Welkom in Alkmaar DEEL 1 Bereikbaarheidsvisie Alkmaar Een uitgave van: Ondernemend Alkmaar
Inhoudsopgave Welkom in Alkmaar deel 1 Hoofdstuk 1 Verantwoording van de visie 1.1 Inleiding 1.2 Verantwoording 1.3 Leeswijzer 1.4 Vervolg Hoofdstuk 2 Duurzaam ondernemen 2.1 Alkmaar 2.2 Welkom in Alkmaar 2.3 Bedreigingen 2.4 Duurzaam ondernemen Hoofdstuk 3 Duurzame bereikbaarheid 3.1 De stad in, of de stad uit 3.2 Onverantwoorde risico s 3.3 Duurzame bereikbaarheid Hoofdstuk 4 De visie per deelgebied 4.1 De hoofdontsluitingsroutes 4.2 De wijkontsluitingsroutes 4.3 De centrumontsluitingsroute 4.4 De verbindingen tussen de bedrijventerreinen 4.5 Parkeervoorzieningen 4.6 Fietsroutes 4.7 Buitenring en OV 4.8 Bewegwijzering Bijlagen: Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 CO2-uitstoot verminderen? (een vingeroefening) Voorbeeld bypass Kooimeerplein Voorbeeld brug Noordhollands Kanaal bij Kruseman van Eltenweg en ondertunneling spoorwegovergang Helderseweg (variant III) Hoofdstuk 5 Volgorde van uitvoering voor het centrumgebied Algemeen Bestuur Ondernemend Alkmaar Alkmaar, februari 2008 Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 1
Hoofdstuk 1 Verantwoording van de visie 1.1 Inleiding Een optimaal ondernemings- en investeringsklimaat. Dat is het doel van Ondernemend Alkmaar. Alkmaar is een parel: we moeten er samen aan werken om winkelstad nummer 1 en het cultureel, financieel en economisch centrum van Noord-Holland Noord te worden en blijven. Om dat te bereiken is het noodzakelijk kwalitatief te groeien en bloeien. Het bedrijfsleven heeft een grote economische kracht en is onmisbaar voor de stad. Samen met het gemeentebestuur en de Kamer van Koophandel Noordwest-Holland werken we daarom aan de versterking van hun positie en daarmee de centrumfunctie van Alkmaar. Bereikbaarheid is hierbij de brandstof voor het functioneren van de stad. Echter, het is ook het belangrijkste knelpunt. Bezoekers zijn welkom in Alkmaar. Met dat uitgangspunt is deze bereikbaarheidsvisie opgesteld. Samen met andere investeringen kunnen we met een goede bereikbaarheid kwaliteit in het kernwinkelgebied bieden en Alkmaar haar centrumfunctie laten vervullen. Van de politiek vragen wij een visie op de toekomst en vooral daadkracht. 1.2 Verantwoording De huidige verkeerstromen zijn gebaseerd op het Beleidsplan Verkeer en Vervoer 2002. Met name de maatregelen op de Bierkade/Wageweg en in Overstad hebben voor ondernemers niet goed uitgepakt. De bereikbaarheid van het centrumgebied is voor bezoekers vanuit westelijke, noordelijke en oostelijke richting verslechterd. Er is sprake van omzetdaling en nadelige gevolgen voor de werkgelegenheid en de winkelstand. Naast economische schade levert deze situatie Alkmaar ook imagoschade op. We komen te vaak in het nieuws als een slecht bereikbare stad. Terwijl de kooporiëntatie vanuit de stad zelf min of meer gelijk blijft, loopt de kooporiëntatie vanuit de regio terug. De bereikbaarheid met de auto is hiervan een belangrijke oorzaak. Actie is dus geboden. Het doel van de veranderingen was het scheiden van doorstroom- en bestemmingsverkeer. Helaas moeten wij constateren dat de verkeerstechnische maatregelen niet het juiste effect hebben gehad. De verkeersintensiteit op bepaalde hoofdontsluitingswegen is juist veel groter geworden. Doordat de ring teveel buiten het centrum ligt, krijgt de bezoeker bovendien het gevoel dat men de stad wordt uitgeleid in plaats van binnengeleid. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 2
