Toeristisch bezoek aan Leiden 2003

Transcriptie

1 Toeristisch bezoek aan Leiden 2003 Continu Vakantie Onderzoek Colofon Serie Statistiek BOA 2004/09 Gemeente Leiden Concernstaf BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) Postbus 9100, 2300 PC Leiden Contactpersonen: Kees de Mooy, Economische Zaken, tel (beleidsinhoudelijk) Wieke Bertina/ Hanny Zalme, BOA, tel (onderzoekstechnisch)

2 1 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Stedenbezoek: aantal bezoeken en bezoekers Bezoeken en bezoekers aan Leiden Leiden vergeleken met andere steden Vervoermiddel Ondernomen activiteiten en hoofdreden van het bezoek Ondernomen activiteiten Hoofdreden van het bezoek De steden nader bekeken Bestedingen Profiel van de stedenbezoekers Leeftijd Gezinssamenstelling Sociale klasse Provincie van herkomst Vergelijking 2003 met Stedenbezoek Vervoermiddel Ondernomen activiteiten en hoofdreden van het bezoek Profiel van de stedenbezoekers Nadere analyse Conclusies Bijlage: Vragenlijst Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2

4 3 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

5 1. Inleiding Net als in 2002, deed Leiden in 2003 voor de tweede keer mee aan het CVO (Continu Vakantie Onderzoek). Het CVO is een samenwerkingsverband tussen het NIPO, NRIT en NBTC. Dit zijn onderzoeksbureaus/ organisaties die zich o.a. bezig houden met toeristisch onderzoek. De gegevens van het CVO zijn waardevol voor Leiden omdat zij inzicht geven in het aantal Nederlandse bezoekers dat naar Leiden komt, het gebruikte vervoermiddel, de ondernomen activiteiten, bestedingen. Bovendien kunnen mogelijke verschillen tussen 2002 en 2003 gemeten worden. Het CVO vindt plaats onder een deel van een vast NIPO-panel van personen die via hun eigen PC meedoen aan het onderzoek. Voor het CVO worden ca mensen benaderd, die representatief zijn voor de hele Nederlandse bevolking. Op verschillende fronten (zoals persoonskenmerken en PC-bezit) is gecorrigeerd. Vier keer per jaar beantwoorden deze zelfde mensen vragen over onder andere vakanties. Het deelonderzoek waar Leiden aan deelneemt betreft het toeristisch bezoek aan steden. Hieronder wordt verstaan: bezoeken die voor ontspanning/ plezier worden gemaakt. Zakelijke bezoeken en familie-/ vriendenbezoek blijven dus buiten beschouwing. Jaarlijks verzorgt het NBTC voor de deelnemers een landelijke, beknopte, rapportage over het toeristisch bezoek aan steden. Daarnaast verzorgt de gemeente Leiden (BOA, Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) een Leids rapport. Bij het lezen van de onderzoeksuitkomsten moet met de volgende zaken rekening gehouden worden: Met de term toeristisch bezoek moeten we voorzichtig zijn: ook mensen uit de regio die in Leiden komen winkelen of uitgaan tellen mee, hoewel je dat niet direct toerisme zou noemen. De gepresenteerde bezoekcijfers hebben alleen betrekking op het bezoek van Nederlanders, bezoeken van buitenlandse toeristen blijven buiten beschouwing. Toeristische bezoeken van inwoners aan hun eigen stad worden ook buiten beschouwing gelaten. Relatief gezien gaat het bij toeristisch bezoek aan Leiden, net zoals in de meeste andere steden, meestal om dagbezoeken (ca. 5% van de bezoeken van Nederlandse toeristen aan Leiden zijn meerdaags). Een bezoeker kan meerdere bezoeken in een jaar brengen. Dit rapport geeft informatie over zowel bezoekers, als bezoeken. Let daarom bij het lezen goed op de basis van de gepresenteerde cijfers. Men heeft geen leeftijdsgrens ingebouwd: ook van kinderen wil men weten of ze steden hebben bezocht. In dat geval is de vragenlijst door een ouder/ verzorger ingevuld, maar wel namens het kind. Meningsvragen vallen dan uit waardoor de steekproef in dat geval lager is. Voor de tabellen in de hoofdstukken 2 t/m 6 geldt: wanneer een getal vet is afgedrukt is het getal significant lager dan het gemiddelde. Wanneer een getal vet èn onderstreept is gedrukt, gaat het om een getal dat significant hoger is dan het gemiddelde (op 95% betrouwbaarheid). Dat kan zowel positief als negatief zijn. In deze rapportage worden de belangrijkste resultaten voor Leiden weergegeven. Ook wordt een vergelijking gemaakt met min of meer vergelijkbare historische steden in de omgeving van Leiden: Haarlem, Delft en Gouda. Daarnaast worden de cijfers voor Amsterdam, de stad die in Nederland de meeste bezoekers trekt, weergegeven. De opzet van het rapport is als volgt: eerst worden de resultaten voor 2003 behandeld. Vervolgens volgt een vergelijking met Tot slot een nadere analyse en de conclusies. Bijgaand treft u de rapportage van het tweede jaar van Leidse deelname: 2003 (januari t/m december 2003). Voor zo ver het de bezoekers aan Leiden betreft, beschikt BOA over de tabellen en het originele bestand. Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u bij BOA altijd nadere informatie krijgen. landelijke themarapporten o.a. landelijk thema rapport 'toeristisch bezoek aan steden' op basis hiervan maakt BOA rapport 'toeristisch bezoek aan Leiden' gebruik gemaakt van NIPO-panel ( mensen) NIPO, NRIT, NBTC CVO hieruit mensen benaderd voor CVO landelijke basisrapporten Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 4

6 2. Stedenbezoek: aantal bezoeken en bezoekers Als eerste wordt aan het panel gevraagd of men aan een aantal genoemde steden de afgelopen drie maanden een bezoek heeft gebracht. De genoemde steden zijn de 20 deelnemers aan het CVO. Omdat het 4 achtereenvolgende kwartaalonderzoeken betreft (januari 2003 t/m december 2003) gaat het om bezoeken in het jaar Bezoeken en bezoekers aan Leiden Het blijkt dat, omgerekend naar de Nederlandse bevolking, ca personen in 2003 minimaal 1 bezoek aan Leiden hebben gebracht. Gemiddeld bezochten deze mensen Leiden 2,6 maal in deze periode, zodat er ruim 2,2 mln. toeristisch-recreatieve bezoeken van Nederlanders aan Leiden zijn geweest in dit jaar. Tabel 2.1a Bezoeken en bezoekers aan Leiden Op totale bevolking Aantal bezoekers Gem. aantal bezoeken 2,6 Aantal bezoeken In het kwartaal juli - september zijn er (door de panelleden) minder bezoeken gebracht dan in de andere kwartalen. In deze periode waren er in Leiden ook relatief minder bezoeken ten opzichte van het gemiddelde van de 20 deelnemende steden. Tabel 2.1b Bezoeken aan Leiden per kwartaal Bezoeken aan Leiden op totale bevolking Januari - maart (26 %) april - juni (25 %) juli - september (23 %) Oktober - december (26 %) Totaal (100 %) 5 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

