Onderwerp: Verlenging tijdelijke overeenkomst gemene rekening Muskusrattenbeheer met twee jaar Nummer: 752525 In D&H: 29-10-2013 Steller: Marjan van Meelis In Cie: BMZ 19-11-2013 Telefoonnummer: (030) 634 59 96 SKK Afdeling: MRB In AB: Portefeuillehouder: Poelmann Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt 11 Korte inhoudelijke omschrijving: In zijn vergadering van 29 oktober 2013 heeft het college besloten om: - In te stemmen met de aanpassing van de Overeenkomst van kosten voor gemene rekening ter voorkoming van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten hoogheemraadschappen Hollands Noorderkwartier, Delfland, Schieland & Krimpenerwaard, Rijnland, De Stichtse Rijnlanden en Amstel, Gooi & Vecht, in die zin dat in artikel 12, lid 1, het woord twee wordt gewijzigd in vier ; - In te stemmen met de exploitatiebegroting 2014 van de gemene rekening Muskusrattenbeheer (MRB); In zijn vergadering van 5 november 2013 heeft het college voorts besloten om het liquidatieplan vast te stellen van de gemene rekening MRB die operationeel was tot en met 31 december 2011 tussen Vallei & Eem, Amstel, Gooi & Vecht en De Stichtse Rijnlanden. In bijgaande notitie wordt een en ander nader toegelicht. De gevolgen van deze besluiten zijn reeds verwerkt in de begroting 2014 c.q. worden verwerkt in de jaarrekening 2013. Mede gelet hierop wil het college graag de commissie BMZ consulteren over deze besluiten, voordat de wijziging van de overeenkomst en het liquidatieplan namens het college worden ondertekend. 752525-1 -
INLEIDING Op 1 januari 2014 loopt de huidige overeenkomst van kosten voor gemene rekening Muskusrattenbeheer af. Deze overeenkomst is gesloten in het gezamenlijk te behartigen belang: namelijk het voorkomen van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten. Om dit belang te kunnen blijven behartigen is in het Bestuurlijk Overleg (d.d. 15 augustus 2013) voorgesteld om de huidige overeenkomst te verlengen met twee jaar. Om een volledig beeld te geven van de uitgangspunten gehanteerd bij aanvang van het samenwerkingsverband per 1 januari 2011 zijn deze kort samengevat. Bij de start van het samenwerkingsverband Muskusrattenbeheer West en Midden Nederland is een aantal afspraken over de begroting 2012 gemaakt. Voor die begroting is een efficiencykorting van 2,5% doorgevoerd. Daarnaast is vastgesteld dat de harmonisatiekosten, kosten voor huisvesting en bijdragen aan de Unie van Waterschappen voor rekening van de waterschappen komen. Ook is afgesproken dat de toerekening van de overige kosten van piekbestrijding buiten de begroting blijven gelaten worden en volgens afspraak worden verdeeld over AGV, Delfland en HDSR 1. Voor HHNK en HHSK geldt tenslotte dat er plafondbedragen van respectievelijk 1,8 en 1,25 miljoen (exclusief de jaarlijkse loon- en prijsstijgingen vanaf 01-01-2012) worden gehanteerd. De plafonds worden geïndexeerd tegen de algemene CBS-index voor inflatie. In het Algemeen Bestuur van d.d. 21 september 2011 is de motie samen uit samen thuis aangaande de huidige overeenkomst voor kosten van gemene rekening Muskusrattenbeheer aangenomen. In het licht van deze motie wordt benadrukt dat de opgenomen financiële plafonds in 2012 niet zijn gehaald. Het in de huidige overeenkomst opgenomen artikel aangaande een uit te voeren evaluatie, alvorens met ingang van 2016 over te gaan op een overeenkomst voor onbepaalde tijd, blijft van toepassing. ARGUMENTEN De overeenkomst dient