Verslag vergadering opiniekamer 2012/11323 Opiniekamer: Cluster Samenleving Vergaderdatum: 10 april 2012 Plaats: raadzaal, Stadhuis Tijd: 20.00 tot 21.25 uur Voorzitter: de heer H.C.V. Veldhuijsen Raadsgriffier: de heer J.A.M. Kleene Telefoonnummer: 030-6861797 Notulist: mevrouw J. Jackl (MKW) Aanwezig: Tevens aanwezig: de heer P.J. Bekker (D66) mevrouw I. Blom (ChristenUnie) mevrouw C.C.J.M. Cornelisse (CDA) de heer B.W. van der Horst (VVD) de heer J. Huizinga (DUS IJsselstein) de heer C. Lemstra (PvdA) de heer R.J. Leutscher (LDIJ) mevrouw A.T. de Neijs-van Rossum (PvdA) mevrouw A.M.P.M van Noort-van der Lugt (VVD) de heer J.J. Pel (D66) de heer R.J. Rehatta (GroenLinks) de heer J.N.M. van Well (SP) de heer J.H. Verhagen (CDA) wethouder M.J.T.G van Beukering-Huijbregts wethouder M.G.M. de Jong mevrouw E. van Kouwen (beleidsmedewerker Wmo) mevrouw Gijssen (Reinaerde) de heer A.S. van der Werf (AxionContinu) mevrouw Speksnijder (Stichting Beschermd Wonen Utrecht) 1. Inventarisatie thema's en sprekersplein en bepalen orde van dienst De voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom. Bericht van verhindering is ontvangen van wethouders De Vries en Cremer. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2. Ingekomen stukken De heer Huizinga vraagt of stuk nummer 2 het door hem gevraagde plan van aanpak voor de jeugdzorg is of dat de raad nog een ander stuk tegemoet kan zien. Wethouder Van Beukering antwoordt dat er voor de jeugdzorg meer gedetailleerde informatie voor de raad beschikbaar komt. De heer Leutscher complimenteert de ambtelijke organisatie met het plan tevredenheidsonderzoek schuldhulpverlening. Mevrouw Cornelissen vraagt of de drie onderwerpen die in stuk nummer 2 worden behandeld, ook nog apart aan de orde zullen komen. 1
Wethouder Van Beukering licht toe dat uitgebreider op de jeugdzorg zal worden teruggekomen omdat het traject langer gaat duren. Vanavond komt de eerste verkenning over de transitie van de Awbz aan de orde. De brief probeert vooral aan te geven welke relatie de drie decentralisaties met elkaar hebben. Mevrouw Van Noord wil stuk nummer 2 graag agenderen voor de volgende cluster. De overige ingekomen stukken worden conform voorstel afgehandeld. 3. Presentatie inzake decentralisatie Awbz De voorzitter deelt mee dat wethouder Beukering een korte inleiding zal houden. Wethouder Van Beukering wil de raad al in een heel vroeg stadium meenemen in het traject van de decentralisatie van de Awbz naar de WMO. Het is een zeer complex dossier. Het college heeft drie maatschappelijke partners gevraagd om een presentatie te geven over de cliëntgroepen die zij begeleiden en wat het gaat betekenen als deze overgaat naar de gemeente. De raad zal worden gevraagd op welke punten aanvullende informatie nodig is om tot besluitvorming te komen. Het is een ingrijpende operatie en voor de gemeente een compleet nieuwe materie. Er is weinig tijd want per 1 januari 2013 gaan de cliënten over. De Tweede Kamer spreekt deze week over het wetsvoorstel. Mevrouw Van Noord heeft liever dat een en ander zorgvuldig verloopt dan dat het snel gaat. Men moet zich niet onder druk gezet voelen. Mevrouw Van Kouwen geeft aan de hand van een presentatie aan wat er voor de gemeente per 1 januari 2013 gaat veranderen. De hand-out van de presentatie is aan dit verslag gehecht. Het adviesbureau dat de gegevens aanlevert, stelt een boekje samen dat aan alle raadsleden zal worden toegestuurd. Mevrouw