7 2.2 Leiden vergeleken met andere steden Als we de deelnemende steden onderling vergelijken op het jaarlijkse bezoekersaantal zien we de 4 grote steden bovenaan staan, gevolgd door Arnhem, Groningen, Zwolle en Den Bosch. Leiden bevindt zich op de 13e plaats. Van alle bezoeken van Nederlandse toeristen aan de deelnemende steden gaat 17% naar Amsterdam, 13% naar Rotterdam, 10% naar Den Haag, 9% naar Utrecht en 3% naar Leiden. Aan alle deelnemende steden bij elkaar worden ruim 89 miljoen bezoeken gebracht door Nederlanders. Tabel 2.2a Bezoekers en bezoeken Haarlem, Leiden, Delft, Gouda en Amsterdam Aantal bezoekers Gem. aantal bezoeken Aantal bezoeken Haarlem dzd 2, dzd Leiden 878 dzd 2, dzd Delft 822 dzd 2, dzd Gouda 509 dzd 3, dzd Amsterdam dzd 3, dzd Van de in tabel 2.2a genoemde Oud-Hollandse steden, trekt Haarlem de meeste bezoekers, gevolgd door Leiden. Als we echter kijken naar het aantal bezoeken blijkt dat de mensen in Gouda vaker per jaar komen: 3,3 keer per jaar. Op Rotterdam na (3,6 keer per jaar) is dit het hoogste van alle deelnemende steden. Het gemiddelde van de 20 deelnemende steden ligt op 3,0 bezoeken per jaar. Leiden scoort met 2,6 dus iets onder het gemiddelde. Grafiek 2.2b Aantal bezoeken aan de deelnemende steden Amsterdam Rotterdam Den Haag* Utrecht Arnhem Groningen Zw olle Den Bosch Breda Maastricht Amersfoort Haarlem Leiden Tilburg Delf t Deventer Gouda Hoorn Zaanstad Kampen aantal bezoeken (x duizend) Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) * Den Haag: inclusief Kijkduin en Scheveningen 6

8 3. Vervoermiddel Aan de respondenten werd gevraagd met welk vervoermiddel men de langste afstand heeft afgelegd om in de stad te komen. Bijna tweederde van de bezoeken aan Leiden worden per auto afgelegd: 62%. Voor alle steden ligt dit ook ongeveer op tweederde: 64%. Utrecht en Amsterdam wijken sterk van dit gemiddelde af: hier komt slechts 41% respectievelijk 47% met de auto. Dat betekent dat er dus ook vrij veel steden zijn (11 van de 20) waar meer dan 70% van de bezoeken per auto plaatsvindt. (In de onderstaande tabel zijn Utrecht en Amsterdam daarom ook als voorbeeld erbij geplaatst, naast de andere Oud-Hollandse steden.) Van de bezoeken naar Leiden wordt 30% grotendeels per trein gedaan (boven het landelijk gemiddelde), 4% komt met het streekvervoer (onder het landelijk gemiddelde van 7%) en 5% per fiets (conform het landelijk gemiddelde van 3%). Tabel 3.1 Vervoermiddel langste afstand Leiden Haarlem Delft Gouda Utrecht Amsterdam Gem. alle steden Auto 62 % 72 % 60 % 71 % 41 % 47% 64 % Trein 30 % 19 % 16 % 14 % 41 % 41% 24 % Streekvervoer 4 % 6 % 7 % 2 % 14 % 8% 7 % Fiets 4 % 2 % 16 % 13 % 3 % 1% 3 % Touringcar 0 % 0 % 1 % 0 % 0 % 1% 1 % Anders - 0 % 1 % - % 1 % 1% 1 % 7 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

9 4. Ondernomen activiteiten en hoofdreden van het bezoek 4.1 Ondernomen activiteiten Aan de respondenten is gevraagd welke activiteiten men tijdens het laatste bezoek aan de stad heeft ondernomen. De 12 hieronder genoemde ondernomen activiteiten werden allen voorgelegd en men kon meerdere antwoorden kiezen. Landelijk gezien is winkelen voor het plezier (ook wel funshoppen genoemd) favoriet (door 56% genoemd) op afstand gevolgd door lunchen of dineren in een restaurant (30%) en op een terrasje zitten (26%). Men onderneemt gemiddeld bijna 2 activiteiten per bezoek (1,9). Vaak vallen lunchen/ dineren of op een terrasje zitten hieronder. Leiden Gemiddeld onderneemt men 1 tot 2 activiteiten (1,7) per bezoek aan Leiden. Ook hier is winkelen voor het plezier favoriet, maar er liggen zeker verschillen met andere steden. Relatief vaak heeft men in Leiden een stadswandeling gemaakt (31% tegen landelijk 17%) en een museum bezocht (22% tegen landelijk 10%). In alle steden is winkelen voor het plezier de meest genoemde activiteit, maar de mate waarin het aan de top staat en concurrentie heeft van andere activiteiten verschilt wel sterk. Lunchen of dineren in een restaurant, terrasbezoek, winkelen voor het plezier, uitgaan/ bezoek aan nachtleven, evenement-, bioscoop-, theater/ concert-, strand- en een attractiebezoek worden in Leiden minder dan gemiddeld ondernomen. Tabel 4.1 Ondernomen activiteiten Leiden Haarlem Delft Gouda Amsterdam Gem. alle steden Winkelen voor plezier 42 % 58 % 45 % 60 % 50 % 56 % Stadswandeling 31 % 23 % 29 % 23 % 21 % 17 % Lunch/ diner 25 % 31 % 28 % 21 % 36 % 30 % Museum 22 % 10 % 13 % 4 % 18 % 10 % Terrasje 18 % 20 % 32 % 20 % 31 % 26 % Evenement 6 % 5 % 10 % 8 % 13 % 10 % Bioscoop 4 % 7 % 4 % 12 % 8 % 8 % Uitgaan/ nachtleven 4 % 7 % 6 % 1 % 13 % 8 % Theater/ concert 3 % 4 % 0 % 4 % 12 % 7 % Attractie 1 % 0 % 2 % - 7 % 6 % Strand 1 % 4 % 0 % 1 % 0 % 4 % Geen van deze 8 % 9 % 7 % 7 % 4 % 6 % TOTAAL 166 % 177 % 198 % 163 % 213 % 187 % Gem. aantal activiteiten 1,7 1,8 2,0 1,6 2,1 1,9 4.2 Hoofdreden van het bezoek Naast de vraag die gaat over welke activiteiten men in de stad heeft ondernomen, is er aansluitend ook een vraag gesteld over welke van die activiteiten de werkelijke reden was om naar de stad te komen: Wat was de hoofdreden van uw laatste bezoek?. De in tabel 4.2a genoemde activiteiten werden allen voorgelegd en men mocht slechts 1 activiteit als belangrijkste reden noemen. Landelijk gezien wordt winkelen voor het plezier relatief het meest als hoofdreden voor een bezoek genoemd (door 39% als belangrijkste reden genoemd), op grote afstand gevolgd door een stadswandeling (7%) en een evenement (6%). Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 8

