meerzijdige partijdigheid in besluitvormingsgesprekken Conferentie het belang van een eigen keuze 30 oktober 2014 1
Tom Hendriks thendriks@fiom.nl 2
Bedenk zelf een aantal redenen waarom vrouwen of paren een abortus overwegen en wat vind je er zelf eigenlijk van? 3
Fiom biedt hulpverlening in die gevallen waar getwijfeld wordt over de te maken keuze 4
Besluitvormingsgesprekken bij Fiom - Feitelijke en neutrale kennis over de mogelijkheden bij een ongewenste zwangerschap zorgt ervoor dat iedere vrouw die ongewenst zwanger is, zelf een weloverwogen besluit kan nemen over het wel of niet uitdragen van haar zwangerschap. Het nemen van een dergelijk besluit vermindert de kans op psychosociale problemen in een later stadium. Hoewel ieder individu het recht heeft op eigen keuzes, stimuleert Fiom hen om in verbinding te blijven met de directe omgeving. 5
Wat gaan we doen in deze workshop? - Kennismaking met het besluitvormingsgesprek bij ongeplande zwangerschap Introductie van een praktijkcasus Hulpverlening met dilemma s Ratio versus emoties Een contextuele invalshoek Betrokken partijen Thematiek in de gesprekken Methoden van het besluitvormingsgesprek Tips Tot slot 6
Casus Miranda 7
Dilemma Een dilemma betekent het hebben van een keuze aan uit twee of meer alternatieven, die min of meer even (on)aantrekkelijk zijn. De keuze kan daarom niet op alleen logische basis gemaakt worden. De weg uit een dilemma is dan ook vaak een zeer persoonlijke keuze 8
Hoe maakt een mens een keuze bij dilemma s - Op basis van beperkte rationaliteit - Met beperkt zicht op de volledige consequenties - Veelal onder invloed van de omgeving 9
Miranda: Keuzestress Keuzeverlamming 10
Ratio versus emotie 11
Verstandelijke argumenten van Miranda -Ik heb er ruimte voor in mijn huis. -Mijn leven is al ingesteld op het moederschap; daar past best een tweede bij. -Een tweede kind belemmert mij bij mijn ontwikkelingsplannen - Mijn financiële middelen zijn toch al zo beperkt - Ik wil niet langer verbonden blijven met een man die onverantwoordelijk in het leven staat -.. 12
En wat het gevoel zegt. - Abortus voelt als moord - Ik ben bang spijt te krijgen - Ik vind dat mijn dochter een broertje of zusje verdient - Ik ben bang Jason met het besluit voor abortus pijn te doen - Wat vinden andere mensen ervan als ik een abortus doe, of als ik twee kinderen heb van twee verschillende mannen - 13
Relationeel De keuze beïnvloedt verschillende levens 14
Een contextuele benadering Meerzijdige partijdigheid is de grondhouding bij die benadering. Eigen aan die houding is het kijken naar een situatie vanuit het perspectief van alle betrokkenen, ook vanuit diegenen die niet aanwezig zijn of van degene van wie de vrouw zwanger is. Ook al is in feite alleen de zwangere vrouw aanwezig; de hulpverlener ziet degenen die mogelijk invloed ondervinden van de keuze. 15
Een betrokken partij? 16
Zoveel meningen, visies, denkbeelden en geloven 17
Welke betrokkene(n) wil je wel bij het gesprek betrekken en hoe betrek je ze erbij? 18
Bij de tienermoeder 19
De gehuwde vrouw die vreemdgaat 20
De vrouw die haar partner vreest 21
Miranda en Jason op gesprek 22
Relatiegesprekken op het scherpst van de snede - Er is vaak sprake van tijdsdruk - De gevolgen van de uiteindelijke beslissing zijn nogal ingrijpend, soms zelfs relatiebeëindiging - Er is geen mogelijkheid tot het vinden van een compromis - Patronen in de relatie worden nogal scherp zichtbaar - De belangen zijn geregeld onoverbrugbaar - Met iedere aanwezige komt ook zijn/haar levenswereld de spreekkamer binnen - Het niet uitgesprokene wordt vaal alsnog uitgesproken 23
Veel voorkomende thema s bij relatiegesprekken rondom besluitvorming - Communicatie: - De vrouw ervaart de zwangerschap intenser, lichamelijker - Mannen benaderen de zwangerschap veelal meer rationeel - Door de meer emotionele benadering van de vrouw wil zij terugkomen op eerdere uitspraken of gemaakte afspraken - Verwijten over en weer: zij verwijt hem zijn rationele ( koude ) benadering, hij verwijt haar die onrealistische benadering, de woordbreuk 24
