mei 2015 PAGINA 1 Open Architecture Balanced door BMO Global Asset Management Het besturen van pensioenfondsen is de laatste jaren een stuk uitdagender geworden. Niet alleen is het toezicht geïntensiveerd en de regelgeving onzeker, ook moet u als bestuurder bijkans alles weten over (veelal complexe) financiële producten. U wordt geacht in control te zijn, en dat bij een gematigd kostenniveau. Niet ieder pensioenfonds wordt ondersteund door een pensioenbureau en/ of heeft een flink governancebudget ter beschikking. Tegelijkertijd is er behoefte aan maatwerk en flexibiliteit bij veelal alle pensioenfondsen. Het is dus zaak een balans te vinden tussen kosten en ambitie. Duidelijke keuzes Wij zijn van mening dat vrijwel ieder pensioenfonds bestaansrecht heeft en dat maatwerk wel degelijk mogelijk is, zolang er maar duidelijke keuzes worden gemaakt. We hebben daarom een alternatief ontwikkeld onder de naam Open Architecture Balanced (OAB). Deze propositie is ons antwoord op de behoeften uit de markt, met als belangrijkste kenmerken: Nadruk op strategische keuzes zoals renteafdekking en assetallocatie. Grotendeels passief beleggingsbeleid. Mix van geselecteerde externe beheerders en beheer door BMO Global Asset Management. Proactieve advisering bij majeure ontwikkelingen in markt en regelgeving. Gematigd kostenniveau. Heldere en gedetailleerde rapportage. Maatschappelijk verantwoord beleggen via engagement en uitsluitingen. Op maat gemaakte strategie OAB is een totaaloplossing voor het vermogensbeheer van pensioenfondsen, die u als bestuurder in staat stelt de nadruk te leggen op strategie en balansbeheer. Strategische keuzes op het gebied van de renteafdekking, assetallocatie en portefeuilleherbalancering zijn immers leidend zijn in het totale portefeuillerendement alsook voor de dekkingsgraadontwikkeling. Het zijn deze componenten waarvoor u in ieder geval de flexibiliteit en het maatwerk nodig heeft om invulling te kunnen geven aan het beleggingsbeleid. Binnen de OAB-oplossing worden deze componenten dan ook toegespitst op uw individuele behoeften. In samenspraak met u wordt jaarlijks het beleggingsplan opgesteld. Wij bieden daarnaast de mogelijkheid om de strategie aan te passen als de omstandigheden tussentijds veranderen. Bij significante marktbewegingen (en daarmee samenhangende stijging of daling van de dekkingsgraad) of een verandering van de regelgeving is het immers goed om de portefeuille te evalueren en de mogelijkheden tot aanpassing te overwegen.
PAGINA 2 Passief beheer met mvb De open architectuur in de naamgeving van de OAB-propositie, houdt in dat onderdelen van de portefeuille worden ingevuld met externe, passief belegde gespecialiseerde managers. De rol die wij op ons nemen is die van selecteur van deze managers. De LDI- en staatsleningenportefeuilles worden door ons beheerd. In de praktijk zal een mix ontstaan van passieve managers en vermogen door BMO Global Asset Management beheerd. Daarnaast voldoet de beleggingsportefeuille aan het wettelijke uitsluitingenbeleid van clusterbommen en landmijnen en wordt engagement gevoerd met de betreffende ondernemingen. Ook verzorgen wij de valuta-afdekking en de risicomonitoring en rapportage. Door de heldere rapportagetemplate en passieve invulling kan de dienstverlening op kostenefficiënte wijze worden aangeboden. Gefundeerd advies Strategisch advies is een van de belangrijkste componenten van OAB. Wij zullen ieder jaar de portefeuilleverdeling samen met u evalueren en - gebruikmakend van modellen en toekomstscenario s- een nieuw portefeuillevoorstel uitwerken. Daarnaast adviseren we u over de invulling van de renterisicoafdekking en zullen deze voor u monitoren. Ieder jaar schrijven wij de Beleggingsnota. Hierin kijken we vooruit