Energieprestatie. De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Energieprestatie. De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving"

Transcriptie

1 Energieprestatie De aanscherping van de Energieprestatieeis in de gebouwde omgeving 1

2 Even voorstellen: Ron van der Aa (projectmanager bij NEN) Wie bent u? Context 2

3 Inhoud van deze presentatie Algemeen: Wat doet NEN / wat is normalisatie? (1) Energieprestatie in Nederland (2) Wat is Energie Prestatie van Gebouwen? / EPG (3) Wat betekent dit voor u? (4) Jaarcongres KIVI NIRIA

4 Doel van deze presentatie Inzicht in wat Energieprestatie van Gebouwen inhoudt. Inzicht in toepassing in Nederland. Inzicht in NEN Inzicht in wat Energieprestatie voor u kan betekenen. Jaarcongres KIVI NIRIA

5 Stelling De energiebesparing in de gebouwde omgeving had nooit zoveel effect gehad als de Energieprestatie coefficient niet in de bouwregelgeving was vastgelegd. Jaarcongres KIVI NIRIA

6 Wat doet NEN / wat is normalisatie? Jaarcongres KIVI NIRIA

7 NEN en normalisatie (1) Nederlands Normalisatie-instituut; Sinds 1916; Onafhankelijke stichting; Samenwerkend, onpartijdig, toegankelijk. Jaarcongres KIVI NIRIA

8 NEN en normalisatie (2) Norm = afspraak tussen belanghebbende partijen over product, dienst of systeem. NEN heeft een faciliterende rol. Normen worden gemaakt door normcommissies. Jaarcongres KIVI NIRIA

9 NEN en normalisatie (3) Normen worden ontwikkeld door belanghebbende partijen, zoals brancheorganisaties. Normen kunnen in de regelgeving worden aangewezen (bijvoorbeeld via het Bouwbesluit). NEN maakt normen voor de bouwwereld, maar ook voor de industrie, gezondheidszorg, consumentenproducten, etc. Jaarcongres KIVI NIRIA

10 NEN en normalisatie (4) Spelregels: Breed draagvlak ( all parties concerned ). Openheid en transparantie. Consensus. Coherentie (geen conflicterende normen). Jaarcongres KIVI NIRIA

11 NEN en normalisatie (5) Papier formaat (A0, A1, A2, A3, ) Jaarcongres KIVI NIRIA

12 NEN en normalisatie (6) Mondiaal niveau (ISO): NEN-(EN-)ISO normen Vrijwillig overnemen in Nederland Europees niveau (CEN): NEN-EN normen Verplicht overnemen in Nederland Nationaal niveau (NEN) NEN normen Toegangspoort naar CEN en ISO Jaarcongres KIVI NIRIA

13 Energieprestatie in Nederland (1) Jaarcongres KIVI NIRIA

14 Energieprestatie in Nederland (2) De situatie in de Europese Unie: Gebouwen voor 40 % verantwoordelijk voor energie gebruik / 36% voor EU CO2 emissies. EU wil de energieprestatie van gebouwen verbeteren; klimaatverandering+energiezekerheid. Doelstellingen EU per 2020: 20% broeikasgasreductie +20% energiebesparing. (o.b.v. beslissing Europese commissie 2008; t.o.v. vooruitzichten voor 2020). Jaarcongres KIVI NIRIA

15 Energieprestatie in Nederland (3) Energy Performance of Buildings Directive (2002/91/EC). Lidstaten verplicht minimum pakket aan maatregelen in praktijk brengen (oa. stel eisen aan energieprestatie van gebouwen, pas labels toe, zowel bestaande als nieuwbouw). Verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij CEN (bv. NEN-EN 15603). Jaarcongres KIVI NIRIA

16 Energieprestatie in Nederland (4) Wat is er op dit moment? Sinds 1995 instrument van het Nederlandse klimaatbeleid. Nederland verplicht om Europese eisen door te voeren (EPBD). Woning, utiliteit, bestaande bouw en nieuwbouw nu nog apart (NEN en ISSO). Straks: Alles in één norm. NEN Jaarcongres KIVI NIRIA

17 Energieprestatie in Nederland (5) Energieprestatie in Nederlandse Regelgeving: Nieuwbouw: Verwijzing vanuit ondermeer het Bouwbesluit. Nu en straks. Bestaande bouw: Diverse regelingen, zoals BEG / REG. Nu en straks. Jaarcongres KIVI NIRIA

18 Energieprestatie in Nederland (6) Andere ontwikkelingen die meespelen: Lenteakkoord, april > energieneutrale gebouwen grondige herziening energieprestatienorm. Passief Huis / Passief Bouwen -> concept extreem hoog comfort i.c.m. laag energieverbruik. Initiatief Noordelijke Provincies -> vanaf 1 juni Jaarcongres KIVI NIRIA

