Een boekje open over zwerfafval Nederland is schoner dan u denkt

Een boekje open over zwerfafval Nederland is schoner dan u denkt

Voorwoord Nederland is schoner dan u denkt Een zichtbaar en merkbaar schoner Nederland in 2010. Dat is het doel van het Impulsprogramma Zwerfafval, dat ik in 2007 zelf in gang heb mogen zetten. Of Nederland schoner wordt kun je alleen weten als je meet wat de huidige situatie is. Dat hebben we in 2008 onderzocht. Met een objectieve meting op ruim 1.000 plekken in heel Nederland. En een belevingsmeting om na te gaan hoe burgers de zwerfafvalsituatie ervaren. Met de uitkomsten van beide onderzoeken is de zwerfafvalsituatie nu echt voor het eerst goed in kaart gebracht. En het moet worden gezegd: uit de objectieve metingen ter plekke komt een positief beeld naar voren. Sterker nog, ons land is eigenlijk best schoon. Met een gemiddelde score van 7,5 scoren we een ruime voldoende. Helaas zijn er ook nog steeds plekken die slechter scoren, zoals parkeerplaatsen langs de snelweg, openbaar vervoergebieden, scholen en buurtwinkelcentra in stedelijke gebieden. Die vergen dus nog de nodige extra aandacht. Maar het algemene beeld is zonder meer positief te noemen. Ook de beleving door burgers kan beter. Meer dan de helft van de Nederlanders vindt ons land niet schoon, zo blijkt. Uit onderzoek blijkt echter dat die onvrede niet alleen is toe te rekenen aan zwerfafval. Kortom, we zijn op de goede weg. Maar... er is ook nog werk aan de winkel. Gelukkig weten we nu precies wáár. Dit boekje geeft een helder inzicht in de huidige zwerfafvalsituatie. En biedt daarnaast handvatten voor een verdere aanpak op weg naar een zichtbaar en merkbaar schoner Nederland. Ik wens u daarbij heel veel succes toe! Jacqueline Cramer Minister van Ruimte en Milieu NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~

Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding 7 Hoofdstuk 1 Zwerfafval gemeten 8 Hoe is gemeten? 8 Nederland is best schoon 10 Verschillen per gebiedstype 13 Samenstelling zwerfafval 14 Hoofdstuk 2 Zwerfafval beleefd 16 Hoe is gemeten? 16 Meeste Nederlanders vinden Nederland redelijk schoon 19 Hoe dichter bij huis, hoe schoner 20 Sportcomplexen en woonwijken het schoonst 23 Centrum meeste invloed op algemene schoonbeleving 24 Wat ergert Nederlanders het meest? 27 Zelf steentje bijdragen 28 Hoofdstuk 3 Zwerfafval gemeten én beleefd 30 Hoe is gemeten? 30 Op locatie nauwelijks verschil tussen feiten en beleving 30 Colofon 34 Wist u dat... 35 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~

Inleiding Miljoenen Nederlanders storen zich aan zwerfafval op straat. Daarom hebben het ministerie van VROM, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en VNO-NCW in 2007 de handen ineen geslagen in een ambitieus programma om het zwerfafval in ons land terug te dringen. Het Impulsprogramma Zwerfafval streeft naar een zichtbaar en merkbaar schoner Nederland in 2009. Of dat lukt, wordt continu gemeten. Via de zwerfafvalmeting wordt vier keer per jaar de objectief zichtbare hoeveelheid zwerfafval op straat op meer dan 1.000 plekken in heel Nederland gemeten. Tegelijkertijd wordt een representatief deel van de Nederlandse bevolking elk kwartaal naar hun beleving van zwerfafval gevraagd. Uit die metingen blijkt dat Nederland in werkelijkheid schoner is dan de meeste burgers vinden. Bij de objectieve metingen scoort ons land een ruime voldoende: een 7,5. En toch vindt meer dan de helft van de burgers het niet zo schoon, blijkt uit het belevingsonderzoek. Hoe dat verschil komt, is ook onderzocht. Het blijkt dat burgers bij enquêtes thuis vanaf de bank gemiddeld negatiever oordelen over zwerfafval dan bij interviews op straat. Als burgers buiten worden gevraagd naar hun mening over het zwerfafval ter plekke, wijkt het gemiddelde oordeel nauwelijks af van de feitelijke situatie ter plekke volgens de objectieve monitoringmethode. In dit boekje leest u de uitkomsten van de drie onderzoeken: de objectieve metingen, de beleving door burgers en het onderzoek naar de verschillen tussen beleving en werkelijkheid. Na dit boekje te hebben gelezen, weet u precies hoe het gesteld is met de actuele zwerfafvalsituatie in ons land. En dus ook wat ons nog te doen staat. Wilt u meer lezen over het Impulsprogramma Zwerfafval? Kijk dan op www.samenwerkenaaneenschonernederland.nl. ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 8

