Toeristisch bezoek aan Leiden 2005

Transcriptie

1 Toeristisch bezoek aan Leiden 2005 Continu Vakantie Onderzoek Colofon Serie Statistiek 2006/09 Gemeente Leiden Concernstaf BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) Postbus 9100, 2300 PC Leiden Contactpersonen: Kees de Mooy, Economische Zaken Ellen Dijkstra / Hanny Zalme, BOA tel (beleidsinhoudelijk) tel (onderzoekstechnisch)

2 2 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Stedenbezoek: aantal bezoeken en bezoekers Leiden De steden vergeleken Vervoermiddel Leiden De steden vergeleken Ondernomen activiteiten Leiden De steden vergeleken Bezochte winkels Leiden De steden vergeleken Hoofdreden van het bezoek Leiden De steden vergeleken Bestedingen Leiden De steden vergeleken Profiel van de stedenbezoekers Leeftijd Gezinssamenstelling Sociale klasse Provincie van herkomst Conclusies Bijlage: Vragenlijst Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

4 1. Inleiding In 2005 deed Leiden voor de vierde keer mee aan het CVO (Continu Vakantie Onderzoek), onderdeel toeristisch bezoek aan steden. Dit jaarlijks terugkerende onderzoek is een samenwerkingsverband tussen TNS NIPO, NRIT en NBTC. Dit zijn onderzoeksbureaus / organisaties die zich o.a. bezig houden met toeristisch onderzoek. De gegevens van het CVO zijn waardevol voor Leiden omdat zij inzicht geven in het aantal Nederlandse bezoekers en bezoeken aan Leiden, het bezoekersprofiel, het gebruikte vervoermiddel, de ondernomen activiteiten en de belangrijkste reden van bezoek. Tevens geven zij in 2005 ook inzicht in het type bezochte winkels en bestedingen van bezoekers. Doordat er ongeveer twintig grote en middelgrote steden per jaar deelnemen, kunnen er ook vergelijkingen tussen steden worden gemaakt. Bovendien is het mogelijk ontwikkelingen door de jaren heen te meten. Het CVO vindt plaats onder een deel van een vast NIPO-panel van personen die via hun eigen PC meedoen aan het onderzoek. Voor het CVO worden ca mensen benaderd, die representatief zijn voor de hele Nederlandse bevolking. Op verschillende kenmerken (zoals persoonsgegevens en PC-bezit) is gecorrigeerd. Vier keer per jaar beantwoorden deze mensen vragen over onder andere vakanties. Het deelonderzoek waar Leiden aan deelneemt betreft het toeristisch bezoek aan steden. Hieronder wordt verstaan: bezoeken die voor ontspanning/ plezier worden gemaakt. Zakelijke bezoeken en familie-/ vriendenbezoek blijven dus buiten beschouwing. Jaarlijks verzorgt het NBTC voor de deelnemers een landelijke, beknopte, rapportage over het toeristisch bezoek aan steden. Daarnaast verzorgt bureau BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) van de gemeente Leiden een Leids rapport. gebruik gemaakt van NIPO-panel ( mensen) TNS NIPO, NRIT, NBTC CVO hieruit mensen benaderd voor CVO landelijke themarapporten landelijke basisrapporten o.a. landelijk thema rapport 'toeristisch bezoek aan steden' op basis hiervan maakt BOA rapport 'toeristisch bezoek aan Leiden' 4 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

5 Bij het lezen van de onderzoeksuitkomsten moet met de volgende zaken rekening gehouden worden: Met de term toeristisch bezoek moeten we voorzichtig zijn: hoewel je dat niet direct toerisme zou noemen, tellen ook mensen uit de regio die bijvoorbeeld in Leiden komen winkelen in het onderzoek mee. Een bezoeker kan meerdere bezoeken in een jaar brengen. Dit rapport geeft informatie over zowel bezoekers, als bezoeken. Let daarom bij het lezen goed op de basis van de gepresenteerde cijfers. De gepresenteerde bezoekcijfers hebben alleen betrekking op het bezoek van Nederlanders, bezoeken van buitenlandse toeristen blijven buiten beschouwing. Toeristische bezoeken van inwoners aan hun eigen stad worden ook buiten beschouwing gelaten. Verder blijkt dat mensen die relatief dichtbij Leiden wonen, de stad zeer vaak bezoeken in vergelijking tot mensen die verder weg wonen. Om de gegevens niet te vertekenen wordt daarom een maximum van 6 bezoeken per kwartaal per bezoeker aangehouden. Bovenstaande constatering heeft ook als consequentie dat de uitkomsten van het CVO relatief gevoelig zijn voor variaties in de steekproef. Als er minder mensen uit de directe omgeving van Leiden in de steekproef zitten (wat in 2005 het geval was) heeft dat een negatieve invloed op het aantal bezoeken. Relatief gezien gaat het bij toeristisch bezoek aan steden in verreweg de meeste gevallen om dagtochten: uit het CVO basisrapport over 2004 blijkt dat het aantal meerdaagse verblijven (vakanties) in Nederlandse steden beperkt is. Uit de Leidse rapportage in 2002 blijkt dat 5% van de vrijetijdsbezoeken door Nederlanders in Leiden meerdaags is. Men heeft geen leeftijdsgrens ingebouwd: ook van kinderen wil men weten of ze steden hebben bezocht. In dat geval is de vragenlijst door een ouder / verzorger ingevuld, maar wel namens het kind. Meningsvragen vallen dan uit waardoor de steekproef in dat geval lager is. De bezoekcijfers in het CVO worden doorgerekend naar nationale totalen. Aangezien het om een steekproefonderzoek gaat dient rekening te worden gehouden met marges rond de gepresenteerde getallen. Voor de tabellen in de hoofdstukken 2 t/m 8 geldt: wanneer een getal vet is afgedrukt is het getal significant afwijkend van het gemiddelde (op 95% betrouwbaarheid). Dat kan zowel positief als negatief zijn. In deze rapportage worden de belangrijkste resultaten voor Leiden weergegeven. Deze worden afgezet tegen de resultaten van eerdere jaren. Tevens wordt een vergelijking gemaakt met Haarlem, Delft en Gouda. Er is gekozen voor deze steden omdat ze net als Leiden een historisch karakter hebben en qua inwonersaantal ook gerekend kunnen worden tot middelgrote steden. De opzet van het rapport is als volgt: we beginnen met een hoofdstuk over toeristisch bezoek en gaan vervolgens in op de verschillende onderdelen van dat bezoek. Vervolgens wordt het bezoekersprofiel besproken. Tot slot eindigen we met de conclusies. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

