Inhoud. Deel A Persoonlijkheidsstoornissen algemeen. persoonlijkheidsstoornissen behandelplan, technieken en proces...

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Deel A Persoonlijkheidsstoornissen algemeen. persoonlijkheidsstoornissen... 3. behandelplan, technieken en proces..."

Transcriptie

1 VII Inhoud I Deel A Persoonlijkheidsstoornissen algemeen 1 Classificatie, diagnostiek, functieanalyse en betekenisanalyse bij persoonlijkheidsstoornissen Algemene diagnostische zoekstrategie bij symptomen, achterliggende problemen en persoonlijkheid Millon s biosociaal-leermodel dsm-5 bij persoonlijkheidsstoornissen Beck s cognitieve model Young s schemagerichte model Interactiediagnose Het vijffactorenmodel en persoonlijkheidsstoornissen Cloninger s temperamentmodel Meetinstrumenten en psychologische tests Van classificatie en diagnostiek naar functieanalyse van het kerngedrag Het gedragstherapeutische proces bij persoonlijkheidsstoornissen: de zeven fasen Handleiding voor het maken van een holistische theorie bij persoonlijkheidsstoornissen Keuze voor functieanalyse van het kerngedrag Betekenisanalyse en kernthema Van functieanalyse naar behandelplan Therapieplan gericht op de therapeutische relatie Cognitieve gedragstherapie bij persoonlijkheidsstoornissen: behandelplan, technieken en proces Cognitieve psychologie en informatieverwerking Het sorc-model en de schematheorie bij persoonlijkheidsstoornissen Behandelplan, probleemselectie en indicatiestelling Het gedragstherapeutische proces: de therapie-uitvoeringsfase Cognitieve technieken Gedragstherapeutische technieken Emotiegerichte technieken Technieken gericht op de gevolgen Technieken gericht op uitlokkende gebeurtenissen Overige technieken Oefengedrag, symptoomgedrag en kerngedrag Het gedragstherapeutische proces: de evaluatiefase

2 VIII Inhoud 3 De therapeutische relatie bij persoonlijkheidsstoornissen: zelfanalyse en functieanalyse Kerngedrag en interactiediagnose Interactiestoornissen, ook in de psychotherapie Opgeroepen reactie van de therapeut per specifieke persoonlijkheidsstoornis Zelfanalyse door de therapeut van zijn reactie op de patiënt Functieanalyse van de therapeutische relatie en valkuilen De therapeut corrigeert zijn eigen inadequate reactie Oefengedrag, symptoomgedrag, kerngedrag en therapeutgedrag: het ruitmodel II Deel B De specifieke persoonlijkheidsstoornissen 4 De paranoïde persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De schizoïde persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De schizotypische persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De antisociale persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De borderline persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag

3 Inhoud IX 8.4 Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De histrionische persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De narcistische persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De vermijdende persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De afhankelijke persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De dwangmatige persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie De passief-agressieve persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie

4 X Inhoud 15 De depressieve persoonlijkheidsstoornis Classificatie volgens dsm-5, categoraal model Diagnostiek volgens dsm-5*, dimensioneel model Functieanalyse en betekenisanalyse van het kerngedrag Cognitieve gedragstherapie, behandelplan en proces Zelfanalyse en functieanalyse van de therapeutische relatie III Deel C Onderzoek bij persoonlijkheidsstoornissen 16 Effectiviteit van cognitieve gedragstherapie bij persoonlijkheidsstoornissen: een praktijkonderzoek Methode en resultaten Resultaten samengevat Beschouwing Bijlagen Appendix A: De herziene tabel van Beck Appendix B: Inhoud van cognities bij persoonlijkheidsstoornissen Appendix C: Onderzoek naar de effectiviteit van cognitieve gedragstherapie Appendix D: Valkuilen in de therapeutische relatie bij persoonlijkheidsstoornissen Appendix E: Formulier zelfregistratie door patiënt Appendix F: Checklist dsm-5* dimensioneel model Appendix G: Formulier voor het maken van een holistische theorie Appendix H: Formulier behandelplan persoonlijkheidsstoornissen Literatuur

5

Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen

Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen Diagnostiek, cognitieve gedragstherapie en therapeutische relatie A. Sprey Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem 2002 2002

Nadere informatie

Symposium. DSM- 5 en de therapeu0sche rela0e bij persoonlijkheidsstoornissen. Prak6jkboek Persoonlijkheidsstoornissen, herziene druk

Symposium. DSM- 5 en de therapeu0sche rela0e bij persoonlijkheidsstoornissen. Prak6jkboek Persoonlijkheidsstoornissen, herziene druk Symposium DSM- 5 en de therapeu0sche rela0e bij persoonlijkheidsstoornissen Bennekom, 2 oktober 2015 Jan Bernard Maarten Lange Mar6jn Stöfsel Adriaan Sprey Prak6jkboek Persoonlijkheidsstoornissen, herziene