Bij het opstellen van deze visie is uitgegaan van de rapporten Droogh Trommelen Broekhuis (2004 en 2006) over de versterking van de koopfunctie van Alkmaar als centrumgemeente van Noord-Holland Noord. Hierin wordt de maximale ruimte berekend die er is voor vergroting van het winkelvloeroppervlakte en wordt gekeken naar de relatie tussen Overstad en binnenstad als één centrumgebied. Het rapport gaat ook uitgebreid in op het verbeteren van de bereikbaarheid en de noodzaak van goede parkeergelegenheid voor het functioneren van het kernwinkelgebied. Het rapport noemt dit een zwak element en adviseert om bezoekers via logische en directe routes naar parkeervoorzieningen te leiden. Ook wordt advies gegeven over de volgorde van te nemen maatregelen. 1.3 Leeswijzer Samen met alle ondernemersorganisaties is onder de titel Welkom in Alkmaar (deel I) een bereikbaarheidsplan opgesteld. Ondernemend Alkmaar en de Kamer van Koophandel Noordwest-Holland hebben de Grontmij gevraagd om een expert opinion. Deze reactie wordt mede onder de titel Welkom in Alkmaar als deel II bijgevoegd. In de expert opinion van Grontmij staat de verkeerstechnische onderbouwing en de totaalvisie van alle te nemen verkeerskundige maatregelen die nodig zijn om de centrumfunctie van Alkmaar te versterken. Deze totaalvisie neemt Ondernemend Alkmaar over en vormt de leidraad voor verdere beleidsvorming samen met het gemeentebestuur. De hoofdstukken 2 en 3 in deel I van Welkom in Alkmaar zijn vooral als statement bedoeld. In de uitwerking van de visie per deelgebied (hoofdstuk 4) wordt separaat aangegeven waar wij de visie van de Grontmij aanvullen, dan wel of niet overnemen. In hoofdstuk 5 staat de volgorde van de te nemen maatregelen beschreven. 1.4 Vervolg Ondernemend Alkmaar wil deze bereikbaarheidsvisie samen met het gemeentebestuur, de Kamer van Koophandel, bewonersgroepen en belangengroepen realiseren. De knelpunten zijn bij het college bekend en de voorwaarden voor een goede samenwerking zijn aanwezig. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 3
Hoofdstuk 2 Duurzaam Ondernemen 2.1 Alkmaar Alkmaar is het economisch centrum van Noord-Holland Noord (600.000 inwoners). Alkmaar is ook het verzorgingsgebied van de regio Noord-Kennemerland met 270.000 inwoners. Daarnaast heeft Alkmaar een aantal grote bedrijventerreinen, die aan meer dan 6.200 bedrijven plaats bieden met in totaal ruim 47.000 werkzame personen. 2.2 Welkom in Alkmaar Alkmaar wil zich laten zien. Bezoekers zijn er meer dan welkom. Jaarlijks telt Alkmaar ruim 4 miljoen bezoekers. Het gemeentebestuur heeft zich ten doel gesteld het aantal bezoeken te verhogen, de kwaliteit van het centrumgebied te verbeteren en de werkgelegenheid te versterken. Kortom, de gemeente Alkmaar zet zich in voor de versterking van de economische positie van de stad. Datzelfde doet ook Ondernemend Alkmaar. Naast de unieke historische binnenstad en een hoogwaardig cultureel voorzieningenniveau, biedt Alkmaar de bezoeker met Overstad en de binnenstad maar liefst ruim 170.000 m 2 verkoopvloeroppervlakte (vvo) (Locatus, 1 april 2007). Meer dan 3.500 werknemers vinden hun baan in de detailhandel in het centrum. Als daarbij de horeca en de cultuurvoorzieningen worden geteld, gaat het om meer dan 5.000 werknemers. En dan wordt de impact van de gezondheidszorg op de koopfunctie van het centrumgebied nog buiten beschouwing gelaten. Deze stapeling van functies maakt Alkmaar tot een A-locatie en dé centrumgemeente in Noord-Holland Noord benoorden het IJ. Dit alles bepaalt (naast AZ) in belangrijke mate het imago van de stad. 2.3 Bedreigingen Het hoge aantal m 2 vvo per inwoner ligt ver boven het landelijk gemiddelde. Daarentegen bevindt de omzet zich met ca. 1.000,- per m 2 onder het landelijk gemiddelde. De vloerproductiviteit in het centrum staat dus onder druk. Voor het functioneren van het centrum zijn - volgens algemeen aanvaarde uitgangspunten - bereikbaarheid, vindbaarheid, goede en voldoende parkeerplaatsen, een goede hoofdontsluitingsstructuur en logische aanrijroutes essentieel. Verschillende rapporten (Droogh Trommelen Broekhuis (DTB), Goudappel Coffeng) noemen Alkmaar qua autobereikbaarheid en parkeren kwetsbaar en/of zwak. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 4
