Toeristisch bezoek aan Dordrecht Besteding van toeristische bezoekers groeit naar meer dan 100 miljoen In 2010 zorgde het toeristisch bezoek in Dordrecht voor een economische spin-off van ruim 73 miljoen. Niet alleen het toeristisch bezoek was toegenomen, maar ook de uitgaven per bezoeker. Slaagde Dordrecht erin nog meer toeristische bezoekers te trekken? Uit het recent beschikbaar gekomen rapport Toeristisch bezoek aan steden 2011 blijkt dat dit inderdaad het geval is. 1 In deze factsheet zetten we de belangrijkste resultaten van dit onderzoek op een rijtje. Inhoud: Conclusies 1. Iets minder bezoekers, maar meer bezoeken 2. Bestedingen stijgen naar ruim 100 miljoen 3. Aanleiding bezoek 4. Kenmerken bezoekers 5. Ranglijst toeristisch bezoek Dordrecht doet al een aantal jaren mee aan dit jaarlijkse onderzoek van NBTC- NIPO Research. Door het jaar heen vullen 25.000 respondenten door heel Nederland digitaal een vragenlijst in over hun bezoek aan - in 2011-30 steden. Gerapporteerd wordt in een lijvig rapport met daarin alle uitkomsten voor alle steden en enkele globale vergelijkingen met voorgaande jaren. Hoe het toeristisch bezoek aan Dordrecht zich in detail ontwikkelt, wat het beeld op de wat langere termijn is en hoe zich dit verhoudt tot het gemiddelde van andere (vergelijkbare) steden kan slechts door nadere analyse uit die rapportage worden opgemaakt. Vandaar dat het OCD op verzoek van de gemeente en Dordrecht Marketing de resultaten van het onderzoek jaarlijks nader analyseert en in een factsheet op een rijtje zet. Conclusies Het bezoek aan Dordrecht van buiten de stad zit sinds 2007 duidelijk in de lift. Dordrecht doet het daarmee ook duidelijk beter dan andere steden. Zowel het aantal bezoekers als het aantal bezoeken van buiten de stad groeide sinds 2007 veel harder dan in welke andere stad in het onderzoek dan ook. Gemiddeld gesproken is er onder alle steden in het onderzoek zelfs sprake van een daling. In 2011 zien we (net als elders) een lichte teruggang in het aantal personen van buiten de stad dat één of meerdere keren Dordrecht heeft bezocht. Voor Dordrecht speelt hierin mee dat er in 2011 geen Dordt in Stoom was, een evenement dat circa 80.000 bezoekers van buiten de stad trekt. Het totale aantal toeristische bezoeken aan Dordrecht is (anders dan gemiddeld) verder gestegen. De bezoekfrequentie van personen die Dordrecht bezochten steeg meer dan gemiddeld. Doordat meer bezoekers tijdens hun bezoek geld uitgeven en gemiddeld uitgegeven bedrag ook is toegenomen, zijn de totale toeristische bestedingen in Dordrecht gestegen van 73 miljoen in 2010 naar 101 miljoen in 2011. In Dordrecht gaven bezoekers in 2011 per persoon voor het eerst sinds 2007 meer uit dan gemiddeld in alle steden in het onderzoek. Positieve ontwikkelingen in het aanbod in Dordrecht in de afgelopen jaren zullen hier ongetwijfeld op van invloed zijn. Mede dankzij de gunstige ontwikkelingen in de laatste jaren laat Dordrecht (inmiddels) wat betreft totaal aantal toeristische bezoeken van Nederlanders onder andere steden als Delft, Deventer, Leiden, Enschede, Tilburg, Zaanstad en Leeuwarden (ver) achter zich. En beginnen we daar waar het gaat om toeristische bezoekers steden als Delft en Deventer te naderen. Daarbij trekt Dordrecht een groter aandeel 50 plussers dan gemiddeld. Dordrecht slaagt er dus in om de doelgroep die het graag binnen wil krijgen en waar de stad ook - gelet op het aanbod - bij uitstek interessant voor is, ook binnen te krijgen. Belangrijk daarbij is ook dat dit een groeiende doelgroep is, met name de over veel vrije tijd beschikkende en steeds kapitaalkrachtiger wordende groep 65-plussers. 1 NBTC-NIPO Research (2012), Toeristisch bezoek aan steden 2011, Leidschendam