te worden verlengd voor twee jaar (2014 en 2015) Uit de uitgevoerde evaluatie is gebleken dat voor de kwantitatieve elementen (velduren, vangsten en financiën) geldt dat pas in 2013 het eerste normale uitvoeringsjaar is begonnen. Pas aan het eind van 2012 was de overdracht afgerond. In het eerste half jaar 2013 is de beheertaak uitgevoerd in de organisatievorm waarop PricewaterhouseCoopers zijn aanbevelingen en verwachtingen heeft gebaseerd. Voor zowel het kwalitatieve als het kwantitatieve deel van de evaluatie geldt dat er een positieve trend vast te stellen is. Echter zijn de gegevens om hier daadwerkelijk een oordeel over te vellen, gelet op bovenstaande reden, nog niet voor handen. Het verlengen van de overeenkomst met twee jaar past in het ingezette beleid Bij verlenging van de huidige overeenkomst voor twee jaar (2014-2015) wordt de opgestelde visie zoals verwoord in de Beleidsnota Muskusrattenbeheer 2012-2015 gehandhaafd en uitgevoerd. Bij verlenging van de overeenkomst wordt opnieuw geëvalueerd In de huidige, tijdelijke overeenkomst gemene rekening Muskusrattenbeheer is bepaald (artikel 12, sub 2) dat er tijdig geëvalueerd wordt alvorens over te gaan tot verlenging van de overeenkomst voor onbepaalde tijd. In juni en juli 2013 is deze evaluatie uitgevoerd. De evaluatie bestaat uit een kwalitatief en een kwantitatief deel. Uit het kwalitatieve deel van de evaluatie komt een aantal duidelijke verbeterpunten. Deze verbeterpunten betreffen het verder benutten van het schaalvoordeel, uniforme beeldvorming, onderlinge samenwerking van de waterschappen en het delen van informatie. In het kwantitatieve deel van de evaluatie is over de kwantitatieve gegevens velduren, vangsten en financiën gerapporteerd, zoals dit naar voren komt uit het jaarverslag van 2012 en de rapportage van het eerste half jaar van 2013. De verbeterpunten worden in acht genomen door Muskusrattenbeheer. Bij verlenging van de huidige overeenkomst blijft uiteraard het artikel 1 In 2013 is er voor AGV geen piekbestrijding ingezet 752525-2 -
van kracht waarin vastgelegd is dat er geëvalueerd dient te worden alvorens over te gaan tot verlenging voor onbepaalde tijd met ingang van 2016. Op basis van bovenstaande argumentatie is in het Bestuurlijk Overleg Muskusrattenbeheer (d.d. 15 augustus 2013) besloten om de deelnemende partijen voor te stellen de huidige overeenkomst te verlengen met twee jaar (1 januari 2014 tot en met 31 december 2015). In bijlage 1 is een uitgebreid overzicht van de evaluatie en de daarop gebaseerde overwegingen opgenomen. FINANCIËLE CONSEQUENTIES De voorliggende begroting 2014 met meerjarenperspectief Muskusrattenbeheer (zie tabel) voor gemene rekening voor de hoogheemraadschappen Amstel, Gooi en Vecht, Delfland, Hollands Noorderkwartier, Rijnland, Schieland en de Krimpenerwaard en De Stichtse Rijnlanden is gepresenteerd in het Bestuurlijk Overleg d.d. 15 augustus 2013. Besproken is om de exploitatiebegroting 2014 te houden op het niveau van de begroting 2013, welke gelijk is aan de begroting 2012, met uitzondering van de vervangingsinvesteringen en de personele kosten. Op basis van de uitgevoerde evaluatie worden de vervangingsinvesteringen niet meer geactiveerd maar opgenomen in de exploitatie. Ook is de verhoging van de personele kosten in de begroting 2014 opgenomen. Hierdoor laat de begroting van 2014 een eenmalige verhoging zien door uitvoering van de aanbevelingen uit de evaluatie. In 2015 neemt