De concurrentie van andere winkelgebieden is groot. In Schagen, Heerhugowaard, Haarlem, Zaanstad en Hoorn wordt flink geïnvesteerd, zowel in de kwaliteit als in de kwantiteit van de winkelgebieden. Uitwijken is voor de consument niet moeilijk en de parkeervoorzieningen elders zijn (vaak) gratis. Afstanden spelen geen rol meer, de consument winkelt daar waar bereikbaarheid, gemak en comfort goed zijn georganiseerd. In enkele rapporten (o.a. die van DTB) wordt gewaarschuwd voor deze ontwikkelingen en voor verslechtering van de autobereikbaarheid vanuit de regio. Dat is bedreigend. Alkmaar is immers voor ca. 50% van het bezoek afhankelijk van de regio. Het DTB-rapport adviseert om Overstad en de binnenstad als één integraal winkelgebied te zien. Ook stelt men dat het versterken van Alkmaar als regionale centrumgemeente alleen is te realiseren door een stijging van het aantal bezoekers. Uit die stijging kan bovendien de versterking van de kwaliteit van het winkelgebied gefinancierd worden. Omdat het aantal bezoekers uit Alkmaar zelf vrijwel niet meer kan groeien, is de stijging van het bezoek afhankelijk van de regio en het toerisme. Het rapport is overgenomen door het gemeentebestuur en aanvaard als uitgangspunt voor verdere ontwikkelingen met betrekking tot het centrumgebied (Overstad en binnenstad). Ook in het kader van het Grote Steden Beleid heeft de gemeente Alkmaar zich tegenover het Rijk verplicht tot versterking van de economische structuur. 2.4 Duurzaam ondernemen Ondernemend Alkmaar wil dat de ondernemer iets kan verdienen en kansen heeft op groei. Dat kan met de versterking van de economische positie van Alkmaar, zowel commercieel, als cultureel/historisch. Al die ondernemers die wekelijks investeren om bezoekers naar Alkmaar te verleiden, moeten daartoe de kansen en faciliteiten krijgen. Alkmaar behoort met zijn binnenstad en kernwinkelgebied tot de A-locaties in Nederland. Die positie staat onder druk. A-locaties onderscheiden zich door kwaliteit van het winkelaanbod, sfeer, evenementen en een gemakkelijke bereikbaarheid. Om een A-locatie te zijn en blijven moeten met name de kwaliteit van het winkelaanbod en de bereikbaarheid worden verbeterd. Daarvoor zijn scherpe beleidskeuzes van politiek en ondernemers nodig op een breder strategisch en operationeel niveau. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 5
Ons uitgangspunt van deze visie is duurzaam ondernemen. Dat houdt in dat wij rekening houden met de opvattingen van onze klanten. Klanten zijn bezoekers, maar ook de inwoners van de stad. Zij hebben affiniteit met milieudoelstellingen en met verkeersveiligheid en leefbaarheid. Ook hebben zij veel waardering voor het Alkmaars cultureel erfgoed. Duurzaam ondernemen is voor ons luisteren naar hun wensen, dus de historische binnenstad beschermen, het kernwinkelgebied autovrij maken, geen zoekverkeer meer in de wijken en zo min mogelijk CO2-uitstoot. Het huidige voetgangersgebied in het centrum willen wij daarom vergroten. Ook willen wij buurten, waar mogelijk, ontlasten van onnodig auto- en zoekverkeer. Kortom, het gaat ons niet alleen om omzet en winst. Om dat te bereiken is op stedelijk niveau (strategisch) projectmanagement nodig. Dat projectmanagement moet voldoende kennis hebben van commerciële ontwikkeling van kernwinkelgebieden, van waardeontwikkeling van het vastgoed en van bereikbaarheidstoetsen. In de uitvoering moet het vooral snel kunnen makelen en schakelen om de gewenste A-kwaliteit uit te bouwen. Ondernemend Alkmaar ziet langs deze weg de mogelijkheid om de centrumfunctie van Alkmaar te versterken. Deze bereikbaarheidsstrategie is daar een belangrijk onderdeel van. Het zou ons inziens zeer verstandig zijn de door een ieder omarmde DTB-visie voor het kernwinkelgebied op deze onderdelen programmatisch uit te werken. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 6