19 Energieprestatie in Nederland (7) Proces - achtergrond: Opdracht Ministerie van VROM aan NEN voor Normontwikkeling Energieprestatie van gebouwen (start 2005). Eindfase bereikt (kritiekronde van BV Nederland is meegenomen). Aanscherping van de EPC van 0,8 naar 0,6 (woningen), in lijn met convenanten etc. Jaarcongres KIVI NIRIA

20 Energieprestatie in Nederland (8) Proces - Normsubcommissie *) Norm volgens de procedures ontwikkeld; Vertegenwoordiging door o.a. branchepartijen. *) Selectie Jaarcongres KIVI NIRIA

21 Energieprestatie in Nederland (9) Proces - Hoe komt de norm EPG tot stand: Rapporteursteam (specialisten). Opstellen van de aanvullende onderzoeken, normtekstontwikkeling. Eén grote rekensom (formule), i.c.m. stelregels, definities, etc., waaronder de EPC-formule. Jaarcongres KIVI NIRIA

22 Energieprestatie in Nederland (10) Proces- voortgang Document NEN 7120; gepland gereed uiterlijk eind oktober Aanwijzing via wijzigingsregeling Bouwbesluit. Jaarcongres KIVI NIRIA

23 Wat is Energieprestatie van gebouwen? Jaarcongres KIVI NIRIA

24 Energieprestatie van gebouwen (1) Definitie van Energieprestatie van een gebouw: De berekende of gemeten hoeveelheid werkelijk gebruikte of geschatte netto afgenomen energie nodig om aan de vraag te voldoen die verbonden is aan een gestandaardiseerd gebruik van een gebouw en die onder andere de energie omvat gebruikt voor verwarming, koeling, be- en ontvochtiging, ventilatie, warmtapwaterbereiding en verlichting Bron: NEN Meer concreet: het zogenaamde karakteristiek energiegebruik. Jaarcongres KIVI NIRIA

25 Energieprestatie van gebouwen (2) Energieprestatiecoëfficiënt: waarde waarmee de energiezuinigheid van een gebouw wordt berekend. Bijvoorbeeld 1,0 of 0,8. Per 1 januari 2011: 0,6. Eén van de uitkomsten uit de rekensom. De overheid stelt daar eisen aan met het oog op energiebeperking/besparing. Jaarcongres KIVI NIRIA

26 Energieprestatie van gebouwen (3) Rekensom richt zich: Hoofdzakelijk op gebouwgebonden energiegebruik. Vrijwel niet op het huishoudelijk energiegebruik gebruik door de gebruiker/bewoner. Dus hoofdzakelijk waarop wel invloed! Jaarcongres KIVI NIRIA

27 Energieprestatie van gebouwen (4) Meegenomen in de rekensom zijn o.a.: Ventilatie Warm tapwater Be- en ontvochtiging Koeling Verwarming Jaarcongres KIVI NIRIA

28 Energieprestatie van gebouwen (5) In mindering bij de rekensom: (op eigen) perceel geproduceerde energie. Gebiedsmaatregelen:Energieprestatienorm voor Maatregelen op Gebiedsniveau (EMG) -> vastgelegd in Nederlandse Voornorm NVN 7125 (in ontwikkeling, eind 2010 gereed). Dergelijke voorzieningen: Gunstig effect op EPC. Jaarcongres KIVI NIRIA

29 Energieprestatie van gebouwen (6) Hoe nu verder: - NEN 2916/NEN 5128 en ISSO-publicaties vervallen op termijn. NEN 7120 komt daarvoor in de plaats. - Ontwikkelen van EPG-Rekensoftware om er mee te kunnen rekenen. - Aansturing via Bouwregelgeving (bouwbesluit) + aanscherping EPC (woningen 0,8 naar 0,6). Jaarcongres KIVI NIRIA

30 Wat betekent dit voor u? Jaarcongres KIVI NIRIA

31 Wat betekent dit voor u? (1) Verwachtingen voor de toekomst: Vertaling EPC naar label (nieuwbouw). Verdere toekomstige aanscherping(en). Gebouwen nog energiezuiniger. Doorlopend nieuwe innovaties. Jaarcongres KIVI NIRIA

32 Wat betekent dit voor u? (2) Verwachtingen voor de toekomst: Eenduidige norm die vertelt hoe je energiegebruik kunt berekenen. NEN De overheid stelt eisen, de norm is er om aan te geven hoe je aan die eisen kunt voldoen. Focus op waar wel invloed (dus niet gebruikersgedrag). Jaarcongres KIVI NIRIA

33 Wat betekent dit voor u? (3) Verwachtingen voor de toekomst: Doorlopend belang bij productontwikkeling, productverbetering, technieken. Gevolg goede uitvoering wat op papier berekend is en wat in de praktijk gerealiseerd wordt. Blijf goed op de hoogte. Energieprestatie biedt ook mogelijkheden! Jaarcongres KIVI NIRIA

34 Stelling De energiebesparing in de gebouwde omgeving had nooit zoveel effect gehad als de Energieprestatie coefficient niet in de bouwregelgeving was vastgelegd. Jaarcongres KIVI NIRIA