1 Zwerfafval gemeten Hoe is de situatie ter plekke? Hoe drukker een bepaald gebied, hoe meer zwerfafval er ligt, zo blijkt uit onderzoek naar de aanwezige hoeveelheid zwerfafval in Nederland. Het meeste zwerfafval ligt op parkeerplaatsen langs de snelweg en bij stations en openbaar vervoerhaltes. Woonwijken en winkelgebieden in niet stedelijke gebieden en recreatieterreinen zijn relatief het schoonst. Hoe is gemeten? Voor het objectief meten van de aanwezige hoeveelheid zwerfafval wordt vier maal per jaar, op 1060 locatie verspreid over het land gemeten. Hierbij worden vijftien verschillende gebiedstypen onderscheiden, zoals winkelgebieden, woonwijken, bedrijventerreinen, OV-gebieden, recreatiegebieden en parkeerplaatsen. MEETLOCATIE 3 MINST SCHONE PLEKKEN MEETVAK GROF (100m 2 ) MEETVAK FIJN (1m 2 ) Schoonheidsgraad Eenheden zwerfafval Normeringsbeeld CROW A+ zeer schoon 0 A schoon 1 tot en met 3 Deze vaste meetlocaties zijn 100 bij 100 meter groot (10.000 m 2 ). Op elke locatie wordt gezocht naar de drie minst schone plekken (van 100 m 2 ). Op deze meetvakken wordt grof zwerfafval gemeten en binnen zo n meetvak wordt vervolgens op 1 m 2 gekeken naar fijn zwerfafval. < Van meetlocatie naar meetvak. Op de meetplekken wordt aan de hand van beelden en tellingen bepaald hoeveel stuks zwerfafval aanwezig zijn en wordt een schoonheidsgraad toegekend, variërend van A+ tot en met D. B matig schoon 4 tot en met 10 C vuil 11 tot en met 25 Vier keer per jaar wordt er gemeten op meer dan 1.000 locaties verspreid over het land. > D zeer vuil Meer dan 25 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 10

Nederland is best schoon In 2008 scoort Nederland voor grof zwerfafval gemiddeld een 3,8 en voor fijn zwerfafval gemiddeld een 3,5 op een schaal van 1 tot 5, waarbij een 5 gelijk is aan A+ en 1 gelijk is aan D. Grof zwerfafval is zwerfafval met een doorsnede van 10 cm of meer (grof huishoudelijk afval zoals meubels en koelkasten valt daar niet onder). De gemiddelde verdeling voor grof en fijn zwerfafval over de verschillende schoonheidsgraden ziet u hieronder. Dit toont dat voor grof zwerfafval gemiddeld bijna tweederde van de meetlocaties met een A+ (zeer schoon) of een A (schoon) is gewaardeerd. Bij fijn zwerfafval was dat de helft. C 8% D 3% A+ 24% C 11% D 5% A+ 12% B 26% grof zwerfafval fijn zwerfafval B 34% A 38% A 39% A+ zeer schoon A schoon B matig schoon C vuil D zeer vuil De gemiddelde verdeling over de vijf schoonheidsgraden voor grof zwerfafval. A+ zeer schoon A schoon B matig schoon C vuil D zeer vuil De gemiddelde verdeling over de vijf schoonheidsgraden voor fijn zwerfafval. 11 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 12

