Workshop. Het nieuwe dimensionele model van DSM-5 bij persoonlijkheidsstoornissen: de toepassing in de prak=jk. Disclosure belangen spreker

Transcriptie

1 Workshop Het nieuwe dimensionele model van DSM-5 bij persoonlijkheidsstoornissen: de toepassing in de prak=jk Lunteren, 1 december2017 Adriaan Sprey, klinisch psycholoog Prak%jk v Opleiding, Therapie en Onderzoek Disclosure belangen spreker Geen (poten@ële) belangenverstrengeling 1

2 Trots op de GGZ 1. TRAUMA 2. DEPRESSIE & ANGST 3. PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN 2

3 Persoonlijkheidsstoornissen, 3 e herziene druk KERNgedrag bij persoonlijkheidsstoornissen Defini@e KERNgedrag: Hoogfrequent, transsitua@oneel en transtemporeel gedrag én passend in de func@eanalyse en betekenisanalyse van PS bijvoorbeeld: vermijden (sociaal/gevoelens) VERMIJDENDE devalueren/zz verheffen NARCISTISCHE overma@g best doen DWANGMATIGE regisseren BORDERLINE aanvallen/in@mideren ANTISOCIALE >ZIE BECK-tabel 3

4 Meest opvallende indruk en kerngedrag bij de 12 persoonlijkheidsstoornissen (C) VERLEGEN vermijden (sociaal /gevoelens) vermijdende persoonlijkheidsstoornis Meest opvallende indruk en kerngedrag bij de 12 persoonlijkheidsstoornissen (B) SUPERIEUR en GRANDIOOS zichzelf verheffen devalueren persoonlijkheidsstoornis 4

5 Persoonlijkheidsstoornissen en oefengedrag Oefenen zelden volgens het boekje De vermijder vermijdt oefenen De narcist devalueert oefenen en de therapeut? 5

6 DSM-5 bij persoonlijkheidsstoornissen Snelcursus toepassing hoofdlijnen DSM-5 voor DUMMIES con%nuïteit & innova%e DSM-5 categoraal model bij persoonlijkheidsstoornissen Classifica/e >DSM-IV is (bijna) gelijk aan con%nuïteit 10 persoonlijkheidsstoornissen met vertrouwde criteria 6

7 en DSM-5-CLASSIFICATIE Toedelen aan een categorie (wel of niet BOR PS) Minimaal 5 criteria dan PS Classifica@e en Diagnos@ek DSM-5*-DIAGNOSTIEK Plaatsen op een dimensie 0-5 > bv EMPathie > bv impulsiviteit 7

8 (dimensioneel model) algemene criteria innova%e en individualisering A ma@g (of meer) persoonlijkheidsdisfunc@oneren (DÀT een PS) op 2 of meer van 4 gebieden én B één (of meer) pathologische persoonlijkheidstrekken (WELKE PS) Algemene criteria DSM-5 (Dimensionele diagnos@ek) A DYSFUNCTIONEREN ZELF EN INTERPERSOONLIJK de geestelijke gezondheidsmeetlat ZELF is iden@teit/zelmeeld en zelfsturing INTERPERSOONLIJK is vermogen tot empathie en in@miteit 8

9 Oefenen bij vermijdende PS Maak een globale taxa%e (+/-) van een pa%ënt of bekende, van wie je vermoedt: Mogelijk een VERMIJDENDE PS Voorbeeld van globaal bij een vermijdende PS (stap 2a, p. 379) Zelfsturing - 3. Empathie -/g/+ 4. In@miteit - Op 2 van de 4 ma@g of meer disfunc@oneren > dan diagnose persoonlijkheidsstoornis 9

10 Algemene criteria DSM-5 (Dimensionele A1 DYSFUNCTIONEREN ZELF IDENTITEIT/zelmeeld zelf uniek en begrensd eigenwaarde en gepast zelmeeld kunnen ervaren en reguleren Algemene criteria DSM-5 (Dimensionele A2 DYSFUNCTIONEREN ZELF ZELFSTURING levensdoelen prosociale gedragsnormen 10

11 Algemene criteria DSM-5 (Dimensionele A3 DYSFUNCTIONEREN INTERPERSOONLIJK EMPATHIE anderen begrijpen uiteenlopende gezichtspunten verdragen inzicht in effect van eigen gedrag op anderen Algemene criteria DSM-5 (Dimensionele A4 DYSFUNCTIONEREN INTERPERSOONLIJK INTIMITEIT verbondenheid nabijheid wederkerigheid 11

12 Voorbeeld van globaal bij een vermijdende PS (stap 2a, p. 379) erns@g 2. Zelfsturing - 2 ma@g 3. Empathie -/g/+ 1 licht 4. In@miteit - 2 ma@g Op 2 van de 4 ma@g of meer disfunc@oneren dan diagnose persoonlijkheidsstoornis! Casus 3212 Casus Zwaarte ID / ZST / EMP / INT

13 Algemene criteria DSM-5 (dimensioneel) B trekkenprofiel passend bij pathologische PERSOONLIJKHEIDSTREKKEN in één of meer van de 5 DOMEINEN DSM-5 domeinen en Big5 factoren Nega@eve Affec@viteit(NAF) = hoog Neuro@cisme (N+) AFStandelijkheid (AFS) = lage Extraversie (E-) ANTagonisme (ANT) = lage Altruïsme (A-) 13

14 DSM-5 domeinen en Big5 factoren ONGeremdheid (ONG)= lage (C-) PSYCHOTICISME Oefenen met DSM-5 checklist Vermoeden van een Narcis%sche PS > maximaal 5 pathologische trekken aanvinken 14

15 Profiel van pathologische trekken persoonlijkheidsstoornis Beide pathologische trekken: Grandioos narcisme (ANT) Aandachtszoeken (ANT) Vijf DSM-5 domeinen en 25 pathologische trekken >geïndividualiseerd patroon Wie vindt alleen beide trekken?! Dan zuivere NAR PS Wie hee\ deze twee NAR trekken en nog andere trekken?! Dan NAR PS met extra atypische trekken Wie hee\ 1 of 0 NAR trekken? TGPS! Dan trekgespecificeerde PS 15

16 Denk niet zwart-wit, maar DIMENSIONEEL en INDIVIDUEEL in persoonlijkheidsdisfunc/oneren én in (pathologische) trekken >>. 16

17 Dank voor uw aandacht NA TE LEZEN HOOFDSTUK NARCISTISCHE PS OP WEBSITE: nl of in BOEK Persoonlijkheidsstoornissen 17