Projectplan en globaal exploitatieplan Onlineleren.VG 2.4 Auteur(s) : Henk Snetselaar Versienummer : 2.4 (26 maart 2007) Versie Datum Omschrijving 1.4 20-12-2006 Ingeleverd bij Kennisnet ICT op school 2.0 9-3-2007 Concept projectplan ter beoordeling Kennisnet 2.1 16-03-2007 Concept II projectplan ter beoordeling Kennisnet 2.2 20-03-2007 Concept III projectplan ter beoordeling Kennisnet 2.3 23-03-2007 Concept IV projectplan ter beoordeling Kennisnet 2.4 26-03-2007 Concept V projectplan ter beoordeling Kennisnet 2005 Kennisnet.nl
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 2 / 39 1 Inleiding Dit projectplan Onlineleren.VG omvat onder andere de algemene en specifieke doelstellingen en de concrete resultaten van het project. Daarnaast geeft het aan op welke wijze het project zal worden uitgevoerd, de op te leveren producten, uit te voeren activiteiten, een planning van de activiteiten over de looptijd van het project en een begroting van de kosten. Het projectplan heeft als doel om de direct betrokkenen een werkdocument te verschaffen. Hierin kunnen zij lezen welke activiteiten moeten worden uitgevoerd, de resultaten die het moet opleveren en de voorwaarden die worden gesteld aan de planning en de kosten ervan. Voor de indirect betrokkenen geeft het projectplan inzicht in het verloop van het project en de te verwachten resultaten, de projectorganisatie, de communicatie en de op te zetten exploitatie van het eindproduct van het project Onlineleren.VG. Het projectplan heeft verschillende doelgroepen. De direct betrokkenen, zijnde en medewerkers en uitvoerders van de in het projectplan genoemde activiteiten en de indirect betrokkenen, zijnde de belanghebbenden zoals de directies van de participerende instellingen en de subsidieverstrekker van het project Onlineleren.VG.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 3 / 39 2 Managementsamenvatting Het project Online-leren.VG heeft verschillende thema's en ook een onderscheiden aanleiding en motivering. Voor een deel ligt de aanleiding van het project in het feit dat blinde en slechtziende leerlingen anno 2006 voor 75% hun onderwijs in het regulier onderwijs volgen en voor een ander deel in het feit dat bepaalde fundamentele leermiddelen nog niet beschikbaar zijn. Nieuw te ontwikkelen, beperkingspecifiek, webbased lesmateriaal en webbased educatieve programma's geven zowel de reguliere scholen met visueel beperkte leerlingen als ook de speciaal onderwijs scholen mogelijkheden de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Online-leren.VG heeft verschillende thema's: Thema 1 gaat om aanvullend lesmateriaal dat nodig is om de vertaalslag van reguliere lesmethoden naar de didactische behoefte van de visueel beperkte leerlingen te maken en didactische informatie voor de leerkracht voor onderscheiden vakken/onderwerpen/onderwijssoort. Thema 2 handelt om goede, beperkingspecifieke, toetsenbordvaardigheid en het leren typen, (2a) en ICT-vaardigheden (2b). Deze vaardigheden zijn, in combinatie met gebruikte computerhulpmiddelen voor visueel beperkten, basisvoorwaarden voor de doelgroep om onderwijs te kunnen volgen. In veel gevallen zijn zij (grotendeels) handicap compenserend. Thema 3 is een Kijktrainingsprogramma voor slechtziende leerlingen. Het programma kan worden gebruikt voor het verbeteren van het visueel functioneren, met name visuele aandacht en het ontwikkelen van goede kijkstrategieën. Door kijktrainingsprogramma's worden leerlingen gestimuleerd om de restvisus die zij hebben zo effectief mogelijk te gebruiken. Webleersysteem Onlineleren.VG, een elektronische leeromgeving waarin de leerling de content van de verschillende thema's kan gebruiken. Er wordt uitgegaan van het 'open source' systeem Moodle. De leeromgeving heeft voor bepaalde specifieke inhoudonderdelen een username/password geregelde toegang. Verder heeft het systeem voor het registreren van leerling vorderingen die door docent/begeleider kan worden geraadpleegd. De thema's toetsenbordvaardigheid en kijktraining zullen na ontwikkeling zodanig compleet zijn dat verdere ontwikkeling niet met maandelijkse frequentie nodig zal zijn. De thema's aanvullend lesmateriaal en ICT-vaardigheden zullen wel doorontwikkeld worden. Ook na het projectjaar zal de stuurgroep in stand worden gehouden en worden projectgroepen voor een aantal thema's in stand gehouden en gefaciliteerd met onder andere formatie om de ontwikkeling van Onlineleren.VG voort te zetten. De REC's van cluster 1 begeleiden de visueel beperkte leerlingen bij het volgen van regulier onderwijs. De scholen voor regulier onderwijs hebben voor verschillende typen onderwijs en voor een verscheidenheid van vakken behoefte aan alternatief of aanvullend lesmateriaal cq alternatieve educatieve programma's. Dit lesmateriaal kan veelal in digitale vorm beschikbaar worden gesteld. Door Onlineleren.VG beschikken de scholen voor regulier onderwijs, die visueel beperkte leerlingen hebben, over dit extra- en aanvullend lesmateriaal om deze leerlingen goed te kunnen onderwijzen. De reguliere scholen ontvangen voor het onderwijs aan visueel beperkte leerlingen, naast de ambulante onderwijskundige begeleiding, extra financiële middelen voor materiële voorzieningen en personeelsformatie. Naarmate Onlineleren.VG in de behoefte van alternatief en aanvullend lesmateriaal kan voorzien is het mogelijk om de scholen voor het gebruik van dit materiaal een bijdrage te vragen en zal de exploitatie voor het grootste deel hierop gebaseerd zijn.