A+ A B C D Woonwijk sted.klasse 4/5 Buurtwinkelgebied sted.klasse 4/5 Recreatieterrein (niet zijnde waterrecreatie) Woonwijk sted.klasse 3 Waterrecreatieterrein Horeca / uitgaan Woonwijk sted.klasse 1/2 Binnenstad / kernwinkelgebied Ontsluitingsweg Woonwijk sted.klasse 4/5 Bedrijventerrein Onderwijsinstelling Buurtwinkelgebied sted.klasse 1/2/3 Openbaar vervoer gebied Verzorgingsplaats snelweg Verschillen per gebiedstype De verschillen per gebiedstype zijn groot. De parkeerplaatsen langs de snelwegen en openbaar vervoergebieden scoren het laagst voor zowel grof als fijn zwerfafval. Woonwijken en buurtwinkelgebieden in de minder stedelijke gebieden (stedelijkheidsklasses 4, 5) en recreatieterreinen zijn wat betreft grof zwerfafval het schoonst. Voor fijn zwerfafval zijn niet stedelijke woonwijken en recreatieterreinen de schoonste gebieden. Gemiddelde schoonheid per gebiedstype (grof zwerfafval) A+ A B C D Onderwijsinstelling Horeca / uitgaan Buurtwinkelgebied sted.klasse 1/2/3 Binnenstad / kernwinkelgebied Openbaar vervoer gebied Verzorgingsplaats snelweg Bedrijventerrein Evenement- en sportcomplex Woonwijk sted.klasse 1/2 Ontsluitingsweg Buurtwinkelgebied sted.klasse 4/5 Woonwijk sted.klasse 3 Woonwijk sted.klasse 4/5 Recreatieterrein (niet zijnde waterrecreatie) Waterrecreatieterrein A+ = zeer schoon A = schoon B = matig schoon C = vuil D = zeer vuil Gemiddelde schoonheid per gebiedstype (fijn zwerfafval) 13 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 14

Samenstelling zwerfafval Tijdens de tweede en vierde kwartaalmeting is de samenstelling van het zwerfafval onderzocht. In totaal is op 600 meetlocaties de samenstelling van het zwerfafval bepaald. Er is onderscheid gemaakt tussen peuken, kauwgom en het overige zwerfafval. Het aantal stuks kauwgom en peuken is geteld op het meetvak voor fijn zwerfafval (1m 2 ) en het overige op het meetvak van 100 m 2. In hoeveelheden bestaat veruit het grootste deel van het zwerfafval uit peuken en kauwgom. Dit zijn omgerekend naar 100 m 2 voor alle 600 meetlocaties ongeveer 300.000 stuks kauwgom en 450.000 peuken. Het overige zwerfafval (20.000 stuks) bestaat voor 25% uit take-away (fastfoodverpakkingen en overig), 23% drankverpakkingen en 19% uit papier (kranten, bonnetjes etc). PAPIER 19% METAAL 0% KUNSTSTOFFEN 6% NIET TE SPECIFICEREN 2% Samenstelling zwerfafval OVERIGE VERPAKKINGEN 15% VOEDSELRESTEN 2% TAKE-AWAY 25% SNOEPEN 8% DRINKEN 23% Samenstelling zwerfafval exclusief kauwgum en peuken. 15 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 16

2 Zwerfafval beleefd HH Hoe wordt zwerfafval door de burger beleefd? De meeste Nederlanders storen zich aan zwerfafval. Dat blijkt uit onderzoek naar de beleving door burgers. Bijna 70% ziet dagelijks zwerfafval om zich heen. En de helft vindt ons land niet schoon. Hoe dichter bij huis, hoe milder het oordeel van de burgers. Over de eigen straat zijn de meeste Nederlanders zelfs ronduit positief. Hoe is gemeten? In de subjectieve meting wordt vier keer per jaar aan 1.000 steeds andere Nederlanders naar hun beleving van zwerfafval gevraagd. Het onderzoek gebeurt bij de mensen thuis via internet of via interviews. De groep is afkomstig uit alle delen van het land en alle lagen van de bevolking. De vragen gaan over de beleving van zwerfafval in het algemeen, de irritatie aan zwerfafval, maar ook over speciale plekken als de eigen woonplaats of de eigen straat. Inmiddels zijn de resultaten van twee kwartaalmetingen uit 2008 beschikbaar. De gepresenteerde gegevens zijn de gemiddelden van deze twee steekproeven. 17 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 18

redelijk schoon 44% zeer schoon 8% helemaal niet schoon 17% niet zo schoon 31% Meeste Nederlanders vinden Nederland redelijk schoon De grootste groep (44%) Nederlanders vindt Nederland redelijk schoon met betrekking tot zwerfafval. Bijna de helft (48%) vindt Nederland echter niet zo schoon of helemaal niet schoon. Van de Nederlanders ziet bijna 70% dagelijks zwerfafval. Zwerfafval is bepalend voor het algemene straatbeeld. Op de vraag wat opvalt in het straatbeeld noemt meer dan een derde van de Nederlanders spontaan afval, zwerfafval en vervuiling. Dit wordt twee keer zo vaak genoemd als de overige antwoorden zoals veiligheid, parkeerproblemen etc. Gemiddelde schoonheidsperceptie Nederlanders 19 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 20