Boom geeft een presentatie over Reinaerde, die al veertig jaar diep geworteld is in de IJsselsteinse gemeenschap. Er zijn aparte woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking en met een matige verstandelijke beperking en voor mensen die behoefte hebben aan structuur. NewLimits biedt actieve ondersteuning en Meridiaan biedt directe begeleiding. Reinaerde richt zich ook op de verzorging, de begeleiding en de ontwikkelingsstimulering van kinderen, jongeren en volwassenen met een ontwikkelingsachterstand. Er is zorg voor thuiswonende mensen en voor mensen die zelfstandig wonen. Ook houdt Reinaerde zich bezig met jeugdzorg. Cliënten worden gestimuleerd om zo veel mogelijk te werken naar hun eigen vermogen of om vrijwilligerswerk te doen. Zo werken cliënten bij de hockeyclub, in de jachthaven en in de groenvoorziening. Het wordt belangrijk gevonden dat cliënten zo veel mogelijk meedoen in de samenleving. Het regisseren van dagbegeleiding wordt na 1 januari 2013 de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Het is daarom belangrijk dat Reinaerde en de gemeente elkaar goed leren kennen. De heer Van der Werf geeft namens AxionContinu, Stichting Pulse en Woonzorgcentrum Ewoud een presentatie over mensen met een psychogeriatrisch probleem. Bij dementie kan een onderscheid gemaakt worden tussen vasculaire dementie en ziekte van Alzheimer. Ook komt de combinatie van dementie en een psychiatrische stoornis voor. Patiënten met de ziekte van Korsakov vallen ook onder de doelgroep. De coördinatie tussen het lichaam en de hersenen raakt in verval. Eerst wordt het kortetermijngeheugen slecht en daarna wordt het langetermijngeheugen uitgewist. Dementie is een indringend en ingrijpend proces voor degene die het overkomt, maar ook voor de naasten. In IJsselstein is ketenzorg dementie georganiseerd door een aantal samenwerkende partijen. De ketenzorg richt zich met name op de patiënt in de thuissituatie. Het mobiel geriatrisch team, de spil van het samenwerkingsverband, bestaat uit een verpleeghuisarts, een psycholoog en een casemanager. Kenmerkend voor de werkwijze is vroegsignalering. Hoe eerder duidelijk is dat sprake is van dementie des te beter de begeleiding en de ondersteuning kan zijn. De diagnostiek is essentieel omdat dan andere oorzaken voor dementiele beelden, zoals suikerziekte, kunnen worden uitgesloten. De langdurige trajectbegeleiding wordt gaandeweg intensiever en verschuift van het ondersteunen van de cliënt naar het ondersteunen van de mantelzorg. Aan het huiskamerproject in de Sterrenwacht nemen ongeveer 25 mensen deel. De Meikers in Ewoud biedt 15 plaatsen voor mensen die daar in aanleunwoningen wonen. Hieraan nemen ongeveer 30 mensen per week deel. Van de dagbehandeling Isselhof maken ongeveer 48 mensen per week gebruik. Het gaat om 1 tot 4 dagen per week, ook op zaterdag. 2
Respijtzorg is een kortdurende opname om de mantelzorg te ontlasten en duurt maximaal 7 dagen. Gedurende het dementieproces vindt het steeds frequenter plaats, bijvoorbeeld 4 of 5 keer per jaar. Als de nieuwbouw van Isselwaerde gereed is, is er de mogelijkheid voor een crisisopname zodat bij ontsporing meteen kan worden ingegrepen. Ongeveer 40 procent van het bewonersbestand van Ewoud en Mariënstein valt in de categorie ZZP4, dat wil zeggen dementie in een redelijk vergevorderd stadium. De demografische ontwikkeling tussen 2015 en 2030 wordt kort uiteengezet. Het plafond van de intramurale capaciteit