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 4 / 39 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Managementsamenvatting 4 3 Projectinhoud 8 3.1 Doelstellingen 8 3.2 Draagvlak 10 3.3 Producten en activiteiten 11 3.4 Planning 24 3.5 Begroting 26 3.6 Betalingsschema stimuleringsbijdrage 27 4 Organisatie 27 4.1 Projectorganisatie 27 4.2 Organogram 27 4.3 Overlegstructuur 27 4.4 Communicatie en kennisdeling 27 4.5 Risico s 27 5 Globaal exploitatieplan 27 5.1 Webbased leermateriaal 27 5.2 Organisatie 27 5.3 Activiteiten 27 5.4 Financiële haalbaarheid 27 5.5 Bartiméus Onderwijs 27 5.6 Sensis Onderwijs 27 5.7 Visio Onderwijs 27 5.8 Instituut Computype 27 5.9 Stichting Accessibility 27 5.10 Eyos Utrecht 27 5.11 Extern deskundige 27 Bijlage 1: expertise samenwerkingsverband (criterium III) Bijlage 2: gegevens en intentieverklaring samenwerkingspartners
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 5 / 39 3 Projectinhoud 3.1 Doelstellingen Het project Online-leren.VG heeft verschillende thema's en ook een onderscheiden aanleiding en motivering. Voor een deel ligt de aanleiding van het project in het feit dat blinde en slechtziende leerlingen anno 2006 voor 75% hun onderwijs in het regulier onderwijs volgen en voor een ander deel in het feit dat er al lang geen mogelijkheid is geweest om doelgroepspecifieke software te ontwikkelen. Lesmateriaal dat wordt ontwikkeld voor het Nederlands onderwijs wordt steeds meer visueel en daarmee vaak ontoegankelijk voor visueel beperkte leerlingen in het speciaal en regulier onderwijs. Onder andere hierdoor is voor blinde en slechtziende leerlingen in het regulier onderwijs niet altijd het juiste (toegankelijke) lesmateriaal beschikbaar. Reguliere lesmethoden en educatieve computer programma's zijn daarnaast ook door de (didactische) opzet vaak niet geschikt voor het onderwijzen van visueel beperkte leerlingen. Door bovengenoemde oorzaken is adequaat onderwijs aan visueel beperkte leerlingen in het regulier onderwijs niet altijd mogelijk. Nieuw te ontwikkelen webbased lesmateriaal en webbased educatieve programma's geeft zowel de reguliere scholen met visueel beperkte leerlingen als ook de speciaal onderwijs scholen mogelijkheden de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Online-leren.VG heeft verschillende thema's: Thema 1 gaat om aanvullend lesmateriaal dat nodig is om de vertaalslag van reguliere lesmethoden naar de didactische behoefte van de visueel beperkte leerlingen te maken en didactische informatie voor de leerkracht voor onderscheiden vakken/onderwerpen/onderwijssoort. Voorbeelden: Vereenvoudigd (tactiel) beeldmateriaal zoals geografisch kaarten en afbeeldingen uit de natuurkunde, wiskunde, biologie, en overige onderwerpen in het bo/so. (Zelfs een tactiel te maken kleurplaat van sinterklaas kan een leerkracht/leerling verder helpen om geïntegreerd les te geven/volgen); Praktijkvoorbeelden voor de doelgroep specifieke didactische hulpmiddelen en speciaal voor de doelgroep ontwikkelde tools zoals een toegankelijke elektronische agenda; Didactische informatie en aanwijzingen voor leerkrachten in het onderwijs over hoe zij de onderscheiden vakken het beste kunnen onderwijzen aan blinde en slechtziende leerlingen en de vervaardigde didactische hulpmiddelen en materialen kunnen inzetten. Thema 2 handelt om goede, beperkingspecifieke, ICT-vaardigheden. Deze vaardigheden zijn, in combinatie met gebruikte computerhulpmiddelen voor visueel beperkten, basisvoorwaarden voor de doelgroep om onderwijs te kunnen volgen. In veel gevallen zijn zij (grotendeels) handicap compenserend. Inhoud die voorzien wordt: a. Een educatief programma voor het gestructureerd aanleren van (Basis) toetsenbordvaardigheden, maar ook het leren typen tot een niveau dat nodig is om als blinde en slechtziende leerling de computer op adequate wijze te kunnen gebruiken. Bestaande lesmethoden en/of computer programma's voor het leren typen zijn niet geschikt voor gebruik met een vergrotingsprogramma zoals slechtziende leerlingen die vaak gebruiken. Een computer programma voor toetsenbordvaardigheid en het leren typen dat toegankelijk is voor blinden is in het geheel nog niet beschikbaar. b. Trainingsmateriaal/lesbrieven voor computer applicaties en de hulpmiddelen van visueel beperkte leerlingen. Na het leren typen moeten de visueel beperkte leerlingen leren omgaan met de in het onderwijs gebruikte computer applicaties. Het gaat om te ontwikkelen lesmateriaal dat uitgaat van de mogelijkheden van blinden en slechtzienden en de door hen gebruikte hulpmiddelen. (Braille, spraak of vergroting). Bestaande, door de speciaal onderwijs scholen ontwikkelde, lesmaterialen zijn niet voor een ieder toegankelijk of moeten worden herschreven door het voortdurend wijzigen van Windows,
