Filantropie in de huidige realiteit. Hoe ziet de financiering van maatschappelijke initiatieven er over 10 jaar uit? prof.dr. Lucas C.P.M. Meijs Strategic Philanthropy and volunteering Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling @LucasMeijs
Vragen. Civil society; gaan bewoners alles zelf doen? Bezuinigingen; dicht de filantropie het gat van de publieke bezuinigingen? Corporaties terug naar kerntaken Andere arbeidsmarkt Rol van bedrijfsleven. Financiering
Van Landelijke Overheid naar Gemeente naar gemeenschappen. Civil society = Georganiseerde burgerij
STAAT / OVERHEID HONGER KOOPKRACHT PUBLIEK - RECHT - BURGERS BURGERS / HUISHOUDENS SOLIDARITEIT / OVERDRACHT PARTICULIER - GUNST - DOELGROEP BEDRIJVEN / MARKT CIVIL SOCIETY
STAAT / OVERHEID INDIRECT VERPLICHT BURGERS / HUISHOUDENS SOLIDARITEIT / OVERDRACHT DIRECT VRIJWILLIG BEDRIJVEN / MARKT CIVIL SOCIETY
Wat? Civil society Burgers in vrijwillig georganiseerd verband zonder winstoogmerk, min of meer publiek belang (structurele definitie Johns Hopkins project) Waarom? Omdat samenleving divers is en groepen burgers iets delen Markt falen Overheid falen
Civil Society STATE Voor verandering gedrag anderen (individu, bedrijf, overheid, samenleving) Voor diensten zonder winst in geld maar wel iets anders MARKET Voor het helpen van een ander Voor de eigen normen en waarden Voor het eigen belang en de lol CIVIL SOCIETY Van Tulder / Meijs
RMO-adviezen
RMO-adviezen 1. Tegenkracht organiseren gaat over het gevaar van gelijkvormigheid in het publieke domein 2. Het onbehagen voorbij gaat over de mogelijkheid om de energie van de samenleving te benutten 3. Terugtreden is vooruitzien gaat over de kracht van diversiteit in aanbod als eigenschap van de samenleving. Dit vraagt ruimte voor zelforganisatie en zeggenschap voor en van maatschappelijke organisaties 4. Rondje voor de publieke zaak gaat over het combineren directe energie van burgers en indirecte steun voor beleid voor de publieke uitdagingen
Wat is nodig om die oerkrachten te weerstaan? 1. Accepteer verschil 2. Maatschappelijk initiatief als basis 3. Geef zeggenschap 4. Creëer nieuwe financiële verhoudingen
Civil Society is dynamiek! MADD Mothers Against Drunk Drivers Candy Lynne Lightner 1980 Overgenomen door Blauwe knoop "I didn't start MADD to deal with alcohol. I started MADD to deal with the issue of drunk driving". DAMM Drivers against MADD methods Tegen de Anti dronken rijden industrie Drunks Against Mad Mothers Vrouwen moeten achter het aanrecht
Onvoldoende Civil society falens minder efficiënt dan overheid Particularisme gericht op een bepaalde groep (gunst ipv recht) Paternalisme gebaseerd op beter weten Amateurisme gebaseerd op burgers met goede bedoelingen zonder specifieke kennis en opleiding (Salamon, 1987)
Drie stromen van middelen Vergoedingen voor verleende diensten Eigen bijdragen Overdrachten via de overheid Subsidies Filantropische financiering Vrijwilligerswerk (mensen) Donaties (munten (5M) (media, massa, middelen)
Twee rapporten RMO
De kwestie Legitimiteit (en financiering) is uitbesteed aan de overheid Publieke omroep Ontwikkelingssamenwerking Cultuur Onderwijs Twee lagen Inhoud / Sector Diversiteit aanbieders
Heroveren van legitimiteit Ander ondernemerschap Andere governance Andere financiering
Ondernemerschap Van survival of the fitting naar survival of the fittest Isomorphisme Dwingend Mimetisch Normatief
Ondernemerschap Van grijze niets naar eigen normen en waarden Fees for service als teken van keuze door Donaties van geslaagde clienten als teken van succes Exit faciliteren
Governance Van principaal-agent naar resource dependency Van Raad van Toezicht naar leken besturen met inhoud Andere samenstelling van bestuur VOICE
Principaal- agent Ander perspectief Het bestuur (agent) krijgt het vertrouwen van de leden / cliënten / samenleving (principaal) om met resources van de principaal aan de gang te gaan om de doelstelling van de principaal te bereiken. Resource dependency De organisatie bestuur vraagt middelen van de overheid / cliënten / samenleving om daarmee de eigen (organisatie)doelen te bereiken.
Financiering Van homogene overheid naar heterogene fondsen Veel kleine bijdragen in Fees for service Donaties van ex clienten Donaties van burgers Vrijwilligerswerk van burgers Evenementen als werving
Niet de overheid maar de samenleving geeft vorm aan het publieke domein via overheid is efficiënt (belasting) maar legitimiteit onder druk (democratie) via civil society is niet echt efficiënt maar individuele legitimiteit is maximaal 1 via markt is niet efficiënt en niet altijd legitiem maar kent zeker effectiviteit
Er is een wezenlijk verschil tussen individuele verantwoordelijkheid en civil society. 2 Civil society is wanneer een paar burgers zich verenigen Individuele verantwoordelijkheid is vanuit leef-eenheid (mee)betalen in de vorm van mantelzorg of eigen bijdrage (Mantelzorg is geen vrijwilligerswerk, is geen civil society want voor eigen leef-eenheid).
3 Er is in Nederland geen crisis in de directe solidariteit maar wel in de legitimiteit van de indirecte solidariteit. Indirecte en directe solidariteit zijn geen communicerende vaten. Waar overheid terug trekt stapt samenleving niet altijd in want mensen kiezen zelf Directe solidariteit kan wellicht het fundament onder solidariteit verstevigen omdat het de ervaring weer terug brengt.
Nederland zal moeten wennen aan diversiteit in zorg en welzijn. 4 Overheid richt zich op gemiddelde stemmer en produceert homogeniteit Civil society richt zich op specifieke achterban en produceert diversiteit Ooit (verzuiling) had Nederland best of both worlds met een overheid die civil society financierde maar ja.
De nieuwe oplossingen zitten in de overlap tussen de drie sectoren 5 Sociaal ondernemerschap vanuit bedrijven vanuit civil society Nonprofit ondernemerschap vanuit overheden vanuit civil society