SAMEN BOUWEN AAN EEN VEERKRACHTIGE SAMENLEVING

Transcriptie

1 KENNISCENTRUM MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID SAMEN BOUWEN AAN EEN VEERKRACHTIGE SAMENLEVING DR. LONNEKE ROZA POST-DOCTORAAL ONDERZOEKER

2 KENNISMAKEN Caring, Connecting & Curious Vrijwilliger JP Waale School ( ) MSc. Global Business and Stakeholder Management (2009) PhD: Employee engagement in Corporate Social Responsibility (2016) Betaald werk: Senior onderzoeker & Rotterdam School of Management, Erasmus University Onderzoek: Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (CSR/Corporate Citizenship) & (werknemers) vrijwilligerswerk Lecturer: Sociaal Ondernemerschap, Non-profit Management & Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Bedrijf & Maatschappij; Freelancer o.a. Facilicom Group, Oranje Fonds, European Venture Philanthropy Association, Beter Geven, Haagse Hogeschool Vrijwilligerswerk: Voorzitter van bestuur Nuon Foundation Bestuurslid Facilicom Foundation Bestuurslid Lokale Fondsen Nederland Dikke Blauwe

3 5 TRENDS IN VRIJWILLIGE INZET

4 SOLIDARITEIT ALS HOEKSTEEN VAN ONZE SAMENLEVING? Solidariteit = Erkenning van het recht op een bestaansminimum voor iedereen en de financiering van dit recht door iedereen Overheid Beleid/grenzen 50% + 1; Produceert homogeniteit Algemene normen en waarden INDIRECT - Belastingen - Dienstplicht Voedselzekerheid Markt Koopkracht Individuele transacties Produceert diversiteit Private normen en waarden Leefomgeving burger Civil Society Gemeenschappen Gunsten Produceert diversiteit Private normen en waarden DIRECT - Donaties - Vrijwilligerswerk Markt Supermarkt Overheid Bijstand Civil society Prof. Dr. Lucas Meijs

5 TREND 1: SOLIDARITEIT VERSCHOVEN VAN INDIRECT NAAR DIRECT DE WELVAARTSTAAT STAAT TER DISCUSSIE PARTICIPATIE MAATSCHAPPIJ EIGEN VERANTWOORDELIJKHEID

6 HUIDIG OVERHEID VERSUS CIVIL SOCIETY PERSPECTIEF Hoe de gemeente directe solidariteit lijkt te zien De overheid lijn geldt voor iedereen en als uw initiatief kan bijdragen doet de gemeente minder Zoals (burger)intiatieven hun solidariteit lijken te zien De overheid lijn geldt voor anderen maar als lid van onze gemeenschap krijgt u Prof. Dr. Lucas Meijs

7 TREND 2: VERSCHILLENDE PERSPECTIEVEN OVER DE BIJDRAGE VAN DE CIVIL SOCIETY WEES ER VAN BEWUST DAT HET EERSTE PERSPECTIEF LEIDEND ZAL ZIJN

8 DIRECTE SOLIDARITEIT IN CIVIL SOCIETY; WAT GETALLEN Totaal giften: 5,7 miljard euro Percentage of BNP: 0,85% (relatief laag; United States: 2%) Meest populair: Religieuze organisaties (20%) 36-42% van de Nederlanders doet vrijwilligerswerk Ze doen dat gemiddeld 14,5 uur per maand Onze samenleving en directe solidariteit kent uitdagingen Vertrouwen in goede doelen/nonprofits is dalende Bereidheid om (geld) te geven is dalende Hoger vertrouwen in elkaar (60%), in ons rechtsysteem (70%), maar lager vertrouwen in onze overheid (38%) Bedrijven (b)lijken de nieuwe kerken; 2e bron van financiering voor nonprofits; 2 miljard per jaar Ook hier minder bereidheid om geld te geven Meer bereidheid om tijd of middelen te geven Giving in the Netherlands, 2017; Roza, 2016; Socialentreprise.nl;

9 MAAR OOK KRITIEK OP UITVOERDERS VAN DIRECTE SOLIDARITEIT Onvoldoende minder efficiënt dan overheid Particularisme gericht op een bepaalde groep (gunst ipv recht) Paternalisme gebaseerd op beter weten Amateurisme gebaseerd op burgers met goede bedoelingen zonder specifieke kennis en opleiding (Salamon, 1987)

