Transities in het sociale domein 3 transities Transities De landelijke overheid brengt een aantal taken in het sociale domein naar gemeenten. Het gaat om het decentraliseren van alle taken rond Jeugd en Zorg, de uitvoering van de regelingen rond Werk en Inkomen voor de onderkant van de arbeidsmarkt, vastgelegd in een Participatiewet en de toevoeging van de verantwoordelijkheid voor Begeleiding aan de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze laatste verdwijnt dan uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). In het regeerakkoord 2012 Bruggen Slaan wordt vermeld dat ook de Persoonlijke verzorging uit de AWBZ onder verantwoordelijkheid van gemeenten wordt gebracht in 2015. Dit is nieuwe informatie die in dit document nog niet is meegenomen. In de komende tijd zal we ook voor dit onderdeel een vergelijkbare analyse maken. Andere wijzigingen bijvoorbeeld rond dagbesteding zijn in dit document nog niet meegenomen. De gemeente Tynaarlo kiest voor een gezamenlijke, projectmatige aanpak van de decentralisaties. Hiermee waarborgen we zoveel mogelijk de samenhang in deze ontwikkelingen. Het biedt een gezamenlijk beeld van de doelgroep en het bevordert de synergie en integraliteit. analyse geeft inzicht notities Analyse Doelgroepen en Kansrijk Leven en Iedereen heeft Talent als basis voor nieuw beleid Analyse De gemeente Tynaarlo heeft een notitie Analyse doelgroepen opgesteld, waarin we een beeld schetsen van de inhoud van de nieuwe taken, de doelgroepen en de huidige situatie. Dit levert een schat aan informatie op, die betrokkenen bij deze decentralisaties meer inzicht geven in de materie, het veld en de zwaarte van de zorg. Door de analyse wordt de opgave waar de gemeente Tynaarlo voor staat helderder. Deze brochure geeft hiervan een verkorte weergave, met de meest interessante gegevens. Als u vragen of aanvullende informatie heeft, horen we dit graag. Wij breiden het document en onze kennis graag uit! Wat zijn de uitgangspunten? De notitie Analyse Doelgroepen vormt samen met de vastgestelde visies Kansrijk Leven en Iedereen heeft Talent het uitgangspunt voor het te vormen (uitvoerings-)beleid. We hebben hier de belangrijkste informatie uit de Notitie toegang sociale voorzieningen gemeente Tynaarlo en Notitie Analyse Doelgroepen gemeente Tynaarlo op een rij gezet. Wilt u meer lezen? Kijk op de website voor deze notities. In de kadernota Kansrijk Leven en het visiedocument Iedereen heeft Talent staan de visie en de uitgangspunten die de basis zijn voor de decentralisaties.
Transities in het sociale domein Streefbeeld Ieder mens heeft de eigen regie en heeft eigen verantwoordelijkheden. Iedereen doet naar vermogen mee en wordt hierbij ondersteund en gefaciliteerd. Er is een doorgaande lijn in de ontwikkeling van mensen. De dienstverlening is afgestemd op de verschillende levensen/of ontwikkelingsfasen. Inwoners krijgen indien nodig een passend aanbod afgestemd op behoefte, mogelijkheid en noodzaak, erop gericht om, wanneer mogelijk, een stap voorwaarts te maken. Er wordt gewerkt met een integrale aanpak; 1 gezin, 1 plan, 1 zorgcoördinatie, gericht op alle leefgebieden. Het visiedocument Iedereen heeft Talent kent, samengevat, de volgende uitgangspunten: Samenhang in de aanpak van problemen. Het doel is meedoen en sociale samenhang. Uitgaan van talenten. Eigen kracht, eigen verantwoordelijkheid van mensen. In eerste instantie zoeken naar ondersteuning in de directe leefomgeving; gebruik maken van eigen netwerk van mensen. Overgang van zorg naar ondersteuning en welzijn. Inzetten op preventieve maatregelen Algemeen en collectief aanbod gaat voor individuele ondersteuning. Tynaarlo voert dit locaal uit waar het kan, regionaal/ provinciaal als dat beter kan. Ketensamenwerking is belangrijk. Wat goed werkt behouden en versterken, waar nodig aanpassen of afstoten. Gemeentelijk Wmo-loket als uitgangspunt. Regie bij de gemeente. Focus op doelmatigheid en efficiënte bedrijfsvoering. Om hoeveel mensen gaat het? Het aantal cliënten dat in de gemeente Tynaarlo te maken heeft met deze decentralisaties is mogelijk 1500. Overlap cliëntgroepen De gemeente Tynaarlo pakt de drie decentralisaties integraal op. De reden hiervoor is dat inwoners uit deze gemeente te maken kunnen hebben met verschillende regelingen. Overlap in cliëntgroepen kan bestaan doordat cliënten meerdere problemen hebben, of doordat een probleem in verschillende beleidsterreinen valt. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een gezin waarvan een kind jeugdzorg ontvangt zich ook in een uitkeringssituatie bevindt of de ouder beschermd werkt, en/of begeleiding nodig heeft in het dagelijks leven. Eén plan Het doel van de gemeente Tynaarlo is om de situatie waarin mensen zich bevinden integraal te benaderen en één plan te maken voor de ondersteuning (zie ook Notitie Toegang). Daarom is het van belang te weten welk deel van de cliënten van meerdere regelingen gebruik maakt. Op dit moment kan de gemeente echter geen analyse maken van voorzieningen op huishoudniveau en dus ook geen conclusies trekken over samenloop van gebruik van voorzieningen.