6 2. Stedenbezoek: aantal bezoeken en bezoekers Aan het eind van elk kwartaal wordt aan het panel gevraagd of men aan een aantal genoemde steden de afgelopen drie maanden een bezoek heeft gebracht. De genoemde steden zijn de 25 deelnemende gemeenten aan het CVO Omdat het vier achtereenvolgende kwartaalonderzoeken betreft (januari 2005 t/m december 2005) gaat het om bezoeken in het jaar Leiden Ongeveer personen (zoals in de inleiding gezegd, betreft het in dit rapport alleen Nederlanders) hebben in 2005 minimaal 1 bezoek aan Leiden gebracht. Gemiddeld bezochten deze mensen Leiden 2,3 maal in deze periode, zodat er bijna twee miljoen toeristisch-recreatieve bezoeken aan Leiden zijn geweest in dit jaar. Zowel het aantal bezoekers (-4%) als het aantal bezoeken (-21%) daalde ten opzichte van Voor een deel is dit toe te schrijven aan variaties in de steekproef. 2.1a Aantal bezoeken en bezoekers, 2002 t/m Aantal bezoekers Gem. aantal bezoeken 2,6 2,6 2,8 2,3 Aantal bezoeken In 2005 werden net als in 2004 de meeste bezoeken gebracht in de periode juli t/m september en het minste tussen oktober en december. De daling van het totale aantal bezoeken is gelijkelijk verdeeld door het jaar heen. 2.1b Aantal bezoeken per seizoen, 2002 t/m 2005 aantal % Jan - mrt % 26% 24% 25% Apr - jun % 25% 23% 24% Jul - sep % 23% 30% 29% Okt - dec % 26% 22% 22% Totaal % 100% 100% 100% 2.2 De steden vergeleken Als we de deelnemende steden onderling vergelijken op het jaarlijkse aantal bezoeken zien we de vier grote steden bovenaan staan, gevolgd door Den Bosch, Groningen, Breda en Maastricht. Tabel 2.2a en grafiek 2.2b bevatten gegevens over de vijftien steden die vanaf 2002 elk jaar aan het CVO hebben deelgenomen. Er is te zien dat ook in andere steden het aantal bezoeken van het ene op het andere jaar met meer dat 20% toe- of afnam. Toch blijkt uit de grafiek dat de volgorde van de steden redelijk constant is. 6 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

7 2.2.a Aantal en ontwikkeling toeristische bezoeken aan steden, 2002 t/m 2005 aantal (*1.000) ontwikkeling Amsterdam % -15% +4% 2 Rotterdam % -0% -3% 3 Den Haag % +1% -4% 4 Utrecht % -5% -4% 5 Den Bosch % +28% +7% 6 Groningen % -2% +7% 7 Breda % +17% -4% 8 Maastricht % +3% -4% 9 Haarlem % -8% +7% 10 Tilburg % +22% -3% 11 Amersfoort % -28% +3% 12 Delft % +27% -6% 13 Deventer % -2% +26% 14 Leiden % +5% -21% 15 Gouda % -27% +5% 2.2b Aantal toeristische bezoeken aan steden, 2002 t/m Amsterdam Rotterdam Den Haag Utrecht Den Bosch Groningen Breda Maastricht Haarlem Tilburg Amersfoort Delf t Deventer Leiden Gouda Alleen voor de vijftien steden die alle vier jaar meededen. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

8 Aan de 24 steden die in 2005 het hele jaar meededen met het CVO (Zutphen deed alleen de laatste twee kwartalen mee) bij elkaar werden in 2005 ruim 95 miljoen bezoeken gebracht door bijna 33 miljoen bezoekers. Indien men een stad bezoekt doet men dit gemiddeld over de 24 deelnemende steden 2,9 keer per jaar. 2.2.c Gemiddeld aantal bezoeken aan steden per bezoeker en per inwoner, 2005 aantal bezoekers aantal Bezoeken aant. bezoeken per bezoeker aantal inwoners aantal bezoeken per inwoner Amsterdam , Den Haag , Rotterdam , Utrecht , Den Bosch , Maastricht , Arnhem , Groningen , Breda , Alkmaar , Haarlem , Amersfoort , Delft , Leeuwarden , Deventer , Leiden , Tilburg , Dordrecht , Hoorn , Almere , Gouda , Hengelo , Schiedam , Kampen , steden , Bron aantal inwoners: CBS, Leiden: GBA, 1 januari 2005 Bij een vergelijking met Haarlem, Delft en Gouda (wat we verderop in het rapport ook steeds zullen doen), zien we dat Haarlem en Delft meer bezoekers / bezoeken hebben dan Leiden, en Gouda minder. Als we het aantal bezoeken per inwoner van de bevolking relateren aan het aantal inwoners dan is dit in Leiden het laagst van de vier genoemde steden (16). Overigens is deze verhouding in Almere het laagst (10) en in Den Bosch het hoogst (43). 8 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

