ZWEMWATERPROFIEL NOORDWIJKERHOUT

Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Noordwijkerhout Rijkswaterstaat Zee en Delta RPS/Tauw/KWR provincie Zuid-Holland gemeente Noordwijk definitief Datum: 1 maart 2015 BWID-code: Donar-code: NLBW95_NOORDWKHBSD NOORDWKHBSD Disclaimer Aan de inhoud van dit zwemwaterprofiel kunnen geen rechten worden ontleend. De in dit zwemwaterprofiel opgenomen informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, de volledigheid en actualiteit kan echter niet worden gegarandeerd. Let hiervoor ook op de datum van het opstellen of actualiseren van het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden in en/of onvolledigheid van de aangeboden informatie noch voor schade die geleden wordt als gevolg van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de aangeboden informatie in dit zwemwaterprofiel. Het zwemwaterprofiel heeft de status van een onderzoek. Rijkswaterstaat aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de in dit rapport voorgestelde maatregelen. 2

Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Beschrijving zwemwaterlocatie... 4 2.1 Kenmerken... 4 2.2 Zwemzone... 5 2.3 Beheer... 6 2.4 Potentiële bronnen van verontreiniging... 7 2.5 Kans op proliferatie blauwalgen... 7 3 Gezondheidsrisico s... 7 3.1 Hygiëne... 7 3.1.1 Beoordeling... 7 3.1.2 Zwemwaterkwaliteit... 8 4 Mogelijke maatregelen... 8 3

1 Inleiding Voor elke zwemwaterlocatie wordt op grond van de Zwemwaterrichtlijn een zwemwaterprofiel opgesteld. Voor u ligt het zwemwaterprofiel van Noordwijkerhout. De Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is in 2006 vastgesteld met als doel het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. De richtlijn bevat bepalingen met betrekking tot de monitoring, de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) en het informeren van zwemmerspubliek en de Europese Commissie over de zwemwaterkwaliteit. Voor elke zwemwaterlocatie moet een zwemwaterprofiel worden opgesteld. Het beheer moet erop gericht zijn om minimaal een aanvaardbare zwemwaterkwaliteit te bereiken en om te streven naar een goede zwemwaterkwaliteit. In het zwemwaterprofiel worden de kenmerken van de zwemwaterlocatie beschreven. Er wordt ingegaan op mogelijke gezondheidsrisico s voor de zwemmers en de oorzaken daarvan. Het zwemwaterprofiel vormt de basis voor communicatie tussen de betrokken partijen over te treffen beheersmaatregelen. Uit het zwemwaterprofiel kan blijken dat aanvullend onderzoek nodig is om adequate beheersmaatregelen te kunnen treffen. Het zwemwaterprofiel is tevens bedoeld voor communicatie over de kwaliteit van de zwemwaterlocatie en de genomen beheersmaatregelen naar de geïnteresseerde burger. 2 Beschrijving zwemwaterlocatie 2.1 Kenmerken Noordwijkerhout ligt aan de Noordzee in de gemeente Noordwijk. Het betreft een zoutwaterlocatie. De zwemwaterlocatie vormt samen met de zwemwaterlocatie Noordwijk aan Zee, Boulevard het zwemstrand van de gemeente Noordwijk. Bij zwemwaterlocatie Noordwijkerhout zijn verschillende strandopgangen, waarvan alleen de Langevelderslag (strandopgang Noordwijk 27) met de auto bereikbaar is en daarmee het drukst bezocht. Het strand van gemeente Noordwijk is 13,8 km lang en ligt tussen de stranden van Zandvoort en Katwijk. De zwemwaterlocatie Noordwijkerhout ligt bij de Duindamse Slag (strandopgang Noordwijk 24) en de Langevelderslag (strandopgang Noordwijk 27) tot en met strandopgangen 28 en 29. Strandopgangen 1 tot en met 23 behoren tot de zwemwaterlocatie Noordwijk aan Zee, Boulevard waarvoor een apart zwemwaterprofiel is opgesteld. Honden zijn het gehele jaar toegestaan, maar moeten tussen 1 juni en 31 augustus worden aangelijnd. Op zwemwaterborden zijn specifieke zones aangegeven waar honden het gehele jaar los mogen lopen. Bij de strandopgangen 22, 23, 25 en 26 mag het strand gedurende het gehele jaar met een paard worden betreden. Dit zijn de strandopgangen ten noorden en ten zuiden van de Duindamse Slag. Bij de strandopgangen Duindamse Slag en Langevelderslag staan strandtenten en kiosken, waar bezoekers gebruik kunnen maken van het toilet. De strandtenten en kiosken zijn allemaal op de riolering aangesloten. Op en nabij het strand komen veel zee- en trekvogels voor. De zwemwaterlocatie ligt nabij het duingebied Kennemerland-Zuid dat aangewezen is als Natura 2000-gebied. In een Natura 2000- gebied zijn aangewezen (vogel)soorten en/of habitattypen beschermd, voortvloeiend uit de Vogelen Habitatrichtlijn. In bijlage 1 zijn foto s van de locatie en een verslag van het veldbezoek in zwemseizoen 2014 opgenomen. Op onderstaande luchtfoto (figuur 2.1) zijn de belangrijkste kenmerken en mogelijke bronnen van verontreiniging van de locatie weergegeven. 4