10 Leiden Winkelen voor het plezier, is niet alleen de meest ondernomen activiteit bij een bezoek aan Leiden, maar wordt ook het meest genoemd als hoofdreden voor een bezoek. Verschillend van andere steden is dat bij Leiden relatief vaak een stadswandeling (21% tegen landelijk 7%) of een museum (19% tegen landelijk 7%) als hoofdreden van het bezoek worden genoemd. De top 3 van hoofdredenen in Leiden, ligt qua percentages dus veel dichter bij elkaar dan landelijk gezien: landelijk is er een veel groter verschil in percentages tussen de nummer 1 (winkelen voor het plezier) en de nummer 2 (stadswandeling) en 3 (evenement). Activiteiten die in Leiden minder vaak dan landelijk als belangrijkste reden van een bezoek genoemd worden zijn: Winkelen voor het plezier, uitgaan/ bezoek aan nachtleven, bioscoop, theater/ concert-, strand- en een attractiebezoek. Tabel 4.2a Hoofdreden bezoek Leiden Haarlem Delft Gouda Amsterdam Gem. alle steden Winkelen voor plezier 27 % 43 % 32 % 41 % 29 % 39 % Stadswandeling 21 % 9 % 13 % 18 % 7 % 7 % Museum 19 % 6 % 8 % 1 % 10 % 5 % Lunch/ diner 6 % 8 % 10 % 4 % 6 % 5 % Evenement 5 % 3 % 7 % 6 % 8 % 6 % Terrasje 3 % 2 % 9 % 8 % 3 % 4 % Bioscoop 2 % 4 % 2 % 4 % 4 % 4 % Uitgaan/ nachtleven 2 % 3 % 3 % 1 % 7 % 5 % Theater/ concert 1 % 1 % 0 % 3 % 9 % 5 % Attractie 1 % 0 % 1 % - 5 % 4 % Strand 0 % 1 % 0 % 0 % 0 % 2 % Geen belangrijkste reden 13 % 20 % 14 % 14 % 12 % 14 % TOTAAL 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % Interessant is de vergelijking tussen Leiden in tabel 4.1 en tabel 4.2a, oftewel alle ondernomen activiteiten tegenover de hoofdreden om Leiden te bezoeken. Daaruit komt naar voren dat museumbezoek, evenals winkelen en een stadswandeling, vaak een hoofdreden vormen voor een bezoek. Activiteiten als op een terrasje zitten of een lunch/ diner zijn vaak niet de hoofdreden om een stad te bezoeken, maar bijkomende activiteiten. Grafiek 4.2b Stadswandeling vooral hoofdreden in Leiden Grafiek 4.2c Museumbezoek vooral hoofdreden in Leiden zwolle zaanstad utrecht tilburg amersfoort amsterdam arnhem breda delft zwolle zaanstad utrecht tilburg amersfoort amsterdam arnhem breda delft rotterdam 0 den bosch rotterdam 0 den bosch maastricht den haag maastricht den haag leiden deventer leiden deventer kampen hoorn haarlem gouda groningen kampen hoorn haarlem gouda groningen 9 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

11 4.3 De steden nader bekeken Elke stad heeft haar eigen sterke en zwakke punten en eigen kenmerken. Haarlem heeft bijvoorbeeld minder stadswandelingen en museumbezoek dan Leiden, maar is sterk in uit eten gaan en winkelen voor het plezier. Delft kenmerkt zich vooral door de stadswandelingen en terrasjes. Gouda trekt (relatief) meer mensen voor het winkelen dan voor uitgaan of cultuur. Een heel ander soort stad dan de tot nu toe genoemde is Amsterdam, de stad die jaarlijks het meest bezocht wordt door Nederlandse toeristen. Amsterdam scoort op bijna alle ondernomen activiteiten, utigezonderd winkelen, hoger dan landelijk en is erg sterk op cultureel en uitgaansgebied. Vaak zijn de verschillen tussen steden verklaarbaar: het ontbreken van b.v. een dierentuin en een zwemparadijs in Leiden heeft ongetwijfeld tot gevolg dat er minder mensen komen voor een attractie. Dat geldt eigenlijk ook voor Haarlem, Delft en Gouda. En het verbaast niet dat bijvoorbeeld in Maastricht significant meer op een terrasje wordt gezeten. Er zijn dus verschillende mogelijkheden om het aantal bezoekers aan Leiden te vergroten. Aan de ene kant kun je bestaande sterke punten uitbuiten en verder versterken, waarbij we in Leiden natuurlijk vooral aan de historisch rijke binnenstad en musea moeten denken. Aan de andere kant kan ook geprobeerd worden de lacunes op te vullen door in Leiden bijvoorbeeld het uitgaansaanbod te vergroten, danwel voorzieningen te treffen voor een specifieke doelgroep (bijvoorbeeld jongeren) of door het winkelaanbod te vergroten. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 10

12 5. Bestedingen Naast de jaarlijks terugkerende vragen van het CVO, is er in 2003 een aantal vragen gesteld die te maken hebben met de uitgaven van toeristen tijdens hun laatste bezoek aan Leiden. Aan de respondenten werd gevraagd hoeveel geld er gemiddeld per persoon is uitgegeven tijdens het laatste bezoek aan een stad. Tabel 5.1 Uitgegeven bedrag per bezoek per persoon Leiden Haarlem Delft Gouda Amsterdam gem. alle steden Geen geld uitgegeven 6 % 6 % 7 % 5 % 2 % 5 % % 8 % 10 % 17 % 4 % 5 % % 8 % 15 % 12 % 8 % 9 % % 18 % 24 % 16 % 18 % 18 % % 27 % 23 % 22 % 34 % 30 % % 15 % 11 % 17 % 20 % 17 % Meer dan % 10 % 4 % 6 % 9 % 10 % Weet niet meer 6 % 9% 6% 5 % 5 % 6 % TOTAAL 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100% Gemiddelde Ruim de helft (57%) van de uitgegeven bedragen in Leiden ligt tussen 10 en % geeft tussen de 10 en 20 uit per bezoek, dit percentage ligt hoger dan het landelijk gemiddelde. 25% geeft tussen de uit per bezoek, dit percentage ligt lager dan het landelijk gemiddelde. De gemiddelde bestedingen tijdens een toeristisch bezoek aan Leiden liggen op 38 per persoon. Dit bedrag ligt lager dan het landelijk gemiddelde van 41. Ook ligt het uitgegeven bedrag lager dan in Haarlem ( 40), wel ligt het hoger dan in Delft en Gouda (respectievelijk 29 en 33). Er zijn dus verschillen te zien tussen de deelnemende steden. Daarbij valt op dat steden die boven het gemiddelde scoren, vaak steden zijn waar relatief veel mensen heen komen om te winkelen. Aan de bezoekers is ook gevraagd welk deel van het uitgegeven bedrag is besteed aan winkels, in horecagelegenheden (zoals café restaurant, terrasje, e.d.) en aan overige bestedingen. Het totaal moest optellen tot 100%. Tabel 5.2 Bestedingen verdeeld over 3 posten Percentage bestedingen in winkels Percentage bestedingen in horeca Percentage overige bestedingen Leiden Haarlem Delft Gouda Amsterdam gem. alle steden 40 % 44 % 34 % 43 % 34 % 41 % 39 % 41 % 54 % 40 % 44 % 41 % 22 % 16 % 12 % 17 % 23 % 18 % TOTAAL 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100% Het meeste geld wordt in Leiden besteed aan winkelen (40%) en horeca (40%). In tegenstelling tot een aantal andere steden is er nauwelijks een verschil in percentage tussen deze twee vormen van bestedingen. In Leiden wordt, vergeleken met het landelijk gemiddelde, een iets groter gedeelte 11 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