naar de komende jaren en beschrijven wij hoe hierop kan worden ingespeeld. Daarnaast gaan wij tevens uitgebreid in op de wijzigingen in markt en regelgeving. Deze aspecten worden voor uw fonds specifiek gemaakt met behulp van het intern ontwikkelde ABC-model. Daarmee construeren we in samenspraak met u de meest optimale portefeuille. Continue beleggingsproces Het beleggingsproces bestaat uit een aantal logische stappen. Het proces begint met een goed inzicht in de gevoeligheden van de verplichtingen en de bezittingen alsook de interactie daartussen. De assetallocatie en het beleid rondom renteafdekking worden geënt op de doelstellingen van het pensioenfonds in termen van risicoprofiel, de kans op onderdekking en het benodigde extra rendement ten opzichte van de verplichtingen. We nemen onze modellen mee naar de vergadering van uw pensioenfonds, zodat we ter plekke aanpassingen kunnen analyseren. Daarnaast bespreken we de mogelijkheid om marktvisies een plaats te geven in de portefeuilleconstructie. Zo kan op basis van triggers besloten worden om bijvoorbeeld de renteafdekking bij lagere renteniveaus te verlagen en te verhogen na een rentestijging. Communicatie Risicomanagement Klant Advies Implementatie Mandaat Verwacht extra rendement 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Risico-/rendementsvergelijking -0,50% 5,00% 6,00% 7,00% 8,00% 9,00% 10,00% 11,00% 12,00% 13,00% 14,00% 15,00% 16,00% Tracking error Bron: BMO Global Asset Management - voor illustratieve doeleinden Met het ABC-model ondersteunen wij onze klanten op strategisch niveau bij beslissingen omtrent het niveau van renteafdekking, de te gebruiken instrumenten (swaps, obligaties, swaptions), het type afdekking (UFR versus markt) en de verdeling over beleggingscategorieën: Analyses van mogelijke hedge-oplossingen en hoe deze uit - werken op het verwachte rendement en risico van de portefeuille. Scenario s: hoe ontwikkelt de dekkingsgraad zich in verschillende vooraf gedefinieerde economische scenario s en gebeurt er in deze scenario s wanneer de portefeuille wordt aangepast. Dit noemen wij het draaien aan de knoppen. Optimalisatie van de returnportefeuille op basis van historisch risico en verwacht rendement. Het model kan live in vergaderingen worden gebruikt. Verschillende portefeuilles (minimaal 4) worden met elkaar vergelijken op basis van vaste parameters. Het model ondersteunt beslissingen in zowel het nominaal als in een reëel kader.
PAGINA 3 Heldere vastlegging van het mandaat Het mandaat geeft een heldere beschrijving hoe de portefeuille beheerd wordt. BMO Global Asset Management monitort dat de portefeuille voldoet aan de restricties die in het mandaat opgegeven worden; Uw portefeuille wordt dagelijks gemonitord. In het bijzonder wordt nagegaan of de portefeuille nog aan de beleggingsrestricties voldoet; Daarnaast wordt de leverage (hefboom) van de LDI-portefeuilles gemonitord. Indien de portefeuillegewichten buiten voorafgestelde bandbreedtes komen zullen deze geherbalanceerd worden. Dit wordt range rebalancing genoemd en wordt maandelijks gemonitord. De renteafdekking wordt iedere maand gemonitord en indien nodig geherbalanceerd. Door gebruik te maken van LDI-fondsen (buckets), waarin zero coupon swaps zijn opgenomen, zal in onze ervaring niet meer dan eens per jaar een aanpassing nodig zijn. De rentegevoeligheid van de portefeuille en de verplichtingen wordt in looptijdsgroepen weergegeven. Hierdoor kunnen we ook de afdekking over de rentetermijnstructuur effectief beheren. Daarnaast zullen de externe managers door F&C aangestuurd en gemonitord worden. Implementatie: eenvoudige basisportefeuille Om het pensioenfondsbestuur in control te laten zijn over de beleggingen werken we met een relatief eenvoudige