Kinderen met eczeem: wanneer denken aan voedselallergie en hoe te diagnosticeren/behandelen? Jasmine Leus kinderarts 10 september 2016
Etiologie van atopische dermatitis Interactie tussen: genetische predispositie barrière defect (filaggrine dysfunctie) foute immuunrespons omgevingsfactoren allergie geen nood aan (voedsel)allergologische uitwerking bij alle kinderen
Prevalentie van voedselsensitisatie bij atopische dermatitis (AD) Prevalentiecijfers variëren sterk 40-70% sensitisatie voor min. 1 voedselallergeen bij kinderen met matige tot ernstige AD 6x meer sensitisatie voor voedselallergenen bij kinderen met AD in vgl. met controle populatie Vaak eerst ontstaan van eczeem, in 2 e tijd voedselsensitisatie: dysfunctie van de huidbarrière (filaggrine mutatie) vlottere penetratie van (voedsel)eiwitten voedselallergenen in de omgeving voedende crèmes/oliën op basis van allergeniserende producten zoals amandelnoot of arachide allergische sensitisatie allergie
Eczeem wordt multifactorieel getriggerd, dus uitgebreide anamnese!
Verhoogde kans op onderliggende voedselallergie bij eczeempatiëntjes atopische families matig tot ernstig eczeem eczeemletsels verspreid over het volledige lichaam aantasting van de peri-orale zone eczeem ontstaan op jonge leeftijd (< 1 jaar) optreden van andere allergische symptomen: urticaria angio-oedeem gastro-intestinale klachten: braken, diarree, voedselweigering respiratoire klachten na voeding persisterende/recidiverende opstoten niettegenstaande correcte therapie
Kind met matig tot ernstig atopisch eczeem dat persisteert na een afdoende topische behandeling Of Kind met atopisch eczeem met anamnese van onmiddellijke reactie op een voedingsmiddel Allergologische uitwerking!
Correcte topische behandeling = correcte aanvalstherapie + preventie Aanvalstherapie: Topische corticosteroïden: Voldoende hoog gedoseerd (kiezen uit zwak matig sterk zeer sterk werkzame preparaten) Correcte vehiculum (zalf, crème, lotion) Voldoende lang (lichenificatie) Behandelen van surinfectie Fucidine Fucidin hydrocortisone of Fucicort Indien nodig PO of IV flucloxacilline
Correcte topische behandeling = correcte aanvalstherapie + preventie Preventieve therapie: 2x/dag huid insmeren met voedende crème herstel barrière functie Huid reinigen met producten uit een atopisch gamma, alle geparfumeerde (baby)producten vermijden Geen gebruik van (geparfumeerde) vochtige doekjes Correcte kledij: katoen, niet te warm, gewassen zonder wasverzachter Jeukpreventie Ev. topische immunomodulatoren (Protopic, Elidel )
Causale voedselallergenen Bij zuigelingen (>90% van positieve reacties) : koemelk kippenei soja pinda Bij kinderen > 1 jaar: kippenei tarwe vis schaaldieren noten (o.a. amandel)
Testen Huid priktesten: hoge negatieve predictieve waarde bij atopisch eczeem lage positieve predictieve waarde, veel sensitisatie zonder klinisch gevolg (kippenei) Specifieke IgE s: hoge negatieve predictieve waarde lage positieve predictieve waarde cut-off waarden voor veel voorkomende allergenen, betrouwbaarheid van >95% om allergie te voorspellen dalende titers zijn nuttig om het optreden van tolerantie te voorspellen
Aanmelding op de leeftijd van 13 maanden Dermatologische anamnese: 1 e 5 levensmaanden milde AD Na 5 maanden ernstige AD, jeuk +++, verstoorde nachtrust Gave huid na gebruik van topische corticosteroïden, maar herval binnen 2 dagen na stop niettegenstaande 2x/dag smeren met ureum 3% in lipofiele crème Verzorgingsproducten: Lipikar Geen wasverzachter Pneumo- en NKO-anamnese: Recidiverende episodes van hoesten en wheezing sinds de leeftijd van 2 maanden, frequent gebruik van aërosols Veel sereuze rhinitis