13 besteed aan overige bestedingen. Wellicht komt dit doordat Leiden erg populair is voor museumbezoeken en stadswandelingen (zie hoofdstuk 4). Grafiek 5.3 Bestedingen in euro s per stad Hoorn 31,80 11,20 5,50 48,50 Zw olle 27,70 12,90 6,50 47,10 Breda 21,10 18,90 6,90 46,80 Utrecht 19,20 18,40 8,20 45,80 Maastricht 16,70 20,70 8,10 45,60 Groningen 23,30 14,90 6,60 44,90 Rotterdam 18,20 16,10 9,00 43,30 Amsterdam 14,30 18,70 9,60 42,60 Den Bosch 19,00 18,30 5,20 42,50 Arnhem 19,30 16,00 6,50 41,80 Haarlem 17,50 16,20 6,30 40,00 Zaanstad 19,70 12,70 6,30 38,70 Leiden 15,20 14,70 8,30 38,20 Tilburg 12,10 17,90 6,60 36,60 Deventer 15,30 14,60 5,90 35,80 Amersfoort Den Haag 8,80 16,20 18,70 14,20 8,30 5,30 35,70 35,70 winkel horeca Gouda 14,10 13,10 5,60 32,80 overige Kampen 15,70 11,90 4,40 32,00 Delf t 9,90 16,00 3,50 29,40 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 45,00 50,00 Bedrag in Tabel 5.3 geeft het uitgegeven bedrag en de uitsplitsing van de bestedingen per persoon weer. In Leiden wordt per persoon gemiddeld 15,20 aan winkelen uitgegeven, 14,70 aan horeca en 8,30 aan overige bestedingen. Van de 20 steden die aan het CVO deelnemen, eindigt Leiden op de 15 e plaats, als het gaat om het uitgegeven bedrag aan winkelen. Wanneer het gaat om horecabestedingen eindigt Leiden op de 13 e plaats. Voor overige bestedingen eindigt Leiden op een 3 e plaats. Waarschijnlijk komt dit laatste vooral door de populariteit van Leiden voor het bezoeken van musea. Met een gemiddeld totaal uitgegeven bedrag van 38,20 komt Leiden op een 13 e plaats terecht in het CVO. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 12

14 6. Profiel van de stedenbezoekers Van alle bezoekers die de stad één keer of vaker hebben bezocht is het profiel vastgesteld. We kijken naar leeftijd, gezinssamenstelling, sociale klasse en provincie van herkomst. 6.1 Leeftijd Landelijk zijn onder stedenbezoekers kinderen jonger dan 15 jaar ondervertegenwoordigd en 50- plussers juist oververtegenwoordigd. Leiden trekt relatief meer 50-plussers dan het landelijk gemiddelde (evenals de Oud-Hollandse steden Haarlem, Delft en Gouda). Voor de bezoekers in de leeftijdsgroep 0-24 jaar scoort Leiden iets hoger dan de andere deelnemende Oud-Hollandse steden. Landelijk zit Leiden voor deze leeftijdsgroep net onder het gemiddelde (29% versus 31% landelijk). Grafiek 6.1 Bezoekers naar leeftijd Leiden Haarlem Delf t Gouda Amsterdam gem. alle steden % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% kinderen (0-14 jaar) jongeren (15-24 jaar) volw assenen (25-49 jaar) senioren (50+) 6.2 Gezinssamenstelling Het blijkt dat in het algemeen Nederlanders, afkomstig uit een gezin zonder kinderen en dan met name de oudere gezinnen zonder kinderen (ouder dan 35 jaar), zijn oververtegenwoordigd bij de stedenbezoekers. Nederlandse gezinnen met kinderen zijn juist ondervertegenwoordigd onder stedenbezoekers. Leiden trekt landelijk relatief de meeste bezoekers afkomstig uit een eengezinshuisouden. Dit betekent echter niet dat men per definitie ook alleen naar de betreffende stad komt. Daarnaast trekt men in Leiden (net als in de andere Oud-Hollandse steden) relatief weinig gezinnen met kinderen. Grafiek 6.2 Bezoekers naar gezinssamenstelling Leiden Haarlem Delf t Gouda Amsterdam gem. alle steden % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% alleenstaanden gezinnen met kinderen gezinnen zonder kinderen 13 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

15 6.3 Sociale klasse In het algemeen geldt dat stedenbezoekers uit een iets hogere klasse komen dan de gemiddelde Nederlander. Leiden trekt van de deelnemende steden relatief de meeste bezoekers uit de hogere klassen (A en B- boven): 58%. Voor alle aan het CVO deelnemende gemeenten is dit 48%. Tabel 6.3a Bezoekers naar sociale klasse Leiden Haarlem Delft Gouda Amsterdam Gem. alle steden A-klasse 25 % 22 % 19 % 19 % 20 % 16 % B-boven-klasse 33 % 35 % 36 % 29 % 34 % 32 % B-onder-klasse 19 % 18 % 17 % 19 % 19 % 19 % C/D-klasse 23 % 25 % 28 % 33 % 28 % 33 % Grafiek 6.3b Bezoekers uit sociale klasse A en B-boven Leiden Haarlem Delf t 52% 58% 57% Gouda Amsterdam 48% 54% gem. alle steden 48% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 6.4 Provincie van herkomst Als we kijken naar de provincie van herkomst maakt het heel veel uit of je kijkt naar de bezoekers of naar de bezoeken. Immers, mensen uit de directe omgeving zullen in het algemeen de stad vaker bezoeken. Het CVO kiest in haar landelijke rapportage voor de ingang bezoeker. Om een vergelijking mogelijk te maken volgen wij deze keuze, maar vullen hem (in tabel 6.4b) aan met de bezoeken. Als eerste kijken we naar het landelijk beeld: in hoeverre trekken steden mensen uit de eigen provincie? De verschillen zijn enorm: Groningen trekt het minste bezoekers uit de eigen provincie: slechts 16% van de bezoekers (van alle bezoeken is dit 35%). Wel komen hier veel mensen uit Friesland en Drenthe. Het andere uiterste is Hoorn met 64% van de bezoekers (en 84% van de bezoeken) uit de eigen provincie! Leiden neemt met 41% een middenpositie in. Als we kijken naar het aantal bezoeken scoort Leiden 65% uit de eigen provincie Zuid-Holland. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 14