is bereikt. De omvangrijke problematiek die ontstaat door de toename van het aantal thuiswonende dementerenden kan als volgt het hoofd worden geboden. Dementerenden moeten in de eigen wijk worden ondersteund: omarmd door de directe buren en vrienden. Van domotica moet waarschijnlijk niet te veel worden verwacht maar communicatietechnologie biedt wel mogelijkheden. Met GPS-apparatuur kunnen dwalende mensen in de wijk worden gevolgd en getraceerd. Ook zal er meer trajectbegeleiding en meer ondersteuning in de thuissituatie moeten gaan plaatsvinden. De mantelzorg moet leren om te gaan met dementerenden, want dat is een ware kunst. De hand-out van de presentatie wordt rondgedeeld. De voorzitter geeft het woord aan mevrouw Speksnijder. Mevrouw Speksnijder spreekt namens SBWU die op 19 verschillende locaties is gevestigd. Sinds een jaar is er ook een locatie in IJsselstein. Het uitgangspunt is dat mensen zo volwaardig mogelijk moeten kunnen deelnemen aan de maatschappij. Samen met de cliënt en zijn omgeving wordt een plan opgesteld. De cliënten hebben vaak een combinatie van psychiatrische en verslavingsproblemen. Het gaat vooral om ondersteunen en stimuleren. De eigen regie van de cliënt speelt een grote rol. Mevrouw Van der Hoge is moeder van een cliënt. Haar zoon is geboren in 1972 en ging in zijn pubertijd steeds extremer en onbegrijpelijker gedrag vertonen. Uiteindelijk is hij in 1990 opgenomen en is geconstateerd dat hij schizofrenie heeft. Hij rouwt om zijn verloren toekomst, wil zelfstandig wonen maar dat lukt niet. Dankzij de gespecialiseerde zorg van SBWU lukt het wel. Iedere zes weken vindt een evaluerend gesprek plaats met de instanties en de ouders. Het zou nog mooier zijn als er voor hem een woonvorm zou zijn waarbij de ouders het hulp verlenen los kunnen laten. De heer Schalkwijk is cliënt bij SBWU en woont samen met zijn vriendin. Door de hulp van de SBWU kunnen zij zelfstandig samenwonen. Bij calamiteiten is er een goede ondersteuning, bijvoorbeeld als er problemen zijn met medicatie. Er staat altijd iemand klaar. Het zou heel erg zijn als dat weg zou vallen. De voorzitter geeft gelegenheid tot het stellen van vragen. De heer Verhagen vraagt mevrouw Van Kouwen of er in de toekomst sprake zal zijn van een scherpere indicatiestelling. De heer Bekker deelt de zorgen van AxionContinu over de demografische ontwikkeling. Hoe kan de gemeente inspelen op de toename van het aantal dementerenden? De heer Leutscher vraagt aan de heer Van der Werf om het aantal van 102 plaatsen van de intramurale capaciteit in het staatje op pagina 3 toe te lichten. Waarom blijft dat aantal gelijk? De heer Rehatta vraagt zich af of de gemeente het gaat redden en sluit zich aan bij de heer Leutscher. Mevrouw Blom dankt de sprekers voor het vertellen van hun persoonlijke verhaal. Zij maakt zich ernstige zorgen over de transitie van de jeugdzorg. De wethouder wordt verzocht toe te lichten hoe de zorg wordt ingekocht. Wie bepaalt dat zorg klaar is? Worden cliënten verplicht om naar een bepaalde zorgaanbieder te gaan en zo ja, gaat dat dan ten koste van de kwaliteit? Het gaat om de grote, overkoepelende vragen. De heer Van Well houdt zijn hart vast voor de toekomst. Kan er in de regio worden samengewerkt of is het elders nog erger dan in IJsselstein? De wethouder wordt gevraagd welke bedragen beschikbaar zijn voor de hulpverlening en welke keuzes er gemaakt moeten gaan worden. 3