Begeleiding AWBZ Zelfredzaamheid bevorderen/behouden/compenseren Begeleiding in de AWBZ is bedoeld om de zelfredzaamheid van personen te bevorderen, te behouden of te compenseren zodat mensen regie hebben en houden op hun leven en een verblijf in een instelling zo lang mogelijk wordt uitgesteld of voorkomen. Ook het vervoer naar dagbesteding en naar Begeleiding in groepsverband en het kortdurend verblijf vallen onder Begeleiding. De decentralisatie van Begeleiding naar de Wmo biedt kansen om op lokaal niveau deze ondersteuning bij zelfredzaamheid en participatie dichterbij de burger te organiseren. Gemeenten zijn in staat de eigen kracht en mogelijkheden van burgers en hun sociale netwerk aan te spreken en maatwerk in de directe omgeving te realiseren. Ook kunnen zij verbindingen leggen met andere Wmo-voorzieningen en andere gemeentelijke domeinen, zoals re-integratie en de bijstand (Sociale Dienst en Werkvoorzieningschap). Op deze manier kunnen we de Begeleiding doelmatiger en effectiever organiseren. De gemeente zet in op het ondersteunen van het (sociale) netwerk en de directe omgeving. Bij het investeren in (arbeidsmatige) dagactiviteiten en de bijbehorende Begeleiding ontwikkelen we talenten. Het doel is talenten in te zetten voor de (lokale) samenleving of als opstap richting arbeid. individueel of in een groep Hoe ziet begeleiding er nu uit? Begeleiding gebeurt individueel of in een groep. Groepsbegeleiding is bijvoorbeeld dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking en dagopvang voor ouderen. Individuele begeleiding bestaat bijvoorbeeld uit praktische hulp en ondersteuning in het dagelijkse leven. Zoals het helpen bij het schoonmaken in huis bij jongeren met een verstandelijke beperking. De Wet maatschappelijke ondersteuning kent de compensatieplicht. Dit betekent dat een inwoner recht heeft op compensatie van zijn beperkingen. Dit is maatwerk; we kijken steeds per inwoner en per situatie. De uitkomst kan dus per individu anders zijn. Het doel is het structureren van het persoonlijke leven inclusief het voeren van de regie daarop. Het gaat om het (liefst tijdelijk) ondersteunen van inwoners bij ontwikkelen en vinden van nieuwe draagkracht.
Begeleiding AWBZ aantallen Over welke aantallen hebben we het? Omvang van begeleiding in Tynaarlo Aantal cliënten 353 Aantal inwoners (1/1/2011) 32.450 Percentage cliënten 1,1% Over de hele regio Drenthe heeft 1,4 % van de bevolking een indicatie voor AWBZ-begeleiding. Het hoogste percentage heeft Assen (1,8%) en het laagste Aa en Hunze en Tynaarlo (beide 1,1%). vorm van begeleiding En de vorm van begeleiding? Vorm van begeleiding intynaarlo (exclusief de groep PSY/PS 18-) Individueel 145 Groep 83 Groep + individueel 52 Kortdurend verblijf 73 Totaal 353 soort beperking PSY/PS 18- (119) SOM 0-64, LG (49) ZG (20) Over welke beperkingen gaat het? (totaal (472) SOM 65+ (29) VG (104) PG 65+ (26) PSY/PS 18+ (125) SOM 65+ Ouderen met somatische problematiek PG 65 Ouderen met psychogeriatrische problematiek PSY/PS 18+ Volwassenen met psychiatrische problematiek VG Kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking ZG Kinderen en volwassenen met een auditieve en/of visuele beperking SOM 0-64, LG Kinderen en volwassenen met een lichamelijke beperking of chronische ziekte PSY/PS 18- Jongeren met psychiatrische problematiek in combinatie met opvoed- en opgroeiproblemen
Begeleiding AWBZ vervoer partners Vervoer Gemiddeld in Drenthe heeft 75% van de cliënten met een indicatie voor Begeleiding-groep ook een indicatie voor vervoer. In Tynaarlo 73%. Dit zegt niet alles over het daadwerkelijke gebruik van het vervoer. In Tynaarlo zet 19% de indicatie vervoer niet in, gemiddeld in Drenthe 10% niet. Partners in de huidige situatie Het netwerk van de zorgvrager De algemene en collectieve voorzieningen Indicatiestellers Zorgtoewijzing door het zorgkantoor Zorglevering door de zorgaanbieders Zorgdeclaratie door het CAK