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 6 / 39 applicaties, hulpmiddelen en computer toegankelijkeheidsprogramma's zoals schermleesprogramma's en vergrotingsprogramma's. Thema 3 is een Kijktrainingsprogramma voor slechtziende leerlingen. Het programma kan worden gebruikt voor het verbeteren van het visueel functioneren, met name visuele aandacht en het ontwikkelen van goede kijkstrategieën. Door kijktrainingsprogramma's worden leerlingen gestimuleerd om de restvisus die zij hebben zo effectief mogelijk te gebruiken. Dit vergroot hun visuele database. Het gebruik van hun visuele mogelijkheden mag en moet zoveel mogelijk worden aangemoedigd omdat dit leidt tot een zo efficiënt mogelijk visueel functioneren waardoor de visuele wereld beter kan worden begrepen. Door een webbased trainingsprogramma voor onder andere kijkstimulering en detailwaarneming kan dit op ieder schoollocatie beschikbaar zijn. 8-10 Jaar geleden is er met behulp van een overheidsstimuleringsproject een kijktrainingsprogramma ontwikkeld (Kijkdoos). Dit programma is veel gebruikt door een groot deel van de scholen waarop onderwijs aan slechtziende leerlingen plaats vindt. Dit programma is echter niet meer goed bruikbaar onder Windows XP. Beschikbare enigszins vergelijkbare programma's hebben geen of onvoldoende didactische onderbouwing en begeleidingsmogelijkheden voor leerkrachten. Het kijktrainingsprogramma zal bestaan uit veel verschillende kijktraingingsmodulen en oefentypen. De verschillende thema's, lesmaterialen, educatieve programma's komen in een elektronische leeromgeving. Webleersysteem Onlineleren.VG Het betreft hier het ontwikkelen van een toegankelijke elektronische leeromgeving waarin de blinde en slechtziende leerlingen de content van de verschillende thema's kunnen gebruiken. Er wordt in de eerste instantie uitgegaan van het 'open source' systeem Moodle. De leeromgeving heeft voor bepaalde specifieke inhoudonderdelen een username/password geregelde toegang. Verder heeft het systeem voor het registreren van leerling vorderingen die door docent/begeleider kan worden geraadpleegd. 3.2 Draagvlak Het projectidee heeft een nationaal draagvlak, naast de contentontwikkelaars zijn alle onderwijsinstellingen (REC's) Bartiméus in Zeist, Sensis in Grave en Visio in Huizen, voor visueel beperkte leerlingen partner in dit projectvoorstel. De keuze voor de thema's is ook gezamenlijk gemaakt en wordt breed ondersteund. De onderwijskundige content in dit project gaat in bijna alle thema's om relevante basisvaardigheden voor blinde en slechtziende leerlingen. De keuze voor de verschillende thema's is gebaseerd op de volgende argumenten: Thema 1. Lesmateriaal is in toenemende mate visueel. Dedicon, de organisatie die schoolmethoden omzet voor leerlingen die blind of slechtziend zijn, zet dit studiemateriaal zo letterlijk mogelijk om. Veel visuele informatie (kaarten, illustraties, diagrammen, grafieken etc.) wordt niet omschreven. Vaak wordt gesteld: 'Deze informatie kan niet worden omgezet, raadpleeg je docent'. Een werkboek aardrijkskunde (Terra, 2 VWO) bevatte deze melding zelfs in meer dan de helft van de oefeningen. De docent heeft vaak ofwel niet de tijd, ofwel niet de expertise (en/of hulpmiddelen) om te voorzien in alternatief lesmateriaal. Thema 1 is een database met beschikbaar of te ontwikkelen aanvullend/alternatief lesmateriaal en informatie voor de docent voor onderwijs aan blinde en slechtziende leerlingen. Thema 2a. Leren omgaan met het toetsenbord van de computer, maar ook het leren van het tien vinger blind typen is een 'must' voor blinde en slechtziende leerlingen. Leren typen van blinde leerlingen gebeurt nog steeds met een zeer arbeidsintensieve methode waarbij een leerkracht naast een leerling zit en letters en woorden moet voorlezen om een leerling te leren typen. Er is dan ook vaak aangegeven dat er behoefte is aan een programma waarmee dit effectief en ook attractief kan worden gedaan. Deze vraag komt zowel van de speciaal onderwijs scholen als ook van de reguliere scholen waarop blinde/slechtziende leerlingen zitten. In veel gevallen komen de blinde leerlingen naar de speciale school om te leren typen.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 7 / 39 Thema 2b. Als vervolg op het leren typen komt het leren omgaan met de computer en de in het onderwijs gebruikte applicaties. Daarnaast hebben de meeste visueel beperkte leerlingen computerhulpmiddelen om toegang te krijgen tot programma's in de vorm van vergroting, braille of spraak uitvoer. Ook kunnen er hulpmiddelen voor de invoer worden gebruikt zoals speciale toetsenborden, braille-invoerapparaten of computermuizen. Regulier lesmateriaal is hiervoor niet beschikbaar en moet door de scholen voor speciaal onderwijs zelf worden ontwikkeld. Bestaand en nieuw te ontwikkelen software moet daarom centraal beschikbaar komen. Thema 3. In een gesubsidieerd software ontwikkelingsproject voor het speciaal onderwijs is in 1994-1998 het kijktraningsprogramma Kijkdoos 1 en Kijkdoos 2 ontwikkeld. Vanuit verschillende geledingen is veelvuldig gevraagd naar een vervolg op het Kijkdoos programma omdat dit op nieuwe Windows besturingssystemen niet goed te gebruiken is. Een webbased kijktrainingsprogramma, ontwikkeld op een open standaard kan dan overal in Nederland beschikbaar zijn en ook continuering is beter te waarborgen. We hebben verschillende contentontwikkelaars die op onderscheiden thema's, naar de wensen van inhoudsdeskundigen de applicaties kunnen ontwikkelen. Rond ieder thema wordt een projectgroep geformeerd waarin één lid van de stuurgroep zit, twee of meer inhoudsdeskundigen en de contentontwikkelaar. De projectgroepen hebben een belangrijke rol in het omschrijven van de specificaties van ieder onderdeel. 