Hoofdstuk 3 Duurzame bereikbaarheid 3.1 De stad in, of de stad uit De koers die de gemeente Alkmaar vaart, sluit niet altijd aan op die van de ondernemers. Dit leidt tot frustratie en veel vertraging, omdat de neuzen niet dezelfde kant op staan. Niet de gemeente, maar de ondernemersorganisaties leggen bij de te ondernemen activiteiten de relatie met het rapport Droogh Trommelen Broekhuis, dat de nadruk legt op bereikbaarheid. Het huidige Beleidsplan Verkeer en Vervoer heeft deels geheel andere doelstellingen, namelijk beperking van het autogebruik. Daarmee zijn grote risico s genomen. Inmiddels is uit het rapport Kooporiëntatie (onderdeel van de Passantenmonitor Centrumgebied met tellingen in 2005, 2006, 2007) duidelijk geworden dat het bezoekersaantal en de kooporiëntatie op Alkmaar terugloopt. Dat komt overeen met de geluiden die worden gehoord vanuit het bedrijfsleven. Bezoekersaantallen en kassa-aanslagen nemen aanzienlijk af en dat leidt tot het afstoten van winkelpersoneel. De omzet in filiaalbedrijven in Alkmaar blijft, ten opzichte van dezelfde winkels elders, achter. Ook een recente korte inventarisatie van de Kamer van Koophandel onder de winkeliers in het oostelijk deel van de binnenstad, bevestigt deze omzetdaling van meer dan 30%. Ten opzichte van 2000 is de omzet in geld in de detailhandel landelijk gestegen tot 118 in november 2007 (indexcijfer CBS). Het onderscheid tussen supermarkten (index 132,0) en non-food (index 114,0) dient hierbij gemaakt te worden. Uit vakliteratuur en gesprekken met filiaalbedrijven die ook elders winkelvestigingen hebben, blijkt dat binnensteden het landelijk goed doen. Dat is in tegenstelling tot Alkmaar, waar niet of nauwelijks geprofiteerd is van de economische groei na de recessie van 2002 tot 2005. Alkmaar komt daarmee flink op achterstand en de genomen maatregelen rond de bereikbaarheid zijn daar ons inziens de hoofdoorzaak van. Dat wordt ook bevestigd uit de straatinterviews die onlangs zijn gehouden door het Alkmaarse bedrijf Linkin Business in het winkelgebied en bij het station. De consument ervaart Alkmaar als slecht (30%) tot zeer slecht bereikbaar (24%). Daarbij wordt het ingestelde eenrichtingsverkeer Bierkade/Wageweg als voorbeeld genoemd. Deze interviews vonden plaats in september 2007 en hebben een betrouwbaarheidspercentage van 95%. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 7
3.2 Onverantwoorde risico s Het lijkt erop dat tijdens de vaststelling van het huidige Beleidsplan Verkeer en Vervoer op onderdelen hiervan risico s zijn genomen, die we nu niet-verantwoord kunnen noemen. Dat geldt zeker voor de verkeersmaatregelen op Overstad en Bierkade/Wageweg. Deze maatregelen zijn onlogisch qua routering (de route wordt immers onderbroken en onwenselijk lang verlengd) en bovendien niet effectief voor een gunstig exploitatieresultaat van parkeergarages. Grote delen van het kernwinkelgebied zijn uit zowel noordelijke, oostelijke, als westelijke richting slecht bereikbaar geworden. Er is sprake van economische en imagoschade. Geconcludeerd kan worden dat er verkeerstechnische maatregelen zijn genomen los van enige samenhang met de gewenste economische structuur en/of het gewenste bezoek aan de historische binnenstad. Dit is ons inziens het gevolg van verkokering en afwezigheid van coördinatie in de periode waarin deze maatregelen zijn genomen. Er is bijvoorbeeld geen bereikbaarheidstoets gemaakt die de relatie legt tussen de aanwezige verkoopvloeroppervlakte, de daarvoor noodzakelijke omzet, autoverkeer en parkeren. Dit zou een meer rationele besluitvorming mogelijk hebben gemaakt. 