basisportefeuille. De focus ligt op het resultaat ten opzichte van de verplichtingen en niet ten opzichte van een groot aantal benchmarks. Zo onderscheiden we in de basisportefeuille slechts vier beleggingscategorieën: LDI-fondsen en Euro staatsobligaties uit de Europese kernlanden voor de matchportefeuille. Daarnaast belegt u in wereldwijde aandelen en bedrijfsobligaties voor wat betreft de returnportefeuille. Door te werken met vier hoofdcategorieën bewerkstelligen wij een goede uitruil tussen lagere governancekosten en voldoende diversificatie. Liability Driven Investments: Met de tien LDI bucket-fondsen (met 50 swaps van 1 tot 50 jaar) kan voor ieder verplichtingenprofiel een mooie afdekking over de rentecurve worden opgezet. Deze fondsen zijn passief en zo opgezet dat na implementatie nog maar weinig transacties nodig zullen zijn: kostenefficiënt dus. Euro staatsobligaties: De benchmark van de staatsobligatiebeleggingen is de Barclays GDP-gewogen Index Kernlanden 10+. Wij hebben voor een BBP-gewogen benchmark gekozen, omdat een marktgewogen benchmark de risico s onevenredig verdeelt. Beleggers moeten zich afvragen of ze wel willen beleggen in de landen met de grootste schuld. Investment Grade Credits: We hebben voor een passief mandaat gekozen voor de bedrijfsobligatiebeleggingen. Hierbij zal de passieve manager door ons geëvalueerd worden en zal de governance-inspanning van het pensioenfonds laag blijven. Aandelen: Ieder pensioenfonds zal een deel van het vermogen willen alloceren naar aandelen. Wereldwijde aandelen zijn dan een logische eerste keuze: er wordt relatief veel spreiding bereikt met slechts één regel in de portefeuille. Voor aandelen geldt, net als voor het bedrijfsobligatiemandaat, dat structurele outperformance over een langere horizon niet eenvoudig te behalen valt. Daardoor kiezen we voor een aanpak waarbij het mandaat passief beheerd wordt. Hierbij zal de passieve manager natuurlijk door ons geëvalueerd worden en zal de governance-inspanning van het pensioenfonds beperkt blijven tot de informatie uit onze evaluatie. De belegging vindt plaats binnen een Fonds voor Gemene Rekening opgezet door ons, maar wordt extern beheerd. Deze opzet heeft als voordeel dat het basis-uitsluitingenbeleid kan worden toegepast en daarnaast ook binnen het fonds de valutarisico s effectief kunnen worden afgedekt. Basisportefeuille Beleggingen Intern versus extern Structuur Actief risico Valuta afdekking MVB Engagement Uitsluiting Liability Driven Investments Intern F&C FCP passief - - - Euro core staatsobligaties Intern F&C Stichting enhanced - - Euro credits bedrijfsobligaties Vanguard OEIC passief - - Wereldwijde aandelen SSGA F&C Stichting met discretionair mandaat passief 100%
PAGINA 4 Mogelijkheid tot verdere diversificatie Naast deze basisportefeuille kunt u ervoor kiezen om optioneel een aantal iets complexere en actievere beleggingsstrategieën toe te voegen, indien u hier meerwaarde in ziet. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Emerging Markets aandelen (wanneer een overweging gewenst is, bovenop de belegging in het wereldwijde fonds) Emerging Markets Debt High Yield obligaties wereldwijd Daarnaast kan een nog meer op maat gesneden LDI-strategie ook worden vormgegeven binnen een zogenaamd LDI- Maatwerkfonds, wanneer het bestuur bijvoorbeeld swaptions zou willen toepassen. De kern van de propositie is echter om de portefeuille volgens het principe van de eenvoud vorm te geven. Doorgaans adviseren wij daarom niet meer dan één of twee van deze extra mogelijkheden toe te passen. Nòg complexere en tijdrovende categorieën, zoals Hedge Funds en Private Equity, passen in beginsel niet bij de OAB- propositie. Maatschappelijk verantwoord beleggen De OAB-propositie is inclusief