3.3 Producten en activiteiten 3.3.1 Lijst producten De volgende resultaten worden in dit project gerealiseerd: Definitief projectplan Overzicht te realiseren content Thema 1 Aanvullend lesmateriaal & Didactische info Thema 2a programma leren typen Thema 2b ICT-instructie materiaal Thema 3 Kijktrainingsprogramma Webleersysteem Onlineleren.vg Exploitatieplan Samenwerkingsovereenkomst Evaluatierapport 3.3.2 Producten en activiteiten Het project zorgt voor de realisatie van de volgende producten: Productnaam: Doel Inhoud Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Activiteiten Definitief projectplan In kaart brengen van de te realiseren producten en de processen die daartoe zullen plaatsvinden. In het projectplan zijn de te realiseren producten, activiteiten, planning, organisatie, kwaliteit en de begroting opgenomen. Het plan vormt de basis voor een met Kennisnet te sluiten overeenkomst voor het uitvoeren van het project. Bartiméus Onderwijs Het projectplan heeft een beschrijving van alle werkzaamheden, verdeeld in werkpakketten en per partner die deze zal uitvoeren. Tevens wie er verantwoordelijk is voor ieder werkpakket. Verder worden in het projectplan mijlpalen gedefinieerd en in de tijd gepland. 1. Samenstellen stuurgroep Onlineleren.VG 2. Schrijven/uitwerken projectplan
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 8 / 39 3. Consensus verkrijgen voor het plan bij de medeaanvrager en contentontwikkelaars. 4. Indienen plan. 3.3.3 Overzicht te realiseren content Productnaam: Doel Inhoud Thema 1 Aanvullend lesmateriaal & Didactische info Vervaardigen en verzamelen van aanvullend lesmateriaal dat nodig is om de vertaalslag van reguliere lesmethoden naar de didactische behoefte van de visueel beperkte leerlingen te maken, tevens didactische informatie voor leerkrachten per onderwerp/vak/onderwijssoort. 1. Een database met (tactiel) beeldmateriaal voor in het onderwijs te onderwijzen kerndoelen. Didactische informatie voor leerkrachten per onderwerp / vak / onderwijssoort. Het gaat om printbare modellen en vormen die geschikt zijn voor reliëfkopieën, voor aardrijkskunde, wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie en voor diverse onderwerpen in het bo/so onderwijs. In de projectopzet zullen minimaal 100 worden gemaakt en beschreven. Later zal dit worden uitgebreid met materiaal dat beschikbaar komt vanuit de REC's cluster 1. 2. Platform waarop alternatieve computerprogramma s voor visueel gehandicapte leerlingen beschikbaar gesteld worden. Te denken valt aan overhoorprogramma s, elektronische toegankelijke rekenmachine, toegankelijke digitale schoolagenda, etc. Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Bartiméus Onderwijs Ten behoeve van een optimale vindbaarheid en uitwisselbaarheid voldoet de content aan leertechnologische standaarden omschreven in de educatieve contentketen voor wat betreft metadatering en voor de content packaging specificatie voor zover de content als samengestelde content voor de elektronische leeromgeving wordt ontwikkeld. De webcontent voldoet aan de toegankelijkheidsrichtlijnen van het W3C, prioriteit 1 en 2 (www.drempelvrij.nl) Activiteiten 1. Samenstellen werkgroep 2b (zie overzicht van de werkgroepen) 2. Inventariseren van noodzakelijke lesmateriaal 3. Verzamelen en digitaliseren van reeds ontwikkelde materialen 4 Ontwikkelen nieuw aanvullend lesmateriaal 5 Veldtest, evaluatie en bijstelling. Afbakening Thema 1 De inhoud van thema 1 sluit aan op de doelgroep primair onderwijs, voortgezet onderwijs en MBO. De minimaal honderd tekeningen zullen geschikt zijn om tactiel gemaakt te worden. Daarnaast zijn ze voorzien van beschrijvende informatie voor de blinde leerling. De online database zal thematisch per onderwijssoort, per vakgebied, per onderwerp en op trefwoord doorzoekbaar zijn. De vakinhoudelijke informatie is gericht op het begeleiden van een visueel
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 9 / 39 beperkte leerling in het onderwijs. Het aanvullend lesmateriaal zal thematisch, per onderwijssoort, per vakgebied, per onderwerp en op trefwoord doorzoekbaar zijn. Het zal bestaan uit lessuggesties, uitgewerkte lessen, verwijzingen naar software en websites, downloadbare software en werkbladen. Elk vakgebied zal worden behandeld. Randvoorwaarden Thema 1 Deelproducten Het resultaat is afhankelijk van de beschikbaarheid van deskundige personen en de hoeveelheid reeds aanwezige materialen waarover de onderwijsinstellingen reeds beschikken. 1. Samenstelling themawerkgroep, bestaande uit gemandateerde leden van de partnerinstellingen is vastgesteld. 2. Specificaties van de contentpackages en het aanbodsysteem. 3. Overzicht van minimale content aanvullendlesmateriaal & docenteninfo 4. 100 contentpackages van aangepast en ontwikkeld lesmateriaal 5. Contentpackages in webleersysteem opgenomen 6. Rapport veldtesten Productnaam: Doel Inhoud Thema 2a programma leren typen Vervaardigen Web-based Instructie en oefenprogramma typevaardigheid voor blinden en slechtzienden. Webbased instructieprogramma voor het leren typen volgens het tien vinger blind systeem. Het programma is te gebruiken door blinde en slechtziende leerlingen. Het product is opgebouwd uit: 1 Introductie module: door een docent ondersteunde module waarin de werking omgang met het lesprogramma getraind wordt. 2. Zelfstandige trainingmodules De cursist kan op basis van de vaardigheden die zijn opgedaan in de introductiemodule zelfstandig gaan trainen met het pakket. Deze vallen uiteen in: 1. Aanleerfase Letterposities, hoofdletters, cijfers, tekens (nader te definiëren welke precies) navigatie-toetsen. (Dit gaat een stuk verder als onze normale cursusinvulling, hierin worden alleen letters en cijfers en de punt, komma, de dubbele punt en de puntkomma, het uitroepteken en het vraagteken blind aangeleerd. 