3.3 Duurzame bereikbaarheid Rijksbeleid en visies veranderen. Verkeer en vervoer blijft sterk groeien en moet worden gefaciliteerd. Het is de reden dat veel centrumgemeenten met een relatief groot kernwinkelgebied hun visie herzien. Dat is een belangrijke reden voor de gemeente Alkmaar om het Beleidsplan Verkeer en Vervoer uit 2000 te evalueren en te starten met een nota over Duurzame Bereikbaarheid. Het moet de moderne consument gemakkelijk worden gemaakt. Men is ingesteld op comfort, verwennen en verleiden. Ondernemend Alkmaar zet zich met dit bereikbaarheidsplan in voor een uitstekende bereikbaarheid per fiets, per OV en per auto, voor logische routes, een éénduidige verwijzing, weinig congestie en het zo snel mogelijk vinden van bij voorkeur voldoende en ondergrondse parkeervoorzieningen. De prioriteit ligt bij een autovrij kernwinkelgebied, een autoluw centrum, waardering voor het historisch centrum en het vermijden van zoekgedrag van automobilisten in buurten of op wijkontsluitingswegen. Toch blijven er ook straten nodig voor winkels die van autobereikbaarheid afhankelijk zijn en waarschijnlijk zullen blijven. De Laat Oost is hiervan een voorbeeld. Een alternatief is hier niet voorhanden. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 8
Voor de bereikbaarheid van en naar de regio, de bedrijventerreinen en het centrum is een goede doorstroming op de buitenring van levensbelang. De aanleg van ongelijkvloerse kruisingen op de N9 (Westelijke randweg) en de reconstructie van de rotonde Kooimeer zijn noodzakelijk. Omdat er tevens veel mobiliteit bestaat door zakelijk verkeer als gevolg van business-to-business activiteiten, moeten ook de bedrijventerreinen onderling beter bereikbaar worden gemaakt. Dan hoeft zakelijk verkeer niet meer te rijden over wijkontsluitingswegen. Aanleg van het Bestevaertracé leidt er bijvoorbeeld toe dat zakelijk verkeer uit Oudorp en Overdie niet meer over de Bierkade hoeft te rijden. Wij voorzien hiermee ook een impuls voor de uitstraling van de bedrijventerreinen zelf. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 9
Hoofdstuk 4 Visie per deelgebied In Alkmaar is capaciteitsgebrek in de infrastructuur. De mobiliteit blijft toenemen. Het huidige wegennet moet worden ontlast. Een ervaringsgegeven is dat bij invoering van eenrichtingsverkeer, zoals Bierkade/Wageweg, het verkeer dat gaat omrijden meer kilometers maakt. Dat kan zelfs oplopen tot 40% of meer. Congestie, en daarmee fijnstof, moet afnemen, maar dan wel overal gelijkmatig. Verkeersdeelnemers hebben recht op veiligheid. Technische ontwikkelingen en brandstofprijzen zullen in rap tempo leiden tot auto s met minimale uitstoot. Kortom, de wal keert het schip. In Alkmaar moet de bereikbaarheid op veel onderdelen worden aangepast en op een aantal locaties structureel worden verbeterd. Wij komen tot de volgende doelstellingen. Deze sluiten aan bij de expert opinion van Grontmij, in bijlage III. In cursief wordt aangegeven wat onze afwijkingen zijn ten opzichte van deze expert opinion. 4.1 De hoofdontsluitingsroutes Helderseweg Kennemerstraatweg/Geestersingel (rotonde Bergerhout aanpassen) Nieuwe Schermerweg Vondelstraat/Bierkade/Wageweg (maar wel met stil asfalt!) Koelmalaan Zeswielentracé Kanaalkade (tot realisering Zeswielentracé en herstel Noorderstraat tweerichtingsverkeer) Hoofdontsluitingsroutes betekenen dat tweerichtingsverkeer essentieel is. Op alle hoofdontsluitingsroutes moet worden nagegaan hoe doorstroming, dus kruispunten, kunnen worden verbeterd. Bijvoorbeeld de kruispunten op de route Kennemerstraatweg - Geestersingel. Bijzondere aandacht verdient verder het gebruik van de Helderseweg als hoofdontsluitingsroute. De varianten van de Grontmij vragen nadere studie. Extra aanvulling: - Omgeving Tesselsebrug, variant III: een ondertunneling van de spoorwegovergang Helderseweg met een brugverbinding over het Noordhollands kanaal, zie bijlage 3. - In verband met de complexe ontsluitingsmogelijkheden bij Overstad (spoorlijn en kanaal) zijn er drie varianten ter bestudering. Daaraan kan nog worden toegevoegd de variant van de gemeente met ondertunneling van de Noorderkade. - Nabij het Connexxion-terrein moet ruimte worden gecreëerd om de aansluiting op de Huiswaarderweg/Huiswaarderbrug te verbreden. - Rotonde Kennemerstraatweg Juliana van Stolberglaan is wat ons betreft minder gewenst. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 10