een actief beleid op maatschappelijk verantwoord beleggen, waarbij een combinatie is gemaakt van uitsluiting en engagement. Voor de uitvoering van dit beleid, wordt voor het aandelen- en corporatebondgedeelte van de portefeuille een actieve dialoog gevoerd met ondernemingen waarin wordt belegd. Transparante verantwoording is ook hier essentieel. Hiertoe hebben wij een online portal ontwikkeld, waar 24/7 direct inzicht wordt gegeven in de laatste stand van zaken met betrekking tot de ontplooide engagement- en votingactiviteiten en de bereikte resultaten. In deze portal is de volgende informatie terug te vinden: Samenvatting van belangrijke kwesties en de engagementactiviteiten bij die ondernemingen die als prioriteit aangemerkt zijn. Samenvatting van de voortgang die een onderneming boekt in het adresseren van ESG-risico s. Schending van de VN Global Compact (indien contractueel overeengekomen). Historisch overzicht van gevoerde engagementactiviteiten, inclusief behaalde resultaten. Diverse engagementthema s verwoord in Viewpoints. Voorgedefinieerde kwartaalrapportages op het gebied van engagement en voting alsook een jaarverslag, die op eenvoudige wijze naar excel kunnen worden getransporteerd. Diversificatiemogelijkheden Beleggingen Intern versus extern Structuur Actief risico Valuta afdekking MVB Engagement Uitsluiting Opkomende markten aandelen Vanguard ETF passief - - High Yield (wereldwijd) intern F&C Stichting actief 100% EMD - Hard Currency intern F&C Stichting actief 100%
PAGINA 5 Communicatie De risicorapportage zorgt ervoor dat u als pensioenfondsbestuurder overzicht en controle behoudt over het gevoerde beleggingsbeleid, zodat u op strategisch niveau inzicht heeft in de balansrisico s. Voor het operationele risicomanagement ontzorgen wij u volledig. Risicorapportages zijn belangrijk om de effectiviteit van het afdekkingsbeleid te kunnen monitoren en hier verantwoording over af te leggen. In de rapportages komen tenminste de volgende analyses terug: Terugblik en marktvisie Risico s van de portefeuille ten opzichte van de verplichtingen Kans op onderdekking Matchpercentage Effectiviteit van de afdekking In nauw overleg met u wordt een beleggingsplan opgesteld voor het komende jaar. In dit plan wordt de beleggingsportefeuille voor volgend jaar bepaald. Als onderdeel van dit proces kan op locatie gebruik gemaakt worden van ons portefeuilleoptimalisatiemodel (het ABC-model). Portefeuille Benchmark Dekkingsgraad Volatiliteit 9.49% 14.58% 9.40% Kans onderdekking VaR (97.5%, 1jaar) 110% 108% 106% 104% 102% 100% 98% 96% 94% 92% 01-2013 02-2013 03-2013 04-2013 18.60 28.57% 18.43% Dekkingsgraad 05-2013 06-2013 07-2013 08-2013 09-2013 10-2013 11-2013 122013 13-2013 U ontvangt iedere maand beleggingsrapportages waarin de omvang van de beleggingen en de performance van de portefeuillebeleggingen wordt weergegeven. Ieder kwartaal ontvangt u een uitgebreidere rapportage. Deze rapportage omvat marktinformatie, een risicorapportage en een performance-attributie van de renteafdekking. Hiermee ondersteunen wij u als bestuurder om in control te zijn. Wij ondersteunen u tevens met adviezen over actuele vraagstukken. Goede voorbeelden over de afgelopen jaren zijn de introductie van de UFR-curve en de plannen rondom aanpassingen van het financiële toetsingskader. Wij streven er hierbij naar de problematiek te verhelderen en mogelijke gevolgen voor de beleggingsportefeuille in kaart te brengen. Wij monitoren voor u de markt, de regelgeving en uw beleggingsportefeuille. Ook maken wij een aantal medewerkers van BMO Global Asset Management verantwoordelijk voor uw portefeuillebeheer. Indien noodzakelijk kunt u rechtstreeks met hen schakelen om de portefeuille of mogelijke veranderingen daarin te bespreken.