Nadere informatie

SYMPOSIUM NAJAARSCONGRES VGCT 2009

SYMPOSIUM NAJAARSCONGRES VGCT 2009 SYMPOSIUM NAJAARSCONGRES VGCT 2009 Interactiegericht behandelen bij persoonlijkheidsstoornissen in relatie tot comorbide angst-, stemmings- en impulscontrolestoornissen - de protocollen voorbij door Adriaan

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie bij persoonlijkheidsstoornissen: behandelplan, technieken en proces

Cognitieve gedragstherapie bij persoonlijkheidsstoornissen: behandelplan, technieken en proces 107 2 Cognitieve gedragstherapie bij persoonlijkheidsstoornissen: behandelplan, technieken en proces Samenvatting Hoofdstuk 2 gaat over de uitvoering en evaluatie van de cognitief-gedragstherapeutische

Nadere informatie

Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5

Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5 Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5 Najaarscongres VGCt Veldhoven 2015 door Adriaan Sprey www.adriaansprey.nl PrakAjkboek Persoonlijkheidsstoornissen,

Nadere informatie

Workshop. Het nieuwe dimensionele model van DSM-5 bij persoonlijkheidsstoornissen: de toepassing in de prak=jk. Disclosure belangen spreker

Workshop. Het nieuwe dimensionele model van DSM-5 bij persoonlijkheidsstoornissen: de toepassing in de prak=jk. Disclosure belangen spreker Workshop Het nieuwe dimensionele model van DSM-5 bij persoonlijkheidsstoornissen: de toepassing in de prak=jk Lunteren, 1 december2017 Adriaan Sprey, klinisch psycholoog Prak%jk v Opleiding, Therapie en

Nadere informatie

De narcistische persoonlijkheidsstoornis

De narcistische persoonlijkheidsstoornis 343 De narcistische persoonlijkheidsstoornis Samenvatting In dit hoofdstuk worden de volgende onderwerpen bij de narcistische persoonlijkheidsstoornis behandeld: de (verplichte) classificatie volgens DSM-5,

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen

Persoonlijkheidsstoornissen Persoonlijkheidsstoornissen PAUL VAN DER HEIJDEN MIRIAM VAN VESSEM Inhoud 1. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? 2. Hoe vaak komt het voor? 3. Hoe stellen we een persoonlijkheidsstoornis vast? 4. Wat

Nadere informatie

Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5

Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5 Workshop Holis&sche Theorie complexe symptoom- en persoonlijkheidsstoornissen en DSM- 5 Voorjaarscongres VGCt April 2014 door Adriaan Sprey www.opleidingsprak=jk- asprey.nl Carla en Frank van PuCen 1 2

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen: Meer uitzicht door nieuwe inzichten. Prof. Dr. Bas van Alphen

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen: Meer uitzicht door nieuwe inzichten. Prof. Dr. Bas van Alphen Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen: Meer uitzicht door nieuwe inzichten Prof. Dr. Bas van Alphen Topklinisch centrum voor ouderen met persoonlijkheidsstoornissen in Heerlen-Maastricht Patiëntenzorg,

Nadere informatie

Scelta is onderdeel van

Scelta is onderdeel van DSM 5 PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN Lucas Goessens, psychiater Annika Cornelissen, klinisch psycholoog SECTIE II (categoraal perspectief) Cluster A Paranoïde PS Schizoïde PS Schizotypische PS Cluster B Antisociale

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen

Persoonlijkheidsstoornissen DSM-5 WHITEPAPER Persoonlijkheidsstoornissen Bij persoonlijkheidsstoornissen is sprake van manieren van over zichzelf en anderen denken en voelen die een aanzienlijke negatieve invloed hebben op het functioneren

Nadere informatie

Descriptieve en structurele psychodiagnostiek

Descriptieve en structurele psychodiagnostiek Descriptieve en structurele psychodiagnostiek Prof. Dr. Jan Derksen, UHD psychodiagnostiek Universiteit van Nijmegen, Professor psychotherapie Vrije Universiteit Brussel Descriptieve en structurele diagnostiek

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen in DSM-5. M.A. Louter

Persoonlijkheidsstoornissen in DSM-5. M.A. Louter Persoonlijkheidsstoornissen in DSM-5 M.A. Louter 6-9-2016 2 Casusbespreking Ivo Croon, 32 jaar Doorverwezen voor psychisch onderzoek door werkgever Leek bij sollicitatie gekwalificeerd (2 diploma s) Echter:

Nadere informatie

Reeks 11. Psychiatrie op volwassen leeftijd

Reeks 11. Psychiatrie op volwassen leeftijd Reeks 11 Psychiatrie op volwassen leeftijd Psychiatrische aandoeningen Wanneer ben je ziek en wat is normaal? Hoe wordt een diagnose gesteld? Symptomen van de meest voorkomende ziektebeelden Angst Depressie

Nadere informatie

De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart

De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart DSM-5 whitepaper De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart Prof. dr. Gina Rossi, Vakgroep Klinische en LEvensloopPsychologie (KLEP) aan de Vrije Universiteit Brussel De Personality

Nadere informatie

Deel B. De specifieke persoonlijkheidsstoornissen

Deel B. De specifieke persoonlijkheidsstoornissen Deel B De specifieke persoonlijkheidsstoornissen 4 De paranoïde persoonlijkheidsstoornis 4.1 Diagnostiek Berustend op de meest opvallende indruk wantrouwend worden eerst de specifieke DSM-IV-criteria voor