1 Iets minder bezoekers, maar meer bezoeken Dordrecht doet al een aantal jaren mee aan het periodieke onderzoek Toeristisch bezoek aan steden van NBTC-NIPO Research. Uit dit onderzoek blijkt dat het toeristisch bezoek 2 aan Dordrecht in 2011 is toegenomen, ondanks een lichte daling van het aantal bezoekers. Bij bezoekers gaat het om het aantal Nederlandse ingezetenen dat de stad in het betreffende jaar in hun vrije tijd bezocht, ongeacht het aantal keer. Het aantal bezoeken meet het totale toeristische bezoek. 3 Het aantal toeristische bezoekers aan Dordrecht nam in 2011 licht af (-2%). Het totale toeristische bezoek aan Dordrecht groeide met 16%. Dit ligt nu 58% hoger dan in 2007. Bezoekers Het aantal toeristische bezoekers aan Dordrecht daalde in 2011 ten opzichte van 2010 met 2% naar 818.000. Voor Dordrecht speelt hierin mee dat er in 2011 geen Dordt in Stoom was, een evenement dat circa 80.000 bezoekers van buiten de stad trekt. De daling is minder sterk dan de daling die we in de meeste andere steden zien. Alle 30 steden in het onderzoek 4 daalden gemiddeld met 2,5%. Het aantal toeristische bezoekers aan de acht historische steden daalde gemiddeld met 4,5%. Ontwikkeling 2007-2011 De ontwikkeling sinds 2007 in Dordrecht steekt gunstig af tegen het gemiddelde voor alle 24 steden die sinds 2007 in het onderzoek zitten en tegen het gemiddelde van het mandje van acht middelgrote historische steden. Waar het gemiddeld aantal toeristische bezoekers aan alle steden met 9% daalt en het aantal bezoekers van de 8 historische steden met 3%, noteert Dordrecht een stijging van 23%. Figuur 1 Ontwikkeling toeristisch bezoek aan steden, 2007-2011, aantal bezoekers (index 2007=100) 130 120 110 100 90 80 2007 2008 2009 2010 2011 Dordrecht gem 8 historische steden alle steden in het onder Bron: NBTC-NIPO Research Van de 24 steden die vanaf 2007 aan het onderzoek meedoen maakte Dordrecht veruit de positiefste ontwikkeling door. Verder laten alleen Kampen (13%), Haarlem (11%), Maastricht (5%) en Zwolle (2%) een stijging zien ten opzichte van 2007. Mandje van acht historische steden: Amersfoort, Deventer, Delft, Dordrecht, Haarlem, Leiden, Gouda en Schiedam. Het gemiddelde van het mandje is dus een gemiddelde inclusief Dordrecht. Totaal bezoek (bezoeken) Het totale toeristische bezoek aan Dordrecht groeide in 2011 met 16% tot een totaal van bijna 2,4 miljoen bezoeken. De bezoekfrequentie van personen die Dordrecht in 2011 bezochten, steeg meer dan gemiddeld. Kijken we naar alle 30 steden die aan het onderzoek meededen, dan zien we een grote spreiding. Gemiddeld bleef het bezoek aan alle 30 steden gelijk. Het bezoek aan het mandje van acht daalde met 2%. In het mandje is Delft naast Dordrecht de enige andere stad waarbij het aantal bezoeken steeg (met 19%). 