de begrotingslast af. Zie onderstaande tabel voor de weergave begroting 2014 en meerjarenperspectief. Tabel: Meerjarenbegroting Muskusrattenbeheer 2014-2017 Omschrijving Kostenverdeelsleutel Begroting 2013 Begroting 2014 raming 2015 raming 2016 raming 2017 Lasten Totaal kapitaallasten 47 40 38 27 27 Totaal personele lasten 6.584 6.613 6.538 6.374 6.242 Totaal materiële lasten 1.793 1.793 1.793 1.767 1.722 Totaal vervanging materieel 0 150 150 150 150 Totale lasten 8.424 8.596 8.519 8.318 8.141 Toegerekende overhead 1.348 1.375 1.363 1.331 1.303 Totale lasten GR 9.772 9.971 9.882 9.649 9.444 Bijdragen Rijnland 21,7% 2.121 2.164 2.144 2.094 2.049 Noorderkwartier 18,7% 1.826* 1.864* 1.847* 1.803 1.765 Plafondbedrag 1.875 1.913 1.951 1.990 2.030 Amstel, Gooi en Vecht 17% 1.660 1.694 1.679 1.639 1.605 Delfland 5,3% 523 533 529 516 505 Schieland & 12,7% Krimpenerwaard 1.237* 1.262* 1.251* 1.222* 1.196* Plafondbedrag 1.302 1.328 1.355 1.382 1.410 Stichtse Rijnlanden 24,6% 2.405 2.454 2.432 2.375 2.324 Totaal bijdragen GR 9.772 9.971 9.882 9.649 9.444 (Alle bedragen begroting 2013, begroting 2014, raming begroting 2015 t/m 2017 zijn x 1.000,-- en afgerond) * De geïndexeerde plafondbedragen voor Holland Noorderkwartier en Schieland & Krimpenerwaard zijn geïndexeerd tegen de algemene CBS-index voor inflatie (2013: 1,0275, 2014: 1,02, 2015: 1,02, 2016: 1,02, 2017: 1,02). 752525-3 -
De nu voorliggende begroting 2014 voor de uitvoering van Muskusrattenbeheer in het gehele bestrijdingsgebied van de deelnemende waterschappen sluit op 9.971.000,- (incl. overhead). Dit is een stijging van 199.000,- ten opzichte van de begroting 2013. De verdeling van de kosten over de partners is conform de opgenomen verdeelsleutel in de overeenkomst van december 2011. Piekbestrijding De kosten voor piekbestrijding worden evenredig over Delfland en HDSR verdeeld. AGV heeft geen piekbestrijding meer in 2014. Voor 2015 wordt gestreefd naar het niet langer inzetten van piekbestrijding. De totale kosten voor piekbestrijding in 2014 bedragen 279.000. Delfland betaalt een deel van dit bedrag, namelijk 17.980 (zijnde een kwart formatieplaats). 261.020 komt ten laste van begroting HDSR. BIJLAGE(N) Bijlagen: bijl. 1 - Evaluatie gemene rekening MRB 2012-2014; bijl. 2 - Liquidatie oude gemene rekening 2008 tm. 2011 bijl. 3 - Tekst huidige, tijdelijke ovk. gemene rekening MRB 752525-4 -
Bijlage 1 Evaluatie gemene rekening Muskusrattenbeheer 2012 2014 Inleiding In 2011 hebben de algemeen besturen van zes waterschappen 2 ingestemd met onderlinge samenwerking op het gebied van muskusrattenbeheer en hebben de colleges van die waterschappen daartoe de overeenkomst van kosten voor gemene rekening ter voorkoming van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten gesloten. De overeenkomst is aangegaan voor de duur van twee jaar 3. De overeenkomst is ingegaan op 1 januari 2012 en loopt op 31 december 2013 af. Voorliggende notitie licht het voorstel toe om deze tijdelijke overeenkomst van kosten voor gemene rekening met 2 jaar te verlengen. Voorgesteld wordt om deze verlenging in te laten gaan op 1 januari 2014. De tijdelijke overeenkomst loopt dan tot en met 31 december 2015. Evaluatie Zoals opgenomen in de huidige overeenkomst is er in juni en juli 2013 een evaluatie van de gemene rekening Muskusrattenbeheer uitgevoerd. De businesscase van PricewaterhouseCoopers uit 2011 4 heeft als leidraad gediend voor de bestuurlijke besluitvorming