16 Grafiek 6.4a Bezoekers uit de eigen provincie Hoorn Delf t 64% 63% Zaanstad Gouda 58% 60% Den Bosch Rotterdam Breda Haarlem Tilburg Leiden Arnhem 46% 45% 45% 44% 43% 41% 41% Den Haag* 33% Zw olle Maastricht Amsterdam Kampen Deventer Amersfoort Utrecht 25% 25% 23% 23% 23% 21% 20% Groningen 16% % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% * Den Haag: inclusief Kijkduin en Scheveningen Onderstaande tabel geeft aan waar de bezoekers en bezoeken aan Leiden vandaan komen. Uiteraard komen de meeste bezoekers uit de eigen provincie Zuid-Holland, gevolgd door Noord- Holland en Noord-Brabant. Tabel 6.4b Woonprovincie van bezoekers en bezoeken aan Leiden Bezoekers Bezoeken Groningen 2 % 3 % Friesland 2 % 1 % Drenthe 1 % 0 % Overijssel 3 % 2 % Flevoland 1 % 1 % Gelderland 9 % 5 % Utrecht 6 % 3 % Noord-Holland 18 % 12 % Zuid-Holland 41 % 65 % Zeeland 1 % 1 % Noord-Brabant 11 % 6 % Limburg 5 % 3 % 15 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

17 7. Vergelijking 2003 met 2002 De meerderheid van de vragen in het CVO wordt elk jaar opnieuw gesteld. Deze vragen kunnen vergeleken worden met de uitkomsten van voorgaande jaren. Omdat Leiden dit jaar voor de tweede keer meedoet aan het CVO, kan er een vergelijking tussen 2003 en 2002 gemaakt worden Stedenbezoek Vergeleken met 2002 is het aantal Nederlandse bezoekers en het aantal bezoeken van Nederlandse toeristen in Leiden gedaald. Het aantal bezoeken daalde met en het aantal bezoekers met Het gemiddelde aantal bezoeken dat een bezoeker aan Leiden in een jaar brengt, is gelijk gebleven. Tabel 7.1a Bezoeken en bezoekers aan Leiden: 2002 en 2003 Op totale bevolking 2002 Op totale bevolking 2003 Toename (+) of afname (-) Aantal bezoekers (- 7%) Gem. aantal bezoeken 2,6 2,6 Aantal bezoeken (- 7%) Terwijl januari - maart er in 2002 nog uitsprong met een hoog bezoekaantal ten opzichte van de andere kwartalen, is dit in 2003 niet het geval. Bovendien is er vergeleken met januari - maart 2002, in januari - maart 2003 een behoorlijke afname in het aantal bezoeken te zien. Dit komt o.a. doordat er minder mensen kwamen om te winkelen. Wel is er een kleine toename (4%) te zien ik oktober - december Verder valt op dat er in 2003 in juli - september duidelijk minder bezoeken dan in de andere maanden waren, in juli - september 2002 was dit nog niet het geval. Tabel 7.1b Bezoeken aan Leiden per kwartaal: 2002 en 2003 Bezoeken aan Leiden op totale bevolking 2002 Bezoeken aan Leiden op totale bevolking 2003 Toename (+) of afname (-) januari - maart (- 14%) april - juni (- 9%) juli - september (- 9%) oktober - december (+ 4%) Totaal (- 7%) Niet alleen in Leiden, maar in bijna alle deelnemende steden is zowel het aantal bezoeken als het aantal bezoekers afgenomen ten opzichte van Berekend over de deelnemende steden, die zowel in 2002 als in 2003 aan het CVO deelnamen, daalde het aantal bezoeken gemiddeld met 8% per gemeente, voor Leiden met 7%. Het aantal bezoekers daalde gemiddeld met 13% per gemeente, voor Leiden met 7%. Het is goed mogelijk dat deze daling samenhangt met de economische recessie. 1 In BOA publicatie CVO 2002 staan een aantal voorlopige cijfers vermeld, deze wijken soms licht af van de definitieve cijfers 2002, die in het huidige rapport gebruikt worden. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 16

18 Grafiek 7.1c Aantal bezoeken aan steden: 2002 en 2003 Amsterdam Rotterdam Den Haag* Utrecht Groningen Den Bosch Breda Maastricht Amersfoort Haarlem Leiden Tilburg Delf t Deventer Gouda aantal bezoeken (x duizend) 7.2 Vervoermiddel Het valt op dat in 2003 meer mensen Leiden met de trein bezoeken dan in 2002: 30% in 2003 versus 22% in Voor alle deelnemende steden samen zijn de gemiddelden in soorten vervoer ongeveer gelijk gebleven. Tabel 7.2 Vervoermiddel langste afstand in 2002 en 2003: Leiden en landelijk Leiden 2002 Leiden 2003 Gem. alle steden 2002 Gem. alle steden 2003 Auto 65 % 62 % 65 % 64 % Trein 22 % 30 % 24 % 24 % Streekvervoer 6 % 4 % 6 % 7 % Fiets 5 % 4 % 3 % 3 % Touringcar 0 % 0 % 1 % 1 % Anders 2 % - 2 % 1 % 17 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

19 7.3 Ondernomen activiteiten en hoofdreden van het bezoek In Nederland zijn er in 2003 minder activiteiten per bezoek ondernomen tijdens een stedenbezoek dan in 2002: het landelijk gemiddelde daalde van 2,1 activiteiten per bezoek in 2002 naar 1,9 in Voor Leiden daalde het gemiddeld aantal activiteiten per bezoek van 2,2 in 2002 naar 1,7 in Met name winkelen voor het plezier (funshoppen) daalde als ondernomen activiteit ten opzichte van 2002 (van 58% naar 42%). Ook in veel andere steden daalde het percentage winkelen voor het plezier als ondernomen activiteit bij een stedenbezoek. De gemiddelde daling in Leiden ligt echter hoger dan de gemiddelde landelijke daling voor wat betreft winkelen. In Haarlem, Delft en Gouda is er bijvoorbeeld een minder sterke daling dan in Leiden te zien. Ook het aantal bezoeken waarbij er als activiteit op een terrasje werd gezeten of een lunch of diner werd genuttigd daalde in Leiden ten opzichte van De daling was iets groter dan het landelijk gemiddelde. Deze daling kan deels verklaard worden doordat horecabezoek vaak een nevenactiviteit van winkelen is: als er minder gewinkeld wordt, wordt er ook minder op een terrasje gezeten of gegeten in een restaurant. Hoewel het aantal ondernomen activiteiten per bezoek in Leiden en ook landelijk afnam, steeg desondanks in Leiden het percentage bezoeken waarbij een stadswandeling wordt gemaakt. Ook in absolute aantallen is dit groter dan in Wellicht komt dit doordat Leiden in 2003 meer ouderen trekt, zij maken relatief vaak een stadswandeling. Wat verder opvalt is dat Leiden net als in 2002, ook in 2003 landelijk bovenaan staat als het gaat om museumbezoek. Tabel 7.3a Ondernomen activiteiten in 2002 en 2003: Leiden en landelijk Leiden 2002 Leiden 2003 Gem. alle steden 2002 Gem. alle steden 2003 Winkelen voor plezier 58 % 42 % 61 % 56 % Lunch/ diner 37 % 25 % 37 % 30 % Terrasje 27 % 18 % 32 % 26 % Stadswandeling 25 % 31 % 15 % 17 % Museum 26 % 22 % 12 % 10 % Evenement 12 % 6 % 10 % 10 % Bioscoop 8 % 4 % 10 % 8 % Theater/ concert 5 % 3 % 8 % 7 % Uit gaan/ nachtleven 10 % 4 % 8 % 8 % Attractie 4 % 1 % 6 % 6 % Strand 2 % 1 % 5 % 4 % Geen van deze 7 % 8 % 8 % 6 % TOTAAL Gem. aantal activiteiten 221 % 2,2 165 % 1,7 213 % 2,1 188 % 1,9 In 2002 is exclusief voor Leiden gevraagd wat de hoofdreden voor het toeristisch bezoek was, terwijl dit in 2003 voor alle steden is gedaan (zie tabel 7.3b op de volgende bladzijde). Winkelen voor het plezier daalde niet alleen flink als ondernomen activiteit tijdens een bezoek, maar ook als hoofdreden voor een bezoek aan Leiden. Ondanks dat blijft winkelen voor het plezier nog wel steeds de meest genoemde reden voor een bezoek aan Leiden. Het maken van een stadswandeling werd veel vaker als hoofdreden van een bezoek aan Leiden genoemd dan in 2002 (van 7% naar 21%). Het hoge percentage museumbezoek als hoofdreden bleef in 2003 vrijwel ongewijzigd. Door de sterke stijging van de stadswandeling ligt de top 3 van hoofdredenen in Leiden, qua percentages veel dichter bij elkaar dan in 2002 en landelijk in Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 18