4.2 De wijkontsluitingsroutes Noorderkade Scharlo/Bergerweg, met aanpassing kruispunt nabij Nicolaas Beetskade Baansingel (evt. met knip) alleen ontsluiting t.b.v. Landstraten- en Emmakwartier Kanaalkade, alleen t.b.v. parkeergarages en bewoners binnenstad (na herontwikkeling Overstad) Kruseman van Eltenweg met, indien noodzakelijk, een mogelijkheid als hoofdontsluiting richting Helderseweg 4.3 De centrumontsluitingsroute Er is geen binnenring, slechts een hoefijzer ; vandaar dat gesproken wordt over de centrumontsluitingsroute, in plaats van centrumring De centrumontsluitingsroute omvat Bierkade/Wageweg, Kanaalkade (tijdelijk) en Kwakelkade/Oosterwezenstraat, Huiswaarderplein, Noorderstraat, Geestersingel Vanuit de centrumontsluitingsroute moeten de parkeergarages direct, snel en logisch kunnen worden bereikt. 4.4 De verbindingen tussen de bedrijventerreinen Aanleg van het Bestevaertracé (Oudorp Overdie/Boekelermeer) Aanleg verlengde Huiswaarderweg (Viaanse molen Bergermeer Hogeschool - toeristisch centrum Bergen en alle overige terreinen via de buitenring) Koppeling bedrijventerreinen Beverkoog en Langedijk (Berenkoog Nauertogt) Het beter benutten van Helderseweg en aanleg Zeswielentracé als hoofdontsluitingswegen (ondertunneling Helderseweg) naar buitenring 4.5 Parkeervoorzieningen Op Overstad moet naast de al bestaande parkeervoorzieningen een grote collectieve parkeergarage worden gerealiseerd Schelphoekgarage (mogelijk in samenhang met Vegro pand) Uitbreiding Singelgarage, ook richting Emmabrug, ter verbetering van de aanlooproute Ridderstraat De gehele Singel van Tesselsebrug tot Emmabrug kan in principe worden gebruikt voor ondergronds parkeren op de aansluitpunten van de hoofdontsluitingswegen Als in het noordwestelijk deel tussen Bergerrotonde en Tesselsebrug een parkeervoorziening wordt gerealiseerd, kunnen Hofplein, Doelenveld en Paardenmarkt autovrij worden gemaakt Parkeervoorzieningen dienen tevens als bron voor verbetering van de aanloopstraten naar het centrumgebied; parkeren dient in principe ondergronds plaats te vinden Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 11
Extra aanvulling - Op Overstad zou in verband met niet gebruikte parkeervoorzieningen op straat een totaal parkeerregime tegen een lager tarief moeten gelden, totdat voldoende ondergronds parkeren is gerealiseerd. - Alle parkeervoorzieningen, alsmede de handhaving moeten worden ondergebracht in een parkeerbedrijf dat wordt aangestuurd door de gemeenteraad en waarin zo mogelijk het bedrijfsleven participeert. Het parkeerbedrijf is in staat te investeren en leunt niet op de gemeentebegroting. 4.6 Fietsroutes Aanwenden van een deel van de parkeergarages voor fietsparkeren en voorziening voor fietsparkeren aanleggen nabij Waagplein Instellen en handhaven van een verbod op fietsparkeren in het kernwinkelgebied Fietsroutes aanleggen vanaf Huiswaard en Overstad over Noordhollands Kanaal naar stationsgebied Fietsroute langs Bestevaertracé Veilige fietsroute bij Hoornse Vaart/Zeswielen 4.7 Buitenring en OV Ongelijkvloerse kruisingen op de N9 (Westelijke randweg) en aanleg verdiepte verlengde Huiswaarderweg Ontsluiting Boekelermeer Zuid naar A9 Huidig OV plan uitvoeren ook voor bereikbaarheid van bedrijventerreinen Het deel Noorderkade vanaf Simsonstraat tot Zijperstraat wordt OV route; (toekomstige uitbreiding) Van Til bereikbaar houden! Onderzoek diverse P & R terreinen met kleinbusvervoer Extra aanvulling - Afwaarderen rotonde Kooimeer, nieuwe bypass, zie voorbeeld bijlage 2. 