35 Nadere info NEN normshop verkoop normen / documenten NEN cursussen rekensoftware Energieprestatie Installati (automatische nieuwsbrief) Jaarcongres KIVI NIRIA

36 Afsluitend (1) Inzicht in wat energieprestatie van gebouwen inhoudt, in de toepassing er van in Nederland, in NEN 7120, en wat dit in de toekomst voor u kan betekenen. Jaarcongres KIVI NIRIA

37 Afsluitend (2) Vragen? Dank voor uw aandacht! Jaarcongres KIVI NIRIA

CFD in normalisatie. Ruud Nouwen NEN-Bouw Symposium Actiflow 20 mei 2011. Presentatie NEN 1

CFD in normalisatie. Ruud Nouwen NEN-Bouw Symposium Actiflow 20 mei 2011. Presentatie NEN 1 CFD in normalisatie Ruud Nouwen NEN-Bouw Symposium Actiflow 20 mei 2011 Presentatie NEN 1 Even voorstellen: Ruud Nouwen (Clustermanager Integraal Bouwen bij NEN-Bouw) Wie bent u? Presentatie NEN 2 Inhoud

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst ISO HR Management

Informatiebijeenkomst ISO HR Management Informatiebijeenkomst ISO HR Management Even voorstellen Stephanie Jansen (Dagvoorzitter) Remco van Schaik (Consultant NEN Arbeid) Marc Ritter (Manager NEN Arbeid) Anya van der Vlist (Consultant NEN Arbeid)

Nadere informatie

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis 11 oktober 2011 Bert Elkhuizen Cofely Energy Solutions Definities NEN 7120: nieuwe norm voor het bepalen van de energieprestatie

Nadere informatie

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel 13 oktober 2010 - Warmtenetwerk Externe warmtelevering, EMG, EPC en Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EPC en Achtergrond, doelstelling Getrapte eis Invoering EMG ontwikkeling en inhoud 2 Huidige

Nadere informatie

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel. BIC, 02-12-2011 Hans van Wolferen

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel. BIC, 02-12-2011 Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel BIC, 02-12-2011 Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EPC en energielabel! Achtergrond, doelstelling! Getrapte eis! Invoering! EMG ontwikkeling! EMG

Nadere informatie

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Huishoudelijke mededelingen Chatfunctie Uw vragen Pollvragen Uw mening Enquête Wat heeft u nodig Introductie Waarom BENG? Wat is

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen Caleffi Academy Pieter Nuiten Maart 2014 Planadvies W/E adviseurs Een betrouwbare partner in duurzaam vastgoed www.w- e.nl! Voor opdrachtgevers met ambi8e! 25 medewerkers!

Nadere informatie

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1 NTA 8800 Nieuw tijdperk energieprestatie 1 Toekomstvisie overheid 2015 1 juli 2018 2019 2020 tussenperiode 2050 50% EPC aanscherping Overheids-gebouwen Aansluitplicht aardgas BENG nieuwbouw vervalt Nieuwbouw

Nadere informatie

sterke EPC-reductie met gelijkwaardigheids- en kwaliteitsverklaringen

sterke EPC-reductie met gelijkwaardigheids- en kwaliteitsverklaringen EPC-WAARDE MET 0,24 VERLAGEN! sterke EPC-reductie met gelijkwaardigheids- en kwaliteitsverklaringen ENERGIEPRESTATIES VAN DUURZAME PRODUCTEN WORDEN STEEDS BELANGRIJKER. ER ZIJN TAL VAN OVERHEIDSINITIATIEVEN

Nadere informatie

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn. Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing

Nadere informatie

Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501

Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501 KBI Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 27 september 2012 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting

Nadere informatie

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO) Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en

Nadere informatie

WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501

WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501 WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties Nederland op 4 december 2014 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw

Nadere informatie

Energiezuinig bouwen; Wat is wat?

Energiezuinig bouwen; Wat is wat? Inhoud 1. Prestaties... 2 Nul-op-de-meter (NOM)... 2 Nul-op-de-rekening... 2 BENG (Bijna energieneutraal gebouw)... 2 Energieleverend... 2 All-electric... 3 Energieneutraal... 3 Energieprestatievergoeding

Nadere informatie

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing MJA Workshop Wet & Regelgeving Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing Marco van de Esschert Ministerie van BZK Energieakkoord, Bouwbesluit, Energielabel en BENG MJA Workshop 2014 Marco van de Esschert

Nadere informatie

Feiten en fabels rond de aanscherping van de EPC van 0,8 naar 0,6

Feiten en fabels rond de aanscherping van de EPC van 0,8 naar 0,6 Feiten en fabels rond de aanscherping van de EPC van 0,8 naar 0,6 Inleiding Per 1 januari 2011 gaat de wettelijk vereiste EPC voor nieuwbouwwoningen omlaag van 0,8 naar 0,6. De verandering van het Bouwbesluit