20 Wanneer we tabel 7.3a en tabel 7.3b vergelijken, valt op dat lunch/ diner en op een terrasje zitten, gedaald zijn als ondernomen activiteiten, maar niet als hoofdreden van een bezoek aan Leiden. Dit betekent dat ten opzichte van 2002, bezoekers in 2003 naast hoofdactiviteiten zoals winkelen, museumbezoek of een stadswandeling, minder vaak als nevenactiviteit een horecagelegenheid bezoeken. Tabel 7.3b Hoofdreden bezoek in 2002 en 2003: Leiden en landelijk Leiden 2002 Leiden 2003 Gem. alle steden 2003 Winkelen voor plezier 37 % 27 % 39 % Stadswandeling 7 % 21 % 7 % Museum 20 % 19 % 5 % Lunch/ diner 6 % 6 % 5 % Evenement 8 % 5 % 6 % Terrasje 3 % 3 % 4 % Bioscoop 2 % 2 % 4 % Uitgaan/ nachtleven 4 % 2 % 5 % Theater/ concert 2 % 1 % 5 % Attractie 1 % 1 % 4 % Strand 0 % 0 % 2 % Geen belangrijkste reden 9 % 13 % 14 % TOTAAL 100 % 100 % 100 % 7.4 Profiel van de stedenbezoekers Opvallend is dat Leiden in 2002 gemiddeld meer kinderen van 0-14 jaar trok dan landelijk. In 2003 is het tegenovergestelde het geval: Leiden trekt nu juist minder 0-14 jarigen dan landelijk. Dit zou deels verklaard kunnen worden doordat Naturalis in 2002 qua bezoekersaantal een topjaar had. Het percentage 50-plussers dat Leiden bezocht steeg van 32% naar 39%. Landelijk bleven de leeftijdsverdelingen vrijwel hetzelfde. Grafiek 7.4a Bezoekers naar leeftijd in 2002 en 2003: Leiden en landelijk Leiden Leiden gem. alle steden gem. alle steden % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% kinderen (0-14 jaar) jongeren (15-24 jaar) volw assenen (25-49 jaar) senioren (50+) 19 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

21 Net als in 2002 trekt Leiden ook in 2003 nog steeds veel bezoekers afkomstig uit een eengezinshuishouden. Daarnaast trok Leiden in 2003 relatief iets meer gezinnen zonder kinderen en iets minder gezinnen met kinderen: hierbij volgt Leiden de landelijke trend. Grafiek 7.4b Bezoekers naar gezinssamenstelling in 2002 en 2003: Leiden en landelijk Leiden Leiden gem. alle steden gem. alle steden % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% alleenstaanden gezinnen met kinderen gezinnen zonder kinderen Leiden trekt ook in 2003 nog steeds veel bezoekers uit de hogere klassen en zit daarmee boven het gemiddelde van alle aan het CVO deelnemende steden. Grafiek 7.4c Bezoekers uit sociale klasse A en B-boven in Leiden en landelijk: 2002 en 2003 Leiden 2002 Leiden % 61% gem. alle steden 2002 gem. alle steden % 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Als we kijken naar de woonprovincie van de bezoekers aan Leiden, zijn er nauwelijks verschillen te zien tussen 2002 en Tabel 7.4d Herkomst van bezoekers en bezoeken aan Leiden: 2002 en 2003 Bezoekers 2002 Bezoekers 2003 Bezoeken 2002 Bezoeken 2003 Groningen 3 % 2 % 2 % 3 % Friesland 1 % 2 % 0 % 1 % Drenthe 1 % 1 % 1 % 0 % Overijssel 2 % 3 % 1 % 2 % Flevoland 2 % 1 % 2 % 1 % Gelderland 6 % 9 % 3 % 5 % Utrecht 6 % 6 % 5 % 3 % Noord Holland 16 % 18 % 11 % 12 % Zuid-Holland 43 % 41 % 63 % 65 % Zeeland 2 % 1 % 2 % 1 % Noord-Brabant 13 % 11 % 8 % 6 % Limburg 4 % 5 % 2 % 3 % Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 20

22 8. Nadere analyse Het bestand biedt ons in principe eindeloos de mogelijkheid respondentkenmerken van Leidse bezoekers te combineren. Een aantal mogelijk interessante combinaties wordt hier besproken. 1. Er komen relatief weinig kinderen t/m 14 jaar naar Leiden, vergeleken met Is er een verandering in de activiteiten die zij hebben ondernomen? Mensen met kinderen t/m 14 jaar komen nog steeds relatief veel om te winkelen. Groot verschil met 2002 is, dat zij in 2003 nauwelijks komen voor een evenement. Net als in 2002 komt ook in 2003 bij gezinnen met kinderen van 6 t/m 14 jaar het museum duidelijk in beeld en wordt een belangrijke hoofdreden. Doordat er in Leiden eigenlijk geen grote attracties zoals een dierentuin of een pretpark zijn, komen er net als vorig jaar nog steeds vrijwel geen kinderen voor een attractie naar Leiden. Daarbij blijft Leiden achter op veel andere steden in het CVO. 2. Wat is de leeftijd van mensen die als hoofdreden van bezoek een museum, stadswandeling of winkelen voor het plezier hebben? Wat het meest opvalt is dat zoveel 65-plussers een stadswandeling maken: van elke 10 mensen die een stadswandeling maken, zijn er gemiddeld 8 mensen 65 jaar of ouder. Deze groep bezoekt ook vaak musea (29% van de museumbezoekers is ouder dan 65-jaar). Er wordt vooral veel gewinkeld door mensen in de leeftijd van jaar. Tabel 8.1 Hoofdreden van bezoek naar leeftijd Museum Winkelen voor plezier Stadswandeling 0 5 jaar 2 % 9 % 1 % 6 14 jaar 16 % 19 % 2 % jaar 14 % 23 % 2 % jaar 20 % 25 % 3 % jaar 19 % 19 % 14 % 65 jaar en ouder 29 % 5 % 79 % TOTAAL 100 % 100 % 100 % 3. Is er een samenhang tussen het uitgegeven bedrag per bezoek en bepaalde activiteiten, hoofdredenen, het seizoen, de leeftijd of de gezinssituatie van de bezoeker? De ondernomen activiteiten waarbij relatief veel geld per bezoek wordt uitgegeven zijn winkelen, een lunch/ diner, musea en een stadswandeling. Een stadswandeling op zich kost niks, maar doordat men het vaak combineert met winkelen, wordt er door mensen die een stadswandeling maken toch relatief veel geld uitgegeven. Bezoekers die als hoofdreden winkelen, museumbezoek of een stadswandeling noemen, geven bij een bezoek aan Leiden gemiddeld het meeste uit. Als we naar de vier seizoenen kijken, werd er in oktober - december per bezoek gemiddeld het meeste geld uitgegeven. In deze periode zijn een stadswandeling, museumbezoek en winkelen de meest genoemde hoofdredenen voor een bezoek. Het meeste geld wordt daarbij uitgegeven door bezoeken waarbij gewinkeld wordt. De groep jarige bezoekers geeft in Leiden ongeveer evenveel geld uit als de groep 50 plussers, de groep t/m 24 jaar geeft minder uit. Kijken we naar kleinere leeftijdscategorieën dan vallen 2 groepen positief op: jarigen en jarigen. Zij geven meer geld uit dan de gemiddelde bezoeker. Doordat het aantal 50-jarige bezoekers in Leiden is oververtegenwoordigd, geeft deze groep totaal het meeste uit. 21 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