rond de huidige overeenkomst. Het Bestuurlijk Overleg Muskusrattenbeheer heeft deze als uitgangspunt genomen voor de evaluatie. In de evaluatie is een kwalitatief en een kwantitatief deel opgenomen. In het kwalitatieve deel zijn de punten uit de business case onderzocht. Er is daarbij veel aandacht besteed aan efficiency. Naast efficiency zijn kennisontwikkeling en innovatie voordelen die voortkomen uit samenwerking en derhalve opgenomen in de evaluatie. Elke partner heeft het kwalitatieve deel van de evaluatie zelf binnen zijn waterschap behandeld. Uit de analyse blijkt dat de meeste partners positief zijn over de samenwerking. Hoewel de score op veel onderdelen uit de vragenlijst positief is, blijkt ook dat er een aantal concrete verbeterpunten worden benoemd. Als verbeterpunten worden met name zaken als het verder benutten van het schaalvoordeel, uniforme beeldvorming, onderlinge samenwerking van de waterschappen en het delen van informatie genoemd. In het kwantitatieve deel van de evaluatie is over de kwantitatieve gegevens veld, vangsten en financiën gerapporteerd, zoals dit naar voren komt uit het jaarverslag van 2012 en de rapportage van het eerste half jaar van 2013. Voor beide kwantitatieve elementen (velduren, vangsten en financiën) geldt dat pas in 2013 het eerste normale uitvoeringsjaar is begonnen. Pas aan het eind van 2012 was de overdracht afgerond. In het eerste half jaar 2013 is de beheertaak uitgevoerd in de constellatie waarop PricewaterhouseCoopers zijn aanbevelingen en verwachtingen heeft gebaseerd. Voor zowel het kwalitatieve als het kwantitatieve deel geldt dat er een positieve trend vast te stellen is, maar de gegevens om hier een daadwerkelijk oordeel over te vellen gelet op bovenstaande reden nog niet voor handen zijn. Uit beide rapportages blijkt dat de evaluatie op een te vroeg moment in de ontwikkeling van het samenwerkingsverband is uitgevoerd. In de kwalitatieve evaluatie komt een groot aantal zaken aan de orde die in de Beleidsnota Muskusrattenbeheer 2012-2015 beschreven zijn of daar als doelstelling zijn geformuleerd. In deze door alle deelnemers geaccordeerde beleidsnota zijn de aanbevelingen uit de businesscase uitgewerkt en gekwantificeerd. Het geeft vorm en inhoud aan de ontwikkelingsrichting voor Muskusrattenbeheer tot en met 2015. 2 Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK), Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV), Hoogheemraadschap van Delfland, Hoogheemraadschap van Rijnland en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) 3 Zie overeenkomst artikel 12, sub 1 4 PwC, Businesscase muskusrattenbestrijding WSRL en HDSR. Efficiency door samenwerking, 24 maart 2011. 752525-5 -
In het Bestuurlijk Overleg MRB is besloten dat, met in achtneming van de verbeterpunten die zijn voortgekomen uit de evaluatie, aan de deelnemende partijen wordt voorgesteld om de huidige, tijdelijke gemene rekening ter verlengen met twee jaar (1 januari 2014 tot en met 31 december 2015). Belangrijkste overweging voor het besluit is dat de geëvalueerde tijdsspanne van anderhalf jaar erg kort is. Pas in het eerste half jaar van 2013 is de beheertaak uitgevoerd in de organisatievorm waarop PricewaterhouseCoopers zijn aanbevelingen en verwachtingen heeft gebaseerd. Voor zowel het kwalitatieve als het kwantitatieve deel van de evaluatie is op basis van de bevindingen en resultaten tot nu toe een positieve trend vast te stellen. De voortzetting van deze trend is realistisch, zeker als de daartoe opgestelde visie zoals verwoord in de Beleidsnota MRB 2012-2015 wordt gehandhaafd en uitgevoerd. Dan mag gesteld worden dat de in de Beleidsnota vastgestelde targets realistisch zijn en gehaald kunnen worden. 752525-6 -