Nadere informatie

De normen en hun waarde (Toegespitst op Bouwbesluit 2012)

De normen en hun waarde (Toegespitst op Bouwbesluit 2012) De normen en hun waarde (Toegespitst op Bouwbesluit 2012) Ir. Ruud Nouwen Clustermanager NEN-Bouw Congres VBWT 2012 Inhoud NEN-normen en normalisatie De status van NEN-normen Het nieuwe Bouwbesluit 2012

Nadere informatie

Normen voor energie efficiency in organisaties

Normen voor energie efficiency in organisaties Normen voor energie efficiency in organisaties Industrial Processing - FEDEC Energietheater Regelgeving - Compliance op energiegebied, 4 oktober 2016 Bert Dijkstra NEN Energie bert.dijkstra@nen.nl 1 Inhoud

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 728 Besluit van 22 oktober 2010, houdende wijziging van het Bouwbesluit 2003 (aanscherping energieprestatiecoëfficiënt voor tot bewoning bestemde

Nadere informatie

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en

Nadere informatie

Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen ten behoeve van Nieuwbouw/Bestaande bouw. Kees Arkesteijn, ISSO

Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen ten behoeve van Nieuwbouw/Bestaande bouw. Kees Arkesteijn, ISSO Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen ten behoeve van Nieuwbouw/Bestaande bouw Kees Arkesteijn, ISSO Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen Programma Kennismaken

Nadere informatie

Energielabel Nieuwbouw woningbouw. Relatiedag SWK, 20 november 2012

Energielabel Nieuwbouw woningbouw. Relatiedag SWK, 20 november 2012 Energielabel Nieuwbouw woningbouw Relatiedag SWK, 20 november 2012 Energielabel nieuwbouw Claudia Bouwens Programmabegeleider Energie & Duurzaamheid NEPROM Programmaleider kennisoverdracht en stimulering

Nadere informatie

Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst

Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst Tweespraaklezing 26 maart 2009 Het (vernieuwde) energielabel nu en in de toekomst - deel 1 - ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Adviesburo Nieman B.V. 1 Programma 1. Het energielabel Bronvermelding Functie

Nadere informatie

Nieuwe energieprestatienorm

Nieuwe energieprestatienorm Nieuwe energieprestatienorm >> Als het gaat om energie en klimaat De tools Uw weg vinden in de nieuwe energieprestatienorm, wie helpt u daarbij? Heeft u hem al in huis, de nieuwe energieprestatienorm NEN

Nadere informatie

Wie de norm heeft, heeft de hub

Wie de norm heeft, heeft de hub Wie de norm heeft, heeft de hub Ing. Emiel Verhoeff Consultant Business Development NEN Nederlands Normalisatie-instituut, Delft Emiel.verhoeff@nen.nl, (015) 26 90 334, http://www.nen.nl Dr.ir. Henk J.

Nadere informatie

De corporatiedag 2017

De corporatiedag 2017 De corporatiedag 2017 1972 Wet en regelgeving Energieprestatie Terugblik, stand van zaken, toekomst 2017 2050 Kees Arkesteijn, projectcoördinator ISSO, met medewerking van Wim Plokker (VABI) De weg die

Nadere informatie

BENG. Update

BENG. Update BENG Update 21-12-2018 Congres EPG 2.0 d.d. 20 november 2018 Tijdens het NEN-congres op dinsdag 20 november 2018 maakte het ministerie van BZK de nieuwe concept geadviseerde BENG-eisen bekend. Ook werd

Nadere informatie

De nieuwe EPG: NEN 7120

De nieuwe EPG: NEN 7120 De nieuwe EPG: NEN 7120 ir. Tom J. Haartsen CLIMATIC DESIGN CONSULT 29 september 2011 nvbv wtcb studiedag 1 NEN 7120:2010 INHOUD - opzet norm - wat is nieuw? - gevolgen wijzigingen? - wat kun je met de

Nadere informatie

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE BCRG Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen Kees Arkesteijn, secretaris CGE Programma 1. Inleiding/Doelstelling BCRG 2. Werkwijze 3. Status Databank

Nadere informatie

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de

Nadere informatie

Gebiedsmaatregelen voor het eerst gewaardeerd in de EPC-bepaling

Gebiedsmaatregelen voor het eerst gewaardeerd in de EPC-bepaling Gebiedsmaatregelen voor het eerst gewaardeerd in de EPC-bepaling Vanaf 1 juli wordt de EPC voor woningen en utiliteit bepaald volgens de nieuwe norm NEN 7120. Hierbij kunnen nu voor het eerst gebiedsmaatregelen,

Nadere informatie

Mini-seminar EPA. EPA hoe zit het?