Nadere informatie

10 De narcistische persoonlijkheidsstoornis

10 De narcistische persoonlijkheidsstoornis 10 De narcistische persoonlijkheidsstoornis 10.1 Diagnostiek Allereerst worden hier de specifieke DSM-IV-criteria voor de narcistische persoonlijkheidsstoornis vermeld, criteria die berusten op de meest

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen en Angst. Ellen Willemsen

Persoonlijkheidsstoornissen en Angst. Ellen Willemsen Persoonlijkheidsstoornissen en Angst Ellen Willemsen Overzicht Relevantie Persoonlijkheidsstoornissen Comorbiditeit in getallen PG cijfers comorbiditeit Relatie tussen angststoornissen en PS Aanbevelingen

Nadere informatie

Cognitieve therapie: theorie en praktijk

Cognitieve therapie: theorie en praktijk Cognitieve therapie: theorie en praktijk Cognitieve therapie: theorie en praktijk Onder redactie van: Susan M. Bögels Patricia van Oppen Tweede, geheel herziene druk Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen Oude wijn, oude zakken? Geert Lefevere klinisch psycholoog

Persoonlijkheidsstoornissen Oude wijn, oude zakken? Geert Lefevere klinisch psycholoog DSM-5 Persoonlijkheidsstoornissen Oude wijn, oude zakken? Geert Lefevere klinisch psycholoog AZ Sint-Jan Brugge AV 28-11-2014 Is er nieuws? Nee DSM-5 = DSM-IV: definitie A. duurzaam patroon van innerlijke

Nadere informatie

De intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis

De intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis De intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis Een empirische studie Treatment outcome in personality disordered forensic patients An empirical study ( with a summary

Nadere informatie

Richtlijnen voor een N=1-/N=2-verslag

Richtlijnen voor een N=1-/N=2-verslag Richtlijnen voor een N=1-/N=2-verslag Inhoudsopgave I. Inleiding... 1 II. Anonimiseren gegevens van de cliënt en toestemming... 1 III. Formele eisen aan het verslag... 2 IV. Specifieke vormen van behandeling...

Nadere informatie

Ten geleide 1. 2 Algemene aspecten van cognitieve therapie 31

Ten geleide 1. 2 Algemene aspecten van cognitieve therapie 31 Inhoud Ten geleide 1 1 Cognitieve verwerking en psychopathologie: theorie en onderzoek 3 Filip Raes, Merel Kindt, Arnoud Arntz 1.1 Inleiding 3 1.2 Cognitieve psychologie 4 1.3 Cognitieve theorie van psychopathologie:

Nadere informatie

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 4 4-1

Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 4 4-1 Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 4 4-1 Wat stond in dagdeel 3 centraal? Terugval en noodmaatregelen Aanvullingen functie-analyse Omgaan met trek 4-2 Programma

Nadere informatie

Hantering van chronische suïcidaliteit bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis

Hantering van chronische suïcidaliteit bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis Hantering van chronische suïcidaliteit bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis Werken vanuit de functie van suïcidaliteit Brugge, 2 juni 2017 Fanny Dumarey, psycholoog-gedragstherapeut Coördinator

Nadere informatie

De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart

De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart DSM-5 whitepaper De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart Prof. dr. Gina Rossi, Vakgroep Klinische en LEvensloopPsychologie (KLEP) aan de Vrije Universiteit Brussel De Personality

Nadere informatie

Zorgprogramma Angststoornissen

Zorgprogramma Angststoornissen Zorgprogramma Angststoornissen Doelgroep Het Zorgprogramma Angststoornissen is bedoeld voor volwassenen die een angststoornis hebben. Mensen met een angststoornis hebben last van angsten zonder dat daar

Nadere informatie

Borderline, waar ligt de grens?

Borderline, waar ligt de grens? Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met

Nadere informatie

WELKOM! Borderline... wie heeft de macht. Themadag georganiseerd door Friese werkgroep\labyrinth-in Perspectief 29 november 2003

WELKOM! Borderline... wie heeft de macht. Themadag georganiseerd door Friese werkgroep\labyrinth-in Perspectief 29 november 2003 WELKOM! Borderline... wie heeft de macht Themadag georganiseerd door Friese werkgroep\labyrinth-in Perspectief 29 november 2003 Borderline. wie heeft de macht Martin Steendam clusterhoofd behandeling Heerenveen

Nadere informatie

Handboek klinische schematherapie

Handboek klinische schematherapie Handboek klinische schematherapie Handboek klinische schematherapie Eelco Muste Anoek Weertman Anne-Marie Claassen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer

Nadere informatie

DSM-5 De belangrijkste veranderingen t.o.v DSM-IV

DSM-5 De belangrijkste veranderingen t.o.v DSM-IV DSM-5 De belangrijkste veranderingen t.o.v DSM-IV Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Den Bosch, 25 september 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en

Nederlandse samenvatting. 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en Nederlandse samenvatting 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen? Van de trauma- en stressorgerelateerde (kortweg trauma-gerelateerde) stoornissen

