Inhoud Ten geleide 1 1 Cognitieve verwerking en psychopathologie: theorie en onderzoek 3 Filip Raes, Merel Kindt, Arnoud Arntz 1.1 Inleiding 3 1.2 Cognitieve psychologie 4 1.3 Cognitieve theorie van psychopathologie: Becks schematheorie 5 1.4 Onderzoek naar cognitieve verwerking en psychopathologie 7 1.5 Recente ontwikkelingen en toekomst 20 1.6 Tot besluit 24 Literatuur 25 2 Algemene aspecten van cognitieve therapie 31 Patricia van Oppen, Susan M. Bögels 2.1 Inleiding 31 2.2 Ellis en Beck 32 2.3 Praktijk van cognitieve therapie 33 2.4 Tot besluit 48 Literatuur 48 Bijlage 2.1 Cognitieve therapie 50 Bijlage 2.2 Invullen van het dagboek 52 Bijlage 2.3 Uitdagen van gedachten 54 Bijlage 2.4 Experimenten 56 3 Specifieke aspecten van cognitieve therapie 59 Susan M. Bögels, Patricia van Oppen 3.1 Inleiding 59 3.2 Niveaus van cognities 59
VI Cognitieve therapie: theorie en praktijk 3.3 Opsporen van assumpties 62 3.4 Uitdaagtechnieken 63 3.5 Werken met emoties 74 3.6 Werken met de therapeutische relatie 76 3.7 Bewerken van jeugdervaringen en trauma s 78 3.8 Het beklijven van verandering 81 3.9 Afsluiten van de therapie 82 3.10 Wetenschappelijk onderzoek 82 Literatuur 83 4 Cognitieve therapie bij de depressieve stoornis 87 Claudi L.H. Bockting, Niek B. Berndes 4.1 Inleiding 87 4.2 Unipolaire depressie 87 4.3 Cognitieve modellen van depressie 88 4.4 Behandeling 91 4.5 Valkuilen zetten 112 4.6 Therapie-effectstudies 115 Literatuur 118 Bijlage Dagboekformulier 1: activiteiten 122 5 Cognitieve therapie bij de bipolaire stoornis 123 Claudi L.H. Bockting, Niek B. Berndes 5.1 Inleiding 123 5.2 Cognitieve model van bipolaire stoornis 125 5.3 Behandeling 125 5.4 Valkuilen 131 5.5 Therapie-effectstudies 132 Literatuur 134 6 Cognitieve therapie bij gegeneraliseerde angststoornis 137 Arnoud Arntz, Hermien Elgersma 6.1 Inleiding 137 6.2 Cognitieve modellen van gegeneraliseerde angststoornis 139 6.3 Behandeling 142 6.4 Valkuilen 157 6.5 Therapie-effectstudies 159 Literatuur 162
Inhoud VII 7 Cognitieve therapie bij paniekstoornis met of zonder agorafobie 167 Mirjam S. van Rijsoort, Mirjam Kampman 7.1 Inleiding 167 7.2 Cognitief model van de paniekstoornis 168 7.3 Behandeling 171 7.4 Valkuilen 186 7.5 Agorafobie zonder paniek 191 7.6 Therapie-effectstudies 193 Literatuur 194 8 Cognitieve therapie bij sociale-angststoornis 197 Marisol J. Voncken, Susan M. Bögels 8.1 Inleiding 197 8.2 Cognitief model van sociale-angststoornis 198 8.3 Behandeling 205 8.4 Valkuilen 224 8.5 Therapie-effectstudies 225 Literatuur 226 9 Cognitieve therapie ter preventie van terugval bij depressie en angststoornissen 231 Claudi L.H. Bockting, Willemijn D. Scholten 9.1 Inleiding 231 9.2 Cognitief model van terugval bij depressie en angst 233 9.3 Behandeling 236 9.4 Valkuilen 250 9.5 Therapie-effectstudies 252 Literatuur 255 10 Cognitieve therapie bij dwangstoornis 261 Patricia van Oppen, Henny A.D. Visser 10.1 Inleiding 261 10.2 Cognitief model van de dwangstoornis 262 10.3 Behandeling 266 10.4 Valkuilen 284 10.5 Therapie-effectstudies 284 Literatuur 285
VIII Cognitieve therapie: theorie en praktijk 11 Cognitieve therapie bij posttraumatische stressstoornis 289 Iris Engelhard, Arnoud Arntz, Merel Kindt 11.1 Inleiding 289 11.2 Cognitieve modellen van posttraumatische stressstoornis 290 11.3 Behandeling 293 11.4 Valkuilen 310 11.5 Therapie-effectstudies 311 Literatuur 312 Bijlage 11.1 PTSS-klachtenschaal 316 12 Cognitieve therapie bij hypochondrie en andere somatoforme stoornissen 321 Sako Visser, Michel Reinders 12.1 Inleiding 321 12.2 Cognitief model voor hypochondrie en somatisatie 322 12.3 Behandeling 324 12.4 Somatisch onverklaarde lichamelijke klachten 340 12.5 Het chronischevermoeidheidssyndroom 342 12.6 De chronische pijnstoornis 344 12.7 Dysmorfofobie 346 12.8 Valkuilen 348 12.9 Therapie-effectstudies 349 Literatuur 350 13 Cognitieve therapie bij eetstoornissen en obesitas 357 Anita Jansen, Sandra Mulkens 13.1 Inleiding 357 13.2 Cognitief model van eetstoornissen en obesitas 360 13.3 Behandeling 363 13.4 Verschillende soorten eetstoornissen 378 13.5 Valkuilen 380 13.6 Therapie-effectstudies 382 Literatuur 383 Bijlage 13.1 Lichamelijke gevolgen van eetbuien en inadequaat compenseren 386 Bijlage 13.2 Formules om energiebehoefte te berekenen 388
Inhoud IX 14 Cognitieve therapie bij seksuele disfuncties 391 Jacques van Lankveld, Eva Broomans 14.1 Inleiding 391 14.2 Cognitief model van seksuele stoornissen 394 14.3 Behandeling 400 14.4 Moeilijkheden en valkuilen 416 14.5 Therapie-effectstudies 418 Literatuur 419 15 Cognitieve therapie bij psychose 425 Mark van der Gaag 15.1 Inleiding 425 15.2 (Neuro)cognitief model van psychotische stoornissen 428 15.3 Behandeling 432 15.4 Valkuilen 443 15.5 Therapie-effectstudies 445 Literatuur 445 16 Cognitieve interventies bij kinderen en jongeren 451 Maaike Nauta, Caroline Braet, Agnes Scholing 16.1 Inleiding 451 16.2 Cognitieve technieken 455 16.3 Valkuilen en dilemma s 487 16.4 Therapie-effectstudies 494 Literatuur 499 17 Cognitieve therapie voor echtparen 505 Annette Heffels 17.1 Inleiding 505 17.2 Theoretisch kader 506 17.3 Behandeling 508 17.4 Therapie-effectstudies 520 Literatuur 521 18 Expertise in cognitieve therapie: vaardigheden, persoonlijke therapie, training en supervisie 525 Susan M. Bögels 18.1 Inleiding 525 18.2 Expertise in cognitieve therapie 525 18.3 Training, intervisie en supervisie 532
X Cognitieve therapie: theorie en praktijk 18.4 Persoonlijke therapie en schema s van de therapeut 533 18.5 Tot besluit 535 Literatuur 536 Bijlage 18.1 Beoordelingsschaal voor vaardigheden in de cognitieve therapie 538 Personalia 545 Register 549