Mini-seminar EPA. EPA hoe zit het? Mini-seminar EPA EPA hoe zit het? Even voorstellen www.tognederland.nl Remko Weggeman: projectleider EPA E-mail: rweggeman@tognederland.nl Opdrachten vanaf 2009: Epa-W: Woningcorporaties, particuliere

Nadere informatie

NTA 8055 waarde creëren Ontwikkeling van NTA 8055 naar NEN 8055;

NTA 8055 waarde creëren Ontwikkeling van NTA 8055 naar NEN 8055; NTA 8055 waarde creëren Ontwikkeling van NTA 8055 naar NEN 8055; Vlora Rexhepi van der Pol (NEN ) Standards and Regulations 1 Inhoud NEN en normontwikkeling NTA ontwikkeling Van NTA 8055 naar NEN 8055

Nadere informatie

Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen

Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen Herziene versie 2013 ISSO-publicatie 75.1 Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen Methode 2013, wettelijke aanwijzing per 1 Juli 2014 1 6 Opnameprotocollen 6.1 Inleiding In ISSO 75.1 worden

Nadere informatie

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13245 29 juni 2012 Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 27 juni 2012, nr. 2012-000368158,

Nadere informatie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie Ir. Harm Valk Nieman Groep 6 12 2016 BENG: op weg naar energieneutraliteit BENG => Bijna Energie Neutrale Gebouwen = nzeb => nearly Zero Energy

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal Inhoud Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures Woningen nieuw en renovatie utiliteit: scholen en kantoren als voorbeeld Uitdagingen richting energieneutraal RVO en energieneutrale gebouwen

Nadere informatie

Beoordelingssystematiek Gecontroleerde kwaliteitsverklaringen en gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen

Beoordelingssystematiek Gecontroleerde kwaliteitsverklaringen en gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen Beoordelingssystematiek gelijkwaardigheid- en kwaliteitsverklaringen 01-07-2010 Beoordelingssystematiek Gecontroleerde kwaliteitsverklaringen en gecontroleerde gelijkwaardigheidsverklaringen Inleiding

Nadere informatie

Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit

Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Het behalen van energie-efficiëntieverbetering in een bepaald type gebouw wordt zowel door het Bouwbesluit

Nadere informatie

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING'

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING' FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING' INHOUDSOPGAVEN INTRODUCTIE 2 BREEAM NL 3 MEERJARENAFSPRAKEN 5 ENE RGIE-AUDIT 7 ENERGIELABEL VOOR WONINGEN 9 Introductie FedEC

Nadere informatie

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet

Nadere informatie

Op weg naar klimaatneutraal bouwen

Op weg naar klimaatneutraal bouwen Op weg naar klimaatneutraal bouwen Waarom klimaatneutraal bouwen? Klimaatneutraal bouwen Klimaatneutraal bouwen Energieneutraal bouwen CO 2 neutraal bouwen Regelgeving en initiatieven EPBD EPC en Energielabel

Nadere informatie

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing

Nadere informatie

Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen ten behoeve van Nieuwbouw/Bestaande bouw. Kees Arkesteijn, ISSO

Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen ten behoeve van Nieuwbouw/Bestaande bouw. Kees Arkesteijn, ISSO Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen ten behoeve van Nieuwbouw/Bestaande bouw Kees Arkesteijn, ISSO Gecontroleerde kwaliteits-/ gelijkwaardigheidsverklaringen Programma Kennismaken

Nadere informatie

- in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV);

- in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV); BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN LEEUWARDEN; - in aanvulling op en ter nadere uitwerking van de Algemene Subsidieverordening Leeuwarden (ASV); - gelet op de ASV artikel 2 en artikel 3 lid 3; - gelet op de

Nadere informatie

Benelux Seminarie oktober Vergelijking van berekeningsmethodes: Case Nederland Vlaanderen

Benelux Seminarie oktober Vergelijking van berekeningsmethodes: Case Nederland Vlaanderen Benelux Seminarie 21 22 oktober 2004 Vergelijking van berekeningsmethodes: Case Nederland Vlaanderen Marleen Spiekman TNO Bouw Peter Wouters WTCB-CSTC Structuur van de voordracht Basisprincipes methode

Nadere informatie

Beleidsontwikkelingen EPA W en EPA U

Beleidsontwikkelingen EPA W en EPA U Beleidsontwikkelingen EPA W en EPA U De nieuwe EPBD-richtlijn Stand van zaken van BENG Aanpassing energielabelsysteem (NTA 8800) Ed Blankestijn RVO, Nationale EPA Kwaliteitsdag, 24 mei 2018 Inhoud Laadinfra

Nadere informatie

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie & exploitatie

Nadere informatie

NIEUWE VISIE OP ZONREGELING

NIEUWE VISIE OP ZONREGELING NIEUWE VISIE OP ZONREGELING Zon en daglicht regeling als deel van de energieprestaties in gebouwen Peter Winters President of the European Solar Shading Organization Director Shading & Building Dickson

Nadere informatie

Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief?

Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief? Gezondheid en Energie in 2020: toekomstperspectief? ir. Marc M.F. Ammerlaan Werkgroepslid Werkgroep gezondheid & energiezuinigheid Houdt zich bezig met gezond binnenklimaat in gebouwen én energiezuinigheid

Nadere informatie

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Masterclass door Clarence Rose, DNA in de Bouw / Azimut Bouwbureau en Carl-peter Goossen, DNA in de Bouw / BouwNext 2 Masterclass Introductie NZEB-tool

Nadere informatie

Veelgestelde vragen BRL9500

Veelgestelde vragen BRL9500 Veelgestelde vragen BRL9500 1. Waarom de BRL9500? Bedrijven die energieprestatiecertificaten ofwel energielabels voor gebouwen willen gaan afgeven zullen zich verplicht moeten certificeren voor BRL9500.

Nadere informatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg

Nadere informatie

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012 Implementatie herziene EPBD: een stand van zaken Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012 8 maart 2012 Inhoud Context energiebeleid

Nadere informatie

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein 1 2 2 1 PODIUM ENERGIE VOOR DE TOEKOMST 3 3 BENG-eisen Laatste stand en ontwikkelingen door: André Kruithof ENERGIE VOOR DE TOEKOMST TVVL KENNISPLEIN 4 2 BENG de opvolger van de EPC Bijna EnergieNeutrale

Nadere informatie

Energieneutraal leven

Energieneutraal leven Programma Opening John Bouwman, vestigingsdirecteur Rijswijk Energieneutraal leven Harm Valk, senior adviseur energie & duurzaamheid Brandveilig leven Ruud van Herpen, senior adviseur brandveiligheid Pauze

Nadere informatie

Titel van de presentatie 25-5-2012 9:41

Titel van de presentatie 25-5-2012 9:41 Energieprestatie van woningen De gebouwde omgeving Ernst-Jan Bakker 1/3 van totale energiegebruik 40% materiaalgebruik 70-80% van onze tijd in gebouwen 543 PJ p 488 PJ p Primaire energie [MJ]: 1 m 3 gas

Nadere informatie

Eindtermen en toetsmatrijs: Netto warmtevraag zeer energiezuinige woningen Vastgesteld door de EPA-examencommissie en goedgekeurd door de COEC van

Eindtermen en toetsmatrijs: Netto warmtevraag zeer energiezuinige woningen Vastgesteld door de EPA-examencommissie en goedgekeurd door de COEC van Eindtermen en toetsmatrijs: Netto warmtevraag zeer energiezuinige woningen Vastgesteld door de EPA-examencommissie en goedgekeurd door de COEC van KvINL op 0--06 versie Oktober 06 Het examen Netto warmtevraag

Nadere informatie

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel Nieuwbouwkantoorpand Demostraat,Tiel EPA U Adresgegevens Fokkerstraat 39, 3905 KV Veenendaal Postbus 1152, 3900 BD Veenendaal T 0318-75 78 88 F 0318-75 78 87 info@enerpro.nl www.enerpro.nl Voorbeeldbedrijf

Nadere informatie

10 extra duurzame woningen, Ranastraat

10 extra duurzame woningen, Ranastraat 10 extra duurzame woningen, Ranastraat Agenda Voorstellen Gemeente Zuidhorn Zuidhorn en De Oostergast Ranastraat EPC 0,0 en NOM Klimaatgarant Woningtypen Verkoopprocedure Vragen Even voorstellen.. Luit

Nadere informatie

Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business

Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business Wat zijn standaarden? Voorwaarde-scheppend voor de business Tim Kniep Standardisation Consultant NEN 2009-11-04 1 In deze presentatie Wat zijn normen NEN, CEN en ISO Waarom normen Normen en normalisatie

Nadere informatie

Energieprestatie. metalen gevelelementen in EP berekening Ubouw. 3, 10 en 17 november 2008 VMRG bijeenkomst. door Peter Vierveijzer

Energieprestatie. metalen gevelelementen in EP berekening Ubouw. 3, 10 en 17 november 2008 VMRG bijeenkomst. door Peter Vierveijzer Energieprestatie metalen gevelelementen in EP berekening Ubouw 3, 10 en 17 november 2008 VMRG bijeenkomst door Peter Vierveijzer aanleiding Denkt u projecten te missen doordat houten en kunststof kozijnen

Nadere informatie

Rapportage energielabel. Kantoorpand Molensteijn PT De Meern

Rapportage energielabel. Kantoorpand Molensteijn PT De Meern Rapportage energielabel Kantoorpand Molensteijn 60 3454 PT De Meern EPA-U Energielabel Datum inspectie : 16-07-2015 Datum rapportage : 12-08-2015 Status rapportage : definitief Objectgegevens Aard gebouw

Nadere informatie

Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek. Normontwikkeling uw belang. introduction. Normontwikkeling uw belang 2

Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek. Normontwikkeling uw belang. introduction. Normontwikkeling uw belang 2 Belang van normen bij CE-markering Uw belang!? Taco van den Broek NEN Normontwikkeling uw belang 1 introduction Normontwikkeling uw belang 2 1 Normen: uw belang? Korte intro over NEN Normontwikkelen Normtoepassing