2 Onder toeristisch bezoek wordt verstaan elk bezoek in het kader van vrijetijdsbesteding door ingezetenen van Nederland, woonachtig buiten Dordrecht. 3 Dit laatste cijfer is wat gevoeliger voor toevalligheden in de steekproef 4 In volgorde van omvang toeristisch bezoek 2011: Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Eindhoven, Groningen, s-hertogenbosch, Zwolle, Breda, Arnhem, Maastricht, Haarlem*, Alkmaar, Amersfoort*, Dordrecht*, Delft*, Enschede**, Tilburg, Leiden*, Deventer*, Leeuwarden, Hoorn, Hengelo**, Zutphen**, Gouda*, Almelo**, Zaanstad**, Schiedam*, Helmond**, Kampen * mandje 8 middelgrote historische steden ** niet in 2007
Ontwikkeling 2007-2011 Ten opzichte van 2007 nam het aantal bezoeken in Dordrecht met 58% toe. Net als de stijging van het aantal bezoekers steken ook deze cijfers gunstig af tegen de gemiddelde ontwikkeling in alle deelnemende steden en die in de acht middelgrote historische steden in het onderzoek (figuur 2). Gemiddeld steeg het toeristisch bezoek niet, maar daalde dit tussen 2007 en 2011 met 13%. Van alle 24 steden die sinds 2007 meedoen in het onderzoek is het toeristisch bezoek sinds 2007 verder alleen in Zwolle (10%) en in Haarlem (1%) gegroeid. Figuur 2 Ontwikkeling toeristisch bezoek aan steden, 2007-2011, aantal bezoeken (index 2007=100) 160 150 140 130 120 110 100 90 80 2007 2008 2009 2010 2011 Dordrecht gem 8 historische steden alle steden in het onderzoek Bron: NBTC-NIPO Research 2 Bestedingen stijgen naar ruim 100 miljoen In 2010 gaven negen van de tien toeristische bezoekers tijdens hun bezoek aan Dordrecht geld uit, in 2011 is dat zelfs 95%. Dit is gelijk aan het gemiddelde voor alle steden in het onderzoek. In tabel 1 zien we dat dit aandeel in Dordrecht in alle categorieën is toegenomen. Gemiddeld voor alle steden in het onderzoek bleef dit gelijk. In Dordrecht geeft een meer dan gemiddeld aandeel toeristische bezoekers geld uit in winkels. Het aandeel bezoekers dat geld uitgeeft aan de horeca en overig ligt - ondanks de stijging - nog iets onder het gemiddelde. 95% van de toeristische bezoekers aan Dordrecht geeft tijdens hun bezoek geld uit, gemiddeld 45,-. De totale directe economische spin-off van het toeristisch bezoek aan Dordrecht bedraagt daarmee ruim 100 miljoen. Tabel 1 Bezoekers die bij hun laatste bezoek geld uitgaven in (%) Dordrecht alle steden 2010 2011 2010 2011 horeca 59 68 69 71 winkels 63 73 59 57 overig 19 29 33 34 totaal 90 95 92 93 Personen die tijdens hun bezoek aan Dordrecht geld uitgeven besteden gemiddeld 45,-. Dit is een stijging van 5,- ten opzichte van 2010. Gemiddeld geven toeristen in Nederland bij bezoek aan een van de 30 steden uit het onderzoek 43,- uit. Dit positieve verschil wordt veroorzaakt doordat naar verhouding meer toeristische bezoekers naar Dordrecht komen om te winkelen, de bestedingen in winkels gemiddeld hoger liggen dan horeca- en overige bestedingen én winkelbezoekers in Dordrecht bij dat winkelen meer dan gemiddeld uitgeven. De bestedingen van toeristische horecabezoekers zijn in Dordrecht juist lager dan gemiddeld. De totale directe economische spin-off van het toeristisch bezoek aan Dordrecht ligt hiermee naar schatting op ruim 100 miljoen. In 2010 was dit nog 73 miljoen. Met name de toeristische winkelbestedingen zijn fors toegenomen (figuur 3).