De heer Huizinga vraagt de wethouder naar de gevolgen voor het vervoer van mensen die daarvan afhankelijk zijn. Mevrouw Van Noord onderscheidt drie invalshoeken: inzicht over wat er al is, over wat de gemeente te wachten staat en over wat de gemeente wenst. Zij vraagt de wethouder hoe deze drie componenten, in de plannen die zij voor ogen heeft, gaan samenkomen. Mevrouw De Neijs vraagt de heer Schalkwijk en mevrouw Van der Hove wat de nieuwe wet betekent voor de cliënten en voor henzelf. Aan mevrouw Van Kouwen wordt gevraagd waarom de gemeente heeft gekozen voor Agis. Wat is het belang van Agis bij het indiceren? Hoe wordt de medische privacy van de cliënten gewaarborgd tijdens het proces van overheveling? Aan de heer Van der Werf wordt gevraagd of er nu al een tekort is op het gebied van de mogelijkheden om mantelzorgers te ontlasten of dat dat pas na verloop van tijd gaat ontstaan. De heer Lemstra stelt vast dat de WMO een open einde regeling is en vraagt de wethouder welke financiële consequentie het overschrijden van de begroting heeft. Aan de heer Van der Werf wordt gevraagd waarom hij meer zorg met minder middelen een uitdaging vindt. Vroeger noemde men dat gewoon een probleem. Hoe denkt de heer Van der Werf dat te gaan doen en welke consequenties kan dat hebben voor de kwaliteit van de zorg? Mevrouw Van der Hoge weet nog niet wat gevolgen van de nieuwe wet voor haar zoon zullen zijn. Hij heeft een Wajong uitkering en een ZZP5. Hij kan dus maar op het nippertje zelfstandig wonen. Een aantal cliënten wordt nu in Utrecht behandeld maar wil graag terug naar IJsselstein. Als dat te zijner tijd mogelijk wordt gemaakt, is ook het probleem van het vervoer voor een deel opgelost. De heer Van der Werf beantwoordt de vragen als volgt. - In IJsselstein neemt het aantal ouderen toe maar in de regio vindt een daling plaats. In Utrecht daalt daarom het aantal plaatsen al. De regio biedt dus geen soelaas. - Isselwaerde heeft 102 erkende psychogeriatrische bedden. Ewoud en Mariënstein hebben 180 tot 200 verzorgingshuisplaatsen. Het CIZ heeft de laatste jaren streng geherindiceerd en dat betekent dat vanaf 2013 mensen met ZZP1 en ZZP2 thuis moeten blijven. Voor de gemeente betekent dat een toename van WMO HH2. Het beleid in Den Haag is erop gericht om ook ZZP3 en wellicht ZZP4 over te hevelen naar de thuissituatie. Dat wordt een ramp. Een deel van de capaciteit van de verzorgingshuizen wordt wellicht toegevoegd aan de 102 pg bedden maar het beleidskader vanuit Den Haag is hierover zeer diffuus. Spreker gaat er voorzichtigheidshalve van uit dat het aantal pg bedden gelijk blijft. - Het beleid van het zorgkantoor en van Zorgverzekeraar Nederland is klip en klaar. Isselwaerde krijgt 30 nieuwe bedden, mits het lukt om voor 1 juli 2012 dat aantal nieuwe bewoners op te nemen. Als dat niet lukt, krijgt Isselwaerde in 2013 geen geld voor de bewoners die na 1 juli 2012 zijn opgenomen. Dat is het gevolg van de schrikbarende toename van het omzetten van verzorghuisbedden naar verpleeghuisbedden. De overheid wil daar paal en perk aan stellen. De heer Leutscher begrijpt dat IJsselstein de komende jaren een probleem heeft als de heer Van der Werf er niet in slaagt die 30 bewoners binnen te halen. De heer Van der Werf zal dan een juridische procedure beginnen tegen de zorgkantoren. Het is niet de vraag of de gemeente en de andere partijen het zullen redden; zij zullen het met elkaar moeten redden. De budgetreductie bedraagt minimaal 5 procent. Er