Hoe dichter bij huis, hoe schoner men het vindt Hoe dichter bij de eigen woning, hoe schoner men het ervaart. Nederlanders vinden de eigen straat doorgaans schoner dan hun wijk, maar vinden die wijk wel weer schoner dan hun stad of dorp. Van de mensen die minder zwerfafval op straat zien, denken de meesten dat dit een gevolg is van beter en vaker opruimen. De stad of dorp waarin uw woont Hoe schoon is uw woonplaats, buurt en stad of dorp? De wijk of buurt waarin u woont De straat waarin uw woont 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 helemaal niet schoon niet zo schoon Niet schoon, maar ook niet vies redelijk schoon zeer schoon 21 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 22

Sportcomplexen en woonwijken het schoonst Nederlanders vinden parkeerplaatsen langs snelwegen de minst schone locaties. Ook stations en bushaltes worden door bijna de helft van de burgers slecht beoordeeld. Over de binnensteden zijn de meningen verdeeld. 30% vindt binnensteden niet schoon, maar een andere 30% vindt centra redelijk tot zeer schoon. Ook recreatieterreinen scoren niet slecht. Slechts een kwart noemt ze niet schoon of helemaal niet schoon. Scholen en buurthuizen worden gezien als redelijk schoon. Dat geldt ook voor sport- en evenementencomplexen. Sportcomplexen vindt men het schoonst, gevolgd door woonwijken en scholen. Sport- en evenementencomplexen Woonwijken Scholen Recreatieterreinen Buurt/wijkwinkelgebieden Bedrijventerreinen Doorgaande wegen Horeca- en uitgaansgebieden Centra/binnensteden Stations of bushaltes Parkeerplaatse langs snelwegen 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal niet schoon niet zo schoon niet schoon maar ook niet vies redelijk schoon zeer schoon Schoonheid per gebied 23 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 24

Centrum meeste invloed op algemene schoonbeleving Er is gekeken naar de invloed van het gebiedstype op de algemene schoonbeleving. Hieruit blijkt dat het centrum of de binnenstad het meest van invloed is. Indien hierop actie wordt ondernomen, kan de algehele schoonperceptie van Nederland positief beïnvloed worden. Daar valt dus de meeste winst te halen als het gaat om beleving. Dit geldt ook voor parkeerplaatsen langs snelwegen en stations of bushaltes. Ook hier is het beeld niet erg positief en is de invloed op de algehele schoonbeleving relatief groot. In deze gebieden is actie gewenst. Doorgaande wegen, buurtwinkelgebieden en woonwijken behoeven ook aandacht. Alhoewel de burgers vinden dat deze gebieden redelijk schoon zijn is hun invloed op de algehele schoonperceptie in Nederland groot. correlatie met algemene schoonperceptie van Nederland (op schaal van 0 = geen samenhang tot 1 = perfecte samenhang) 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 actie Parkeerplaatsen langs (autosnel)wegen Stations of bushaltes Centrum / binnenstad Doorgaande wegen Recreatieterreinen Bedrijventerreinen Horeca en uitgaansgebied Buurt/wijkwinkelgebied Scholen bewaken Woonwijk (ook uw eigen woonwijk) Sport- en evenementencomplexen 0,30 2,40 2,50 2,60 2,70 2,80 2,90 3,00 3,10 3,20 3,30 3,40 gemiddelde schoonperceptie per locatie (van 0 = helemaal niet schoon tot 1 = zeer schoon) 25 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 26

Wat ergert Nederlanders het meest? Veel mensen zien zwerfafval, maar stóren ze zich er ook aan? Bijna 6 op de 10 Nederlanders stoort zich vaak aan zwerfafval. 30% ergert zich hier zelfs dagelijks aan. Nederlanders ergeren zich vooral aan zwerfafval op recreatieterreinen. Meer dan 70% stoort zich daar in hoge of zeer hoge mate aan. Ook zwerfafval in de eigen woonwijk, rond scholen en op stations en bushaltes is erg irritant. Iets minder erg vindt men zwerfafval op en langs doorgaande wegen en in horecagebieden. Afval op bedrijventerreinen vinden Nederlanders amper een bron van ergernis. De irritatie over de diverse typen zwerfafval is het grootst over take-away verpakkingen, snoepverpakkingen, kleine drankverpakkingen en kunststoffen. Maar liefst 9 op de 10 Nederlanders stoort zich in hoge mate aan dit afval. Aan kauwgom, voedselresten en sigarettenpeuken storen mensen zich het minst. Sport- en evenementencomplexen Woonwijken Scholen Stations of bushaltes Parkeerplaatse langs snelwegen Sport- en evenementencomplexen Centra/binnensteden Buurt/wijkwinkelgebieden Horeca- en uitgaansgebieden Doorgaande wegen Bedrijventerreinen 0% 20% 40% 60% 80% 100% in zeer beperkte mate in beperkte mate in hoge mate in zeer hoge mate Irritatie aan zwerfafval per gebied 27 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 28