Figuur 3 Bestedingen toeristische bezoekers 2010 en 2011, x mln 2011 62 32 7 2010 40 29 4-15 30 45 60 75 90 105 winkels horeca overig Ontwikkeling 2007-2011 Het gemiddeld bedrag dat een persoon uitgeeft is in Dordrecht gestegen van 37,50 in 2007 naar 45,- in 2011. Gemiddeld daalde dit in de 25 steden die sinds 2007 aan het onderzoek meedoen van 46,- in 2007 naar 43,- in 2010. In Dordrecht wordt in 2011 voor het eerst sinds 2007 meer uitgegeven dan gemiddeld. Positieve ontwikkelingen in het aanbod in Dordrecht in de afgelopen jaren zullen hier ongetwijfeld op van invloed zijn. 3 Aanleiding bezoek Herhaalbezoek Van de bezoekers die Dordrecht in 2011 bezochten, deed 7% dit voor het eerst. Acht op de tien hadden de stad in de 12 maanden daaraan voorafgaand al minstens een keer eerder bezocht. Een op de tien bezocht Dordrecht zo n een tot drie jaar daarvoor voor het laatst. Voor een klein aandeel was het langer geleden dat zij Dordrecht bezochten. Deze aandelen wijken niet af van het gemiddelde in andere steden. Aanleiding eerste bezoek In 2011 is er gevraagd naar de aanleiding van het bezoek indien een stad voor het eerst bezocht werd met een toeristisch motief (of het vorige toeristische bezoek dateerde van vijf jaar of langer geleden). Drie op de tien bezoekers hebben geen speciale aanleiding, ook drie op tien geven geen reden op, 22% komt naar aanleiding van advies of verhalen van familie en vrienden (mond op mond reclame), 12% komt op een evenement af en 5% heeft iets gelezen in een tijdschrift of krant. Evenementenbezoek Evenementenbezoek neemt binnen het toeristisch bezoek aan Dordrecht een relatief belangrijke plaats in. Een van de grote evenementen, Dordt in Stoom, vindt om het jaar plaats, in de even jaren en dus niet in 2011. Wel kwam Sinterklaas aan in Dordrecht, wat ook een groot aantal bezoekers van buiten trok. In 6% van alle gevallen bezoeken toeristische bezoekers aan Dordrecht (ook) een evenement, in 5% was het de belangrijkste bezoekreden. Dit aandeel is gelijk aan het gemiddelde van de andere steden. Dordrecht weet de gewenste doelgroep - 50-plussers - ook daadwerkelijk binnen te krijgen. 4 Kenmerken bezoekers Iets groter aandeel ouderen Stedenbezoekers wijken wat leeftijdsverdeling betreft weinig af van de totale Nederlandse bevolking. Wel is het aandeel 30-39 jarigen (12%) en 50-64 jarigen (21%) onder stedenbezoekers wat hoger. In 2011 zien we dat 50-plussers in de toeristische bezoeken aan Dordrecht gezamenlijk een aandeel van 45% innemen, tegen 38% gemiddeld over alle steden in het onderzoek. Dordrecht slaagt er dus in om de doelgroep die het graag binnen wil krijgen en waar de stad ook - gelet op het aanbod - bij uitstek interessant voor is, ook binnen te krijgen. Belangrijk daarbij is ook dat dit een groeiende doelgroep is, met name de over veel vrije tijd beschikkende en steeds kapitaalkrachtiger wordende groep 65-plussers.
Tabel 2 Leeftijdsverdeling bezoekers(%) Dordrecht alle steden leeftijd 2007 2011 2011 0-14 18 18 18 15-29 17 13 17 30-49 25 24 27 50 + 40 45 38 totaal 100 100 100 Toelichting: vetgedrukte waarden van Dordrecht wijken significant af van Nederland Toeristische bezoeken: op ranglijst van 30 steden in 2011 gestegen van 16 e naar 15 e plaats Toeristische bezoekers: op ranglijst van 31 steden in 2011 stabiel op de 18 e plaats Herkomst vooral uit eigen provincie Alle steden uit Zuid Holland trekken vooral bezoekers uit de eigen provincie. Dordrecht vormt hierop geen uitzondering. Zes op de tien bezoekers aan Dordrecht komen uit Zuid Holland. 5 Ranglijst toeristisch bezoek Aan de 2011 editie van het toeristisch bezoek onderzoek hebben in totaal 30 gemeenten meegedaan. Dordrecht staat in de ranglijst van de omvang van het totale toeristisch bezoek op de 15 e plaats. Daarmee zet de stijging van 2010 door. In 2010 steeg Dordrecht van een 21 e plaats in 2009 naar een 16 e plaats. Qua aantallen bezoekers staan we, net als in 2010 op de 18 e plaats, twee plaatsen hoger dan in 2009. Veel (grotere) gemeenten hebben meer toeristisch bezoek. Dat hoeft geen verwondering te wekken, mede omdat de omvang van het toeristisch bezoek sterk afhangt van de omvang en de centrumfunctie van de gemeente. Mede dankzij de gunstige ontwikkelingen in de laatste jaren laat Dordrecht (inmiddels) wat betreft totaal aantal toeristische bezoeken van Nederlanders onder andere steden als Delft, Deventer, Leiden, Enschede, Tilburg, Zaanstad en Leeuwarden (ver) achter zich. En beginnen we daar waar het gaat om toeristische bezoekers steden als Delft en Deventer te naderen. drs. F.W. Winterwerp drs. A.E. de Jong november 2012 Postbus 619 3300 AP Dordrecht (078) 770 39 05 ocd@drechtsteden.nl www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl