Dementie in Beweging Vanuit Fysiotherapeutisch perspectief Louis Hollander; verpleeghuisfysiotherapeut en docent bij Saxion Hogescholen Enschede
Opwarmoefening Hoe verliep het kontakt? 1e tactiele kontakt? Waar? Hoe? Oogkontakt wederzijds? Beleving? 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 2
in beweging komen Het magische moment Opstaan is best ingewikkeld Relationele aspecten : kontakt maken : RUIMTE : Open houding, lijntje leggen, wederzijds oogkontakt, glimlach, klein maken, AANRAKEN: Open handen, volle handen, omvattend steungeven TIJD : TIMING : Regie bij de patient, TEMPO en toch kost t niet veel tijd! Technische aspecten : Regel van 4: voeten naar achter, handen op de leuning, puntje vd stoel, romp naar voren. Faciliteren, guiding: de regie blijft bij de patient! Autonomie versus Beschermende maatregelen 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 3
Dhr. Hummel Hou rekening met impulsiviteit, onvoorspelbaarheid. Reageer dan snel, schakel om: Jij past je aan aan de patient in plaats van andersom. Alles komt in beweging: Allereerst het lichaam, het brein wordt actief het gesprek komt op gang, herinneringen komen op, emoties komen soms los de darmen komen in beweging,.. Herinneringen, of flarden van herinneringen komen omhoog De multizintuiglijke ervaring van buiten lopen Bewegen is beleven 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 4
Lopen begeleiden : steunen, sturen, stimuleren, guiding, faciliteren Goed voorbereiden, afstand vooraf inschatten, stoel klaarzetten of rolstoel erachter (extra hulpverlener) Uitnodigen ipv dwingen, geef maximale regie aan de patiënt en help alleen daar waar nodig is. Wees wel alert op onverwachte wendingen, soms letterlijk: andere richtingen, of verder lopen dan gepland, plotsklaps gaan zitten, weglopen, RITME : 1,2 in de maat; ritme stimuleert, structureerd, verduidelijkt, het is voorspelbaar en daardoor veilig. MOTORISCHE EMPATHIE = ook belevingsgericht! Open handen: Hoe hou je vast? Enkele varianten: Wat het beste werkt verschilt van patient tot patient. Achterwaarts lopend begeleiden: wederzijds oogkontakt+, wel oppassen! Embraced lopen, omvattend steunen geeft veel veiligheid en geborgenheid. Schaatsershouding; soms practisch als beide handen steun zoeken. Gearmde echtparengang; vertrouwd en veilig Hand in hand-adolescentengang: ook vertrouwd en veilig. Facilitatievormen om steunfase of zwaaifase te stimuleren of romprotatie/armzwaai te verbeteren: overleggen met de behandelend Fysiotherapeut. Soms is de dementerende initiatiefloos en dan moet je wel het voortouw nemen; licht sturend begeleiden (bv rollator iets vooruit trekken of een licht duwtje tussen de schouderbladen) Loop 23-6-2015 soms eens een stukje door Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 5
Dhr. Hummel na zijn ziekbed Motoriek kan intern (dmv een intentie/gedachte) geinitieerd worden maar ook extern getriggerd door een cue, een externe prikkel, een geluid, een beeld, een geur. Er zijn dus verschillende wegen die tot motoriek kunnen leiden. De kunst is om de juiste weg te vinden. 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 6
Ga op zoek naar verborgen deurtjes van Motoriek Andere voorbeelden? - Breien - Bladeren vegen - Tuinieren - Zwemmen - www,alzheimernederland.nl: - 50 tips om in beweging te blijven bij dementie : http://www.alzheimernederland.nl/nieuws/onderzoek/2014/maart/50-tipsbewegen.aspx - 100 beweegactiviteiten: bij dementie: http://www.alzheimer- nederland.nl/nieuws/onderzoek/2013/december/100- activiteiten-voor-mensen-met-dementie.aspx 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 7
Met dank aan : Mw. H., de dame die door de stofzuiger toch bleek te kunnen lopen ( en hoe?), zij maakte mij duidelijk dat ik altijd op zoek moet gaan naar verborgen motoriek. Dhr. H., vanwege zijn verbazing, plezier en trots toen hij na lange tijd weer in de benen kwam. Hij geeft mij de voldoening en motivatie voor de soms best lastige klus om tegen de stroom in te roeien. Mw. G., door haar impulsieve gedrag maakte ze mij ook een beetje losser Leon Buiting, st. theateratelier Wiezowozo; vandaag gastacteur Minke de Jong en Anja Welhuis; st. theateratelier Wiezowozo in wakker worden 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 8
Bedankt voor Uw aandacht 23-6-2015 Dementie,PDL,Palliatieve zorg Louis Hollander 9