fietspad op de doorgaande weg erg smal, hetgeen regelmatig voor gevaarlijke situaties zorgt omdat hier grote groepen fietsers vanuit Schin op Geul, richting Valkenburg passeren. De stroken zijn geen fietspaden en zelfs geen fietsstroken. Dit worden fietssuggestiestroken genoemd. Effect is discutabel. Door belijning liggen snelheden naar verhouding hoog. Mede omdat hier de overgang is van buiten naar binnen de bebouwde kom. Zeker als hier weinig gelopen wordt, valt te overwegen om het voetpad breder te maken en er een gecombineerd voet/fietspad van te maken of van de fietssuggestiestrook een officiële fietsstrook te maken. 7
Eijsden-Margraten, Banholtergrubbe, Banholt. Diepliggend rooster van regenwaterput aan de kant van het wegdek waar ook gefietst wordt. Waarschuwingsmarkering op wegdek ontbreekt. Putdeksel kan inderdaad hinderlijk zijn. Een markering er omheen helpt voor de korte termijn. Op langere termijn deze potdeksel op het niveau van het wegdek leggen. Gulpen-Wittem, Wittemer Allee. Fietspad ontbreekt. Zeer gevaarlijk! Tussen Wijlre en Wittem is de drukke N595 nogal smal. Er zijn geen fietspaden, fietsers moeten op de rijweg, waar men 80 km/u mag rijden, hetgeen erg gevaarlijk is. Druist in tegen alle richtlijnen van Duurzaam Veilig. Is het onverhard wandelpad naast de weg wellicht om te bouwen tot fietspad? Of: de weg zou een 60 km/u weg moeten worden met een duidelijk gemarkeerde fietsstrook. 8
Gulpen-Wittem, Wittemer Allee 4, Wittem. Hier moeten fietsers, komend van Wahlwiller, een zeer vreemde scherpe bocht maken. Op de foto s is te zien, hoe de bocht wordt afgesneden. Olifantenpaadjes zijn een bewijs van een slechte weg-layout. Advies: olifantenpaadje legaliseren met ordentelijke verharding. Gulpen-Wittem, Holegracht 2, Wijlre. Onoverzichtelijke situatie voor fietsers komend uit Gulpen. Holegracht is wel erg smal. Ook hier erg smalle fietsstroken (wel officiële fietsstroken met fietssymbool, maar veel te smal volgens de richtlijnen). Er is echter weinig aan te doen. De wegbeheerder heeft met markering en vluchtheuvels een en ander redelijk goed geregeld. Althans voor zover mogelijk in deze situatie. 9
Gulpen-Wittem, Landsrade, Aubelsweg. Steil en smal bospad, waar wandelaars en mountainbikers samen gebruik van maken. Hier gaat het om een bospad wat zowel door wandelaars als mountainbikers wordt gebruikt. Deze combinatie is niet aan te bevelen. Een goede oplossing is als beide paden uit elkaar worden getrokken (aanleg nieuw pad in het verlengde van het oude pad en aangeven met borden) om daarmee ongelukken te voorkomen. Gulpen-Wittem, Provinciale weg De Hut De Planck. Aan één zijde van de weg ligt een veel te smal fietspad dat in twee richtingen moet worden gebruikt, ook door bromfietsers en bromscooters. Pad verbreden of aan andere zijde een vrijliggend fietspad creëren. Als aanvullende opmerking: In het donker / schemer is hier slecht zicht (geen verlichting). Wat ook een mogelijkheid is: een 60 km/u weg van maken met officiële fietsstroken. 10
Gulpen-Wittem, Eperweg, Mechelen. Eperweg tussen Mechelen en Epen is levensgevaarlijk voor fietsers en wandelaars. Eperweg tussen Mechelen en Epen was levensgevaarlijk, maar is inmiddels door de wegbeheerder gereconstrueerd. Door de aanleg van vrijliggende fietspaden, met aan één zijde een wandelpad, is de weg weer veilig. Vanuit Epen richting Mechelen kom je binnen de bebouwde kom echter wel weer in een versmalling terecht. Dit kan nog onveilige situaties met zich mee brengen. Eventueel extra bebording als waarschuwing. Nuth, Geitenbeemderweg Gevaarlijk in donker, slecht zichtbaar hek, met zeer nauwe doorgang voor fietsers. Traject maakt onderdeel uit van een fietsroute. Dit duidelijk zichtbare hek staat er al vele jaren om te voorkomen dat het fietspad wordt gebruikt voor illegale activiteiten, zoals drugshandel en prostitutie. Fietsers en wandelaars kunnen het passeren en er is niet echt sprake van een onveilige verkeerssituatie. In het donker wordt hier vrijwel niet meer gefietst. Het enige wat gedaan zou kunnen worden: het hek voorzien van meer kleur (rood/wit) en reflectoren. Er is nu geen belijning en er staat geen waarschuwingsbord. Uit bronnen is vernomen dat hier recentelijk meerdere ongelukken hebben plaats gevonden. 11