4.8 Bewegwijzering Communicatie en voorlichting over o.a. nieuw dynamisch routesysteem naar centrumgebied, gedragsbeïnvloeding waar wel/niet en/of op welke tijdstippen voldoende parkeergelegenheid is te vinden. Extra aanvulling - Bewegwijzering wijkwinkelgebied de Mare - Bewegwijzering bedrijventerreinen Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 12
Hoofdstuk 5 Volgorde van uitvoering voor het centrumgebied Onze bereikbaarheidsvisie is gericht op 2020. Alle voorgestelde maatregelen kunnen niet in één keer worden uitgevoerd. Dat geldt met name voor het bereikbaar houden van het centrumgebied, waar ook veel herontwikkelingsactiviteiten (Overstad) een rol spelen. Er is dus sprake van fasering en een stappenplan. 1. Niet meer spreken over een binnenring, die is er maar half, maar van een centrumontsluitingsroute. 2. Tweerichtingsverkeer Wageweg/Bierkade, (eventueel verbreding Bierkade), Geestersingel, Kanaalkade. Hiermee kan niet worden gewacht. Bezoek en omzet moet zo snel mogelijk weer groeien. 3. Het benoemen van hoofd- en wijkontsluitingswegen, start opwaardering N9 (Westelijke randweg) met ongelijkvloerse kruisingen, bypass rotonde Kooimeer. 4. Aanleggen van de parkeergarages Schelphoek en Singelgarage voor 2012 en fietsparkeerfaciliteiten in het centrumgebied. 5. Overstad ontwikkelen. Noorderstraat tweerichtingsverkeer herstellen en aanleg van het Zeswielentracé vóór aanvang van de Overstad-ontwikkeling. Indien Noorderstraat niet hersteld wordt en het verkeer de huidige onlogische route moet nemen, dan is dat ook langs een toekomstige bouwput en duurt het nog langer voordat Kanaalkade geknipt kan worden. 6. Realiseren parkeergarage in noordwestelijk centrumgebied op aansluitingspunt ontsluitingsroutes tussen Tesselsebrug rotonde Bergerhout. 7. De Kanaalkade knippen, of weggedeelte nabij Nieuwesloot verdiepen en overkluizen (gebouw over de weg bouwen). 8. Parkeren Hofplein/Doelenveld/Paardenmarkt opheffen. Voor de totaalvisie op bovenstaande uitwerkingen per deelgebied verwijzen wij naar het rapport van de Grontmij: Welkom in Alkmaar deel II. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 13
Bijlage 1 CO2-uitstoot verminderen? (een vingeroefening) Eén van de doelstellingen van het bereikbaarheidsplan van Ondernemend Alkmaar is ook een vermindering van de CO2-uitstoot. Wij denken dat te bereiken door: logische routes naar het centrum, met zo snel mogelijk een parkeerplaats in een parkeergarage, zo weinig mogelijk stilstand. verruiming van een aantal wegen, zodat bestemmingsverkeer wordt gescheiden van niet-bestemmingsverkeer. direct opheffen van het éénrichtingsverkeer op Wageweg/Bierkade, herstel van het tweerichtingsverkeer en invoering van een centrumontsluitingsroute. Bij het verminderen van CO2-uitstoot spelen een aantal keuzevraagstukken. Wat u moet weten bij te maken keuzes: bij de invoering van éénrichtingsverkeer moet het verkeer dat omrijdt meer kilometers afleggen. Dat kan oplopen tot 40% of meer. Het verkeer is dus hoe dan ook bij de invoering van éénrichtingsverkeer meer kilometers gaan afleggen. Het betekent meer CO2-uitstoot en een verplaatsing daarvan naar elders. overlast van CO2-uitstoot verplaatst zich. Op het traject Bierkade bijvoorbeeld zijn ongeveer 12 panden bewoond. Aan Geestersingel en Kennemerstraatweg zijn dat er veel meer. wij beschikken niet over de gegevens van de gemiddelde aantallen extra te rijden kilometers en/of extra reistijd. Wij hebben slechts op basis van een aanname een vingeroefening gedaan naar de mogelijke hoeveelheid kilometers en