Veel voorkomende thema s bij relatiegesprekken rondom besluitvorming - Relatie: - Een van de partners ervaart veel onzekerheid over de kwaliteit van de relatie - Zorg dat een (tweede, derde) kind te veel draaglast is voor de toch al fragiele relatie - De zwangerschap is de aanleiding om met de relatie te stoppen. - De zwangerschap wordt gezien als de manier om de relatie te lijmen 25
Veel voorkomende thema s bij relatiegesprekken rondom besluitvorming - Omgeving: - De reeds aanwezige kinderen (meerwaarde van het ervaren van een broertje,zusje versus overbelasting) - Al dan niet aanwezige steun - Financiën, werk, huisvesting - Angst voor veroordeling 26
Veel voorkomende thema s bij relatiegesprekken rondom besluitvorming - Waarden en normen: - Geloofsovertuiging - Abortus is moord - Wat vindt mijn omgeving ervan? 27
De zwangere vrouw heeft de eindregie 28
Hoe verging het Miranda en Jason? 29
Gespreksmethoden -Ga na wat het eerste gevoel was bij de constatering van de zwangerschap 30
Gespreksmethoden -Zet alle voors en tegens in balans en geef die vervolgens een gewicht (cijfer) 31
Gespreksmethoden De argumenten voor en tegen: Wat zijn jouw argumenten, die van je partner, die van je omgeving, je geloof, waarden/normen. Probeer er vooral je eigen argumenten uit te vissen en verdedig die (in gesprek, op papier) 32
Gespreksmethoden Inlevingsoefening ouderschap: Doe een dag alsof het kind waarvan je zwanger bent er al is. Hoe organiseer je de dingen, wat moet je regelen voor die dag zelf of structureel. Op wie kun je aan. En werd je er blij van of kreeg je het vooral benauwd? 33
Gespreksmethoden Inlevingsoefening abortus: Beeld jezelf in dat je net een abortus hebt ondergaan. Hoe voel je jezelf? 34
Gespreksmethoden De oefening met de stoelen: - Inleving vanaf de abortusstoel : onderzoek, welke visie, verwachtingen, invloed op het leven etc. - Inleving vanaf de uitdragen stoel : onderzoek, welke verwachtingen, blik op toekomst etc. - De derde stoel ; vanuit het perspectief gaan denken van de ander. Dit kan een onafhankelijke raadgever zijn, maar ook de partner die vanuit tegenovergestelde richting denkt.. De reeds aanwezige kinderen, het kind waarvan ze in verwachting is 35
Gespreksmethoden Verantwoording -Leg jezelf uit waarom je gekozen hebt voor een abortus. Kun je het hardop tegen jezelf vertellen voor de spiegel en jezelf blijven aankijken? -Schrijf een brief aan het niet geboren kind waarin je uitlegt waarom je voor een abortus hebt gekozen. 36
Tips - Vermijd het gebruik van het woord plegen in de context van een abortus; dat veronderstelt het begaan van een overtreding - Onderzoek de waarden en normen rondom abortus - Sluit verder veel aan bij taalgebruik (kind, vrucht, foetus) en bevraag de cliënt de reden van de woordkeuze - Beëindig oeverloze uitwisseling van standpunten bij partnergesprekken, introduceer oefeningen - Gebruik symboliek, afscheidsrituelen bij de keuze voor een abortus - Wees alert op druk uit de omgeving of van de partner 37
Tips - Vermijd het gebruik van het woord plegen in de context van een abortus; dat veronderstelt het begaan van een overtreding - Onderzoek de waarden en normen rondom abortus - Sluit verder veel aan bij taalgebruik (kind, vrucht, foetus) en bevraag de cliënt de reden van de woordkeuze - Beëindig oeverloze uitwisseling van standpunten bij partnergesprekken, introduceer oefeningen - Gebruik symboliek, afscheidsrituelen bij de keuze voor een abortus - Wees alert op druk uit de omgeving of van de partner 38
Tips -Bestrijd het veelgehoorde argument dat de keuze voor abortus altijd egoïstisch is -Heb begrip voor de angst voor een abortusbehandeling maar benoem de gevolgen van angst als raadgever 39
Tips - Betrek relevante anderen in besluitvormingsgesprekken. Zowel fysiek als symbolisch. - Zie de keuze altijd in een relationele context - Heb expliciet aandacht voor de partner wanneer de keuze hem moeilijk valt 40
Tot slot. Verwijs naar de mogelijkheid van abortusnazorg. Fiom.nl Abortusverwerking.nl Vragen? 41