Vergadering: 11 maart 2014 Agendanummer: 9 Status: Besluitvormend Portefeuillehouder: W. Zorge Behandelend ambtenaar Tina Bollin, 0595-447776 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. Tina Bollin) Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Ontwikkelingen in het sociale domein: visie en startnota decentralisaties. Voorgestelde besluit: De Visie van de BMWE-gemeenten op het sociale domein en de Startnota 3D BMWE vast te stellen. Inleiding: Op 1 januari 2015 krijgen gemeenten extra verantwoordelijkheden door de decentralisatie van taken door de rijksoverheid. Deze verantwoordelijkheden hebben betrekking op drie gebieden: de decentralisatie van de jeugdzorg, de decentralisatie van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)-begeleiding naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de invoering van de participatiewet. De zogenaamde 3 decentralisaties (3D's). Het kabinet beoogd met deze decentralisaties in te spelen op de veranderende eisen en de financiële onhoudbaarheid van de zorg. Gemeenten zijn volgens het kabinet beter in staat om de hulp, begeleiding en ondersteuning af te stemmen op dat wat mensen nodig hebben en zelf of met behulp van hun sociale netwerk nog kunnen. Daarnaast zijn gemeenten door de taken en verantwoordelijkheden die zij al op het sociaal domein hebben, beter in staat om verbindingen te leggen en maatwerk te bieden en kunnen zij de zorg efficiënter en goedkoper organiseren. Voor de uitvoering van deze taken krijgen gemeenten middelen van de rijksoverheid. Wel gaat de overheveling gepaard met kortingen op de budgetten (25% op AWBZ begeleiding, 12,5% jeugdzorg, 20% participatiewet 1 ). Het idee hierachter is dat gemeenten zorg, begeleiding of ondersteuning efficiënter kunnen organiseren. 1 De hier genoemde 20% bezuiniging betreft de periode 2013-2018. Voor deze periode zijn al bezuinigingen ingezet op het re-integratiebudget van de WWB en de budgetten voor de WSW Pagina 1 van 7
Door rijkstaken toe te voegen aan de al bestaande taken van gemeenten zoals de Wmo, kunnen verbindingen worden gelegd en maatwerk worden geboden. De BMWE-gemeenten werken op het sociaal domein al geruime tijd samen. Zoals in het Centrum van Jeugd en Gezin, de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en het werkplein. De taken die gedecentraliseerd kunnen hier niet los van worden gezien. Zo wordt de Wmo aangepast om de taken van de AWBZ er in onder te brengen en krijgt het CJG een belangrijke taak in de Jeugdzorg. De BMWE-gemeenten bereiden de decentralisaties en de transformatie van het sociaal domein dan ook samen voor. Om dit goed te kunnen doen is een gezamenlijk vertrekpunt nodig. Dit gezamenlijke vertrekpunt is geformuleerd in twee documenten. Het wenkend perspectief, de maatschappelijke ambitie van de BMWE-gemeenten is verwoord in de 'Visie van de BMWE-gemeenten op het sociale domein'. De basis voor de voorbereidingen van de decentralisaties wordt verwoord in de 'Startnota 3D BMWE'. Hierin wordt ingegaan op de achtergronden, de huidige situatie, de toekomstige situatie aan de hand van de visie op het sociaal domein, doorkijk naar het komende proces en opdrachten en tot slot de financiële kaders, voor zover deze bekend zijn. Beide stukken zijn in afstemming met een gezamenlijke BMWE 3D brede adviesraad tot stand gekomen. Zie de meegezonden documenten voor het advies van de adviesraden en de reactie hierop van de colleges B&W. Wetstraject De nieuwe jeugdwet ligt nu bij de Eerste Kamer. Zij streeft ernaar het wetsvoorstel