9 3. Vervoermiddel Aan de respondenten werd gevraagd met welk vervoermiddel men de langste afstand heeft afgelegd om in de stad te komen. 3.1 Leiden Ruim de helft van de bezoeken aan Leiden worden per auto afgelegd: 56% (absoluut gezien duizend toeristisch recreatieve bezoeken). Vergeleken met vorig jaar zijn er weinig wijzigingen. Naast auto en trein gebruikt men in 2005 streekvervoer (3%), de fiets (4%) en andere vervoermiddelen (7%), waaronder touringcar en boot, om naar Leiden te komen. Opvallend is dat de categorie Anders zeker in absolute aantallen door de tijd heen nogal schommelt. Maar in relatie tot de andere vervoerswijzen is er geen sprake van een duidelijke trend. 3.1a Vervoermiddel langste afstand, 2002 t/m 2005 aantal (* 1.000) % Auto % 62% 54% 56% Trein % 30% 31% 30% Streekvervoer % 4% 7% 3% Fiets % 4% 6% 4% Anders % 0% 3% 7% Totaal % 100% 100% 100% Basis = bezoeken aan Leiden 3.2 De steden vergeleken Vergelijking met andere steden geeft meer inzicht. In Leiden komen in vergelijking met de landelijke cijfers relatief veel mensen met de trein en weinig met de auto of streekvervoer. In Delft valt op dat maar liefst 18% van de bezoekers met de fiets komt. In Gouda komen opvallend veel mensen met de auto. 3.1a Vervoermiddel langste afstand, 2005: de steden vergeleken Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Auto 56% 64% 57% 75% 65% Trein 30% 18% 16% 17% 23% Streekvervoer 3% 11% 4% 1% 6% Fiets 4% 4% 18% 4% 3% Anders 7% 3% 5% 3% 3% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Vet gedrukt = afwijkend van het gemiddelde van alle deelnemende steden Basis = bezoeken aan betreffende stad Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

10 4. Ondernomen activiteiten Aan de respondenten is gevraagd welke activiteiten men tijdens het laatste bezoek aan de stad heeft ondernomen. De 14 hieronder genoemde ondernomen activiteiten werden allen voorgelegd en men kon meerdere antwoorden kiezen. 4.1 Leiden Net als landelijk vormen in Leiden in 2005 winkelen, lunch / diner en op een terrasje zitten de top drie van meest ondernomen activiteiten. Gemiddeld onderneemt men 1,8 activiteiten per bezoek aan Leiden, dit is iets minder dan in 2004 (1,9). Ten opzichte van 2004 is het percentage bezoekers aan Leiden dat als activiteit gaat winkelen gedaald van 54% naar 46%. Verder valt op dat het percentage bezoekers dat uitgaat sterk is afgenomen (van 9% in 2004 naar 1% in 2005). Deze beide activiteiten zijn bij uitstek activiteiten die worden ondernomen door bezoekers uit de regio. Aangezien deze in de steekproef minder vertegenwoordigd waren dan in 2004, verklaart dit een deel van de daling. 4.1a Ondernomen activiteiten, 2002 t/m 2005 aantal (*1.000) % Winkelen % 42% 54% 46% Lunch/diner % 25% 32% 34% Terrasje % 18% 23% 21% Museum % 22% 21% 25% Stadswandeling % 31% 18% 22% Evenement % 6% 9% 10% Uitgaan % 4% 9% 1% Bioscoop % 4% 7% 5% Theater/concert % 3% 3% 1% Wellnesscentrum % 4% Attractie % 1% 1% 0% Strand % 1% 1% 1% Sportwedstrijd %. - 0% Geen van deze % 8% 7% 5% Tot. aant. activiteiten % 1 166% 1 188% 1 176% 1 Aantal bezoeken Gem. aant. activit. 2,2 1,7 1,9 1,7 2,2 1,7 1,9 1,8 1 Score is hoger dan 100% omdat er meerdere activiteiten per bezoeker mogelijk zijn Basis = bezoeken aan Leiden. = niet gevraagd in dit jaar - = komt niet voor 10 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

11 4.1b Ondernomen activiteiten 1, 2002 t/m % 10% 20% 30% 40% 50% 60% Winkelen Lunch/diner Terrrasje Museum Stadsw andeling Evenement Uitgaan Bioscoop Theater/concert Attractie Strand Alleen de activiteiten die vier jaar lang gemeten zijn, zijn meegenomen Basis = bezoeken aan Leiden 4.2 De steden vergeleken In alle steden is winkelen voor het plezier de meest genoemde activiteit. Daarnaast zijn lunchen of dineren in een restaurant en op een terrasje zitten populair. De mate waarin winkelen aan de top staat en concurrentie heeft van andere activiteiten verschilt sterk per stad. Haarlem en Gouda zijn echte winkelsteden. Leiden is een stad met een breed aanbod. Bezoekers komen er niet alleen om te winkelen, op een terrasje te zitten en te lunchen / dineren, maar ook voor het cultuurhistorisch aanbod: voor het bezoeken van een museum of het maken van een stadswandeling. Deze laatste twee activiteiten worden in Leiden door relatief meer mensen dan in andere steden ondernomen. Bij museumbezoek als activiteit staat Leiden zelfs op de eerste plaats van alle deelnemende steden (zie grafiek 4.2c). Delft trekt overigens óók veel bezoekers voor een stadswandeling. Op het gebied van theater- en concertbezoek (1%) en attractiebezoek (0%) blijft Leiden, eveneens als voorgaande jaren, achter bij het gemiddelde van de deelnemende steden. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