23 Gezinnen zonder kinderen geven in Leiden gemiddeld per persoon per bezoek het meeste uit, gevolgd door alleenstaanden. Gezinnen met kinderen tot slot geven gemiddeld het minst uit per persoon. 4. Bij een bezoek aan Leiden onderneemt men gemiddeld 1,7 activiteiten. Hoe vaak is een bepaalde activiteit nu de hoofdreden van een bezoek en hoe vaak is het een nevenactiviteit? Als het een nevenactiviteit is, van welke hoofdreden is het dan een nevenactiviteit? Tabel 8.2 Ondernomen activiteit als hoofdreden en als nevenactiviteit Hoofdreden Ondernomen activiteit Lunch/ diner Terras Evenement Museum Theater/ concert Stadswandeling Attractie Winkelen Strand Bioscoop Nachtleven/ uitgaan Geen belangrijkste reden Totaal Lunch/ diner 27 % 2 % 7 % 15 % 1 % 7 % 1 % 25 % 1 % 2 % 3 % 10 % 100 % Terras 17 % 15 % 8 % 21 % - 8 % - 13 % 1 % 1 % 7 % 10 % 100 % Evenement - 3 % 82 % 11 % % 100 % Museum 5 % % 1 % 1 % % 5 % 100 % Theater/ concert - 6 % 9 % 24 % 40 % % % 100 % Stadswandeling 2 % 2 % 2 % 10 % - 68 % - 9 % % 4 % 100 % Attractie % % % Winkelen 3 % - 2 % 5 % - 14 % - 64 % - 3 % 2 % 9 % 100 % Strand % - 10 % 52 % % 100 % Bioscoop 38 % % % - 42 % - 10 % 100 % Nachtleven/ 25 % - 7 % % 27 % 100 % uitgaan Leesvoorbeeld: Van alle mensen die een lunch of diner gebruikten was dit voor 27% de hoofdreden van hun komst naar Leiden en voor 15% een nevenactiviteit bij de hoofdreden museumbezoek. 5. Leiden trekt weinig gezinnen met kinderen en is koploper in het aantrekken van eengezinshuishoudens. Wat is de gezinssituatie van mensen die als hoofdreden van een bezoek een evenement, museumbezoek, een stadswandeling of winkelen voor het plezier noemen? Tabel 8.3 Hoofdreden van bezoek naar gezinssituatie Evenement Museum Stadswandeling Winkelen Alleenstaand 10 % 30 % 6 % 10 % Gezin met kinderen 21 % 36 % 4 % 48 % Gezin zonder kinderen 70 % 35 % 91 % 42 % Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 22

24 6. Hebben bezoekers van dichtbij andere hoofdredenen dan bezoekers van verder weg? Er zijn veel verschillen te zien. Zo is voor bezoekers van dichtbij het winkelen (funshoppen) vaak een hoofdreden om naar Leiden te komen. Mensen die wat verder weg wonen komen vaak voor een museum. Opvallend is dat mensen die tussen de km van Leiden wonen, vaak voor een stadswandeling komen. Tabel 8.4 Afstand tot Leiden naar hoofdreden van bezoek Hoofdreden bezoek 0-10 km km km Afstand tot Leiden km km >100 km Gemiddeld Winkelen voor plezier 62 % 55 % 12 % 18 % 11 % 25 % 27 % Stadswandeling 0 % 2 % 54 % 7 % 11 % 12 % 21 % Museum 9 % 5 % 12 % 30 % 35 % 29 % 19 % Lunch/ diner 2 % 8 % 8 % 10 % 9 % 1 % 6 % Evenement 2 % 0 % 4 % 15 % 4 % 2 % 5 % Terrasje 0 % 2 % 3 % 3 % 6 % 3 % 3 % Uitgaan/ nachtleven 0 % 5 % 1 % 4 % 0 % 0 % 2 % Bioscoop 8 % 2 % 0 % 1 % 1 % 0 % 2 % Theater/ concert 3 % 1 % 0 % 1 % 1 % 2 % 1 % Attractie 1 % 0 % 1 % 3 % 0 % 0 % 1 % Strand 0 % 0 % 0 % 0 % 2 % 2 % 1 % Geen belangrijkste reden 12 % 21 % 6 % 8 % 19 % 26 % 13 % Eindtotaal 100 % 100 % 100 % 100 % 100 % 100% 100 % 23 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