op 28 januari 2014 plenair te behandelen. Uitloop is mogelijk tot 19 februari 2014. Inmiddels speelt ook het wetstraject van de Uitvoeringsregeling die bij de Jeugdwet hoort. Het wetsontwerp voor de nieuwe Wmo ligt voor advisering bij de Raad van State. Bedoeling was dat het wetsontwerp nog voor het kerstreces naar de Tweede Kamer gestuurd zou worden. Dit is niet gelukt. De nieuwe planning is niet bekend. Het wetsvoorstel voor de participatiewet is op 2 december 2013 bij de Tweede Kamer ingediend. De bedoeling is dat de wet in het voorjaar van 2014 wordt behandeld. Pagina 2 van 7
Samenwerking Sociaal domein Al geruime tijd werken de gemeenten Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond (BMWE-gemeenten) samen in het sociaal domein. Zoals met het Centrum van Jeugd en Gezin, de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) en het werkplein. Ook bereiden zij samen de decentralisaties voor, die hun inbedding in het sociaal domein moeten gaan krijgen. Om de decentralisaties en hun impact op het sociaal domein goed te kunnen voorbereiden is een gezamenlijk vertrekpunt nodig. Visie van de BMWE-gemeenten op het sociaal domein Met de visie van de BMWE-gemeenten op het sociaal domein willen de colleges van B&W van de BMWE-gemeenten hun maatschappelijke ambitie verwoorden. Hier gaat het niet alleen om de 3 decentralisaties, maar om het brede sociale domein van scholen, kerken, vrijwilliger, buur, sportclub, etc. anders gezegd, de samenleving. Startnota 3D BMWE Met de startnota 3D willen de colleges van B&W van de BMWE-gemeenten een basis laten vaststellen waarop de verdere organisatie en implementatie van de decentralisaties kan worden vorm gegeven. De startnota gaat in op de aanleiding van de decentralisaties, hoe de domeinen jeugdzorg, AWBZ-begeleiding en Werk en inkomen nu zijn georganiseerd, de gewenste toekomstige situatie (visie en uitgangspunten) en een eerste doorkijk naar de uitwerking daarvan. Tot slot worden de financiële kaders, voor zover mogelijk, besproken. De startnota sluit aan bij de visie van de BMWE-gemeenten op het sociaal domein. De startnota beperkt zich tot de drie decentralisaties, daar waar de visienota zich richt op het hele sociale domein en de samenleving. Financiële middelen Met de meicirculaire 2014 wordt bekend hoe hoog de budgetten worden die de gemeenten krijgen voor het uitvoeren van de nieuwe taken. Het geld wordt ondergebracht in een deelfonds sociaal domein. Gemeenten mogen dit geld alleen voor het sociaal domein uitgeven. Binnen het deelfonds komt verder geen toewijzing van geld naar de aparte onderdelen jeugd, werk of zorg. Dat betekent dat als er meer geld nodig is voor jeugd en bijvoorbeeld minder voor werk, de gemeente kan schuiven tussen de budgetten. Pagina 3 van 7
Op dit moment zijn alleen globaal bedragen te noemen om een indicatie te geven van de omvang van de budgetten. In onderstaande tabel staan de bedragen voor de BMWEgemeenten. Bedum De Marne Winsum Eemsmond Jeugdhulp (2015) * 2.478.750 3.440.877 3.594.739 4.483.499 AWBZ-begeleiding (2015) ** 1.350.420 1.211.120 1.293.473 3.123.982 Participatiewet (gebundelde uitkering 2018) 1.395.013 1.767.234 1.953.738 4.685.962 * M.b.t. de bedragen voor jeugdhulp: Voor alle vormen van jeugdhulp binnen de decentralisatie jeugdzorg samen geldt een korting oplopend van 3.5 % in 2015 naar 12.5 % structureel vanaf 2017. Begin december 2013 hebben de gemeenten meer duidelijkheid gekregen van de staatssecretaris over de jeugdbudgetten vanaf 2015. Deze bedragen zouden