12 4.2a Gemiddeld aantal ondernomen activiteiten, 2002 t/m 2005: de steden vergeleken 2,3 2,1 Leiden Haarlem Gemidd. Delft 1,9 Gouda 1,7 1, Basis = bezoeken aan betreffende stad 4.2b Ondernomen activiteiten, 2005: de steden vergeleken Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Winkelen 46% 63% 52% 66% 60% Lunch/ diner 34% 29% 34% 22% 31% Terrasje 21% 24% 35% 18% 26% Stadswandeling 22% 19% 29% 15% 15% Evenement 10% 4% 11% 6% 8% Museum 25% 17% 14% 6% 10% Bioscoop 5% 5% 4% 4% 7% Uitgaan 1% 9% 1% 5% 6% Theater / concert 1% 5% 2% 6% 6% Attractie 0% 1% 3% - 5% Strand 1% 2% 2% - 4% Sportwedstrijd 0% 3% 2% 7% 3% Wellnesscentrum 4% 1% 0% - 1% Geen van deze 5% 5% 8% 7% 6% Totaal 176% 187% 196% 163% 188% Aantal bezoeken Gem. aantal activiteiten 1,8 1,9 2,0 1,6 1,9 Vet gedrukt = afwijkend van het gemiddelde van alle deelnemende steden Basis = bezoeken aan betreffende stad - = komt niet voor 12 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

13 4.2c Museumbezoek als ondernomen activiteit, 2005: de steden vergeleken Leiden Haarlem Amsterdam Hoorn Delf t Den Bosch Den Haag Rotterdam Maastricht Utrecht Leeuw arden Arnhem Zutphen Groningen Deventer Gouda Kampen Dordrecht Tilburg Hengelo Amersfoort Alkmaar Schiedam Breda Almere 3% 3% 3% 3% 2% 2% 1% 9% 9% 8% 8% 8% 7% 7% 7% 6% 5% 5% 11% 12% 14% 16% 17% 17% 25% Gemiddeld 10% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Basis = bezoeken aan betreffende stad Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

14 5. Bezochte winkels Winkelen voor het plezier (funshoppen) is de belangrijkste reden om een stad te bezoeken. Welke soort winkels bezoeken de funshoppers zoal? In 2005 is dit als extra vraag opgenomen in het CVO. De respondenten konden meer dan één soort noemen. 5.1 Leiden In Leiden gaan mensen die winkelen vooral naar een warenhuis: in 75% van de bezoeken waarin gewinkeld werd, stapte men een warenhuis binnen. Ook een kledingzaak werd in relatief veel bezoeken bezocht. Dit is ook in andere steden het geval. Leiden wijkt af van het gemiddelde als het gaat om bezoek aan boekhandel (meer bezoeken dan gemiddeld) en bezoek aan elektronicazaak en winkel in sport/vrijetijdsartikelen (minder bezoeken dan gemiddeld). 5.1a Bezochte winkels (percentage van mensen die gingen winkelen), 2005 Warenhuis 75% Kledingzaak/boetiek 65% Boekhandel 33% Drogisterij/parfumerie Muziek/Cdw inkel Lifestylew inkel (kado-/w oonartikelen) Winkel in huishoudelijke artikelen 28% 25% 21% 21% Bijouterie/juw elier Woon/interieurzaak Electronicazaak Delicatessenzaak Winkel in sport/vrijetijdsartikelen Antiekw inkel Ander type w inkels 12% 10% 9% 6% 6% 6% 16% Weet niet 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Basis = bezoeken aan Leiden 5.2 De steden vergeleken In de met Leiden vergeleken steden valt op dat in Gouda en zeker in Delft minder soorten winkels worden bezocht dan in Leiden en Haarlem. In Leiden en Haarlem bezoekt een funshopper gemiddeld 3,3 soorten winkels per bezoek, in Gouda 3,0 en in Delft 2,8. In Gouda en Delft gaan relatief weinig mensen naar een warenhuis en ook kledingzaken, boekhandels, muziek/cdwinkels en elektronicazaken trekken daar minder bezoekers. Men bezoekt wel vaker winkels die niet gespecificeerd zijn in het CVO. Haarlem is vergelijkbaar met Leiden: relatief veel funshoppers bezoeken een boekhandel, en voor de overige soorten winkels zitten deze twee steden meestal op het landelijk gemiddelde. 14 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

15 5.2a Bezochte winkels, 2005: de steden vergeleken Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Warenhuis 75% 69% 41% 55% 68% Kledingzaak/boetiek 65% 67% 54% 61% 66% Boekhandel 33% 29% 12% 17% 24% Drogisterij/parfumerie 28% 27% 29% 35% 32% Muziek/Cdwinkel 25% 25% 12% 14% 26% Lifestyle (kado-/woonartikelen) 21% 22% 21% 14% 17% Winkel in huishoudelijke artikelen 21% 17% 21% 21% 17% Bijouterie/juwelier 12% 7% 9% 13% 11% Woon/interieurzaak 10% 12% 12% 7% 10% Electronicazaak 9% 11% 10% 11% 20% Delicatessenzaak 6% 7% 13% 11% 8% Winkel in sport/vrijetijdsartikelen 6% 12% 13% 11% 13% Antiekwinkel 6% 5% 3% 7% 3% Ander type winkels 16% 14% 28% 21% 15% Weet niet 1% 2% 1% 3% 2% Totaal 333% 327% 279% 300% 331% Gem. aantal soorten winkels 3,3 3,3 2,8 3,0 3,3 Basis = bezoeken aan betreffende stad Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