Zelf steentje bijdragen De bereidheid van burgers om een steentje bij te dragen aan het schoonmaken en schoonhouden van de eigen buurt is groot. Slechts 1 op de 5 zegt geen bijdrage te willen leveren. Zo n 30% van de Nederlanders zegt al regelmatig zwerfafval uit zijn eigen omgeving te verwijderen en 40% geeft aan wel mee te willen helpen met het opruimen van zwerfafval. Iets meer dan 20% geeft verder aan geregeld mensen aan te spreken die ze afval op straat zien gooien. 29 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 30

3 Zwerfafval gemeten én beleefd Op locatie nauwelijks verschil tussen feiten en beleving De uitkomsten van de objectieve meting van de hoeveelheid zwerfafval en de meting van de subjectieve beleving van zwerfafval door burgers lopen uiteen. Idealiter moet een afname van zwerfafval op straat leiden tot meer tevredenheid bij burgers. Maar dat is vaak niet zo. In dit kader is naast bovengenoemde metingen onderzoek gedaan naar die verschillen tussen feiten en beleving. Hieruit blijkt dat het veel uitmaakt of je de subjectieve meting uitvoert bij mensen op de bank of de mensen op locatie vraagt naar hun beleving. In dat laatste geval is er nauwelijks verschil met een objectieve meting. Hoe is gemeten? Voor dit onderzoek zijn 80 representatieve locaties geselecteerd uit de 1.060 locaties van de objectieve meting (zie hoofdstuk 1). Op deze locaties is twee keer per dag de feitelijke zwerfafvalsituatie gemeten en op dezelfde dag en locatie zijn voorbijgangers gevraagd naar hun beleving van de zwerfafvalsituatie ter plekke. In totaal zijn bijna 1.800 voorbijgangers bevraagd. Op locatie nauwelijks verschil tussen feiten en beleving De belangrijkste conclusie is dat er gemiddeld nauwelijks verschil bestaat tussen de objectieve en subjectieve meting op locatie. Er is echter wel 180 160 140 Beleving is negatiever dan objectieve score sprake van een spreiding in beleving tussen de burgers. Omdat deze afwijkingen zowel naar boven als naar beneden zijn komt de beleving van de ter plaatse geënquêteerde burgers gemiddeld goed overeen met de feitelijke zwerfvuilsituatie. Wel bleek dat bij gemiddeld bij 40% van de geënqueteerden de beleefde schoonheid minimaal één schoonheidsgraad afweek van de objectieve score (bijvoorbeeld een A of C in plaats van een B. De mate van deze afwijking lijkt afhankelijk te zijn van de objectieve schoonheidsgraad. Bij schone locaties was de hoeveelheid respondenten met een afwijkende beleving kleiner en bij vuile locaties was het aantal respondenten met afwijkende beleving groter. Beleving is positiever dan objectieve score In tegenstelling tot het belevingsonderzoek uit hoofdstuk 2 is de subjectieve beleving hier gemeten op locatie. De resultaten geven aan dat de objectieve meting een goede graadmeter is voor de gemiddelde subjectieve beleving op locatie. Een voorbijganger kan ter plekke de fysieke omgeving waarnemen. De subjectieve beleving op de bank lijkt minder relatie te hebben met de feitelijke aanwezigheid van zwerfafval. Bij een meting op de bank worden mensen thuis benaderd (bijvoorbeeld telefonisch of via internet). De mening die gegeven wordt is abstracter en geeft eerder een algemeen gevoel aan. Dit aspect is in dit onderzoek niet specifiek onderzocht. Wel worden er met subsidie van het Impulsprogramma Zwerfafval projecten uitgevoerd die gericht zijn op het beïnvloeden van deze algemene perceptie (zie volgende pagina s). 120 100 80 Verdeling van verschil tussen subjectieve en objectieve meting van grof zwerfafval. > 60 40 20 0-6,3-6 -5,3-4,7-4,3-4 -3,7-3,3-3 -2,7-2,3-2 -1,7-1,3-1 -0,7-0,3 0 0,3 0,7 1 1,3 1,7 2 2,3 2,7 3 3,3 3,7 4 4,3 4,7 5 5,3 5,7 < Bij interviews ter plekke is er weinig verschil tussen de objectieve meting en subjectieve beleving. Thuis op de bank is het oordeel van Nederlanders veel negatiever. 31 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 32