29 Zwemwaterlocatie Noordwijkerhout 27 Duingebied: Kennemerland-Zuid Golfterrein 24 Vakantiepark Duinrust Naaktstrand Noordwijkerhout Figuur 2.1. Overzicht zwemwaterlocatie Noordwijkerhout en omgeving 2.2 Zwemzone De zwemzone is weergegeven in figuur 2.2. De achtergronden van de afbakening van de zwemzone zijn beschreven in het rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee (RHDHV, 2012). 21 5

Figuur 2.2. Zwemzone en ligging meetpunt 2.3 Beheer Noordwijkerhout behoort tot de gemeente Noordwijk en bevindt zich in de provincie Zuid-Holland. De provincie is verantwoordelijk voor de aanwijzing van zwemwaterlocaties. Op de zwemwaterlocaties draagt de provincie zorg voor de veiligheid en gezondheid van de zwemmers. De provincie voert hiertoe periodiek het onderzoek naar de fysieke veiligheid uit. Rijkswaterstaat Zee en Delta is waterbeheerder van zwemwaterlocatie Noordwijkerhout. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit, licht de provincie hierover in en adviseert, zodat de provincie het publiek kan informeren over eventuele gezondheidsrisico s. De provincie kan een waarschuwing of een negatief zwemadvies afgeven of zelfs een zwemverbod instellen. Indien de zwemwaterkwaliteit niet aan de vereisten van de Zwemwaterrichtlijn voldoet, neemt Rijkswaterstaat het initiatief om samen met de andere betrokken partijen na te gaan hoe de zwemwaterkwaliteit verbeterd kan worden. Gemeente Noordwijk heeft het onderhoud van het strand uitbesteed aan een externe partij. Deze aannemer voert in het hoogseizoen dagelijks beheer uit: prullenbakken legen, zwerfvuil opruimen, met een beachcleaner langs de vloedlijn en vegen van de toegangswegen. Buiten het hoogseizoen 6