16 6. Hoofdreden van het bezoek Aansluitend op de vraag welke activiteiten men in de stad heeft ondernomen, is gevraagd welke van die activiteiten de belangrijkste reden was om naar de stad te komen: Wat was de hoofdreden van uw laatste bezoek? De in tabel 6.1a genoemde activiteiten werden allen voorgelegd en men kon één activiteit als belangrijkste reden noemen. 6.1 Leiden Net als landelijk wordt winkelen voor het plezier in Leiden relatief het meest als hoofdreden voor een bezoek genoemd (in 34% van de bezoeken is winkelen de belangrijkste reden, 644 duizend bezoeken), gevolgd door museumbezoek (18%, 335 duizend bezoeken). Opvallend is dat men in 2005 vaak vanwege een evenement naar Leiden kwam, en weinig voor uitgaan/nachtleven. Voor dit laatste feit is in hoofdstuk 4 de verklaring gegeven dat dit mede veroorzaakt wordt doordat er in 2005 minder inwoners uit de directe omgeving van Leiden zijn geënquêteerd dan in In 2003 kwamen opvallend veel (21%) bezoekers voor een stadswandeling naar Leiden. Dat blijkt een eenmalige uitschieter te zijn. In 2005 stabiliseerde dit percentage zich op 8%. De hoofdredenen lunch/diner in een restaurant en terrasje/ergens iets drinken kwamen in 2004 relatief veel voor, ook deze percentages zijn in 2005 weer terug op het oude niveau. 6.1a Hoofdreden van bezoek, 2002 t/m 2005 aantal (* 1.000) % Winkelen % 27% 33% 34% Museum % 19% 15% 18% Evenement % 5% 6% 10% Stadswandeling % 21% 6% 8% Lunch / diner % 6% 9% 5% Wellnesscentrum % 4% Terrasje % 3% 6% 3% Bioscoop % 2% 3% 2% Theater / concert % 1% 2% 1% Sportwedstrijd % Uitgaan % 2% 4% 0% Strand % 0% 0% 0% Attractie % 1% 0% 0% Geen hoofdreden % 13% 14% 13% Totaal % 100% 100% 100% Basis = bezoeken aan Leiden. = niet gevraagd in dit jaar - = komt niet voor 16 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

17 6.1b Hoofdreden van bezoek, 2002 t/m % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Winkelen Museum Evenement Stadswandeling Lunch / diner Wellnesscentrum Terrasje Bioscoop Theater / concert Sportwedstrijd Uitgaan Strand Attractie Geen hoofdreden Basis = bezoeken aan Leiden Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

18 6.2 De steden vergeleken Landelijk gezien wordt winkelen voor het plezier relatief het meest als hoofdreden voor een bezoek genoemd (in 44% van de bezoeken was dit de hoofdreden), op grote afstand gevolgd door lunch / diner, stadswandeling, evenement en museumbezoek (allen 5%). De top 3 van hoofdredenen in Leiden, ligt wat percentages betreft dichter bij elkaar dan landelijk gezien: landelijk is er een groter verschil tussen de nummer 1 en de nummer 2. Elke stad heeft zo haar eigen sterke en zwakke punten en eigen kenmerken. Haarlem heeft bijvoorbeeld minder museumbezoek dan Leiden, maar is sterk in winkelen. Delft kenmerkt zich vooral door de stadswandelingen. Gouda trekt relatief meer mensen voor het winkelen en minder voor musea. Leiden scoort nog steeds het hoogst ten opzichte van de andere deelnemende steden op museumbezoek. Activiteiten die in Leiden minder vaak dan landelijk als belangrijkste reden van een bezoek worden genoemd, zijn: winkelen voor het plezier, uitgaan, theater/ concertbezoek, attractie, strand en sportwedstrijd. 6.2a Hoofdreden van bezoek, 2005: de steden vergeleken Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Winkelen 34% 45% 35% 52% 44% Lunch/ diner 5% 6% 9% 3% 5% Stadswandeling 8% 7% 11% 9% 5% Evenement 10% 1% 8% 5% 5% Museum 18% 9% 7% 2% 5% Theater / concert 1% 5% 1% 5% 4% Terrasje 3% 1% 7% 3% 3% Bioscoop 2% 3% 2% 3% 3% Uitgaan 0% 7% 1% 1% 3% Attractie 0% 1% 1% - 3% Strand 0% 0% 1% - 2% Sportwedstrijd 0% 2% 1% 3% 2% Wellnesscentrum 4% 1% 0% - 0% Geen hoofdreden 13% 13% 16% 15% 13% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% Vet gedrukt = afwijkend van het gemiddelde van alle deelnemende steden Basis = bezoeken aan betreffende stad - = komt niet voor 18 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

19 7. Bestedingen Naast de invulling van het toeristische bezoek aan een stad zijn ook de bestedingen aan activiteiten in de stad relevant. In dit hoofdstuk worden de bestedingen per persoon geanalyseerd. 7.1 Leiden In ongeveer de helft van alle bezoeken aan Leiden geeft men meer dan 20 uit tijdens het bezoek. Tijdens 7% van de bezoeken wordt helemaal niets uitgegeven en bij ook 7% van de bezoeken meer dan a Bestedingen van bezoekers, % 27% 25% 22% 20% 17% 15% 11% 10% 5% 7% 5% 7% 3% 0% 0 0,01-5 5, , , , > 100 weet niet meer Basis = bezoeken aan Leiden 7.2 De steden vergeleken Landelijk geeft men in 56% van de bezoeken meer dan 20 uit per bezoek. Gemiddeld 42, in Leiden gemiddeld 37. Daarvan gaat een even groot deel naar winkels en naar horeca. In Gouda is dat bv. anders. Een veel groter deel gaat naar winkels. De bestedingen in winkels zijn in Leiden relatief laag, de overige bestedingen relatief hoog. 7.2a Bestedingen van bezoekers, 2005: de steden vergeleken Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Bestedingen in winkels Bestedingen in horeca Overige bestedingen Totale bestedingen Basis = bezoeken aan betreffende stad Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