PAGINA 6 Samengevat Wij hebben decennialange ervaring in Nederland met een diversiteit aan institutionele beleggers en hun adviseurs. Niet alleen om een initiële oplossing te bedenken en te implementeren, maar ook om daarna proactief te blijven adviseren. Als de omstandigheden veranderen, werken wij met u aan het aanpassen van de portefeuille zodat deze weer voldoet aan de nieuwe behoeften. Wij volgen nauwgezet ontwikkelingen in de markt en dragen voorstellen aan waarmee u gefundeerde beslissingen kunt nemen om de portefeuille beter te laten aansluiten op de veranderde omstandigheden. Wij voeren graag een analyse uit met betrekking tot uw pensioenfonds om zodoende inzicht te verschaffen in wat onze OAB-propositie u kan bieden. De OAB-propositie van BMO Global Asset Management biedt pensioenfondsen een lager governancebudget en een grotere focus op strategische vraagstukken, door: Een basisportefeuille gericht op resultaat ten opzichte van de verplichtingen, inclusief rente-afdekking, engagement en wettelijke uitsluiting van clusterbommen en landmijnen. Strategisch portefeuille-advies op basis van scenarioanalyses resulterend in een jaarlijks beleggingsplan. Proactief risicomanagement (eventueel op basis van triggers). Relatief lage kosten als gevolg van fondsbeleggingen en overwegend passief beheer. Het bieden van voldoende flexibiliteit om de basisportefeuille uit te breiden en in te spelen op marktontwikkelingen. Rapportages ter controle van het gevoerde beleggingsbeleid, de effectiviteit van het afdekkingsbeleid en (de resultaten van) het gevoerde engagementbeleid.
PAGINA 7
Contact Hoofdkantoor BMO Global Asset Management (EMEA) Verenigd Koninkrijk Tel: +44 (0) 20 7628 8000 Website: www.bmogam.com Overige kantoren Verenigd Koninkrijk Tel: +44 (0) 20 7011 4444 020-582 3000 bmogam.nl Duitsland Tel: +49 (0) 69 5979 9080 Verenigde Staten Tel: +1 (0) 617 426 9050 Ierland Tel: +353 (0) 1 436 4000 Portugal Tel: +351 (0) 21 003 3200 Hong Kong Tel: +(852) 3965 3160 Producten BMO Global Asset Management biedt een breed pakket aan beleggingsoplossingen voor pensioenfondsen, liefdadigheidsinstellingen, verzekeraars en overige organisaties. We bieden niet alleen de mogelijkheid tot discretionair vermogensbeheer, maar ook tot participatie in onze institutionele beleggingsfondsen. Verder beleggen wij in diverse regio s zakelijke waarden en vastrentende waarden. Onze strategie is gebaseerd op drie pijlers: Advisory Solutions (Partnership management en Dynamisch balansbeheer) Maatschappelijk verantwoord advies en beleggen Specialistische beleggingsproducten Belangrijke informatie De in dit document weergegeven informatie was bij ons bekend op 31 maart 2015, tenzij anders vermeld. Dit document is uitsluitend bedoeld voor professionele beleggers en dient niet te worden verstrekt aan niet-professionele beleggers. De informatie die verschaft wordt in dit document is alleen bedoeld ter informatie en dient niet te worden beschouwd als enige vorm van advies aan de ontvanger of lezer waar deze op mag of kan vertrouwen bij het nemen van beslissingen over het doen van investeringen, beleggingen of het aangaan van beleggingsovereenkomsten, noch betreft dit een aanbod om dergelijke transacties aan te gaan. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De waarde van beleggingen kunnen fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers hun inleg niet (volledig) terugkrijgen. Investeerders dienen niet over te gaan tot het beleggen in financiële instrumenten indien zij niet bereid zijn om de risico s die hiermee gepaard kunnen gaan te accepteren. Dit document wordt uitgegeven door BMO Global Asset Management, een handelsnaam van F&C Netherlands B.V., in Nederland gereguleerd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM). 2015 BMO Global Asset Management. Alle rechten voorbehouden. BI00179 06/15