Nadere informatie

Notitie. Betreft: Aansluitplicht op het warmtenet

Notitie. Betreft: Aansluitplicht op het warmtenet Notitie Van: afdeling Bouw- en Woningtoezicht E-mail: bwt-bouwfysica@rotterdam.nl Telefoon: 14 010 Datum: 15 april 2016 Betreft: Aansluitplicht op het warmtenet Wat is het warmtenet? Het warmtenet levert

Nadere informatie

Energiebesparing in de bouw

Energiebesparing in de bouw Energiebesparing in de bouw - Overheidsbeleid - Wettelijke kaders - Praktische omzetting Bijdragen van: ing. W.Baartman ir. J.Ouwehand Wetgeving en overheidsbeleid Transitie naar een duurzame energiehuishouding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 608 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

HOOFDSTUK 25: STIMULERING DUURZAAMHEID EN WONINGBOUWPRODUCTIE

HOOFDSTUK 25: STIMULERING DUURZAAMHEID EN WONINGBOUWPRODUCTIE ALGEMENE SUBSIDIEVERORDENING ZWOLLE HOOFDSTUK 25: STIMULERING DUURZAAMHEID EN WONINGBOUWPRODUCTIE Artikel 25:1 Begripsomschrijving In dit hoofdstuk wordt verstaan onder: 1. duurzame woning: een nieuwbouw

Nadere informatie

NII. Nederlandse Isolatie Industrie. Beter isoleren. Energiebesparing en de gevel. Jubileumsymposium Stapelbouw 17 juni 2010.

NII. Nederlandse Isolatie Industrie. Beter isoleren. Energiebesparing en de gevel. Jubileumsymposium Stapelbouw 17 juni 2010. Nederlandse Beter isoleren Energiebesparing en de gevel Jubileumsymposium Stapelbouw 17 juni 2010 Dick Tommel 1 AGENDA Energiebesparing via de gevel Energiebesparing Trias Energetica Consequenties voor

Nadere informatie

Regeldruk aanpassing Bouwbesluit 2012 en Besluit energieprestatie gebouwen. 1 Inleiding 1. 2 Bouwbesluit

Regeldruk aanpassing Bouwbesluit 2012 en Besluit energieprestatie gebouwen. 1 Inleiding 1. 2 Bouwbesluit Notitie Aan Van Linda Hulspas (Ministerie van BZK) Anneke de Jong (Ministerie van BZK) Patrick van der Poll Joland van der Heijden Lennard Torbijn Sira Consulting B.V. Edisonbaan 14 G-1 3439 MN Nieuwegein

Nadere informatie

Kom verder. Saxion. WARM-UP Energiemanagement voor Nederlandse Gemeenten Jan de Wit 31 mei 2012

Kom verder. Saxion. WARM-UP Energiemanagement voor Nederlandse Gemeenten Jan de Wit 31 mei 2012 WARM-UP Energiemanagement voor Nederlandse Gemeenten Jan de Wit 31 mei 2012 Energiemanagementsystem (EMS) Stappen 1. Automatische Data verzameling 2. Specificatie (MJ/grdd, m² BVO) 3. Vergelijk met Normverbruik

Nadere informatie

All-electric woningconcept

All-electric woningconcept All-electric woningconcept Kwalitatieve en kwantitatieve vergelijking tussen 3 energieconcepten Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. Vergelijking energieconcepten 3. Uitwerking all-electric

Nadere informatie

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2 Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking met gebouwen met overeenkomstige

Nadere informatie

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL Energielabel SKG-IKOB gecertificeerd BRL 9500-01 & BRL 9500-03 Geachte heer/mevrouw, Hierbij ontvangt u het energielabel welke wij voor u hebben opgenomen. Dit label hebben wij vervaardigd in samenwerking

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Onze focus Creëren van comfort 100% duurzaam Samenwerken in de keten Wat is comfort? Ja / nee? Ja / nee? Ja / nee? Wat

Nadere informatie

Factsheet Energie en Klimaat

Factsheet Energie en Klimaat Factsheet Energie en Klimaat 1. Inleiding Deze factsheet heeft betrekking op het klimaatbeleid (de reductie van CO 2 )en het energiebeleid (inzetten op zeven speerpunten) van Den Haag. Voor deze factsheet

Nadere informatie

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)

Dirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving

Nadere informatie

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL Gefeliciteerd, u gaat straks uw eigen woning (ver) bouwen! Dit betekent heel veel mogelijkheden en complexe vraagstukken. En moet u dan ook nog iets met

Nadere informatie

Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis

Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis KLIMAATGARANT Een nieuwe woning in RijswijkBuiten 66 woningen Buitenplaats Syon De energie van morgen vandaag in huis ENERGIE EXPLOITATIE RIJSWIJKBUITEN Een energieneutrale woning: het kan! De verkoop

Nadere informatie

Warmtelevering: toekomstgericht en consumentgericht?