zullen in de thuissituaties meer crises ontstaan maar het verruimen van het aantal crisisbedden zal moeilijk zijn. Met zijn allen willen we iedereen zo lang mogelijk thuis houden. Het CIZ heeft de indicatiecriteria al flink aangescherpt. De heer Van Well verzoekt de wethouder in haar plannen de thuissituatie goed te beschrijven. De heer Van der Werf vervolgt zijn betoog. Het bedrag van de collectieve middelen dat beschikbaar is voor deze doelgroep, is niet hoog genoeg meer en dat betekent dat men zelf moet gaan betalen. Het is de vraag hoe de gemeente daarmee omgaat. Wordt er sprake van een vermogenstoets of van eigen bijdragen? Dit leidt tot een verdere tweedeling en uiteindelijk zal er ook aan de kwaliteit worden getornd. Spreker werkt zes jaar bij Isselwaerde; het aantal personeelsleden van zijn afdeling is gedaald van 27 fte naar 21 fte. 4
De voorzitter stelt voor dat de wethouder de nog openstaande vragen schriftelijk beantwoord. Als de antwoorden zijn ontvangen, kan de raad zich uitspreken over de vraag van de wethouder welke aanvullende informatie nog nodig is. Wethouder Van Beukering benadrukt dat het college hier ook niet op zit te wachten. Ook het college maakt zich grote zorgen. De antwoorden op de gestelde vragen zijn nog niet allemaal bekend. Het college wil, samen met de raad en de maatschappelijk partners, van gedachten wisselen over de vraag hoe dit op de beste manier ingestoken kan worden. Daarom is nogmaals de vraag: wat wil de raad? Is er behoefte aan een themabijeenkomst? Wil de raad met de maatschappelijke partners van gedachten wisselen? Het moet met minder middelen en daarbij hebben alle partijen elkaar nodig. In gezamenlijkheid moeten de antwoorden op de vragen worden gevonden. Het gaat om mensen, die een beroep doen op een bepaalde vorm van begeleiding. De voorzitter dankt de sprekers voor hun bijdrage. 4. Vaststelling verslag Cluster Samenleving d.d. 13 maart 2012 Tekstueel De volgende aanvullingen zijn bij de griffie binnengekomen. - Toevoegen bij aanwezigen: de heer D.R. Brand (VVD) - De heer J.A. Lappee PvdA wijzigen in: de heer J.A. Lappee (GroenLinks) - De heer Van Kleef (VIIJ) wijzigen in: de heer Van Kleef (VIHIJ) - De heer Boom (schoolbestuur) wijzigen in: de heer Booms (stichting Robijn) - De heer Bekkers (stichting Robijn) wijzigen in: de heer Bekker (Stichting Lek en IJssel) - Pagina 15, laatste paragraaf: de voorzitter heeft bedoeld te zeggen dat de stukken tijdig moeten worden aangeleverd om het een clustervergadering op te kunnen schuiven. Met inachtneming van de genoemde wijzigingen wordt het verslag vastgesteld. 5. Aandachtspuntenlijst van maart 2012 Het lijkt de heer Van Well verstandig om bij punt 5 een datum te noemen. Wethouder Van Beukering wist dat de brief van maart 2012, stuknummer 2012/06365, onderweg was en dacht dat de daarin verstrekte informatie afdoende zou zijn. Bij agendapunt 2 is zojuist besloten dat de brief voor de volgende cluster zal worden geagendeerd. De heer Van Well geeft aan dat punt 5 dan kan vervallen. De voorzitter stelt vast dat punt 5 wordt afgevoerd. Verder zijn er geen mededelingen of wijzigingen. 6. Terugkoppeling Verbonden partijen - GGD Midden Nederland - Stichting Openbaar Basisonderwijs Nieuwegein en IJsselstein - Streekarchief Rijnstreek/Lopikerwaard - Werkvoorzieningsschap Pauw-bedrijven De voorzitter constateert dat er geen mededelingen zijn. 7. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 21.25 uur. 5