Bijlage 2 Liquidatieplan Overeenkomst van kosten voor gemene Muskusrattenbestrijding Utrecht Het liquidatieplan geeft het financiële overzicht en uiteindelijke resultaat van 4 jaar (2008 tm. 2011) samenwerking tussen drie waterschappen (AGV, V&E en HDSR) en de provincie Utrecht. De volgende onderwerpen zijn verwerkt. Alle onderdelen zijn conform de vastgestelde verdeelsleutel over de deelnemers verdeeld. - de rekeningsaldi van de 4 jaren van de overeenkomst, gestort in de voor dit doel gevormde bestemmingsreserve; - het saldo van de koopsommen die in 2008 zijn afgesloten bij de overgang van de medewerkers van het OLM naar De Stichtse Rijnlanden; - de mutaties, die nog in 2012 en 2013 door de HDSR zijn verricht ten behoeve van deze gemene rekening, verwerkt in een tweetal extra jaarrekeningen 2012 en 2013 met bijbehorende balansen; - de kosten voor het onderkomen te Veenendaal, die nog voor rekening van deze GR in 2012 zijn gemaakt; - de toegezegde, maar nog niet ontvangen bijdrage van de provincie Utrecht over het eerste halfjaar 2011. Toelichting: De rekeningsaldi van de dienstjaren 2008 tot en met 2011 van deze gemene rekening zijn in de bestemmingsreserve GR MRB gestort. Het saldo van de reserve bedraagt per 1 januari 2012 1.027.986,-. De saldi van de jaarrekeningen 2012 en 2013 worden ook met deze reserve verrekend. De koopsommen zijn in 2008 afgesloten voor de medewerkers die overkwamen van het OLM met als doel het afkopen van de maaltijdvergoeding die de medewerkers bij de provincie ontvingen. De uitvoering van de regeling is in handen gegeven van Van Kleef & Partners te Boskoop. De totale kosten van 1.095.860,- zouden in 10 jaar worden afgeschreven ten laste van de exploitatie van de gemene rekening. De resterende boekwaarde per 1 januari 2012 bedraagt nog 683.620,-. Nu is ook de afschrijving voor de jaren 2012 en 2013 verwerkt. In het voortraject bij de vorming van de nieuwe bestrijdingsorganisaties HDSR en WSRL is afgesproken dat alle harmonisatie- c.q. transitiekosten voor rekening komen van de latende waterschappen. De nieuwe organisaties kunnen dan met een schone lei beginnen. De boekwaarde van de koopsompolissen wordt daarom niet meegenomen naar de nieuwe organisatie. De liquidatie wordt nu vastgesteld per balansdatum 31 december 2013. De mutaties in 2012 en 2013 zijn nog in 2 jaarrekeningen en balansen verwerkt. Deze stukken zijn ter vaststelling voorgelegd aan het Bestuurlijk overleg MRB. Een belangrijk onderdeel van de nog in 2011 en 2012 gemaakte kosten betreft de renovatie van het MRB onderkomen te Veenendaal. Dit gebouw staat op een perceel, waarvan uit het kadaster blijkt dat Vallei en Veluwe eigenaar is. Op de kaart van het kadaster staat het gebouw (nummer 2a) zonder apart kadastraal nummer hetgeen inhoudt, dat het opstalrecht niet naar een andere partij is overgegaan. Het gebouw is dus eigendom van Vallei en Veluwe. Het gebruik van dit onderkomen is destijds overgenomen van het OLM. De renovatie maakt nog onderdeel uit van het huisvestingsplan voor de oude GR. Toen de renovatie ter hand werd genomen zouden HDSR en WSRL in de nieuwe organisaties nog verantwoordelijk blijven voor de huisvesting. Tijdens de onderhandelingen