10 TREND 3: DE DIRECTE SOLIDARITEIT STAAT ONDER DRUK VRAGEN ALS: HOE KAN IK EFFICIENTER WORDEN? WAT IS MIJN DOELGROEPBENADERING? HOE GEEF IK IK VOICE AAN MIJN BELANGRIJKSTE STAKEHOLDER? EN HOE ZORG IK DAT WAT IK DOE DAT IK DAT OOK GOED DOE? WORDEN STEEDS BELANGRIJKER

11 DE MANIEREN WAAROP WIJ ONZE DIRECTE SOLIDARITEIT TONEN VERANDERT

12 NIEUWE OF HERNIEUWDE VORMEN VAN VRIJWILLIGERSWERK EN VRIJWILLIGE ENERGIE Aanboren van energie Intern Extern Inzetten van vrijwillige energie Intern Mutual support (bv sportvereniging) Service delivery / campaigning Extern Werknemersvrijwilligerswerk Service learning Maatschappelijke stage Samen voor Uitdaging NLCares Prof. Dr. Lucas Meijs

13 DE HEDENDAAGSE BETROKKEN BURGERS Is de burger nog wel individualistisch? Ja en nee Voelen betrokkenheid bij sociale issue, niet perse bij maatschappelijke organisatie Starten steeds vaker (kleine of informele) initiatieven kleine energiecoöperaties, wijk-, buurt-en clubhuizen in eigen beheer, zelfbeheer in de maatschappelijke opvang of zwembad Betrokkenheid bij personen, niet per se organisaties Peer-peer fundraising in opkomst Crowdfunding, maar dan anders Non-structurele betrokkenheid; niet meer lange termijn bij een organisatie Hoppen en shoppen Episodisch vrijwilligerswerk Pop-up burgerinitiatieven Werknemersvrijwilligerswerk

14 VOORBEELD

15 VOORBEELD Episodic volunteers are those who give service that is short in duration (temporary) or at regular intervals for short periods of time (occasional) Eenmalig en op korte termijn Projectmatig Intensief Afgebakend Flexibel Persoonsgebonden thema s Macduff (1995) Voorbeelden Klussen tijdens NL DOET Festival vrijwilligers Eenmaal per jaar collecteren Een extra handje helpen bij de voedselbank tijdens de feestdagen

16 TREND 4A: DE DIRECTE SOLIDARITEIT VANUIT BURGERS FLEXIBILISEERT OP ZICH NIET ERG, MAAR WIE COORDINEERT, WIE STIMULEERT EN WIE FACILITEERT?

17 BEDRIJFSLEVEN: WAT CIJFERS Van de Nederlandse bedrijven doet 24% een bijdrage in 2013; 71% doet aan financiële donaties en/of sponsoring De tweede belangrijkste bijdrage in filantropieland naast burgers Totaal financiële bijdragen en sponsoring door bedrijven: +/- 2 miljard Meest populaire doelen van bedrijven: Religie Sport en recreatie Gezondheid Medewerkersvrijwilligerswerk: Van de bedrijven biedt 14% de mogelijkheid tot medewerkersvrijwilligerswerk Bestuurswerk en advisering (68%) Teamprojecten/klussendag/NL Doet (30%) Detachering medewerker (11%) Tussen 5-25% van de medewerkers doet mee aan dergelijke initiatieven +/- 10% doet nergens anders vrijwilligerswerk (!) (Geven in Nederland, 2015; 2017; Roza, 2016)

18 NIEUWE OF HERNIEUWDE VORMEN VAN VRIJWILLIGERSWERK EN VRIJWILLIGE ENERGIE Aanboren van energie Intern Extern Inzetten van vrijwillige energie Intern Mutual support (bv sportvereniging) Service delivery / campaigning Extern Werknemersvrijwilligerswerk Service learning Maatschappelijke stage Samen voor Uitdaging NLCares Prof. Dr. Lucas Meijs

19 TREND 4B: BEDRIJVEN GEVEN MEER, MAAR STEEDS MINDER ALLEEN GELD EN WILLEN STEEDS VAKER MEDEWERKERS BETREKKEN Roza, 2016

20 WIE HAD DAT GEDACHT?! CONCLUSIE: IEDEREEN DOET RAAR? DE ROL VAN OVERHEID VERANDERT BURGERS ACTIVEREN EN ORGANISEREN ZICH ANDERS EN BEDRIJVEN ZIJN STEEDS SOCIALER?

21 KENNISCENTRUM MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID WAT BETEKENEN DEZE TRENDS VOOR DE DIRECTE SOLIDARITEIT IN JULLIE GEMEENTE? LATER NOG VRAGEN? KIJK OOK EENS OP: