Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)
Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing in de gebouwde omgeving - Utiliteitsbouw 2
Introductie Stefan van Heumen onderzoeker / technisch consultant TNO Expertisegroep: Dutch Centre for Health Assets (DuCHA), Utrecht Jaarprogramma VWS: Duurzaamheid en energiebesparing in de zorg Thema: Gebouwde Omgeving Innovatiegebied: Duurzaam Bouwen Propositie: Energie Gebouwde Omgeving 3
inhoud 1. Introductie 2. Inleiding 3. Bestaande voorraad 4. Energiegebruik en maatregelen 5. Wet- en regelgeving 6. Ambities en innovatie 7. Nieuwe aanpakken 8. Tenslotte
Duurzaamheid in de zorg
Kostenbesparing
Goed binnenklimaat en veiligheid
Goed binnenklimaat en veiligheid
Omvang van de voorraad BVO (x 10 6 m²) tot 1960 Ziekenhuizen 7,2 17% 22% 31% 17% 8% 5% Verpleeghuizen 7,1 4% 15% 28% 15% 22% 16% Verzorgingshuizen 7,0 9% 18% 24% 22% 21% 6% GHZ/GGZ/Jeugdzorg 8,0 12% 8% 21% 18% 24% 17% Totaal 29,3 Bouwjaarklasse (op basis van m²) 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 vanaf 2000
Wijziging financieringsstelsel zorg Van vergoeding kapitaallasten op basis van nacalculatie vergunde bouw naar prestatiebekostiging met integrale tarieven per ZZP of DBC/DOT. CARE: Overgangsperiode 2012-2018: stapsgewijze opbouw vergoeding kapitaallasten op basis van een NHC naar volledig integraal tarief in 2018. CURE: garantieregeling kapitaallasten 2011-2016. Van vergoeding energielasten op basis van historisch energiegebruik naar prestatiebekostiging met integrale tarieven per ZZP of DBC/DOT. Hiervoor geen overgangsperiode: energiekosten sinds 2010 integraal onderdeel van de tarieven.
Consequenties voor de bedrijfsvoering Van maximalisatie naar optimalisatie van bouwplannen. Doelmatigheid van investeringen nog belangrijker. Renderende exploitatie wordt belangrijker > sturen op TCO. Investeren in energiebesparing loont: besparing = handen aan het bed.
Energiebesparing = kostenbesparing slechts 1 tot 2% van de totale exploitatiekosten Jaarlijkse energielasten gemiddelde care-instelling: 21, - per m² bvo (gas en elektra) Ontwikkeling energieprijzen: Prijsindex (2005=100) 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Producentenprijs energie totaal Bron: CBS, 2011 * = voorlopig cijfer
Energiegebruik in de zorg Komt grofweg overeen met het energiegebruik van 600.000 huishoudens
Trias energetica
Energiegebruik V&V en GGZ 1.360 MJ/m2 per jaar 12% Ziekenhuizen 1.900 MJ/m2 per jaar 26% 42% 30% 53% 21% 5% 11% Verw arming en koeling Ventilatie+luchtbehandeling Verlichting Overig
Verpleging en verzorging: verlichtingsmaatregelen n=209
Verpleging en verzorging: isolatiemaatregelen
Energiegebruik en besparingspotentieel Berekend besparingspotentieel is ruim 20%
Maatregelen Gebouw: Oriëntatie Gebouwvorm Kwaliteit van de schil isolatiewaarde, raamopeningen Installaties: verlichting verwarming, koeling, ventilatie warm tapwater duurzame energie Apparaten: keuken, koeling, ict, medische apparaten Organisatie: energiezorg, gedrag www.energiebesparingindezorg.nl www.slimmeenergie.nl
Stand van zaken in de verpleging en verzorging 90% van de instellingen voldoet niet aan de wetgeving 80% van de instellingen heeft een slecht ingeregelde installatie 50% van de instellingen kent het eigen energieverbruik niet..% van de fm geeft aan energiebesparing belangrijk te vinden Motivatie 5 actieve zorginstellingen Kosten efficiency en maatschappelijk verantwoord ondernemen Bewustzijn over toenemende energielasten en besparingsmogelijkheden Persoonlijke gedrevenheid, interesse en kennis
Wet- en regelgeving nieuwbouw: EPC Energie Prestatie Coëfficiënt Woningbouw: 0,6 Utiliteitsbouw: gezondheidszorgfunctie klinisch: 2,6 gezondheidszorgfunctie niet klinisch: 1,0 volgende aanscherping EPC per 2015 2020 energieneutraal Europese Wetgeving (EPBD) 21
Wet- en regelgeving: Energielabel Energiecertificering voor gebouwen Geeft tevens aanbevelingen voor energiebesparende maatregelen Verplicht bij verkoop of verhuur Woningen: 25% gelabeld Utiliteitsbouw: 30% gelabeld 22
EPBD Recast Invoeren EPG (norm voor nieuwbouw en renovatie) Bij grootschalige renovatie ook kostenoptimale energieprestatie-eisen voor gebouw In 2020 (bijna-)energieneutrale gebouwen Rijksoverheid al in 2018 Haalbaarheidsonderzoeken duurzame energie Per maatregel op het energielabel kosten en baten aangeven Grens van publieke gebouwen wordt aangescherpt nu >1000m 2, in 2012 > 500m 2, in 2015 > 250m 2 Rapportageverplichting en kwaliteitsborgingsysteem bij de installatiekeuringen (verwarming en airco s) Invoeren van sancties 23
Wet- en regelgeving: Bestaande bouw artikel 2.15 Activiteitenbesluit: ondernemers met een jaarlijks verbruik van meer dan 50 000 kwh elektriciteit of 25 000 m3 gas zijn verplicht energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder uit te voeren 24
Innovatiebenadering A C F G EPC in bouwbesluit Groenregeling
Nieuwe aanpakken Levensduur benadering, LCC, TCO Cradle to Cradle Slim Onderhoud, duurzaam meerjarenonderhoudsplan (DMOP) Prestatiecontracten, geïntegreerde contracten, DBFMO Energy Service Companies (ESCO s) 26
Tenslotte Bedankt voor uw aandacht! 27