Warmtelevering: toekomstgericht en consumentgericht? Warmtelevering: toekomstgericht en consumentgericht? Kaderstelling Door Claudia Bouwens, NEPROM Programmabegeleider Energie & Duurzaamheid NEPROM Programmaleider kennis en stimulering Lente-akkoord Uitgangspunten

Nadere informatie

EPBD en Installaties. Inhoud 12-10-2011. EPBD-richtlijn: Overzicht relevante artikelen Highlights en aanpak in NL. Vragen en opmerkingen

EPBD en Installaties. Inhoud 12-10-2011. EPBD-richtlijn: Overzicht relevante artikelen Highlights en aanpak in NL. Vragen en opmerkingen EPBD en Installaties Harry Boschloo, Wnd. Clustermanager Energiebeleid Gebouwde Omgeving Praktijkseminar implementatie nieuwe wetgeving, 11 oktober 2011 12 oktober 2011 Inhoud EPBD-richtlijn: Overzicht

Nadere informatie

SBRCURnet Bouwlokalen. Samen Nul op de meter, bij woning renovatie. Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1. 31 maart 2015

SBRCURnet Bouwlokalen. Samen Nul op de meter, bij woning renovatie. Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1. 31 maart 2015 1 SBRCURnet Bouwlokalen Samen Nul op de meter, bij woning renovatie Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1 Wat betekent Nul-op-de-meter? 4 Veel termen in gebruik Energieneutraal Energie-nota-nul EPC = 0 nzeb (nearly

Nadere informatie

Energieprestaties grondgebonden woningen

Energieprestaties grondgebonden woningen Energieprestaties grondgebonden woningen Meer wooncomfort met minder energie Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels Stap voor stap naar minder energiegebruik De overheid stelt steeds scherpere

Nadere informatie

Energielabel gebouw Dit gebouw Straat (zie bijlage) Gebruiksoppervlak Adviesbedrijf Nummer/toevoeging Opnamedatum Inschrijfnummer Postcode

Energielabel gebouw Dit gebouw Straat (zie bijlage) Gebruiksoppervlak Adviesbedrijf Nummer/toevoeging Opnamedatum Inschrijfnummer Postcode Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking met gebouwen met overeenkomstige

Nadere informatie

F (zie toelichting in bijlage)

F (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden F (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren?

1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren? Stappenplan naar certificering voor BRL9500 Energieprestatieadvisering Certificeren lijkt ingewikkeld, maar in de praktijk valt het meestal erg mee. In veel bedrijven zijn immers al belangrijke stappen

Nadere informatie

Oplevertoets Nieuwbouw/ Zeer Energiezuinige woningen. Netto warmte vraag ZEW. Kees Arkesteijn (ISSO)

Oplevertoets Nieuwbouw/ Zeer Energiezuinige woningen. Netto warmte vraag ZEW. Kees Arkesteijn (ISSO) Oplevertoets Nieuwbouw/ Zeer Energiezuinige woningen Netto warmte vraag ZEW Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Oplevertoets 2011 2. Wet- en regelgeving EPV 3. Opnameprotocol & aanpassingen 4. Eisen BRL

Nadere informatie

Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen

Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Ventilatie in bestaande bouw Bouw, Noodzaak, Achtergronden en Eisen Wil de Gids Senior adviseur TNO Bouw en Ondergrond Vent Gid Guide Noodzaak Overheidsbeleid Woning voorraad Woning kwaliteit Ventilatie

Nadere informatie

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag. Datum 11 juli 2018 Kabinetsstandpunt allocatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag. Datum 11 juli 2018 Kabinetsstandpunt allocatie > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt 147 Postbus 20011 2500 EA Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Appartementencomplex

Appartementencomplex Buiten Zonwering 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 Referentiegebouwen EPG Appartementencomplex Appartementen

Nadere informatie

Warm tapwater in de toekomst

Warm tapwater in de toekomst Warm tapwater in woningen Inzicht in de warmtapwatervraag in het licht van de verduurzaming van de energievoorziening 06/11/12 Renee Heller Warm tapwater in de toekomst Warm tapwater wordt steeds groter

Nadere informatie

Energietransitie. Bouw op onze kennis

Energietransitie. Bouw op onze kennis Energietransitie Bouw op onze kennis Programma Introductie Energieverbruik van een woning Energieverbruik in de praktijk Energieneutraal + Opslag van energie Bewoner centraal Wat doen wij? Een greep uit

Nadere informatie

ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies

ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies Programma EP-certificaat vs maatwerkadvies Inhoud ISSO-publicatie 75.2 Kansen/bedreigingen voor de installatiesector Kees Arkesteijn ISSO EP-certificaat vs maatwerk

Nadere informatie

Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af?

Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af? Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af? Impact Klimaatakkoord op de retailer Dutch Green Building Week 24 september 2018, RVO Den Haag Ed Blankestijn Stand van zaken

Nadere informatie