jeugdzorg Per 1 januari 2015 komt er een stelselwijziging van de Jeugdzorg. Dan wordt de gemeente verantwoordelijk voor de gehele zorg voor jeugd en gezin. Dat omvat zowel de preventieve zorg als meer intensieve en/of specialistische zorg, die wordt verleend op vraag van ouders en/of jongeren of wordt opgelegd door de kinderrechter. Deze wordt nu nog afzonderlijk gefinancierd en georganiseerd in Jeugdzorg, Jeugd GGZ (geestelijke gezondheidszorg) en Jeugd LVG (voor licht verstandelijk gehandicapten). 9 mnd 18 jaar Meestal gaat het goed Met de grootste groep jongeren gaat het goed. Zij zullen geen gebruik maken van het aanbod van specialistische zorg. Zij komen vanuit preventief oogpunt in aanraking met de jeugdgezondheidszorg. In hun jonge jaren via het consultatiebureau en later via de schoolarts. Voor mogelijke lichte problemen kennen we een aanbod van laagdrempelige voorzieningen die kinderen, jongeren en hun ouders kunnen ondersteunen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het (school) maatschappelijk werk, welzijnswerk of de zorgcoördinator, intern begeleider op school. Kinderen kunnen hier beroep op doen, als ondersteuning binnen hun eigen sociale omgeving onvoldoende een oplossing biedt. Wanneer de eigen kracht en het algemeen toegankelijke hulpaanbod niet meer afdoende is, is de inzet van specialistische hulp soms gewenst of noodzakelijk. doelgroepen Wat behoort tot de specialistische jeugdzorg? Het specialistische veld van Zorg voor de Jeugd bekommert zich om: Jongeren met ernstigere opvoedingsproblemen (vooral ambulante hulp). Jongeren met ontwikkelingsstoornissen, hechtingsstoornissen, leerstoornissen, aandachts- en gedragsstoornissen (vooral 24-uurs hulp en dagbehandeling). Jongeren met problematiek rondom ouders (vooral pleeggezin). Jongeren met een licht verstandelijke beperking (in verblijf of behandeling). Jongeren die strafbaar gedrag hebben vertoond (jeugdreclassering). Jongeren met psychiatrische problematiek (GGZ). Over welke aantallen kinderen/jongeren hebben we het in 2012 in Tynaarlo? aantallen Leeftijd 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 Totaal Aantal 1.600 1.964 2.123 1.924 1.089 8.700 Percentage t.o.v. totale bevolking 4,95% 6,07% 6,57% 5,95% 3,37% 26,91%
Jeugdzorg Indicatiebesluiten Van de jongeren tot 17 jaar hebben er 142 een indicatiebesluit in 2011. Dit valt onder te verdelen in justitiële en psychiatrische indicatie of indicatie voor gehandicapten. Voor Jeugd GGZ (kinderen/jongeren tussen 0 en 22 jaar) is in de gemeente Tynaarlo in 2009 701 keer een indicatie afgegeven. In het kader van een licht verstandelijke beperking heeft het CIZ in 2010 in de gemeente Tynaarlo 55 keer een indicatie afgegeven voor kinderen/jongeren tussen 0 en 22 jaar. partners Partners in de huidige situatie Het netwerk van de zorgvrager Algemene en collectieve voorzieningen Het CJG Zorgaanbieders Gespecialiseerde jeugdzorginstellingen Gesloten jeugdzorg Jeugdreclassering
Participatiewet tegenprestatie aantallen De essentie van de Wet Werken naar Vermogen (WWnV), die nu de Participatiewet zal heten is dat iedereen die een uitkering ontvangt een tegenprestatie naar vermogen levert. De Participatiewet vervangt de Wet Werk en Bijstand (WWB), delen van de Wajong en delen van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn, vallen niet onder de WWnV. Over welke aantallen hebben we het? De potentiële beroepsbevolking van Tynaarlo bestaat uit 19.859 personen. In april 2012 waren er 432 inwoners van Tynaarlo afhankelijk van een bijstandsuitkering. In december 2011 kregen 535 inwoners een Wajong-uitkering. Een klein deel daarvan is gedeeltelijk arbeidsongeschikt, namelijk 16 inwoners. In het eerste kwartaal van 2012 hebben 124 inwoners van Tynaarlo een Wsw-indicatie (sociale werkplaats). partners Partners in de huidige situatie Sociale dienst Sociale werkvoorzieningen