Nadere informatie

WELKOM! Borderline, het zit tussen de oren! Labyrinth/In Perspectief 9 april 2005

WELKOM! Borderline, het zit tussen de oren! Labyrinth/In Perspectief 9 april 2005 WELKOM! Borderline, het zit tussen de oren! Labyrinth/In Perspectief 9 april 2005 Programma wat u wilt psychische problematiek borderline problematiek doen denken voelen Psychische stoornissen Stoornissen

Nadere informatie

Evidence based behandeling van borderline patiënten: mentalisation

Evidence based behandeling van borderline patiënten: mentalisation Evidence based behandeling van borderline patiënten: mentalisation based therapy (MBT), transference focused therapy, schema gerichte therapie en dialectische gedragstherapie op één podium Marjon Nadort

Nadere informatie

Deel A. Persoonlijkheidsstoornissen

Deel A. Persoonlijkheidsstoornissen Deel A Persoonlijkheidsstoornissen algemeen 1 Diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen 1.1 Algemene diagnostische zoekstrategie bij symptomen, problemen en persoonlijkheid 1.1.1 Inleiding Diagnostiek

Nadere informatie

Inhoud. Deel I Theoretische achtergrond

Inhoud. Deel I Theoretische achtergrond VII Inhoud 1 Inleiding 1 11 Eclectisch en integratief 2 12 Ordening van interventies: de interventiecirkel 3 13 Dit boek 4 14 Leeswijzer 4 15 Dankbetuiging 5 Deel I Theoretische achtergrond 2 Afbakening

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Prof. Dr. Bas van Alphen b.van.alphen@mondriaan.eu Epidemiologie Beloop Five Factor Model (FFM): Neuroticisme, Extraversie, Openheid nemen af op latere leeftijd,

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten. Dineke Feenstra 17 maart 2014

Persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten. Dineke Feenstra 17 maart 2014 Persoonlijkheidsstoornissen bij adolescenten Dineke Feenstra 17 maart 2014 Wat zijn persoonlijkheidsstoornissen? A. Een duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die duidelijk binnen de

Nadere informatie

Accreditatiereglement schematherapie 2018

Accreditatiereglement schematherapie 2018 Accreditatiereglement schematherapie 2018 vastgesteld door het bestuur van de Vereniging voor Schematherapie op 30 augustus 2018 A. Inleiding In dit reglement worden de voorwaarden beschreven voor de accreditatie

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen bij Ouderen LOAG 20 maart 2013

Persoonlijkheidsstoornissen bij Ouderen LOAG 20 maart 2013 Persoonlijkheidsstoornissen bij Ouderen LOAG 20 maart 2013 Het komt overal voor Agenda at is de persoonlijkheid anneer spreken we over een stoornis at betekent dit voor ons als arts? Persoonlijkheidstrekken

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-5?

Persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-5? RINO Opleidersmiddag workshop Workshop 15-11-2012 Persoonlijkheidsstoornissen in de DSM-5? Han Berghuis, klinisch psycholoog Rembrandthof, Hilversum Theo Ingenhoven, psychiater Centrum voor Psychotherapie,

Nadere informatie

Leven met een borderline persoonlijkheidsstoornis

Leven met een borderline persoonlijkheidsstoornis Leven met een borderline persoonlijkheidsstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook

Nadere informatie

ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET

ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET ZE KOMEN WEL, MAAR VERANDEREN NIET SCHEMATHERAPIE (ST) EN DIALECTISCH GEDRAGSTHERAPIE (DGT) IN ACTIE BIJ PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN MET STERKE AFFECT FOBIE SECTIE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN VGCT NAJAARSCONGRES,

Nadere informatie

Accreditatiereglement schematherapie 2018, aanpassing 2019

Accreditatiereglement schematherapie 2018, aanpassing 2019 Accreditatiereglement schematherapie 2018, aanpassing 2019 vastgesteld door het bestuur van de Vereniging voor Schematherapie op 30 augustus 2018, aanpassing 2019 vastgesteld op 20 juni 2019 A. Inleiding

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie Een succesvolle psychotherapie voor diverse emotionele stoornissen en problemen Afdeling Psychiatrie en Medische Psychologie Wat is Cognitieve Gedragstherapie? Cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie en bipolaire stoornissen Thema s uit de praktijk Máasja Verbraak GZ-psycholoog SCBS 19 juni 2018

Cognitieve gedragstherapie en bipolaire stoornissen Thema s uit de praktijk Máasja Verbraak GZ-psycholoog SCBS 19 juni 2018 Cognitieve gedragstherapie en bipolaire stoornissen Thema s uit de praktijk Máasja Verbraak GZ-psycholoog SCBS 19 juni 2018 Verschillende vormen psychotherapie CGT, IP/SRT, FFT en LGP Gemeenschappelijk

Nadere informatie

DSM-5 Inleiding in de belangrijkste veranderingen

DSM-5 Inleiding in de belangrijkste veranderingen DSM-5 Inleiding in de belangrijkste veranderingen Dr. P. Remijnse, psychiater VIA, 23 januari 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Dimensionele Benadering van Diagnostiek 10 jaar PAAZ AZ Sint-Lucas Els Pauwels. Drongen, 6/12/2018