20 8. Profiel van de stedenbezoekers Van alle bezoekers die de stad één keer of vaker hebben bezocht is het profiel vastgesteld. We kijken naar leeftijd, gezinssamenstelling, sociale klasse en provincie van herkomst. 8.1 Leeftijd De leeftijdsverdeling van bezoekers in 2005 in Leiden is redelijk vergelijkbaar met het landelijk gemiddelde. Leiden trekt alleen iets meer 50-plussers dan gemiddeld. Haarlem, Delft en Gouda worden vergeleken met Leiden en landelijk relatief weinig door kinderen bezocht. 8.1a Bezoekers naar leeftijd, 2002 t/m 2005 Leiden Leiden Leiden Leiden gem. alle steden gem. alle steden gem. alle steden gem. alle steden % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Basis = bezoekers aan betreffende stad 0-14 jaar jaar jaar 50+ jaar 8.1b Bezoekers naar leeftijd, 2005: de steden vergeleken aantal (* 1.000) % Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden 0 t/m 14 jaar % 10% 11% 11% 19% 15 t/m 24 jaar % 10% 15% 14% 11% 25 t/m 49 jaar % 36% 33% 37% 36% 50+ jaar % 43% 42% 38% 33% Totaal % 100% 100% 100% 100% Basis = bezoekers aan betreffende stad 20 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

21 8.2 Gezinssamenstelling In deze paragraaf gaat het om het huishouden waaruit de bezoeker afkomstig is. Tijdens het bezoek aan Leiden kan hij/zij met andere mensen gekomen zijn. Daar is niet naar gevraagd. Vergeleken met voorgaande jaren en vergeleken met de landelijke cijfers komen in 2005 meer mensen afkomstig uit een gezin zonder kinderen naar Leiden en minder gezinnen met kinderen. Overigens is dit ook het geval in Haarlem, Delft en Gouda. 8.2a Bezoekers naar gezinssamenstelling, 2002 t/m 2005 Leiden Leiden Leiden Leiden gem. alle steden gem. alle steden gem. alle steden gem. alle steden % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Basis = bezoekers aan steden alleenstaande gezin met kinderen gezin zonder kinderen 8.2b Bezoekers naar gezinssamenstelling, 2005: de steden vergeleken Alleenstaanden Gezin met kinderen Gezin zonder kinderen aantal (* 1.000) % Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden % 16% 10% 11% 11% % 32% 37% 41% 45% % 51% 53% 49% 44% Totaal % 100% 100% 100% 100% Basis = bezoekers aan betreffende stad Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

22 8.3 Sociale klasse De sociale klasse betreft een afleiding van het opleidingsniveau en beroep van de respondenten. In de afgelopen jaren trok Leiden relatief veel bezoekers uit de A-klasse en B-bovenklasse. Dat werd elk jaar minder. In 2005 zit Leiden rond het landelijk gemiddelde. Er zijn geen belangrijke verschillen tussen Leiden en de steden Haarlem, Delft en Gouda. 8.3a Bezoekers uit sociale klasse A en B-boven, 2005 Leiden 2002 Leiden 2003 Leiden 2004 Leiden % 58% 55% 53% gem. alle steden 2002 gem. alle steden 2003 gem. alle steden 2004 gem. alle steden % 48% 48% 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Basis = bezoekers aan steden 8.3b Bezoekers naar sociale klasse, 2005: de steden vergeleken aantal (* 1.000) % Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden Leiden Haarlem Delft Gouda alle steden A % 20% 19% 23% 17% B-boven % 33% 25% 25% 33% B-onder % 15% 17% 19% 17% C/D % 32% 39% 33% 33% Totaal % 100% 100% 100% 100% Basis = bezoekers aan betreffende stad 8.4 Provincie van herkomst Als we kijken naar de provincie van herkomst maakt het heel veel uit of je kijkt naar de bezoekers of naar de bezoeken. Immers, mensen uit de directe omgeving zullen in het algemeen de stad vaker bezoeken. Het CVO kiest in haar landelijke rapportage voor bezoekers. Om een vergelijking mogelijk te maken, volgen wij deze keuze, maar vullen hem (in tabel 8.4a) aan met de bezoeken. Onderstaande tabel geeft aan waar de bezoekers aan Leiden vandaan komen en hoeveel bezoeken zij afleggen. De meeste bezoekers komen uit de eigen provincie, gevolgd door Noord-Holland en Noord-Brabant bezoekers uit de eigen provincie Zuid-Holland legden bezoeken af, gemiddeld 3,1 per bezoeker. Bezoekers uit andere provincies legden per persoon gemiddeld minder bezoeken af. Een uitzondering is Zeeland, maar dat is het gevolg van toevalligheden in de steekproef. 22 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

23 8.4a Woonprovincie, 2005 bezoekers bezoeken aantal % aantal % bezoeken per bezoeker Zuid-Holland % % 3,1 Noord-Holland % % 1,7 Noord-Brabant % % 1,7 Gelderland % % 1,7 Utrecht % % 1,8 Zeeland % % 3,7 Overijssel % % 1,2 Flevoland % % 2,7 Limburg % % 1,3 Friesland % % 1,4 Groningen % % 1,0 Drenthe % % 1,0 Totaal % % 2,3 Als we kijken naar de woonprovincie van de bezoekers van Leiden in de loop van de tijd, zien we wel wat schommelingen, maar geen duidelijke trend. De stijging van het aantal bezoeken van inwoners uit Noord-Holland in 2004 bleek een uitschieter en niet blijvend. 8.4b Woonprovincie, 2002 t/m 2005 bezoekers bezoeken Zuid-Holland 43% 41% 43% 43% 63% 65% 53% 57% Noord-Holland 16% 18% 21% 22% 11% 12% 21% 16% Noord-Brabant 13% 11% 12% 11% 8% 6% 7% 9% Gelderland 6% 9% 5% 9% 3% 5% 6% 6% Utrecht 6% 6% 5% 5% 5% 3% 3% 4% Zeeland 2% 1% 2% 2% 2% 1% 1% 3% Overijssel 2% 3% 3% 4% 1% 2% 2% 2% Flevoland 2% 1% 1% 1% 2% 1% 3% 1% Limburg 4% 5% 3% 1% 2% 3% 1% 1% Friesland 1% 2% 2% 1% 0% 1% 1% 1% Groningen 3% 2% 2% 1% 2% 3% 3% 0% Drenthe 1% 1% 0% 0% 1% 0% 0% 0% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