2. Vaardigheidstraining Omdat in dit onderdeel weer nieuwe oefenvormen aan bod komen zullen deze weer onder begeleiding van een docent getraind moeten worden. Door middel van audio bestanden en oefeningen met direct feedback wordt de typesnelheid en accuratesse getraind. Streefsnelheid is minimaal 120 aanslagen per minuut.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 10 / 39 Verantwoordelijke Bartiméus Onderwijs voor Thema 2a algemeen. Instructie en oefenprogramma Instituut Computype, verder Stichting Accessibility voor het sounddesign. Kwaliteitscriteria Ten behoeve van een optimale vindbaarheid en uitwisselbaarheid voldoet de content aan leertechnologische standaarden omschreven in de educatieve contentketen voor wat betreft metadatering en voor de content packaging specificatie in relatie tot ontwikkelde content. Het eindproduct is een webapplicatie waarmee toetsenbordvaardigheid kan worden onderwezen. Het programma is te gebruiken door slechtziende en blinde leerlingen. Het programma is geschikt om na basisinstructie door een docent de leerling zelfstandig het toetsenbord te leren bedienen en doormiddel van verschillende oefeningen met het systeem van tien vinger blind typen een typevaardigheid te bereiken van 120 aanslagen per minuut. Activiteiten 1. Samenstellen werkgroep 2a (zie overzicht van de werkgroepen) 2. Opstellen van de specificaties van het product door de werkgroep en aan de hand van de hoofddoelstelling, het leren typen, de noodzakelijke toegankelijkheid en wensen uit het onderwijsveld. 3. Uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek of het programma volgens specificatie technisch haalbaar is. 4. Bepalen of de mate van het technische haalbare overeenstemt met gestelde eisen van werkgroep en subsidieverlener. 5. Ontwikkelen van het programma. 6. Uitvoeren van veldtesten met het eerste versie van het product. 7. Evaluatie en bijstelling 8. Implementatie Afbakening Thema 2a Randvoorwaarden Thema 2a Afperking De toetsen CTRL, Alt, de windowstoetsen en de tekens ~ @ # $ % ^ & * ( ) _ - + = { } [ ] \ / < > worden in een aparte losse module buiten de standaard trainingsomgeving onder begeleiding van een docent aangeleerd. Hiervoor levert Computype een training op schrift. Deze tekens worden niet in de eindtoets opgenomen waarin de typesnelheid gemeten wordt. Dit is ook zo in de versie voor niet beperkte leerlingen en heeft te maken met het verschil in toetsenborden (laptop/desktop) en het technisch niet kunnen controleren van een aantal toetsen. 1. Juridisch De eigendomsrechten, het auteursrecht en het intellectueel eigendom van de te ontwikkelen software (sourcecodes) liggen bij Thalamus Holding/Instituut Computype. Op de ontwikkelde content in de vorm van audio en grafische bestanden rust een gedeeld gebruiksrecht. Thalamus Holding/Instituut Computype is dus vrij om het ontwikkelde materiaal ook in te zetten voor andere doelgroepen. Bartimeus krijgt het gebruiksrecht over de software op basis van 100 licenties per jaar voor de komende 5 jaar. Hiervoor worden geen kosten in rekening gebracht. (Huidige reguliere cursusprijs bedraagt 169,95 x 500 = 84.750,00). Na het verstrijken van deze termijn wordt jaarlijks
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 11 / 39 bekeken of en onder welke condities het contract gecontinueerd wordt. 2. Input werkgroep Om opmerkingen uit het ervaringsveld van docenten en begeleiders in kaart te brengen is het belangrijk om in het begin van het project vlot tot overeenstemming te komen wat er precies gebouwd gaat worden. Hiervoor lijkt mij het volgende stappenplan een goede invulling: 1 e bijeenkomst: Globale uiteenzetting methodisch didactische aanpak cursus typen voor slechtzienden en blinden. Discussie met ervaringsdeskundigen. Evaluatie en samenvatting conclusie. 2 e bijeenkomst: Oplevering Cursus Ontwerp op basis waarvan het software project uitgevoerd zal worden. Discussie, evaluatie, samenvatting conclusie. Accoord bevinden van de inhoud, basis voor het contract met Bartimeus. 3. Testen In verband met het behalen van deadlines is het belangrijk dat in de testfase (deel) opleveringen snel getest worden en hiervan een testrapport opgesteld wordt. Als streef termijn willen we hier 5 werkdagen aanhouden met een maximum uitloop naar 10 werkdagen. Deelproducten Het testen dient bij voorkeur op Bartiméus Zeist plaats te vinden. Tijdens het testen is bij voorkeur iemand van Computype aanwezig. 1. Samenstelling themawerkgroep, bestaande uit gemandateerde leden van de partnerinstellingen is vastgesteld. 2. Specificaties van het te ontwikkelen typeprogramma. 3. Prototype typeprogramma voor aanleren alfanumerieke toetsen. 4. Typeprogramma in webleersysteem opgenomen. 5. Rapport veldtesten Productnaam: Doel Inhoud Thema 2b ICT-instructie materiaal Online instructiemateriaal en lesbrieven voor het leren omgaan met computerhulpmiddelen en computerapplicaties. Lesbrieven voor het leren werken met het besturingsysteem Windows en de in het onderwijs meest gebruikte applicaties. Dit in samenwerking met de door blinde en slechtziende leerlingen gebruikte hulpmiddelen zoals de brailleleesregel, synthetische spraakuitvoeren en/of vergrotingssoftware. Lessen zullen worden ontwikkeld of webbased beschikbaar komen voor het werken met: Windows, Word, toegang tot Internet, Outlook, Excel en PowerPoint in combinatie met het gebruik van: vergrotings programa's zoals: Zoomtext, Lunar, Lunar Plus, Spraak programma's zoals: Lunar Plus, Supernova en Zoomtext Braille ondersteuning zoals: Hal, Supernova en Jaws