Dimensionele Benadering van Diagnostiek 10 jaar PAAZ AZ Sint-Lucas Els Pauwels. Drongen, 6/12/2018 Dimensionele Benadering van Diagnostiek 10 jaar PAAZ AZ Sint-Lucas Els Pauwels Drongen, 6/12/2018 Indeling 1. Gespecialiseerde zorg in tijden van vermaatschappelijking 2. Rol van diagnostiek in vermaatschappelijkte

Nadere informatie

Referenties. As I vs. As II DSM-IV-TR. Persoonlijkheidsstoornissen 3 Clusters. Algemene kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis

Referenties. As I vs. As II DSM-IV-TR. Persoonlijkheidsstoornissen 3 Clusters. Algemene kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis Referenties Sprey, A. (2002). Praktijkboek persoonlijkheidsstoornissen. Diagnostiek, cognitieve gedragstherapie en therapeutische relatie. Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Persoonlijkheidsstoornissen:

Nadere informatie

Diagnose en classificatie in de psychiatrie

Diagnose en classificatie in de psychiatrie Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de

Nadere informatie

Basiscursus cognitieve gedragstherapie

Basiscursus cognitieve gedragstherapie mensenkennis Ik kan mijn werk meer structuur, overzicht en effectiviteit geven met de inhoud die tijdens de opleiding is aangereikt. Basiscursus cognitieve gedragstherapie BLENDED Basiscursus cognitieve

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch Summary)

Samenvatting (Dutch Summary) Samenvatting (Dutch Summary) 213 De meest voorkomende psychische stoornissen in tbs-klinieken zijn psychotische stoornissen, middelenmisbruik- en afhankelijkheid, en persoonlijkheidsstoornissen (PS). Vijftig

Nadere informatie

Schemagerichte cognitieve therapie bij borderline-persoonlijkheidsstoornis

Schemagerichte cognitieve therapie bij borderline-persoonlijkheidsstoornis Schemagerichte cognitieve therapie bij borderline-persoonlijkheidsstoornis Hannie van Genderen Arnoud Arntz UITGEVERIJ NIEUWEZIJDS Uitgegeven door: Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam Zetwerk: Holland Graphics,

Nadere informatie

Puzzelen. Aad van den Hoogen, klinisch psycholoog / K&J. Werken met ernstig slechthorende. NVA verg

Puzzelen. Aad van den Hoogen, klinisch psycholoog / K&J. Werken met ernstig slechthorende. NVA verg Puzzelen Aad van den Hoogen, klinisch psycholoog / K&J Werken met ernstig slechthorende jongeren binnen de GGZ NVA verg. 28 09 2007 Ontwikkelingsvraag voor jongeren Grote veranderingen op verschillende

Nadere informatie

Onderwerp Kenmerk Datum Resultaten e-diagnostiek 104575 18-01-2014

Onderwerp Kenmerk Datum Resultaten e-diagnostiek 104575 18-01-2014 VERTROUWELIJK Onderwerp Kenmerk Datum Resultaten e-diagnostiek 104575 18-01-2014 Cliënt Naam: Dhr. R. Richard Geboortedatum: 01-01-1986 BSN: 111222333 Voorlopige DSM IV classificatie As 1 Hypochondrie

Nadere informatie

Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling

Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling Comorbiditeit PTSS en Persoonlijkheidsstoornissen Samenspel in diagnostiek en behandeling Gloria Gribling en Ellen Willemsen Casuïstiek 1 Hoe ontdek je hoeveel en welke koppen de draak heeft? (Diagnostiek)

Nadere informatie

GT diagnostiek Analyse van klassiek geconditioneerd gedrag Analyse van operant geconditioneerd gedrag DSM-IV Evidence based behandelingen

GT diagnostiek Analyse van klassiek geconditioneerd gedrag Analyse van operant geconditioneerd gedrag DSM-IV Evidence based behandelingen Samenvatting *('5$*67+(5$3,(LQ92*(/9/8&+7 Wegbereiders Gedragstherapie Pavlov Watson Skinner Belangrijke Gedragstherapeuten Wolpe Emmelkamp Beck GT diagnostiek Analyse van klassiek geconditioneerd gedrag

Nadere informatie

Basiscursus cognitieve gedragstherapie

Basiscursus cognitieve gedragstherapie mensenkennis Ik kan mijn werk meer structuur, overzicht en effectiviteit geven met de inhoud die tijdens de opleiding is aangereikt. Basiscursus cognitieve gedragstherapie Basiscursus cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

Schemagerichte cognitieve gedragstherapie; de groepspsychotherapievariant

Schemagerichte cognitieve gedragstherapie; de groepspsychotherapievariant Schemagerichte cognitieve gedragstherapie; de groepspsychotherapievariant 3 3.1 Schemagerichte cognitieve gedragstherapie in groepsverband De schemagerichte cognitieve gedragstherapie in groepsverband

Nadere informatie

Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie Ingangsdatum: 1 mei 2015

Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie Ingangsdatum: 1 mei 2015 Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie Ingangsdatum: 1 mei 2015 Inleiding In dit reglement worden de voorwaarden voor de accreditatie van cursussen Schematherapie beschreven. Behalve het

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen: diagnostiek en behandeling

Persoonlijkheidsstoornissen: diagnostiek en behandeling Persoonlijkheidsstoornissen: diagnostiek en behandeling Factsheet Persoonlijkheidsstoornissen Inleiding Deze factsheet geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van persoonlijkheidsstoornissen.