Vaals, Randweg. Levensgevaarlijke drukke randweg zonder fietspad. Veel verkeer richting drielandenpunt. Verbetering zeer welkom! Zeer drukke weg zonder fietspaden. Fietspaden zijn absoluut nodig. Daar is voldoende plaats voor. Uit bronnen van de gemeente Vaals zijn er plannen gescheiden fietspaden aan te leggen langs de weg. Vaals, Epenerbaan Veel drukte op verschillende toeristische stromen. Ruiters, mountainbikers, wandelaars, hardlopers en fietsers. Terecht gemeld verbeterpunt; er zijn echter in tussentijd reeds scheidingen voor diverse modaliteiten aangebracht. 12
Simpelveld, Stevensweg, Bocholtz. Veel te smalle fietspaden, aan weerszijden, die zowel door fietsers, bromfietsers als wandelaars worden gebruikt. Fietspaden inderdaad smal. Verbreden is wenselijk, maar lastig omdat de paden dicht op de rijbaan liggen. Kerkrade, Tichelstraat 120 Haanrade. Mooi doorgaand fietspad langs hockeyvelden. Loslopende honden en onduidelijke aansluiting Haanraderweg. Meerdere voetpaden komen uit op het fietspad. Men moet daar goed rekening met elkaar houden. Einde fietspad, aansluiting op Haanraderweg, markeren met haaientanden. 13
Heerlen, Hoensbroek, Laarvoetpad. Gevaarlijk voetpad i.v.m. wielrenners zonder fietsbel Pad wordt door voetgangers en fietsers gebruikt. Men moet hier rekening houden met elkaar. Wellicht witte doorgetrokken streep in lengterichting aanbrengen met symbolen die wandelaars en fietsers scheiden. Voerendaal, Bergseweg. Slecht/gevaarlijk bergaf fietspad. Wegdek van het fietspad is niet slecht (ook niet strak). Omdat de vrij smalle fietspaden tegelverharding hebben, bestaat de neiging om op de rijbaan met asfalt te fietsen. Verder lijkt het geen groot probleem. Advies om belijning op te frissen. 14
Voerendaal, Rijwielpad Terworm. Gevaarlijk chicanehek, onder aan de helling, onverlicht. Situatie is alleen onduidelijk in het donker. Dan wordt er hier nauwelijks gefietst. Schinnen, Doenrade, Provinciale weg. Zeer gevaarlijke oversteek door te hard rijdend verkeer. Fietsers mogen hier niet oversteken van de Maastrichterweg naar de Valderensweg, maar doen het toch. Dit is erg gevaarlijk. Een doorsteek (olifantenpaadje) is ontstaan. Fietsers hebben over het algemeen - een hekel aan omrijden naar ongelijkvloerse aansluiting enkele honderden meters verder. Als wegbeheerder dit wil voorkomen moeten er hekken en/of muurtjes worden geplaatst. 15
Schinnen, Stammen 1, Sweikhuizen. Ondanks verbod, overlast van illegale auto's. Paaltje aan bovenzijde helling zou helpen. Vraag is of het hier illegale auto s betreft. Tractoren mogen er wel inrijden en wellicht ook enkele aanwonenden met een vergunning/ontheffing. In verband met landbouwverkeer eventueel een tractorsluis realiseren. Sittard-Geleen, Sportcentrumlaan 31, Sittard. Zeer gevaarlijk oversteekpunt voor voetgangers naar de Schwienswei. Het is een drukke weg, waarop hard wordt gereden. Creëer hier een veilige situatie voor overstekende voetgangers. 16
Sittard-Geleen, Steingraafpad, Munstergeleen. Door afwatering weg altijd vochtig of modderig en in de winter spekglad bij vorst. Dit is een verhard fietspad en een wandelpad en de wateroverlast komt op meerdere plaatsen achter elkaar voor. Het is een verkavelingsweggetje waar landbouwvoertuigen de diverse percelen kunnen bereiken. Water en slechte afwatering is hinderlijk, maar lijkt geen groot probleem. Alleen als het vriest kan het een gevaarlijke ijsvlakte worden. Er is een alternatieve route voor fietsers door de weide, die niet veel om is. Natuurlijk is asfalteren ook een optie. Echt-Susteren, Waldfeuchterbaan 103-107, Maria-Hoop. Gaten in wegdek, gevaarlijk voor fietser. Geen gaten geconstateerd. Wel ongelijk en hobbelig wegdek. Kan met onderhoud aangepakt worden. 17
Maaseik (B), Maasbrug. Te smalle stoep op Maasbrug tussen Roosteren en Maaseik is gevaarlijk. Betreft de grens tussen Nederland en België. Aanliggende fietspaden zijn inderdaad smal, maar de brug is niet breder. Alleen op te lossen door er een fietsbrug naast te leggen, maar dan moet men ook extra oversteken (voor en na de brug). Beek, Hondsgracht. Door het aanleggen van een nieuw fietspad is er voor de fietser richting Genhout een gevaarlijke situatie ontstaan. Onlogische situatie als men rechtdoor moet. De huidige weginrichting zou ten behoeve van de verkeersveiligheid moeten worden aangepast. 18