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 12 / 39 Braille leesregels zoals: Voyager, Alva Satellite en Alva BC640 Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Sensis Onderwijs Voldoet aan landelijk vastgestelde leerlijnen ICT-vaardigheden voor visueel beperkte leerlingen en in het (speciaal)onderwijs vastgelegde kerndoelen. Ten behoeve van een optimale vindbaarheid en uitwisselbaarheid voldoet de content aan leertechnologische standaarden omschreven in de educatieve contentketen voor wat betreft metadatering en voor de content packaging specificatie voor zover de content als samengestelde content voor de elektronische leeromgeving wordt ontwikkeld. De webcontent voldoet aan de toegankelijkheidsrichtlijnen van het W3C, prioriteit 1 en 2 (www.drempelvrij.nl) Voor diverse onderdelen is reeds door de VSO/SO scholen ontwikkeld materiaal beschikbaar. Wel moet er upgrading en modernisering plaatsvinden plus een aanpassing aan e-learning. Activiteiten 1. Samenstellen werkgroep 2b (zie overzicht van de project groepen) 2. Vaststellen te ontwikkelen lesmodulen voor ICT-vaardigheden en hulpmiddelen. 3. Opstellen taakverdeling projectwerkzaamheden. 4. Ontwikkelen webbased lesmateriaal 5. Evalueren en bijstellen Afbakening Thema 2b Lesbrieven beperken zich tot de onderdelen Windows, Word, toegang tot Internet, Outlook, Excel en PowerPoint (alleen voor slechtzienden). Lesbrieven zijn niet hulpmiddel afhankelijk ofwel de aangeboden leerstof is in algemene zin geschreven en niet voor een bepaald (merk) hulpmiddel. Het moet echter wel zijn dat de lesbrieven toepasbaar zijn met de meest gebruikte hulpmiddelen in Nederland. Lesbrieven worden in maximaal 3 verschillende niveau s aangeboden. Één van de niveau s zal betrekking hebben op de doelgroep meervoudig gehandicapte leerlingen. We beperken ons daarbij tot de onderdelen Windows, Word. Internet en Outlook. Randvoorwaarden Thema 2b Beschikking over de juiste apparatuur (PC voorzien van Vista, ondersteund met div. hulpmiddelen, minimaal Supernova, Jaws en Zoomtext Overschatting en wegvallen van de juiste competenties. Nakomen van afspraken door projectmedewerkers. Volledige ondersteuning van het management. Deelproducten 1. Samenstelling themawerkgroep, bestaande uit gemandateerde leden van de partnerinstellingen is vastgesteld. 2. Specificaties van de contentpackages en het aanbodsysteem. 3. Overzicht van minimale content ICT-lesmateriaal 4. Contentpackages (zie afbakening) van aangepast en ontwikkeld lesmateriaal 5. Contentpackages in webleersysteem opgenomen 6. Rapport veldtesten
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 13 / 39 Productnaam: Doel Inhoud Thema 3 Kijktrainingsprogramma Webbased kijktrainingsprogramma voor slechtziende leerlingen Het kijktrainingsprogramma Voor low vision kinderen bestaat uit oefeningen met variabelen voor: lichtperceptie, bewegende stimuli, kleurperceptie, en vormperceptie met aandacht voor gestructureerd waarnemen (kijkstrategie) en waarnemen met cognitieve aspecten. Hier komen we op het gebied van de detailwaarneming voor slechtzienden. Daar komen de volgende oefeningentypes aan de orde: kijkstrategie, discrimineren, kleur/contrast, figuren/achtergronden, afleidende factoren, deel/geheel. Symmetrie/asymmetrie, ruimtelijke relaties, visuo-motoriek (met muisgebruik), visueel geheugen. De individuele oefeningen kunnen in taken of profielen in een aangegeven volgorde worden aangeboden dan wel herhaald. Het programma heeft een module voor het registreren en vastleggen van de resultaten van een oefening. Het programma geeft de mogelijkheid dat leerkrachten deze resultaten inzien en archiveren. Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Visio Onderwijs Ten behoeve van een optimale vindbaarheid en uitwisselbaarheid voldoet de content aan leertechnologische standaarden omschreven in de educatieve contentketen voor wat betreft metadatering en voor de content packaging specificatie in relatie tot ontwikkelde content. Het programma is een webbased, browser onafhankelijke applicatie en voldoet aan de door de projectgroep opgestelde specificaties. Activiteiten 1. Samenstellen werkgroep 3 (zie overzicht van de werkgroepen) 2. Uitvoeren onderzoek naar noodzakelijke en mogelijke inhoud van het kijktrainingsprogramma. 3. Opstellen specificaties van het kijktrainingsprogramma, de trainingsmodulen, systeem voor registratie van resultaten en leerkrachten deel. 4. Het ontwikkelen van de verschillende typen modulen/oefeningen. 5. Veldtesten met leerlingen door specialist visuele training. 6. Evaluatie en bijstelling 7. Implementatie Afbakening Thema 3 In de categorie Low Vision zijn de oefeningen zoveel mogelijk opgesplitst in opklimmende moeilijkheid (de oefeningen in deze categorie vereisen individuele begeleiding van de docent). Het onderdeel bestaat uit een leerkrachtdeel en een leerlingdeel. In het leerkrachtdeel zit het planningen deel en het resultatenbeheer. De uitgangspunten voor de oefeningen voor deze categorie zijn: Lichtperceptie, Bewegende stimuli, Kleurperceptie, Vormperceptie, Gezichtsscherpte, gestructureerd waarnemen en waarnemen met cognitieve aspecten. Deze zijn terug te vinden in de volgende oefeningentypen:
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 14 / 39 Bekijken, Beweging, Verandering, Verdwijnen, Dezelfde Randvoorwaarden Thema 3 Deelproducten Beschikbaarheid van het bestaande materiaal van het Kijkdoos II programma. 1. Samenstelling themawerkgroep, bestaande uit gemandateerde leden van de partnerinstellingen is vastgesteld. 2. Specificaties van het te ontwikkelen kijktrainingsprogramma. 3. Pilot kijktrainingsprogramma. 4. Kijktrainingsprogramma in webleersysteem opgenomen. 5. Rapport veldtesten Productnaam: Doel Inhoud Webleersysteem Onlineleren.vg Webbased leersysteem om alle content thema's in onder te brengen. Het betreft hier een elektronische leeromgeving waarin de leerling de content van de verschillende thema's kan gebruiken. Er wordt uitgegaan van het opensource systeem Moodle voor de thema's 1 en 2b. De leeromgeving heeft voor bepaalde specifieke inhoudonderdelen een username/password geregelde toegang. Het systeem heeft voor de thema's 2a en 3 een mogelijkheid voor het registreren van leerling vorderingen die door docent/begeleider kan worden geraadpleegd. De inhoud zal in de toekomst nog worden aangevuld met andere relevant leermateriaal voor de doelgroep van cluster 1. Het betreft dan een uitbreiding op thema 1 en 2b en daarnaast materiaal dat beschikbaar komt uit interne ontwikkeling van lesmateriaal. Integratie Drupal en Moodle: Drupal wordt gebruikt voor het opzetten van de website waarvan alle thema's deel uitmaken. Alle content voor deze thema's worden via het contentmanagement systeem Drupal 'read-only' of als 'download' aangeboden. Daarnaast zal een klein deel van de content tevens worden uitgewerkt als elo content in Moodle. Door de beperkingspecifieke eisen voor visueel beperkten aan de userinterface kan niet alle content al als elo content worden aangeboden. Contentpartner Eyos heeft diverse projecten opgeleverd waarbij Drupal wordt gebruikt basis voor de website en heeft ervaring in de installatie van Moodle pakketten. Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Activiteiten Bartiméus Onderwijsinstelling Het webleersysteem is geheel toegankelijk volgens de richtlijnen van het W3C (Waarmerk Drempelvrij), prioriteit 1 en 2 in relatie tot ontwikkelde content onderdelen. 1. Samenstellen projectgroep webleersysteem (zie overzicht van de werkgroepen) 2. Omschrijven van de specificaties voor het webleersysteem 3. Inventariseren/onderzoeken of Moodle voldoet aan de gestelde specificaties. 4. Inrichten webserver en plaatsen van beschikbaar gekomen content.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 15 / 39 5. Ontwikkelen Webleersysteem 6. (Veld)testen Webleersysteem 7. Evaluatie en bijstellen Afbakening Webleersysteem Randvoorwaarden Webleersysteem Deelproducten Het webleersysteem is een op Drupal gebaseerde webomgeving die toegang biedt tot de producten van de thema's 1-3. Verder bevat het leersysteem een elektronische leeromgeving Moodle met een password geregelde toegang tot onderdelen van de thema's 1-3 die daarvoor geschikt zijn. Beschikbaarheid open source systemen Drupal en Moodle. 1. Samenstelling themawerkgroep, bestaande uit gemandateerde leden van de partnerinstellingen is vastgesteld. 2. Specificaties van het te ontwikkelen leeromgeving. 3. Webleersysteem online 4. Content thema's in webleersysteem opgenomen. 5. Rapport veldtesten 3.3.4 Overige producten Productnaam: Doel Inhoud Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Activiteiten Exploitatieplan Inzicht bieden in financiële haalbaarheid van het ontwikkelen, onderhouden, beheren, distribueren, gebruiken enz. van de content. De te ontwikkelen content, de beoogde doelgroep, de organisatie, de activiteiten en de financiële resultaten moeten minimaal in het exploitatieplan aan bod komen. Bartiméus Onderwijs Voldoet aan eisen subsidieverstrekker t.a.v. onderdelen en detaillering. 1. Stuurgroep doet onderzoek naar haalbaarheid gepland financiële model 2. Uitwerken exploitatie plan 3. Ter goedkeuring voorstellen aan projectpartner 4. Evalueren en ev. bijstellen Productnaam: Doel Inhoud Samenwerkingsovereenkomst Het maken van afspraken over de exploitatie van de te ontwikkelen content. De overeenkomst kent minimaal de volgende elementen: de duur van de samenwerking (minimaal 2 jaar); de eigendomsverhouding betreffende de content; verantwoordelijkheid voor de ontsluiting van de content en de wijze waarop; verantwoordelijkheid voor het ter beschikking stellen aan derden en de wijze waarop (tegen betaling);
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 16 / 39 voorwaarden aan gebruik door derden (licentie); welke promotieactiviteiten, door wie; onderhoud en beheer van content, door wie, voor welke rekening, hoe lang; evaluatiemomenten; opzeggingsmogelijkheden. Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Activiteiten Bartiméus Onderwijs Juridisch verantwoord 1. Stuurgroep stelt model op voor de overeenkomst met projectpartners 2. Model overeenkomst wordt ter goedkeuring voorgesteld aan projectpartner. 3. Evalueren en ev. bijstellen Productnaam: Doel Inhoud Verantwoordelijke Kwaliteitscriteria Activiteiten Evaluatierapport Leren van dit project en de ervaring die is opgedaan deelbaar maken met andere onderwijsinstellingen. Het evaluatierapport bevat een beschrijving van het proces dat is doorgemaakt en een evaluatie van de resultaten die zijn bereikt. Bartiméus Onderwijs Evaluatie rapport is volledig en beschrijft de ervaringen en resultaten per thema. 1. Na voltooiing van het project schrijven van evaluatie 2. Verspreiden van de evaluatierapporten onder de onderwijsinstellingen en andere belangstellenden.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 17 / 39 3.4 Planning Algemeen thema 1 thema 2a thema 2b thema 3 Webleersysteem Algemeen 2007 2008 Activiteiten/product Q1 Q2 Q3 Q4 13 febr. Definitief projectplan Exploitatieplan Samenwerkingsovereenkomst 1. Samenstelling themawerkgroep 2. Specificaties contentpackages 3. Overzicht van minimale content 4. 