B en W - advies Gemeente Elburg Portefeuillehouder Domein Advies van Datum advies Advies O.R. I.o.m. I.o.m. wijkcontactambtenaar J. Polinder Ruimte Arno Voskamp 15-6-2016 Nee Sander Reith, Jean-Paul Lamers V Domeinmanager ñ Beslissing d.d. Conform voorstel. 21-6-2016 Nummer w Besluit Persbericht Openbaar Ja Onderwerp Aanvraag vorming van de woningmarktregio (in het kader van de Woningwet 2015) Voorstel 1. Een aanvraag tot vorming van een woningmarktregio bij het ministerie van BzK in te dienen, waarbij de woningmarktregio bestaat uit de gemeenten: Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Nijkerk, Soest, Woudenberg, Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Putten, Oldebroek en Zeewolde; 2. Aanbieden aan de agendacommissie ter kennisname. Toelichting Algemeen De Woningwet 2015 vraagt gemeenten om vóór 1 juli 2016 gezamenlijk een voorstel te doen voor de vorming van een woningmarktregio. Na een proces gericht op het vormen van een grote regio, waarin zoveel mogelijk investerende corporaties gevestigd zijn, is door de volgende gemeenten overeenstemming bereikt. De gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest, Woudenberg, Nijkerk, Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde willen
gezamenlijk bij het ministerie van BzK een aanvraag voor de vorming van een woningmarktregio indienen. De 15 gemeenten tezamen voldoen aan de wettelijke eisen voor een woningmarktregio. Van de 20 in de regio werkzame corporaties zijn er negen (nagenoeg) volledig of grotendeels (met meer dan 70 0 Zo van hun woningen) werkzaam in de regio. Voor deze negen corporaties gaat de nieuwe regio, na instemming van de minister het kerngebied vormen. Zij mogen uitbreidingsinvesteringen blijven doen in de regio. Er is rondom deze indeling goed gehoord naar de regionale woningcorporaties, waardoor o.a. voor gemeente Amersfoort en voor Oldebroek Omnia Wonen als investerende corporatie bereikbaar blijft. De corporaties de Alliantie en Portaal krijgen waarschijnlijk een ander kerngebied, maar hebben aangegeven ontheffing te gaan vragen bij het ministerie van BzK om toch te mogen blijven investeren in de gemeente Amersfoort. Aanleiding Minister Blok van BzK verwacht binnen het kader van de Woningwet 2015 dat gemeenten een verzoek indienen bij het Rijk om aangewezen te worden als woningmarktregio. Gemeenten krijgen de mogelijkheid om woningmarktgebieden te vormen en kunnen een verzoek hiertoe indienen tot 1 juli 2016. Daarna vormt de minister de woningmarktregio's en daarmee de kerngebieden van de woningcorporaties. Woningwet 2015 en regiovorming:» Gemeenten krijgen vanaf 1 januari 2016 de mogelijkheid om woningmarktgebieden te vormen. De regio's moeten een minimale omvang hebben van 100.000 huishoudens en moeten vanuit de woningmarkt gezien regionale samenhang hebben.» Corporaties mogen in meerdere regio's bezit hebben, maar alleen in hun kerngebied nog (uitbreidings-) investeringen doen (koop/nieuwbouw).» In gemeenten buiten hun kerngebied mag de corporatie wel haar woningen blijven exploiteren, onderhouden, verbeteren of verkopen. Daarbij hoort het leveren van servicediensten aan bewoners, bijdragen aan leefbaarheid en herstructurering.» De wet dwingt niet af dat corporaties zich moeten splitsen.» De minister bepaalt wat een kernregio van een corporatie wordt en neemt daarin de visie van gemeente en corporatie mee.» Corporaties en gemeenten kunnen de minister verzoeken een uitzondering te maken op het verbod om te investeren buiten de kernregio.» Voor categorale instellingen (bijvoorbeeld zorgcorporaties en studentenhuisvesters) geldt de regiobeperking niet. Belangrijkste gevolg van de woningmarktregiovorming is dat corporaties alleen in hun kerngebied uitbreidingsinvesteringen mogen doen. nog Eisen woninqmarktreqio De voorgestelde woningmarktregio voldoet aan de wettelijke eisen die de minister aan een woningmarktregio stelt. Zo telt de voorgestelde woningmarktregio 215.837 huishoudens (ruim meer dan de vereiste 100.000 huishoudens) en vormt de regio een aangesloten geografisch gebied. Tevens kennen de gemeenten onderling een grote volkshuisvestelijke samenhang, dat blijkt uit het percentage verhuisbewegmgen tussen gemeenten binnen de samengestelde regio, dat 33 0 Zo bedraagt. Van de 20 woningcorporaties in de voorgestelde woningmarktregio zijn er negen (nagenoeg) volledig of grotendeels (met meer dan 70 0 7o van de woningen) werkzaam in de regio, waaronder