echter nog kunnen afwijken in de Meicirculaire 2014. Daarom hebben gemeenten en Rijk eind december nieuwe afspraken gemaakt over het budget in 2015. Het Rijk garandeert dat individuele gemeenten in de Meicirculaire 2014 minimaal 95% van het budget krijgen dat hen in december 2013 is toegezegd. Met andere woorden, de budgetten mogen niet meer dan 5% naar beneden afwijken. ** M.b.t. de bedragen voor AWBZ-begeleiding: De hoogte van het budget dat gemeenten krijgt overgeheveld voor de uitvoering van de nieuwe taken, is op dit moment niet bekend. Wel weten we dat de overheveling gepaard gaat met een korting van 25%. Om globaal een beeld te krijgen van de budgetten kunnen we naar de huidige uitgaven kijken en deze bedragen korten met 25%. Huidige uitgaven extramurale zorg (bron VEKTIS) Bedrag min korting 25% = globaal bedrag voor uitvoering na 2015 Bedum 1.800.560 1.350.420 De Marne 1.614.826 1.211.120 Eemsmond 4.165.309 3.123.982 Winsum 1.724.631 1.293.473 Pagina 4 van 7
Adviestraject met (Wmo-)adviesraden De (Wmo) adviesraden van de vier gemeenten hebben één integrale werkgroep gevormd voor advisering met betrekking tot de drie decentralisaties. Deze werkgroep is betrokken geweest bij het schrijven van de startnota. De werkgroep heeft meegelezen met twee conceptversies en tijdens het traject al goede inhoudelijke opmerkingen kunnen maken en aandachtspunten kunnen meegeven. De (Wmo)adviesraden zijn via de werkgroep gevraagd formeel advies uit te brengen op de laatste conceptversie van de startnota. De gemeenten hebben dit advies op 13 januari ontvangen. In de bijlage is het advies van de adviesraden en de reactie hierop weergegeven. De cliëntenraden WWB en de WSW-adviesraad hebben de Startnota en de Visienota ter kennisname ontvangen. Dynamisch document De ontwikkelingen staan niet stil. De startnota is eind 2013 geschreven. De wetstrajecten voor de drie decentralisaties zijn nog niet afgerond. Het is daarom mogelijk dat er inhoudelijke wijzigingen komen die invloed hebben op wat is geschreven in de startnota. Wettelijk- of beleidskader: concept participatiewet, concept jeugdwet, concept Wmo 2015 Advies / Voorstel: Aan de gemeenteraad als kaderstellend orgaan wordt nu gevraagd om in te stemmen met de Visie van de BMWE-gemeenten op het sociale domein en de Startnota 3D BMWE. Communicatie: Voor de drie decentralisaties is een communicatieplan opgesteld. Hierin is onder andere de communicatie naar inwoners opgenomen. Uitvoering: De visie en startnota leggen een basis voor de verdere beleidsontwikkeling en uitvoering in het sociale domein. Later in 2014 worden hiervoor beleidsplannen en verordeningen opgesteld. Deze zullen ter besluitvorming aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Pagina 5 van 7
Bijlagen: 1. Visie van de BMWE-gemeenten op het sociaal domein 2. Startnota 3D BMWE' met als bijlagen: - 'Schets voor een Groninger functioneel model nieuw jeugdstelsel'. 3. Advies Startnota 3D BMWE van de adviesraden 4. Reactie op het advies van de adviesraden namens de colleges BMWE 5. Collegevoorstel Burgemeester en wethouders van Winsum, M.A.P. Michels, burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris Pagina 6 van 7
Agendanummer: 9 Vergadering: 11 maart 2014 De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders; b e s l u i t : de Visie van de BMWE-gemeenten op het sociale domein en de Startnota 3D BMWE vast te stellen. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van 11 maart 2014 De raad voornoemd, voorzitter, griffier, Pagina 7 van 7