Apeldoorn: perceptiebestek De gemeente Apeldoorn experimenteert met een zogenoemd perceptiebestek om de aanpak van zwerfafval beter af te stemmen op de wensen van burgers. In zo n bestek wordt het totaal van storende factoren meegenomen, dus bijvoorbeeld ook fietsen, graffiti, onkruid en losliggende tegels. Apeldoorn wil de middeleninzet beter afstemmen op de beleving van burgers en de specifieke situatie in een bepaalde wijk. Zo n optimale middelenmix per locatie is efficiënter en sorteert meer effect. Utrecht: zichtbare inzet In Utrecht wil men niet alleen de beleving door burgers verbeteren, maar ook de effectiviteit van de reiniging. Hierbij zet de gemeente vooral in op slimme communicatie met burgers en een veel zichtbaardere inzet van reinigingspersoneel. Ook worden de reinigingsmiddelen beter afgestemd op de beleving van burgers. Het publiek ziet dan dat het de gemeente ernst is met de strijd tegen zwerfafval, met een positievere beleving als gevolg. Voor meer informatie zie kennisbank op www.samenwerkenaaneenschonernederland.nl 33 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 34

Wist u dat... ~ mannen Nederland vaker schoon vinden dan vrouwen? ~ mensen uit stedelijke gebieden de omgeving minder snel vies vinden? ~ 40% van de respondenten aangeeft wel mee te willen helpen met opruimen van zwerfafval? ~ met mooi weer men zich meer bewust is van zwerfafval? ~ mannen vaker toegeven iets op straat te gooien? ~ 24% van de respondenten mensen aanspreekt als ze iets op straat gooien? ~ naarmate de leeftijd toeneemt men zich meer stoort aan zwerfafval? ~ de meeste Nederlanders zeggen nooit iets op straat te gooien? ~ minder zwerfafval volgens de meeste Nederlanders komt doordat er beter wordt schoongemaakt. ~ bijna een kwart meer bewustwording en campagnes als reden noemt voor minder zwerfafval. 35 ~ NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 36

Colofon Impulsprogramma Zwerfafval Nederland is schoner dan u denkt is een uitgave van SenterNovem in het kader van het Impulsprogramma Zwerfafval. Onder het motto Samen werken aan een schoner Nederland bundelden overheid en bedrijfsleven in 2007 de krachten om een stevige vuist te maken tegen het groeiende zwerfafvalprobleem. Het Impulsprogramma is een initiatief van VNO-NCW (ook namens MKBNederland), VNG en het Ministerie van VROM. Voor de uitvoering tekenen Stichting Nederland Schoon, SenterNovem en VNG. Voor advies of hulp: bel Helpdesk Afvalbeheer Wilt u advies of ondersteuning bij het voorkomen en bestrijden van zwerfafval in uw gemeente? Neem dan contact op met Helpdesk Afvalbeheer van SenterNovem: Tel. (030) 214 79 79 (elke werkdag van 9.00 12.00 uur). Per mail zijn we de hele dag bereikbaar: afvalbeheer@senternovem.nl Deze publicatie is opgesteld op basis van de resultaten van verschillende, vanuit het Impulsprogramma Zwerfafval, geinitïeerde onderzoeken. Bureau Oranjewoud meet vier keer per jaar de objectief zichtbare hoeveelheid zwerfafval op straat op meer dan 1.000 plekken in heel Nederland. Bureau Motivaction vraagt vier keer per jaar 1.000 burgers naar hun beleving van zwerfafval. Bureau Tauw heeft een onderzoek uitgevoerd naar de verschillen tussen de objectief gemeten hoeveelheid zwerfafval en de subjectieve zwerfafval beleving op 80 locaties in Nederland Publicatienummer: 3UA0907, SenterNovem. ISBN: 78-90-5748-072-0 nur 973 NEDERLAND IS SCHONER DAN U DENKT ~ 37