tussen HDSR en WSRL over de nieuwe organisaties (en de overgang van rayon 1) is daarom afgesproken deze renovatie alsnog uit te voeren. Tijdens deze renovatie is echter besloten dat de waterschappen zelf voor de huisvesting verantwoordelijk zijn en dat Vallei en Veluwe een ander onderkomen voor rayon 1 beschikbaar stelt. De kosten van de renovatie vielen hoger uit dan begroot omdat tijdens de werkzaamheden bleek dat asbest in het pand was verwerkt terwijl voor herbestrating en plantsoen te weinig budget was opgenomen. Het waterschap Vallei en Veluwe blijkt in 2011 een bedrag van 59.150,- teveel te hebben bijgedragen in de kosten van de bestrijding, dit bedrag wordt nu ten laste van de exploitatie 2012 verrekend met het waterschap. Verder zijn de investeringen voor het rollend en varend materieel gedurende de looptijd van deze Gemene rekening geactiveerd. De hieruit voortvloeiende kapitaallasten zijn verantwoord via de 752525-7 -
exploitatierekeningen tot en met 2011. Per 1 januari 2012 resteert nog een boekwaarde van 121.288,-. Het materieel van de bestrijdingsorganisaties uit Noord- en Zuid-Holland is om niet overgedragen aan de nieuwe Gemene rekening. Het is dus reëel de resterende boekwaarde af te boeken ten laste van deze Gemene rekening zodat ook het materieel uit het Utrechtse gebied om niet kan worden overgedragen. Om de uitvoering van liquidatie van de oude GR niet langer te vertragen schieten de drie waterschappen de nog niet door de bijdrage van de provincie Utrecht gedekte kosten over het 1 e halfjaar 2011 van 1.293.184,- voor. De kosten worden conform de vastgestelde verdeelsleutel over de drie deelnemers verdeeld. Tabel: verrekening per deelnemer bij liquidatie huidige gemene rekening (x 1) Bestemmingsreserve Koopsompolissen Bijdrage prov. Utrecht Te verrekenen AGV 115.668 -/- 91.149 -/- 258.637 -/- 234.117 V&V 86.751 -/- 79.756 -/- 193.977 -/- 186.982 HDSR 375.923 -/- 284.841 -/- 840.570 -/- 749.488 Totalen 578.342 -/- 455.746 -/- 1.293.184 -/- 1.170.587 Deze bedragen als volgt tot stand zijn gekomen: Percentages verdeling kosten Gr AGV, V&V en HDSR Amstel, Gooi en Vecht 20% Vallei en Veluwe 15% De Stichtse Rijnlanden 65% totaal 100% Overzicht bestemmingsreserve Gr AGV, V&V en HDSR Exploitatieresultaat 2008 285.834 Exploitatieresultaat 2009 238.134 Exploitatieresultaat 2010 289.752 Exploitatieresultaat 2011 214.266 Exploitatieresultaat 2012-307.223 Exploitatieresultaat 2013-142.421 Totaal balans 31-12-2013 578.342 Overzicht koopsompolissen Gr AGV, V&V en HDSR 2007 Aankoop polissen (incl. kosten beheer) 1.158.067 2008, 2009 diverse mutaties -19.659 2008 t/m 2013 afschrijving investering ten laste van de exploitatierekening -682.662 resterend saldo per 31 december 2013: 455.746 verdeling van dit saldo op basis van medewerkers: Amstel, Gooi en Vecht 8 Vallei en Veluwe 7 De Stichtse Rijnlanden 25 totaal 40 752525-8 -
KANTTEKENING Er is thans een gerechtelijke procedure aanhangig om de aandelen van Amstel, Gooi & Vecht en De Stichtse Rijnlanden in de provinciale bijdrage t.b.v. muskusrattenbeheer nog in te vorderen voor het 1 e half jaar van 2011, zoals ook door het algemeen bestuur is aangegeven bij de behandeling van de jaarrekening 2011; Indien de procedure niet leidt tot betaling, loopt HDSR een risico van ca. 841.000 en daarmee het positieve resultaat van de bestemmingsreserve na aftrek van de bijdrage Koopsompolissen een negatief resultaat heeft van ca. 750.000. 752525-9 -