Nadere informatie

Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) voor de behandeling van chronische depressie

Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) voor de behandeling van chronische depressie dr. Jenneke Wiersma dr. Anneke van Schaik prof.dr. Patricia van Oppen Cognitive Behavioral Analysis System of Psychotherapy (CBASP) voor de behandeling van chronische depressie Dit boek, Cognitive Behavioral

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen

Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Topspecialistische problematiek Sylvia Heijnen-Kohl, klinisch psycholoog/psychotherapeut Doel workshop Uitwisseling Wat is er bekend? Vanuit expertisecentrum: onderzoek

Nadere informatie

Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis Leven met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook

Nadere informatie

Schematherapie bij dubbeldiagnose

Schematherapie bij dubbeldiagnose Schematherapie bij dubbeldiagnose (verslaving & persoonlijkheidsproblematiek) Handvaten voor diagnostiek en psychotherapie Lieve De Backer & Liesbet Cornelis Afdeling 3 Broeders Alexianen Boechout Agenda

Nadere informatie

Modulaire opleiding cognitieve gedragstherapie

Modulaire opleiding cognitieve gedragstherapie Modulaire opleiding cognitieve gedragstherapie Cognitieve gedragstherapie is toonaangevend in de ggz van vandaag. Tijdens deze opleiding leer je niet alleen werken volgens de richtlijnen, maar ook op basis

Nadere informatie

COMPETENTIEPROFIEL COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUT VGCT

COMPETENTIEPROFIEL COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUT VGCT COMPETENTIEPROFIEL COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUT VGCT Inleiding In dit profiel van de Cognitief Gedragstherapeut VGCt, opgesteld vanuit de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie (VGCt), worden

Nadere informatie

INLEIDING 1 DOCENTEN EN CURSISTEN 1 VOORWAARDEN AAN DOCENTEN EN GROEPSGROOTTE 1 VOORWAARDEN AAN DEELNEMENDE CURSISTEN 2

INLEIDING 1 DOCENTEN EN CURSISTEN 1 VOORWAARDEN AAN DOCENTEN EN GROEPSGROOTTE 1 VOORWAARDEN AAN DEELNEMENDE CURSISTEN 2 Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie Ingangsdatum: 1 mei 2015 Inhoudsopgave INLEIDING 1 DOCENTEN EN CURSISTEN 1 VOORWAARDEN AAN DOCENTEN EN GROEPSGROOTTE 1 VOORWAARDEN AAN DEELNEMENDE

Nadere informatie

Workshop waarzeggen 16-9-2011 2de studiedag VKP-VMPD. Theo Ingenhoven, psychiater Jeroen Bakker, klinisch psycholoog

Workshop waarzeggen 16-9-2011 2de studiedag VKP-VMPD. Theo Ingenhoven, psychiater Jeroen Bakker, klinisch psycholoog Workshop waarzeggen 16-9-2011 2de studiedag VKP-VMPD Hoezo toekomst? Back to the future! over de zin en onzin van DSM-5 persoonlijkheidsdiagnostiek bij de indicatiestelling voor (dag)klinische psychotherapie

Nadere informatie

Inhoud DEEL I FUNDAMENTELE PRAKTISCH-THEOLOGISCHE REFLECTIE THEOLOGIE EN VAN DE PASTORAALTHEOLOGIE... 9

Inhoud DEEL I FUNDAMENTELE PRAKTISCH-THEOLOGISCHE REFLECTIE THEOLOGIE EN VAN DE PASTORAALTHEOLOGIE... 9 Inhoud BIBLIOGRAFIE............................................. XIII INLEIDING................................................ 1 DEEL I FUNDAMENTELE PRAKTISCH-THEOLOGISCHE REFLECTIE HOOFDSTUK 1. TERMINOLOGIE,

Nadere informatie

Adressen en literatuur

Adressen en literatuur Nawoord Het zal een hele klus zijn om over je angst heen te stappen. Maar als je zelf écht gemotiveerd bent, dan zal het je vroeger of later lukken om weer zonder spanning de auto in te stappen. Het duurt

Nadere informatie

Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek

Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek Zorgpad Persoonlijkheidsproblematiek Iedereen heeft zo zijn eigenaardigheden. Echter, soms heeft iemand extreme persoonlijke eigenschappen en vertoont hij hinderlijk gedrag. Dit kan zo ernstig zijn dat

Nadere informatie

University of Groningen. Social phobia and personality disorders van Velzen, C.J.M.