24 Als we vergelijken met andere steden zijn de verschillen enorm: Almere trekt het minste bezoekers uit de eigen provincie: slechts 7% van de bezoekers. Het andere uiterste is Schiedam met 69% van de bezoekers uit de eigen provincie. Leiden neemt met 43% een middenpositie in. 8.4c % Bezoekers van steden uit de eigen provincie, 2005 Schiedam Hoorn Dordrecht Alkm aar Delft Hengelo Tilburg Haarlem Gouda Breda Den Bosch Rotterdam Leiden Arnhem Zutphen Leeuwarden Den Haag Kampen Maas tricht Am sterdam Deventer Am ersfoort Groningen Utrecht Alm ere 7% 27% 25% 24% 21% 21% 17% 16% 46% 46% 44% 43% 42% 39% 36% 33% 60% 57% 55% 54% 52% 51% 51% 65% 69% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Basis = bezoekers aan betreffende stad 24 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

25 9. Conclusies In dit onderzoek gaat het over toeristisch/ recreatief bezoek van Nederlandse bezoekers aan steden binnen Nederland. Dat varieert van een echt dagje uit tot een terrasje pakken of winkelen voor het plezier. Tevens hebben we te maken met een verzameling deelnemende steden die erg variëren qua karakter, ligging etc. Een vergelijking met het gemiddelde van de deelnemende steden is dan ook beperkt interessant. BOA (de afdeling Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) beschikt over het bestand van dit onderzoek (wat betreft de bezoeken aan Leiden) waardoor analyses op maat mogelijk zijn. Een aantal belangrijke conclusies In 2005 werd Leiden bezocht door 821 duizend bezoekers. Dit is iets minder dan in 2004, toen waren het er 853 duizend. Bezoekers brachten in 2005 gemiddeld 2,3 bezoeken aan Leiden. In 2004 was dit 2,8. In totaal werden er duizend bezoeken aan Leiden gebracht, 21% minder dan in De daling in het aantal bezoeken is voor een belangrijk deel het gevolg van de lagere bezoekfrequentie. Deze wordt weer voor een deel veroorzaakt doordat er in 2005 minder inwoners uit het verzorgingsgebied van Leiden in de steekproef waren opgenomen dan in Aangezien inwoners uit de regio Leiden vaker bezoeken, heeft dat een negatief effect op de gemiddelde bezoekfrequentie. Ruim de helft van de bezoekers kwam met de auto naar Leiden. Dat is lager dan het gemiddelde van de deelnemende steden. Relatief veel mensen kwamen met de trein (30% versus 23% gemiddeld). Ondernomen activiteiten: per bezoek ondernam men gemiddeld 1,8 activiteiten, dit is iets minder dan in 2004 (1,9 activiteiten per bezoek). In Leiden is winkelen voor het plezier (funshoppen) net als landelijk de meest ondernomen activiteit. Wel is het aantal funshoppers in Leiden nog steeds lager dan landelijk (Leiden: 46%, landelijk: 60%). Leiden is nog steeds sterk in museumbezoek en stadswandelingen. Zwak is Leiden in het aantrekken van mensen voor concert, theater- of attractiebezoek. Een opvallende daling vond plaats bij het uitgaan/nachtleven. In 2004 ondernam nog 9%van de bezoekers deze activiteit, in 2005 was dan nog maar 1%. Dit is voor een deel het gevolg van het feit dat er in 2005 minder mensen uit het verzorgingsgebied in de steekproef zaten dan in En dit zijn nu juist degenen die vaak naar Leiden komen om uit te gaan. Van alle mensen die winkelden in Leiden, bezocht 75% een warenhuis en 65% een kledingzaak. In Leiden wordt, vergeleken met andere steden, vaak een boekhandel bezocht en juist weinig mensen stappen een elektronicazaak of winkel in sport- of vrijetijdsartikelen binnen. Als hoofdreden om naar Leiden te komen noemt men vooral winkelen (33%). Vaker dan in andere steden komen bezoekers van Leiden voor een stadswandeling, museum of evenement. Iemand die Leiden bezoekt, geeft tijdens dit bezoek gemiddeld 37 uit. Een kwart van de bezoekers besteedt meer dan 50. Het geld wordt vooral besteed in winkels en in horecagelegenheden. Profiel: hoe ziet de bezoeker aan Leiden eruit? In 2005 trok Leiden relatief veel 50+ ers, veel gezinnen zonder kinderen en weinig gezinnen met kinderen. In vorige jaren trok Leiden meer bezoekers dan gemiddeld uit de sociale klassen A en B-boven. Dat verschil is in 2005 minimaal geworden. Tot slot kwamen de bezoekers van Leiden in 43% van de gevallen uit Zuid-Holland, dit komt overeen met 57% van de bezoeken. Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