25 9. Conclusies In dit onderzoek gaat het over toeristisch/ recreatief bezoek van Nederlandse bezoekers aan steden binnen Nederland. Dat varieert van een echt dagje uit tot een terrasje pakken of winkelen voor het plezier. Tevens hebben we te maken met een verzameling deelnemende steden die erg variëren qua karakter, ligging etc. Een vergelijking met het gemiddelde van de deelnemende steden is dan ook beperkt interessant. BOA (de afdeling Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) beschikt over het bestand van dit onderzoek (wat betreft de bezoeken aan Leiden) waardoor analyses op maat mogelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan een combinatie van respondentkenmerken met ondernomen activiteiten. Neemt u dus gerust contact op met BOA voor vragen ( / 68). Een aantal belangrijke conclusies en aanbevelingen: In 2003 werden er zo n 2,3 miljoen bezoeken van Nederlanders aan Leiden gebracht (door 878 duizend mensen). 65 % hiervan kwam uit Zuid-Holland. Net zoals landelijk, waren er ook in Leiden in 2003 minder toeristische bezoeken dan in Deze personen brachten in 2003 gemiddeld 2,6 bezoek aan Leiden. Van de 20 onderzochte steden is Leiden de op 13 na meest bezochte stad. Tweederde van de bezoekers kwam met de auto naar Leiden. Dat is vergelijkbaar met andere steden. Vergeleken met 2002 kwamen er in 2003 meer bezoekers met de trein: 30%. Dit is hoger dan het gemiddelde van de deelnemende steden. 4% kwam met het streekvervoer en 4% op de fiets. Ondernomen activiteiten: per bezoek ondernam men gemiddeld ruim 1,7 activiteiten, dit is minder dan in 2002 (2,2 bezoek). Landelijk nam het aantal ondernomen activiteiten ook af, maar minder sterk. Vooral horecagelegenheden worden als nevenactiviteit van een bezoek minder bezocht. In Leiden is winkelen voor het plezier (funshoppen) de meest ondernomen activiteit, wel wordt het minder gedaan dan vorig jaar, dan het landelijk gemiddelde en is het meer afgenomen dan het landelijk gemiddelde. Ook lunch/ diner of een terrasje zijn vaak ondernomen activiteiten, maar ook hier zit Leiden toch weer onder het landelijk gemiddelde van 2003 en zijn ze gedaald als activiteit ten opzichte van Leiden is erg populair voor wat betreft een stadswandeling en museumbezoek. Dit is een heel sterke kant die kan worden uitgebuit, zeker met het Rembrandt jaar in het verschiet. Zwak is Leiden in het aantrekken van mensen voor een evenement, bioscoop, uitgaan/ nachtleven, attractie, concert of het theater. Er kan op verschillende punten geprobeerd worden meer bezoekers te trekken: extra aandacht besteden aan in bezoekersaantal teruglopende activiteiten, bestaande sterke punten uitbuiten of nieuwe mogelijkheden creëren. Als hoofdreden om naar Leiden te komen noemt men vooral winkelen (27%), een stadswandeling (21%) en museumbezoek (19%). Winkelen werd minder vaak genoemd, museumbezoek bleef gelijk en stadswandeling werd veel vaker genoemd dan in Tijdens een toeristisch bezoek aan Leiden wordt er gemiddeld 38,20 per persoon uitgegeven. Dit is lager dan het landelijk gemiddelde van 41,70. Er wordt in Leiden vrijwel evenveel geld aan winkelen (40%) als aan horeca (39%) besteed. Profiel: hoe ziet de bezoeker aan Leiden eruit? In 2003 trok Leiden veel senioren (meer dan in 2002) en relatief weinig jongeren tot 14 jaar (in tegenstelling tot 2002). Daarnaast trekt Leiden weinig gezinnen met kinderen en is Leiden koploper in het aantrekken van eengezinshuishoudens en mensen uit de sociale A- en B-boven-klasse. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 24

26 Bijlage: Vragenlijst VRAAG 1001 In dit vragenblok staat het toeristisch bezoek aan steden centraal. Onder toeristisch bezoek verstaan we bezoeken die voor ontspanning en\of plezier worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld het bezoeken van een museum, een attractie of een evenement, winkelen voor plezier, e.d.. Bezoeken om zakelijke redenen, alsmede familie\kennissenbezoek blijven buiten beschouwing. Let op: indien <u> in één van de genoemde steden woont, <hoeft u> bezoeken aan deze plaats niet te vermelden. FORMULIER VRAAG 1002 Welk van de onderstaande Nederlandse steden <heeft u> de afgelopen drie maanden (bijv. 1 januari t\m 31 maart 2003) voor ontspanning en\of plezier bezocht gedurende een dagtocht of tijdens een vakantie? MEERVOUDIG 3 Amersfoort 4 Amsterdam 5 Arnhem 6 Breda 7 Delft 8 Den Bosch 9 Den Haag (incl. Scheveningen en Kijkduin) 10 Deventer 11 Gouda 12 Groningen 13 Haarlem 14 Hoorn 15 Kampen 16 Leiden 17 Maastricht 18 Rotterdam 19 Tilburg 20 Utrecht 21 Zaanstad (Zaandam, Koog a\d Zaan, Zaandijk, Wormerveer, Westzaan, Assendelft en Krommenie) 22 Zwolle 29 Geen van deze steden bezocht GA DOOR MET VRAAG 1015 VRAAG 1003 Hoe vaak <heeft u> Leiden in de afgelopen drie maanden voor ontspanning\plezier bezocht? FORMULIER Aantal maal: VRAAG 1004 Met welk vervoermiddel <heeft u> de langste afstand afgelegd bij <uw> <LAATSTE> bezoek aan Leiden? 1 Auto 2 Trein 3 Touringcar 4 Streekvervoer 5 Fiets 9 Boot 6 Anders, namelijk 25 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

27 VRAAG 1006 Welke van de onderstaande activiteiten <heeft u> tijdens <uw> <LAATSTE> bezoek aan Leiden ondernomen? <Meer antwoorden mogelijk.> MEERVOUDIG 2 Lunchen\dineren in restaurant 3 Op terrasje zitten 4 Bezoek evenement 5 Bezoek museum 6 Bezoek theater\concert 13 Het maken van een stadswandeling 8 Bezoek aan attractie (dierentuin, attractiepark, subtropisch zwembad) 9 Winkelen voor plezier 10 Bezoek strand 11 Bezoek bioscoop 12 Bezoek aan nachtleven\uitgaan 19 Geen van deze VRAAG 1008 Welke van de door <u> ondernomen activiteiten vormde de belangrijkste reden voor <uw> <LAATSTE> bezoek aan Leiden? 2 Lunchen\dineren in restaurant 3 Op terrasje zitten 4 Bezoek evenement 5 Bezoek museum 6 Bezoek theater\concert 13 Het maken van een stadswandeling 8 Bezoek aan attractie (dierentuin, attractiepark, subtropisch zwembad) 9 Winkelen voor plezier 10 Bezoek strand 11 Bezoek bioscoop 12 Bezoek aan nachtleven\uitgaan 19 Er was geen belangrijkste reden VRAAG 1011 Hoeveel geld is er gemiddeld PER PERSOON uitgegeven in Leiden tijdens dit <LAATSTE> bezoek? 1 Geen geld uitgegeven GA DOOR MET VRAAG Tussen 0,- en 5,- euro 3 Tussen 5,01 en 10,- euro 4 Tussen 10,01 en 20,- euro 5 Tussen 20,01 en 50,- euro 6 Tussen 50,01 en 100,- euro 7 Meer dan 100,- euro 9 Weet niet meer GA DOOR MET VRAAG 1017 VRAAG 1121 <Kunt u> globaal (in een percentage) aangegeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% FORMULIER Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 26

28 VRAAG 1122 <Kunt u> globaal (in een percentage) aangegeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% FORMULIER In winkels < >% VRAAG 1123 <Kunt u> globaal (in een percentage) aangegeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% FORMULIER In winkels < >% In de horeca < >% VRAAG 1124 <Kunt u> globaal (in een percentage) aangegeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% FORMULIER In winkels < >% In de horeca < >% Overig < >% Totaal < > % VRAAG 1125 De som van de percentages is < >, en dus niet gelijk aan 100. <Wilt u> alstublieft nogmaals de percentages inschatten. ] 1 Correctie - klik 'BACK'\'TERUG' aan om terug te gaan GA DOOR MET VRAAG 1120 VRAAG 9901 Tot zover het invullen van de vragenlijst. FORMULIER 27 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)