University of Groningen. Social phobia and personality disorders van Velzen, C.J.M. University of Groningen Social phobia and personality disorders van Velzen, C.J.M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

SCHEMATHERAPIE BIJ VERSLAVING EN COMPLEX TRAUMA 6 OKTOBER 2014 KEES BIEGER

SCHEMATHERAPIE BIJ VERSLAVING EN COMPLEX TRAUMA 6 OKTOBER 2014 KEES BIEGER SCHEMATHERAPIE BIJ VERSLAVING EN COMPLEX TRAUMA 6 OKTOBER 2014 KEES BIEGER Wat is complex trauma? Theoretisch model trauma/persoonlijkheid Welke rol speelt middelengebruik? Fasering in de behandeling Indicatiestelling

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel

Stemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Stemmingsstoornissen Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Inhoud 1. Casus Mark 2. De context: psychiatriebij mensenmet eenvb 3. Stemmingsstoornissen

Nadere informatie

Ouderenpsychiatrie: Hulpmiddelen bij het Herkennen en Signaleren

Ouderenpsychiatrie: Hulpmiddelen bij het Herkennen en Signaleren Ouderenpsychiatrie: Hulpmiddelen bij het Herkennen en Signaleren Dr. Martin G. Kat (ouderen)psychiater-psychotherapeut NWZ Alkm./Amsterdam www.psykat.nl Inhoud Diagnosticeren/ Differentiaal-diagnostiek

Nadere informatie

Inhoud. Ten geleide 1. Diagnostiek en behandeling 3

Inhoud. Ten geleide 1. Diagnostiek en behandeling 3 Inhoud Ten geleide 1 Diagnostiek en behandeling 3 1 Gestandaardiseerde psychodiagnostische methoden 5 1.1 Inleiding 5 1.2 Betrouwbaarheid, validiteit en afbreekscores 6 1.3 Het interview 8 1.4 Observaties

Nadere informatie

O v e r d e a u t e u r s

O v e r d e a u t e u r s Over de auteurs Arnold van Emmerik, psycholoog, is als universitair docent verbonden aan de Universiteit Leiden, Faculteit Sociale Wetenschappen, sectie Klinische en Gezondheidspsychologie. Daarnaast is

Nadere informatie

Vroegsignalering en interventie bij Cluster C. Kennismiddag Cluster C 25 januari 2018

Vroegsignalering en interventie bij Cluster C. Kennismiddag Cluster C 25 januari 2018 Vroegsignalering en interventie bij Cluster C Kennismiddag Cluster C 25 januari 2018 Cluster C bij Jeugd Geen interventiestudies Geen specifieke studies naar Cluster C bij Jeugd Geen hits bij literatuursearch

Nadere informatie

Schemagericht spelen Schemagerichte behandeling binnen dramatherapie voor cliënten van 18-30 jaar met een cluster B persoonlijkheidsstoornis.

Schemagericht spelen Schemagerichte behandeling binnen dramatherapie voor cliënten van 18-30 jaar met een cluster B persoonlijkheidsstoornis. Schemagericht spelen Schemagerichte behandeling binnen dramatherapie voor cliënten van 18-30 jaar met een cluster B persoonlijkheidsstoornis. Smallegoor, F. & Vojtechovsky, J. M. H. (2014) Zorgprogramma

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornis Cluster C

Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende

Nadere informatie

Probleeminventarisatie. Behandelplan

Probleeminventarisatie. Behandelplan Probleeminventarisatie Behandelplan 1. PROBLEEMINVENTARISATIE EN BEHANDELPLAN 1.1. Inleiding Binnen de (cognitieve) gedragstherapie zijn er verschillende modellen om de klachten van cliënten overzichtelijk

Nadere informatie

Het schrijven van een N=1 studie voor de VGCt: tips en pitfalls

Het schrijven van een N=1 studie voor de VGCt: tips en pitfalls Dia 1 Het schrijven van een N=1 studie voor de VGCt: tips en pitfalls Erik ten Broeke & Kees Korrelboom Dia 2 Welkom & programma inleiding Wat is een N=1 verslag en wat moet je ermee? Casus op papier Intervisie:

Nadere informatie

Leven met een fobie. Jac Hoevenaars

Leven met een fobie. Jac Hoevenaars Leven met een fobie Van A tot ggz De boeken in de reeks Van A tot ggz beschrijven niet alleen oorzaak, verloop en behandeling van de onderhavige problemen, maar geven ook antwoord op de vraag hoe men met

Nadere informatie

O v e r d e a u t e u r

O v e r d e a u t e u r Over de auteur Jaap Spaans (1954) is klinisch psycholoog/psychotherapeut en supervisor. Hij studeerde klinische psychologie aan de Rijksuniversiteit Leiden. Daarna specialiseerde hij zich in de psychotherapie

Nadere informatie

Inhoud. Uitgebreide opgave

Inhoud. Uitgebreide opgave Inhoud Uitgebreide opgave 1 Inleiding 21 Van DSM-IV naar DSM-5 21 Verwarrende terminologie 23 Een nieuw begrippenkader 24 De bron van het gedrag en de hulpverleningsstrategie 27 Een biopsychologisch model

Nadere informatie

Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan, maarwelgraageerstevenoverleggen. Alerechtenvandeartikelenliggenbij destichtingcognitieenpsychose.

Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan, maarwelgraageerstevenoverleggen. Alerechtenvandeartikelenliggenbij destichtingcognitieenpsychose. Ukunternatuurlijkuitciteren,graagzelfs,maardanwel metbronvermelding.u magditartikelookruimhartig verspreidenmitshetnietvoorcommerciëledoeleindenis. Indiegevalen pasnaonzeschriftelijketoestemming. Opnameinbloemlezingenenreadersmoedigenwijaan,

Nadere informatie

Word ook cognitief gedragstherapeutisch werker VGCt! Informatie over de opleiding en registratie bij de VGCt

Word ook cognitief gedragstherapeutisch werker VGCt! Informatie over de opleiding en registratie bij de VGCt Word ook cognitief gedragstherapeutisch werker VGCt! Informatie over de opleiding en registratie bij de VGCt Voor HBO-afgestudeerden in de GGZ, zoals verpleegkundigen, sociotherapeuten, vaktherapeuten,

Nadere informatie

6 Forensische aspecten Aandachtspunten 134 Noten 134

6 Forensische aspecten Aandachtspunten 134 Noten 134 Inhoud Voorwoord Hoofdstuk 1 Psychiatrische stoornis en diagnostiek 13 1 Inleiding 13 2 Psychiatrische ziekte 13 3 De psychische functies 16 4 Doelen en onderdelen psychiatrische diagnostiek 17 5 Diagnose

Nadere informatie

Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling. Prof. dr. C. van Heeringen

Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling. Prof. dr. C. van Heeringen Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling Prof. dr. C. van Heeringen WHO 2004 de Europese context nu de Europese context toen Kruyt 1960 Suïcide in Vlaanderen SMR, per

Nadere informatie

DIABETES EN DEPRESSIE. Marike Lub Klinisch Psycholoog- Psychotherapeut Medisch Centrum Haaglanden

DIABETES EN DEPRESSIE. Marike Lub Klinisch Psycholoog- Psychotherapeut Medisch Centrum Haaglanden DIABETES EN DEPRESSIE Marike Lub Klinisch Psycholoog- Psychotherapeut Medisch Centrum Haaglanden IEDERS WENS DE IDEALE PATIENT, DE IDEALE DOKTER COMPLEXE PROBLEMEN COMPLEXE AANPAK DETERMINANTEN VAN (ON)GEZONDHEID

Nadere informatie

Supershrinks Bestaan ze?

Supershrinks Bestaan ze? Supershrinks Bestaan ze? drs. Mark P.M. Crouzen klinisch psycholoog / psychotherapeut mcrouzen@diakhuis.nl 030-2566853 Bestaan ze? Wie zijn ze? Hoe leven ze? Ricks 1974 Kunnen wij iets van ze leren? Pseudoshrinks

Nadere informatie

Diagnostiek met vragenlijsten in de eerstelijn

Diagnostiek met vragenlijsten in de eerstelijn Diagnostiek met vragenlijsten in de eerstelijn drs. G.J. Kloens RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN DIAGNOSTIEK MET VRAGENLIJSTEN IN DE EERSTELIJN Proefschrift ter verkrijging van het doctoraat in de Psychologische,

Nadere informatie

Invitational Conference Persoonlijkheidsstoornissen en Werk 9 mei 2019 Trimbos-instituut, Utrecht

Invitational Conference Persoonlijkheidsstoornissen en Werk 9 mei 2019 Trimbos-instituut, Utrecht Invitational Conference Persoonlijkheidsstoornissen en Werk 9 mei 2019 Trimbos-instituut, Utrecht Programma 12.30-13.00 Inloop 13.00-13.45 Ervaringsverhaal met uitdagende stellingen voor de deelnemers

Nadere informatie

Persoonlijkheids- stoornissen

Persoonlijkheids- stoornissen Persoonlijkheids- stoornissen Classificatie, epidemiologie en psychotherapie Dr. Helene Andrea Wetenschappelijk onderzoeker Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders (VISPD), Halsteren

Nadere informatie

DSM-5: de algemene wijzigingen ten opzichte van de DSM-IV

DSM-5: de algemene wijzigingen ten opzichte van de DSM-IV DSM-5: de algemene wijzigingen ten opzichte van de DSM-IV Classificeren, diagnostiek en indicatiestelling Prof.dr. Michiel W. Hengeveld, psychiater Disclosure Disclosure belangen spreker Potentiële belangenverstrengeling

Nadere informatie

Diagnostiek van Ouderfunctioneren

Diagnostiek van Ouderfunctioneren Diagnostiek van Ouderfunctioneren Een functioneel-contextueel perspectief Jan van der Maas i ISBN 9789086595334 vormgeving uitgever Esther Mosselman Zwaar Water VU Uitgeverij Copyright 2010, J. van der

Nadere informatie

Diagnosen in de psychiatrie

Diagnosen in de psychiatrie Diagnosen in de psychiatrie Persoonlijkheidsstoornissen 1. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? (3) 2. Indelingen (3) 3. DSM IV (28) A) Zonderling Prof dr Bert van Hemert Psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/38454 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/38454 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38454 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wieland, Jannelien Title: Psychopathology in borderline intellectual functioning

Nadere informatie