Omnia Wonen en UWOON. Voor deze negen corporaties gaat de nieuwe regio Amersfoort/Noord-Veluwe/Zeewolde, na instemming van de minister, het kerngebied vormen. Ze mogen in dit kerngebied uitbreidingsinvesteringen doen. Voor de corporaties de Alliantie, Portaal, deltawonen en Woningcorporaties Gooi en Omstreken geldt dat ze, gezien het aandeel in de regio van hun totale voorraad, waarschijnlijk niet de regio Amersfoort/Noord-Veluwe/Zeewolde als kerngebied krijgen. In de gesprekken die zijn gevoerd in het kader van de regiovorming en in de ingediende zienswijzen geven de Alliantie, Portaal en Woningcorporaties Gooi en Omstreken aan ontheffingen te gaan vragen om te kunnen blijven investeren in de regio-gemeenten waar ze bezit hebben. Niet bekend is of deltawonen een ontheffing gaat vragen om te kunnen blijven investeren in Oldebroek. Wel heeft Omnia Wonen aangegeven de gewenste volkshuisvestelijke investeringen in Oldebroek van deltawonen te willen overnemen. 2
Proces tot dit voorstel I varianten Door de gemeenten van de Regio Noord-Veluwe zijn de afgelopen tijd verschillende varianten voor het vormen van de woningmarktregio in het kader van de Woningwet 2015 verkend. Daarvoor zíjn onder andere de betrokken corporaties en gemeenten gepolst. Door de Regio Noord-Veluwe is in eerste instantie een samenwerking gezocht met gemeente Dronten en gemeente Zeewolde. Begin april is een samenwerking tussen de Regio Noord-Veluwe, Regio Zwolle en gemeente Dronten en Zeewolde verkend, waarbij eventueel ook de Regio Stedendriehoek aan kon sluiten. In het regionaal bestuurlijk overleg volkshuisvesting d.d. 7 april 2016 is vervolgens gekozen voor het verkennen van een variant met Regio Noord-Veluwe, Regio Amersfoort en Regio Stedendriehoek, onder andere op verzoek van Omnia Wonen. De Regio Stedendriehoek heeft echter vervolgens gekozen voor de vorming van een woningmarkt met Regio Zwolle. Daarbij zijn ook gemeente Hattem, Heerde en Epe vanuit Regio Noord-Veluwe aangesloten. Ook de gemeente Dronten heeft gekozen voor een aansluiting bij Regio Zwolle in plaats van Regio Noord-Veluwe. De overige gemeenten van de Regio Noord-Veluwe (gemeente Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten) hebben zich geconcentreerd op een samenwerking met de Regio Amersfoort. Ook gemeente Zeewolde heeft verzocht om aan te mogen sluiten bij deze woningmarktregio. In het Bestuurlijk Overleg Ruimte en Wonen van Regio Amersfoort d.d. 20 april 2016 hebben, na Regio Noord-Veluwe en gemeente Zeewolde, ook de gemeenten behorend tot regio Amersfoort (met uitzondering van Bunschoten) positief besloten over deze samenwerking. Gemeente Bunschoten heeft in eerste instantie te kennen gegeven geen aansluiting te zoeken bij een woningmarktregio en het toedelingsbesluit van de minister af te wachten. Hierdoor ontstond een woningmarktregio, gevormd door 7 gemeenten van de Regio Amersfoort (gemeente Amersfoort, Baarn, Eemnes, Leusden, Soest, Woudenberg en Nijkerk), 6 gemeenten van de Regio Noord-Veluwe (gemeente Elburg, Ermelo. Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten) en gemeente Zeewolde ontstaan. Op 10 mei 2016 heeft uw college reeds ingestemd met het voornemen om aan te sluiten bij de woningmarktregio Regio Amersfoort I Regio Noord-Veluwe I gemeente Zeewolde. Dit betrof dus een woningmarktregio bestaande uit de bovengenoemde gemeenten, met uitzondering van gemeente Bunschoten. De zienswijzeprocedure is dan ook gevoerd op de woningmarktregio Regio Amersfoort I Regio Noord- Veluwe I gemeente Zeewolde, met uitzondering van gemeente Bunschoten. Deze zienswijzen zijn gebundeld in bijgevoegde bijlage "Document Onderbouwing Woningmarktregio Amersfoort en Regio Noord-Veluwe en de gemeente Zeewolde", zie verder kopje "Zienswijzen" in de dit collegeadvies. Op het laatste moment heeft toch nog overleg plaats tussen gemeente Bunschoten en het ministerie van BzK over het wel of niet meedoen in het voorstel voor deze woningmarktregio, waarna gemeente Bunschoten toch heeft besloten mee te gaan in de aanvraag voor deze woningmarktregio (onder voorbehoud dat het college instemt). Zienswijzen Op 28 april 2016 is aan alle 20 corporaties die werkzaam zijn in de voorgenomen regio gevraagd hun visie te geven op de voorgenomen regio. Datzelfde is gevraagd aan de 27 gemeenten buiten de voorgenomen regio waar de corporaties in de voorgenomen regio (en waarvoor dit de kernregio wordt) ook bezit hebben. Deze zienswijzeronde