Anamnese Gastro-intestinale- en voedingsanamnese: Exclusieve borstvoeding tot 5 maanden, mama at/dronk weinig tot geen koemelk Overschakeling van borstvoeding naar Nan pro op 5 maanden Start groentenpap vanaf 6 maanden Start vis/vlees vanaf 7 maanden Start fruitpap vanaf 7 maanden Start tarwe vanaf 7-8 maanden Huidtesten op 8 maanden: positief voor koemelk en kippenei - overschakeling naar Neocate (AZ-melk) Geen diarree, normale stoelgang. Soms erytheem in het gelaat tijdens of onmiddellijk na maaltijden, geen andere acute overgevoeligheidsreacties na inname van voeding
Anamnese Huidige voeding: Nutramigen (extensief hydrolysaat), strikt koemelkvrij dieet frequent soja groentenpap ( aardappelen, groenten, vlees, vis, geen ei) tarwe Omgevingsanamnese Goede stofsanering in de slaapkamer Kat in huis Hond in de kribbe opvang in kribbe sinds de leeftijd van 8 maanden
Huidtesten Histamine: +++ (5x5 mm) Negatieve controle: - Huisstofmijt: - Hond: +++ (6x4 mm) Kat: +++ (6x4 mm) Eiwit: ++ (2x6 mm) Hazelnoot: - Soja: +++ (5x5 mm) Koemelk: ++++ (7x5 mm) Amandelnoot: - Cashewnoot: - Hazelnoot: - Okkernoot: - Nutramigen: -
Bloedonderzoek Totaal IgE: 463 ku/l sige koemelk: 10,5 ku/l sige caseïne: 11,7 ku/l sige eiwit: 0,36 ku/l sige soja: 0,06 ku/l sige aardappel: 0,09kU/l sige vis: 0,09 ku/l sige rijst: < 0,01 ku/l sige HSM: 27,8kU/l sige kat: 13,9 ku/l sige hond: 6,88 ku/l
Therapie Dieet zonder koemelk, soja en kippenei 2x/dag hydratering van de huid Fenistil 3x/dag - jeukwering Geen contact met honden en katten Betere stofcontrole in kribbe Zandbak mijden (kattenallergeen)
Duur huidproblematiek: 3 weken
4 jarig meisje Van bij geboorte milde AD, geen nood aan preventieve hydratering Op zuigelingenleeftijd geïmpetiginiseerd eczeem thoracaal met osteomyelitis van een rib Op de leeftijd van 3 jaar peri-orale dermatitis met impetigo Smeert niet preventief Geen astmatische klachten Blanco gastro-intestinale anamnese Geen acute reacties Bloedafname: totaal IgE: 746 ku/l, geen verhoging van sige s
Gestart met mollusca Calendula zalf Erytheem Zwemmen, zweten, krabben Impetigo Fucidine Surinfectie verdwenen, erytheem uitgebreid Zwemmen, zweten, krabben Uitbreiding erytheem, lichenificatie Staphycid PO: geen verbetering Betnelan zalf, 36 later...
Anamnese Gekende IgE-gemedieerde allergie voor huisstofmijt, boompollen, grassen Reeds jarenlang AD, frequent lichte opstoten Kan niet gemotiveerd worden te smeren Veel buiten gespeeld, mama laat hem weinig baden/douchen Ingestelde therapie: aanvalstherapie: Staphycid PO + jeukwering preventieve therapie: teaching over belang van preventief smeren en reinigen van de eczeemhuid na 72u...
geen nood aan screening voor voedselallergie
Take home message AD wordt multifactorieel bepaald Doorverwijzen voor allergologische uitwerking: jong kind met ernstig eczeem, veel gebruik van cortisone crèmes andere allergische symptomen Anamnese, anamnese, anamnese... Omgevingsinvloeden? Huidverzorging? Correcte therapie bij AD en voedselallergie = aanvalstherapie + preventieve therapie + voedingsaanpassing
Quizvraag Welke stelling(en) is/zijn juist? A. Sensitisatie voor een voedselallergeen kan enkel gebeuren indien het kind dit allergeen peroraal innam. B. Bij kinderen met ernstige atopische dermatitis zien we afhankelijk van studie tot studie - 40 tot 70% sensitisatie voor minstens 1 voedselallergeen. C. Indien bij een kind met atopische dermatitis een voedselallergie wordt vastgesteld volstaat het als behandeling het verantwoordelijke allergeen uit de voeding te schrappen. D. De behandeling van atopische dermatitis kan bemoeilijkt worden wanneer de huid verzorgd wordt met voedende producten die voedselallergenen zoals bijvoorbeeld amandel bevatten.
Samenwerking van huidartsen, huisartsen, kinderartsen voor de optimale diagnose en behandeling van eczeem bij het kind DERMATOLOGIE - PEDIATRIE