100 contentpackages 5. Content in webleersysteem 6. Rapport veldtesten 1. Samenstelling themawerkgroep 2. Specificaties typeprogramma 3. Pilot typeprogramma 4. Content in webleersysteem 5. Rapport veldtesten 1. Samenstelling themawerkgroep 2. Specificaties contentpackages 3. Overzicht van minimale content 4. Contentpackages (zie afbakening) 5. Content in webleersysteem 6. Rapport veldtesten 1. Samenstelling themawerkgroep 2. Specificaties kijktrainingsprog. 3. Pilot kijktrainingsprogramma 4. Content in webleersysteem 5. Rapport veldtesten 1. Samenstelling themawerkgroep 2. Specificaties webleersysteem 3. Webleersysteem online 4. Content thema's in webleersysteem 5. Rapport veldtesten Communicatie activiteiten Kennisdeling activiteiten** Evaluatie rapport ** In planning en begroting zijn ook medewerking en de deelname aan het Plugfest, EduExchange en de themabijeenkomsten opgenomen.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 18 / 39 3.5 Begroting Thema 1 Aanvullend lesmateriaal & Did. Docenten info. Inzet 1 Inzet 2 Dagtarief kosten Bartiméus Onderwijs 48 33,6 440 21.120 Visio Onderwijs 15 10,5 440 6.600 Sensis Onderwijs 15 10,5 440 6.600 Materieel o.a. Tactile Talking Tablets + toebehoren 10.000 Diverse o.a. reiskosten, representatie, vakbeurzen en deskundigheidsbev. etc. 4.000 Thema 2a ICT-vaardigheden LerenTypen Thema 2b Thema 3 Webleersysteem Inzet 1 Inzet 2 Dagtarief Bartiméus Onderwijs 15 10,5 440 6.600 Visio Onderwijs 10 7 440 4.400 Sensis Onderwijs 10 7 440 4.400 Contentprovider, CompuType 60 60 800 48.000 Contentprovider, St. Accessibility 10 10 800 8.000 Diverse o.a. reiskosten, representatie, vakbeurzen en deskundigheidsbev. etc. 4.000 ICT-vaardigheden Hulpmiddelen & Applicaties Inzet 1 Inzet 2 Dagtarief Bartiméus Onderwijs 24 16,8 440 10.560 Visio Onderwijs 40 28 440 17.600 Sensis Onderwijs 52 36,4 440 22.880 Contentprovider (leveranciers van hulpmiddelen) 4 4 800 3.200 Diverse o.a. reiskosten, representatie, vakbeurzen en deskundigheidsbev. etc. 4.000 Kijktraining Inzet 1 Inzet 2 Dagtarief Bartiméus Onderwijs 12 8,4 440 5.280 Visio Onderwijs 28 19,6 440 12.320 Sensis Onderwijs 12 8,4 440 5.280 Contentprovider, Computype 45 45 800 36.000 Expert, Dr. M.P.J. Vervloed 4 4 800 3.200 Diverse o.a. reiskosten, representatie, vakbeurzen en deskundigheidsbev. etc. 4.000 Inzet 1 Inzet 2 Dagtarief Bartiméus Onderwijs 20 14 440 8.800 Visio Onderwijs 8 5,6 440 3.520 Sensis Onderwijs 8 5,6 440 3.520 Contentprovider 45 45 800 36.000 Licenties + server + dataverkeer 6.000 Diverse o.a. reiskosten, representatie, vakbeurzen en deskundigheidsbev. etc. 3.132 Algemeen Bartiméus Onderwijs Inzet 1 Inzet 2 Dagtarief Promotiekosten 8.500 Communicatieplan + uitvoering 18 12,6 440 7.920 Kennisdelingsplan + uitvoering 18 12,6 440 7.920 48.320 75.400 58.240 66.080 60.972
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 19 / 39 EduExchange 3 2,1 440 1.320 Plugfest 2 1,4 440 880 Projectleiding 38 26,6 440 16.720 43.260 396 277,2 Totaal 352.272 Investering Aanvragers 118,8 440 52.272 Gevraagde subsidie 300.000 Inzet 1 = totaal aantal dagen te besteden Inzet 2 = aantal dagen te declareren Diverse o.a. reiskosten, representatie, vakbeurzen en deskundigheidsbev. etc. Aantal deeln. kosten per km Kennisnet training 200 Entree Didactiek en ICT Congres 1 4 215 860 Techshare conferentie, 4-5 okt, 2007 Londen UK* 1 4 450 1800 Reiskosten/verblijf 1 4 900 3600 Software 1 2 1000 2000 Ontwikkel/testcomputers 2 1 800 1600 Moodle training 2 1 591 1182 Sharepointhosting 15 1 80 1200 Reiskosten/verblijf: Didactiek en ICT Congres 1 6 100 0,3 180 Plugfest 1 3 100 0,3 90 EduExchange 1 4 100 0,3 120 Stuurgroep vergaderingen 7 5 100 0,3 1050 Werkgroepvergaderingen Thema 1 7 5 100 0,3 1050 Thema 2 7 5 100 0,3 1050 Thema 3 7 5 100 0,3 1050 Thema 4 7 5 100 0,3 1050 Thema 5 7 5 100 0,3 1050 Totaal post diverse 19.132 * Techshare 2007 is een conferentie in London die speciaal is gericht op het 'sharen' van innovaties voor visueel beperkten (zoals cluster 1). Het wordt georganiseerd door de RNIB Royal National Institute for the Blind in de UK die zelf ook diverse scholen voor visueel beperkte leerlingen heeft. De deelnemers aan deze conferentie zijn de vier 'thema-voorzitters' personeel van de onderwijsinstellingen. Aan de deelname is een 'paper' of 'presentatie' verbonden. Het cluster 1 is erg klein (3 instellingen in Nederland), waardoor het nodig en interessant is om innovatieve projecten te delen met andere Europese landen.
Projectplan en globaal exploitatieplan versie 2.6 26 maart 2007 20 / 39 3.6 Betalingsschema stimuleringsbijdrage Betalingstermijn Bij: Datum volgens planning 1. 30% Ondertekening contract 30 maart 2007 2. 20% Diverse plannen 1 juli 2007 Oplevering deelproducten: Thema 1 deelproduct 1, 2, 3 Thema 2a deelproduct 1, 2 Thema 2b deelproduct 1, 2 Thema 3 deelproduct 1, 2 3. 20% Oplevering deelproducten: 1 oktober 2007 Thema 1 deelproduct 4 Thema 2b deelproduct 3 Thema 3 deelproduct 3 Webleersysteem 3 4. 20% Oplevering deelproducten: 1 januari 2008 Thema 1 deelproduct 5 Thema 2a deelproduct 3 Thema 2b deelproduct 4, 5 Thema 3 deelproduct 4 Webleersysteem 4 5. 10% Oplevering deelproducten: Thema 1 deelproduct 6 Thema 2a deelproduct 4, 5 Thema 2b deelproduct 6 Thema 3 deelproduct 5 Webleersysteem 5 Oplevering evaluatierapport 13 februari 2008