CO2-uitstoot, omdat dit heel snel kan oplopen. de CO2-uitstoot bedraagt (volgens A.C. d.d. 02-02-08) voor een dieselauto met roetfilter 232 gram CO2-uitstoot per gereden kilometer. Voor een benzineauto bedraagt dit 192 gram CO2-uitstoot. bezoekers van buiten Alkmaar, die Alkmaar in verband met de slechte autobereikbaarheid nu mijden, doen hun boodschappen toch, maar nu elders. Autogebruik heeft zich verplaatst. de afstanden zijn berekend vanaf de Alkmaarse (binnen)ring. Tijden opgenomen buiten de spits. Route Aantal kilometers Reistijd a) Route Baansingel, Bierkade, Kanaalkade, Geestersingel 3.5 km. 7 minuten b) Route Juliana van Stolberglaan rotonde, Vondelstraat, Bierkade, Kanaalkade, Geestersingel, Kennemerstraatweg 4.8 km. 8 minuten c) Route zoals voorgaand, echter niet via Kanaalkade maar via Overstad, Oosterwezenstraat, Pettemerstraat, Noorderstraat 5,6 km. 12 minuten Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 14
De route over de Baansingel is fysiek niet geschikt als centrumring. Weliswaar is er 1,3 km korter te rijden, de tijdwinst is echter minimaal. De route via de Juliana van Stolberglaan maakt de weg rond het centrum langer, met als gevolg extra CO2-uitstoot. De route Overstad is nog weer 800 meter langer en duurt ook vier minuten langer. In de spitsuren en op zaterdag is dat hoogstwaarschijnlijk nog meer. Het spitsuureffect is op de variant via de Kanaalkade minder. Hoeveelheid CO2-uitstoot Laten we twee globale voorbeeldberekening maken: 1. Een binnenring via Overstad, zoals in het huidige Beleidsplan verkeer en vervoer, van 5,6 km ten opzichte van een centrumontsluitingsroute. Als we uitgaan van 10.000 auto s per dag, die 800 meter (route via Overstad) meer rijden, dan is dat 8.000 kilometer per dag, 40.000 kilometer per week en meer dan 2 miljoen kilometer per jaar. Dat betekent ruim 200.000 liter brandstof tegen een gemiddelde CO2-uitstoot van 200 gram. We komen dan op een extra CO2-uitstoot per jaar van meer dan 40.000 kilogram. Daarbij berekenen we gemakshalve de effecten van reistijd en congestiekans op Overstad niet door. De CO2-uitstoot kan ook verminderen door een knip in de Kanaalkade met bereik van de parkeergarages en/of de (logische) route door Overstad via de Noorderstraat weer in ere te herstellen. 2. De maatregel Wageweg/Bierkade Dezelfde rekensom zouden we kunnen loslaten op de effecten als gevolg van het eenrichtingsverkeer op Wageweg/Bierkade. Hoeveel auto s rijden er hoeveel kilometer per dag extra? Waarschijnlijk is dit bij de afdeling verkeer van de gemeente Alkmaar bekend. Het is in ieder geval duidelijk dat het verkeer nu andere routes kiest en in veel gevallen extra kilometers maakt. Als we er vanuit gaan dat ca. 10.000 auto s per dag 500 meter om moeten rijden dan bedraagt de extra CO2-uitstoot 26.000 kilogram per jaar en daarmee worden andere inwoners van Alkmaar geconfronteerd. Het afwaarderen van de Vondelstraat/Juliana van Stolberglaan als centrumring en in plaats daarvan de Bierkade/Wageweg weer in tweerichtingen te herstellen, zal, naast de versterking van het kernwinkelgebied, ongetwijfeld vele tienduizenden kilogrammen minder CO2-uitstoot opleveren. Het lijkt ons zeer belangrijk deze rekensom te maken om duidelijkheid te scheppen en een verantwoorde en rationele keuze te maken. De Nederlandse regering heeft zich verplicht in 2020 de CO2-uitstoot met 30% te verminderen ten opzichte van 1990. Dus dit lijkt ons de hoogste politieke prioriteit. Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 15
Welkom in Alkmaar Bereikbaarheidsvisie Bijlage 2 Voorbeeld bypass Kooimeerplein Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 16
Bijlage 3 Voorbeeld brug Noordhollands Kanaal bij Kruseman van Eltenweg en ondertunneling spoorwegovergang Helderseweg (variant III) Een uitgave van Ondernemend Alkmaar 17