Beek, Hoogkuil / Cruisboomveld. Oversteek van en naar Cruisboomveld is gevaarlijk vanwege de brede oversteek zonder vluchtheuvel, hoge snelheid en bocht Hoogkuil. Oversteek is inderdaad lang. Verkeer van Europaweg zou 60 km/u moeten rijden. Weg heeft echter alle kenmerken van een 80km/u weg. Indien hier veel overgestoken wordt is er een middenberm of vluchtheuvel waar men kan stoppen wenselijk. Beek, Schimmerterweg. Er wordt hard gereden op deze 80 km/u-weg en er is geen fietsstrook. Maximumsnelheid van 60 km/u zou beter zijn. Fietsers op de rijweg, waar men 80 km/u mag rijden, druist in tegen alle richtlijnen van Duurzaam Veilig. Vrijliggende fietspaden aanleggen. Nu verwachten automobilisten geen fietsers; op een weg met maximumsnelheid van 60 km/u wel. Eventueel een fietsstrook maken om meer aandacht op eventuele fietsers te vestigen. 19
Beek, Schimmerterweg (ander traject dan het vorige punt) Schimmerterweg is een 80 km/u-weg zonder fietspad. Fietsers op de rijweg, waar men 80 km/u mag rijden, druist in tegen alle richtlijnen van Duurzaam Veilig. Vrijliggende fietspaden aanleggen. Nu verwachten automobilisten geen fietsers; op een weg met een maximumsnelheid van 60 km/u wel. Eventueel een fietsstrook maken om meer aandacht op eventuele fietsers te vestigen. Beek, Kekelenpad. Geen vloeiende bocht voor fietsers die ter plekke in volle vaart de berg af komen rijden. Bocht van fietspad naar Maastrichterlaan zou inderdaad wat soepeler mogen. Het wegtraject is nu onnodig hinderlijk en gevaarlijk. 20
Meerssen, Cruijsboomstraat 47, Geulle. Oversteek vanuit de Hussenbergstraat over de Cruijsboomstraat naar de Heirweg is onoverzichtelijk. Dit is een schoolroute. Zeer terechte opmerking, zie fietser op de foto. Situatie veiliger maken met nieuwe inrichting/bebording. Meerssen, Nieuwe Vliekerweg, Ulestraten. Zeer onlogische en genegeerde, dus gevaarlijke, oversteekconstructie voor fietsers. Fietsers nemen de kortste weg en dat is bij deze verkeerssituatie zeer gevaarlijk. Er zit geen duidelijke structuur in de inrichting en verwijzingen op het wegdek. In deze situatie moet opnieuw bekeken worden wat de meest veilige inrichting moet zijn. Tevens moeten de aanduidingen op het wegdek worden aangepast. 21
Meerssen, Stationsstraat 40. Massaal genegeerd overbodig verkeerslicht voor fietsers bij uitrit parkeerplaats. Het verkeerslicht voor fietsers kan hier vervallen. Eventueel een drempel voor auto s realiseren. Nuth, Heufkensveldweg 1, Schimmert. Er wordt (te) hard gereden op deze 80 km/u-weg en er is geen fietsstrook. Maximumsnelheid van 60 km/u zou veiliger zijn. Fietsers op de rijweg, waar men 80 km/u mag rijden, druist in tegen alle richtlijnen van Duurzaam Veilig. Vrijliggende fietspaden aanleggen. Of 60 km/u met fietsstroken aanleggen. 22
Maastricht, Kennedybrug. Gevaarlijke afvoerroosters in fietspad ter hoogte van WML-gebouw (Waterleiding Maatschappij Limburg). Situatie bestaat al jaren. Afvoerroosters zijn hinderlijk voor fietsers. Het is beter om ze in het wegdek te leggen. In de melding lijkt de discussie aangezwengeld te worden van: weghalen of niet. Echter, roosters zijn wel nodig, maar kunnen beter berijdbaar worden gemaakt. Maastricht, Limburglaan. Vluchtheuvel Bolivardomein, reparatie rood fietspad met zwart asfalt levert gevaar op bij nat weer en bij avond. Al meerdere malen gemeld. Reparatie fietspad met zwart/rood asfalt is niet aan te raden. Stroefheid wegdek zou hetzelfde moeten zijn. Het ziet er niet fraai uit. De vluchtheuvel van klinkers valt bij slechte weersomstandigheden slecht op. Die zou beter zichtbaar gemaakt moeten worden. 23
Maastricht, Reinier Nafzgerstraat 26. Zeer gevaarlijke oversteken voor fietsers die achterom moeten kijken voor afslaand verkeer. Aansluitingen lijken goed vormgegeven maar volgens bronnen zijn meerdere fietsoversteken richting de Kennedybrug niet optimaal. Valkenburg aan de Geul, rotonde De Valkenberg. Zeer onoverzichtelijke rotonde voor fietsers. Fietspaden niet rood gemaakt en moeilijk te onderscheiden van de andere wegvakken. Ons inziens zijn de fietspaden redelijk duidelijk aangegeven en er is daar geen sprake van een onveilige verkeerssituatie. 24
Bijlage 1. 25
Bijlage 2. 26
Bijlage 2. 27