26 Bijlage: Vragenlijst VRAAG 1001 In dit vragenblok staat het toeristisch bezoek aan steden centraal. Onder toeristisch bezoek verstaan we bezoeken die voor ontspanning en\of plezier worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld het bezoeken van een museum, een attractie of een evenement, winkelen voor plezier, e.d.. Bezoeken om zakelijke redenen, alsmede familie\kennissenbezoek blijven buiten beschouwing. Let op: indien <u> in één van de genoemde steden woont, <hoeft u> bezoeken aan deze plaats niet te vermelden. FORMULIER VRAAG VRAAG 1002 Welk van de onderstaande Nederlandse steden <heeft u> de afgelopen drie maanden (PERIODE) voor ontspanning en\of plezier bezocht gedurende een dagtocht of tijdens een vakantie? MEERVOUDIGE VRAAG 103L29 3 Alkmaar 4 Almere 5 Amersfoort 6 Amsterdam 7 Arnhem 8 Breda 9 Delft 9 Den Bosch 11 Den Haag (incl. Scheveningen en Kijkduin) 12 Deventer 13 Dordrecht 14 Gouda 15 Groningen 16 Haarlem 17 Hengelo 18 Hoorn 19 Kampen 20 Leeuwarden 21 Leiden 22 Maastricht 23 Rotterdam 24 Schiedam 25 Tilburg 26 Utrecht 27 Zutphen 29 Geen van deze steden bezocht GA VERDER NAAR VRAAG 1015 INDIEN [ # Q1002, G4 ] GA VERDER NAAR VRAAG 1107 VRAAG 1003 Hoe vaak <heeft u> <STAD> in de afgelopen drie maanden voor ontspanning\plezier bezocht? FORMULIER VRAAG VRAAG 1004 Met welk vervoermiddel <heeft u> de langste afstand afgelegd bij <uw> <LAATSTE> bezoek aan <STAD>? 147L1 1 Auto 2 Trein 3 Touringcar 4 Streekvervoer 5 Fiets 9 Boot 6 Anders, namelijk 26 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005

27 VRAAG 1006 Welke van de onderstaande activiteiten <heeft u> tijdens <uw> <LAATSTE> bezoek aan <STAD> ondernomen? (Meer antwoorden mogelijk.) MEERVOUDIGE VRAAG 150L19 2 Lunchen\dineren in restaurant 3 Op terrasje zitten 4 Bezoek evenement 5 Bezoek museum 6 Bezoek theater\concert 7 Bezoek sportwedstrijd 13 Het maken van een stadswandeling 8 Bezoek aan attractie (dierentuin, attractiepark, subtropisch zwembad) 9 Winkelen voor plezier 10 Bezoek strand 11 Bezoek bioscoop 12 Bezoek aan nachtleven\uitgaan 14 Bezoek wellness-, sauna-, beautycentrum 19 Geen van deze VRAAG 1008 INDIEN [ Q1007 > 1 ] TOON ALLEEN ANTWOORDCATEGORIËN GENOEMD IN Q L2 Welke van de door <u> ondernomen activiteiten vormde de belangrijkste reden voor <uw> <LAATSTE> bezoek aan <STAD>? 2 Lunchen\dineren in restaurant 3 Op terrasje zitten 4 Bezoek evenement 5 Bezoek museum 6 Bezoek theater\concert 7 Bezoek sportwedstrijd 8 Het maken van een stadswandeling 9 Bezoek aan attractie (dierentuin, attractiepark, subtropisch zwembad) 10 Winkelen voor plezier 11 Bezoek strand 12 Bezoek bioscoop 13 Bezoek aan nachtleven\uitgaan 14 Bezoek wellness-, sauna-, beautycentrum 19 Er was geen belangrijkste reden VRAAG 1011 Hoeveel geld is er gemiddeld PER PERSOON uitgegeven in <STAD> tijdens dit <laatste> bezoek? 187L1 1 Geen geld uitgegeven GA VERDER NAAR VRAAG Tussen 0,- en 5,- euro 3 Tussen 5,01 en 10,- euro 4 Tussen 10,01 en 20,- euro 5 Tussen 20,01 en 50,- euro 6 Tussen 50,01 en 100,- euro 7 Meer dan 100,- euro 9 Weet niet meer GA VERDER NAAR VRAAG 1126 VRAAG 1121 FORMULIER VRAAG <Kunt u> globaal (in een percentage) aangeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant,terrrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% In winkels: % Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO)

28 VRAAG 1122 FORMULIER VRAAG <Kunt u> globaal (in een percentage) aangeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% In winkels: % In de horeca: % VRAAG 1123 FORMULIER VRAAG <Kunt u> globaal (in een percentage) aangeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% In winkels: % In de horeca: % Overig: % VRAAG 1124 FORMULIER VRAAG <Kunt u> globaal (in een percentage) aangeven welk deel van dit bedrag is besteed in winkels, in horecagelegenheden (zoals café, restaurant, terrrasje, e.d.) en aan overige bestedingen? Let op: het totaal moet optellen tot 100% In winkels: % In de horeca: % Overig: % --- Totaal: % VRAAG 1125 INDIEN [ TOTAAL > 100\TOTAAL< 100 ] De som van de percentages is <..>. en dus niet gelijk aan 100. <Wilt u> alstublieft nogmaals de percentages inschatten. 1 Correctie klik BACK \ TERUG aan om terug te gaan GA VERDER NAAR VRAAG 1120 VRAAG 1018 MEERVOUDIGE VRAAG INDIEN [ Q1006, 10] 199L29 Welke typen winkels < heeft u> zoals bezocht tijdens <uw> <laatste> bezoek aan <STAD>? 2 Warenhuis (V&D, Bijenkorf, e.d.) 3 Kledingzaak\boetiek, e.d. 4 Woon-\interieurzaak 5 Lifestylewinkel (kado-artikelen\woonaccessoires, e.d.) 6 Drogisterij\parfumerie, e.d. 7 Electronica-zaak 8 Winkel in huishoudelijke artikelen 9 Winkel in sport- en vrijetijdsartikelen 10 Muziek\CD-winkel 11 Boekhandel 12 Bijouterie\juwelier 13 Delicatessenzaak 14 Antiekwinkel 15 Ander type winkels 29 Weet niet 28 Toeristisch bezoek aan Leiden (CVO) 2005