is inmiddels afgerond. Corporaties en gemeenten hebben 6 weken de tijd gehad om hun zienswijze te geven. Een uitgebreider overzicht van de binnengekomen reacties staat in Bijlage 9 in bijgevoegd "Document Onderbouwing Woningmarktregio Amersfoort en Regio Noord-Veluwe en de gemeente Zeewolde". De betrokken corporaties zijn over het algemeen positief. Enkel de zienswijzen van Stichting Eemland Wonen en Stichting deltawonen is negatief. Eemland Wonen vindt de regio te groot met Regio Noord-Veluwe en gemeente Zeewolde en heeft voorkeur voor de bestuurlijke regio Eemland. Stichting deltawonen heeft bedenkingen bij de regiovorming. Dat betreft vooral de gemeente Oldebroek. Deze gemeente past volgens de corporatie 3
beter bij de regio Kampen-Zwolle en deltawonen kan niet meer investeren als de gemeente Oldebroek niet in haar kerngebied valt. Stichting Eemland Wonen en Stichting deltawonen worden na definitieve besluitvorming in de betrokken colleges geïnformeerd dat hun zienswijze is ontvangen en dat de betrokken gemeenten betreuren dat de beide corporaties bedenkingen hebben bij de voorgenomen regio. Aangegeven is dat met een grotere regio de benodigde investeringen in de volkshuisvestelijke opgaven beter geborgd zijn en dat met de toezegging van Omnia Wonen om in Oldebroek te willen investeren ook deze opgave afgedekt is. In de reacties zal dan ook aangegeven worden dat de regioaanvraag daarom wordt doorgezet. Deze (concept) reactiebrieven zijn bijgevoegd als bijlagen bij dit collegeadvies. Reactie corporaties Aantal Positief/geen bezwaar 12 Negatief/bedenkingen 2 Geen gebruik zienswijze mogelijkheid 2 Geen reactie ontvangen 4 Van de betrokken gemeenten reageren er 7 van de 27. Slecht één reactie bevat bedenkingen: de gemeente Leiden spreekt zicht niet uit over de nieuwe regio en reageert met de opmerkingen dat ze 'een verzoek van Portaal aan de minister tot ontheffing van de woningmarktregio (Holland Rijnland), onder de nadrukkelijke eis dat Portaal haar investeringen in Leiden volledig blijft uitvoeren, conform de gemaakte Prestatieafspraken leiden 2015-2020' ondersteunen Reactie gemeenten Aantal Positief/geen bezwaar 3 Negatief/bedenkingen 1 Geen gebruik zienswijze mogelijkheid 4 Geen reactie ontvangen 19 Geconcludeerd is dat de zienswijzen van de betrokken corporaties en gemeenten geen aanleiding om het voorgenomen verzoek aan het ministerie van BzK voor de regiovorming aan te passen. geven Na de zienswijzeprocedure is de verandering dat de gemeente Bunschoten toch aansluit bij deze woningmarktregio nog voorgelegd aan de corporatie die het met name raakt (Woningcorporaties Gooi en Omstreken). Deze corporatie heeft aangegeven zich te kunnen vinden in deze opstelling van de gemeente Bunschoten, maar gaat er daarbij vanuit dat ontheffing zal worden verkregen voor de daar haar voorgestane investeringen in Bunschoten. Vervolgproces De individuele colleges van de afzonderlijke gemeenten nemen een definitief besluit ten aanzien van de aanvraag tot vorming van de woningmarktregiovorming. Voor 1 juli wordt de definitieve aanvraag ingediend bij het ministerie van BzK. Gemeente Amersfoort verzorgt de definitieve indiening van de aanvraag. De bijgevoegde bijlage "Document Onderbouwing Woningmarktregio Amersfoort en Regio Noord-Veluwe en de gemeente Zeewolde" vormt de onderbouwing van de aanvraag voor deze woningmarktregio. Consequenties De vorming van een woningmarktregio Amersfoort/Noord-Veluwe/Zeewolde bestaande uit 15 gemeenten voldoet aan de voorwaarden van de minister. Als de minister deze regio bevestigt, dan houden na 1 juli as. zowel Omnia Wonen als UWOON de mogelijkheid om in Elburg te investeren. Ook de categorale instellingen mogen blijven investeren in de gemeenten waar ze actief zijn. In gemeente Elburg geldt dit voor Habion en Woonzorg Nederland. Communicatieparagraaf Dit collegevoorstel wordt ter kennisname aan de agendacommissie aangeboden. Er is een persbericht opgesteld in overleg met de communicatieadviseur. 4
NEO paragraaf Gemeente Nunspeet en gemeente Oldebroek behoren ook tot de voorgenomen woningmarktregio. Rīsīcoparagraaf Voor gemeente Elburg vormt deze woningmarktregio geen risico. Voor zowel Omnia Wonen als UWOON wordt deze woningmarktregio het kerngebied, waardoor beide corporaties in gemeente Elburg mogen blijven investeren. Ook de categorale instellingen mogen blijven investeren in de gemeenten waar ze actief zijn. Financieel advies N.v.t. 5