wordt de frequentie teruggeschroefd naar 1 tot 2 keer in de week. In de winter is de frequentie 1x in de week. 2.4 Potentiële bronnen van verontreiniging De Zwemwaterrichtlijn schrijft voor dat het zwemwater gecontroleerd dient te worden op de aanwezigheid van bacteriën die afkomstig zijn van feces (uitwerpselen) van mens en dier. Op basis van de gebiedsbeschrijving, het veldbezoek, de analyse van historische data, kaartmateriaal en de informatie van de waterkwaliteitsbeheerder en locatiebeheerder is de volgende lijst met alle potentiële verontreinigingsbronnen en -routes voor fecale verontreiniging op de locatie Noordwijkerhout opgesteld. Tabel 2.1. Potentiële bron Potentiële bronnen Noordwijkerhout Beschrijving Bezoekers Het strand bij Noordwijkerhout trekt gemiddeld 3.000 bezoekers per dag. Op een drukke dag kan dit oplopen tot 15.000 bezoekers. Bij de strandtenten en kiosken zijn toiletten aanwezig. Huisdieren Honden en paarden zijn tijdens het zwemseizoen op een deel het strand toegestaan. Paarden alleen op de aangegeven locaties en honden op een deel alleen aangelijnd. Het APV van de gemeente Noordwijk stelt dat hondenbezitters opruimmateriaal bij zich moeten hebben, maar voor de strandgebieden Duindamseslag en Langevelderslag en op de naaktstranden geldt geen opruimplicht. Watervogels Nabij het strand en in de zwemzone komen zeevogels voor. Naar schatting zijn er dagelijks 250 watervogels aanwezig op het strand en in de zwemzone. Recreatievaart De recreatievaart is beperkt, met een afstand tot de zwemzone van 1,0 km. Beroepsvaart Er wordt uitgegaan van 680 schepen per dag die de zwemzone passeren op ongeveer 3,0 km afstand. RWZI Nabij Scheveningen, op meer dan 10 km ten zuiden van de zwemwaterlocatie, wordt op 2,5 km uit de kust effluent van 2 RWZI s geloosd. 2.5 Kans op proliferatie blauwalgen Behalve een controle op fecale verontreinigingen schrijft de Zwemwaterrichtlijn ook voor dat in het zwemwaterprofiel een beoordeling plaatsvindt van de mogelijke proliferatie van blauwalgen. Noordwijkerhout is een zoutwaterlocatie. Blauwalgen komen in de Nederlandse kustwateren niet tot overmatige bloei en vormen daarom geen gezondheidsrisico. 3 Gezondheidsrisico s 3.1 Hygiëne 3.1.1 Beoordeling Volgens de Zwemwaterrichtlijn wordt de kwaliteit van het zwemwater gecontroleerd aan de hand van de parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen. Beide typen bacteriën zijn afkomstig van feces (uitwerpselen) van mens en dier en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën en virussen die voornamelijk maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. Op basis van de (langdurige) concentraties fecale bacteriën wordt volgens de Zwemwaterrichtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. In tabel 3.1 zijn de indeling en de bijbehorende grenzen voor uitstekende, goede en aanvaardbare kwaliteit weergegeven. Als een zwemwaterlocatie niet in deze 3 klassen zit, wordt het beoordeeld als slecht. Daarnaast wordt de zwemwaterkwaliteit ook gedurende het badseizoen beoordeeld. Na elke afzonderlijke meting wordt 7

getoetst aan de signaalwaarden (tabel 3.1). Een overschrijding van een signaalwaarde is aanleiding tot extra onderzoek. Mede op basis van het extra onderzoek kan de provincie besluiten (tijdelijk) een negatief zwemadvies in te stellen. Tabel 3.1. Parameter intestinale enterococcen (kve/100 ml) Escherichia coli (kve/100 ml) Normen voor zwemwaterkwaliteitsklassen voor kust- en overgangswateren Uitstekende kwaliteit * Goede kwaliteit * Aanvaardbare kwaliteit ** Signaalwaarde 100 200 185 400 250 500 500 1800 * gebaseerd op een 95-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar ** gebaseerd op een 90-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar 3.1.2 Zwemwaterkwaliteit Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit gedurende het badseizoen dat loopt van 1 mei tot 1 oktober. In het geval van slechte of aanvaardbare zwemwaterkwaliteit wordt tweewekelijks gemeten, in geval van goede of uitstekende zwemwaterkwaliteit vierwekelijks. Bij de controles worden de concentraties E. coli en intestinale enterococcen gemeten. Daarnaast worden bijzonderheden zoals schuimvorming, stank, de aanwezigheid van afval, dode vissen of vogels en het aantal dieren (honden, paarden) in het water genoteerd. De ligging van het meetpunt voor zwemwaterlocatie Noordwijkerhout is weergegeven in figuur 2.2. Het meetpunt ligt op de locatie waar de meeste zwemmers zijn (vastgesteld in rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee, RHDHV, 2012). Op basis van de metingen in de periode 2011 2014 is de locatie beoordeeld als uitstekend. Dit volgt uit de afzonderlijke beoordelingen uitstekend voor Escherichia coli en uitstekend voor intestinale enterococcen. Tabel 3.2. Kwaliteitsklasse Noordwijkerhout 2011-2014 Parameter intestinale enterococcen Escherichia coli Kwaliteitsklasse Uitstekend Uitstekend Voor intestinale enterococcen en E. coli zijn geen overschrijdingen van de signaalwaarden gemeten in de zwemseizoenen van 2011-2014. De invloed van de potentiële bronnen (tabel 2.1) op de zwemwaterkwaliteit is beperkt. 4 Mogelijke maatregelen De zwemwaterkwaliteit van Noordwijkerhout is als uitstekend beoordeeld. Op grond van de Zwemwaterrichtlijn is er geen verplichting tot het nemen van maatregelen ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit. Wel worden maatregelen aanbevolen gericht op goed (kwaliteits)beheer: Voortzetten paardenverbod gedurende het zwemseizoen. Instellen opruimplicht hondenuitwerpselen gedurende zwemseizoen. 8

BIJLAGE 1 Verslag veldbezoek Datum: 5 september 2014 Aanwezigen: Petri Biegstraaten (Strandmeester gemeente Noordwijk) Inkie Goijer (Tauw, verslag) Zwemwaterlocatie Noordwijkerhout is het zwemstrand van gemeente Noordwijk, ter hoogte van Noordwijkerhout bij de strandopgangen Langevelderslag en Duindamse slag. Op 5 september 2014 is de drukste strandopgang, Langevelderslag, bezocht. Het strand van Noordwijk is 13,8 km lang en ligt tussen de stranden van Zandvoort en Katwijk. Gemeente Noordwijk pacht het strand van het Rijk en is verantwoordelijk voor het beheer. De gemeente ziet dit strand als 1 zwemwaterlocatie, maar Rijkswaterstaat onderscheidt hier 2 zwemwaterlocaties: Noordwijk aan Zee, Boulevard en Noordwijkerhout. Dit verslag gaat over beide zwemwaterlocaties. In 2007 is het strand in het kader van de kustversterking vergroot. Er is toen 60 à 70 meter strand bijgekomen. In 2013 heeft er weer een strandsuppletie plaatsgevonden en in 2014 een vooroeversuppletie (onder water). Volgens planning zullen de suppleties voortaan elke 5 jaar plaatsvinden. Door deze kustversterkingsmaatregelen is een viertal zandbanken ontstaan voor de kust van Noordwijk. Het water tussen deze zandbanken in is ondieper en wordt minder snel ververst dan voorheen. Alle strandtenten en kiosken op en bij het strand zijn aangesloten op de riolering. Gemeente Noordwijk heeft het onderhoud van het strand uitbesteed aan een externe partij. Deze aannemer voert in het hoogseizoen dagelijks beheer uit: prullenbakken legen, zwerfvuil opruimen, met een beachcleaner langs de vloedlijn en vegen van de toegangswegen. Buiten het hoogseizoen wordt de frequentie teruggeschroefd naar 1 tot 2 keer in de week. In de winter is de frequentie 1x in de week. Bij Noordwijk is sprake van een scheiding van functies: het strand bij de Boulevard van Noordwijk aan zee is alleen bedoeld voor zwemmers. Andere activiteiten, zoals surfen en recreatievaart, zijn niet toegestaan. Ook honden mogen hier niet op het strand komen. Verder naar het zuiden en noorden zijn de meeste watersporten en honden (aangelijnd) wel toegestaan. Honden mogen alleen op het speciaal aangewezen hondenstrand los lopen. Buiten het hoogseizoen (1 juni 1 september) mogen honden overal op het strand komen. Voor paardrijden en kitesurfen zijn speciale zones aangewezen. Een vrijwilliger zorgt voor eerste hulp bij zeezoogdieren (EHBZ) en ruimt in deze functie dode zeezoogdieren op en brengt zieke en verzwakte zeehonden naar de zeehondencrèche. Noordwijk heeft in 2014 goud behaald met de Quality Coast Award, neemt deel aan Kimo, waarbij scheepvaart gratis zijn afval kwijt kan, en doet mee met diverse acties voor het opruimen van het strand. 9