Kerkplein 2 T (0343) 56 56 00 Postbus 200 F (0343) 41 57 60 3940 AE Doorn E info@heuvelrug.nl Startnotitie Innovatie ondersteuningsaanbod Werk en Inkomen Voorlopige projectnaam: Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: Voorgenomen projectleider: Innovatie ondersteuningsaanbod Werk en Inkomen Beja Burema Hans Nijhof Dick van Rijn
Deze startnotitie Innovatie ondersteuningsaanbod Werk en Inkomen is goedgekeurd door: Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: Projectleider: Beja Burema Hans Nijhof Dick van Rijn d.d. d.d. d.d. Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 2 van 10
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 1 Aanleiding en huidige situatie... 4 1.1 Participatiewet... 4 1.2 Beleidskeuzenota... 4 1.3 Beleidsplan... 4 1.4 Regionale Besluitvorming... 5 2 Gewenste situatie... 5 3 Voorlopige projectopdracht... 6 4 Kansen, risico s, draagvlak en participatie... 6 5 Globale projectaanpak en organisatie... 8 5.1 Projectorganisatie... 8 5.2 Inschatting van de doorlooptijd, ureninzet, kosten en baten... 8 Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 3 van 10
1 Aanleiding en huidige situatie 1.1 Participatiewet De Wet Werk en Bijstand (WWB), de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en een deel van de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) zijn samengevoegd tot één regeling voor inwoners met een lange afstand tot de arbeidsmarkt: de Participatiewet. Deze wet biedt ondersteuning aan elke inwoner met een afstand tot de arbeidsmarkt. 1.2 Beleidskeuzenota Sinds 1 januari heeft de gemeente extra taken van het Rijk op het gebied van de langdurige zorg, jeugdhulp, werk en inkomen. Het rijk heeft met de drie transities allerlei taken willen neerleggen bij een overheid die dichter bij de mensen staat. De gemeente kan deze taken beter uitvoeren omdat zij meer integraal maatwerk kan leveren. Onze uitgangspunten voor deze transitie zijn neergelegd in de beleidskeuzenota voor het sociaal domein die in januari 2014 door de raad is vast gesteld. Om de integrale dienstverlening tot stand te brengen werken wij vanaf 2015 met Servicepunten en Sociale Dorpsteams die met de gehele breedte van het sociale domein bekend zijn. Ieder team werkt met dezelfde vraagverhelderingsmethodiek (het Gesprek). Bij deze vraagverheldering worden alle levensdomeinen betrokken. Hierbij hanteren wij de methodiek één gezin, één plan, één regisseur. 1.3 Beleidsplan Met deze startnotitie geven we invulling aan de beleidskeuzenota en gaan we werk en inkomen een plek geven in de sociale dienstverlening. Zo geven we lokaal invulling aan de Participatiewet. We bundelen enkele onderwerpen in één beleidsdocument. - Minimabeleid: het Minimabeleid Van Vangnet naar Springplank is in 2014 be-eindigd. Er is behoefte aan een nieuwe invulling van het minimabeleid waarbij we de gekantelde dienstverlening integreren in de Servicepunten, ondersteuning van zorggerelateerde minimavraagstukken mogelijk maken en ruimte geven aan oplossingen in Groene Domein. - Schuldhulpverlening: de raad heeft de opdracht gegeven om Schuldhulpverlening efficiënter te organiseren. Het aantal inwoners dat gebruik maakt van ondersteuning is in enkele jaren verdubbeld. Deze taak is momenteel begelegd bij de RDWI. We willen dit lokaal integreren in de Servicepunten. - Arbeidsmarktbeleid: in 2012 zijn we gestart met een lokale nenadering van werkgeversdienstverlening. Daaronder vallen het wethoudersoffensief, project De Verleiding en de Bedrijfscontactfunctionaris (BCF). Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 4 van 10
1.4 Regionale Besluitvorming De Participatiewet wordt regionaal uitgevoerd door de Gemeenschappelijke Regeling Dienst Werk en Inkomen (GR RDWI, verder: RDWI) voor de regio Kromme Rijn Heuvelrug 1 (KRH regio). In oktober is de raad akkoord gegaan met een regionale visie, de strategische kaders. Dit is een eerste, abstracte aanzet. Concreet wordt deze verder uitgewerkt in een tweede, meer concreet beleidsdocument. Besluitvorming is vertraagd omdat er onenigheid is over de voortzetting van de samenwerking met de uitvoerder van de voormalige Wet Sociale Werkvoorziening (WSW), de BIGA Groep. Besluitvorming over de regionale uitwerking van de kaders wordt in februari verwacht. Nieuw is de samenwerking in de arbeidsmarktregio om door een gezamenlijke werkwijze arbeidsgehandicapten te re-integreren op de reguliere arbeidsmarkt. Dit is een uitwerking van het Sociaal Akkoord. Sociale partners en de overheid hebben daarin uitgesproken dat zij in tien jaar tijd 125.000 banen willen scheppen voor mensen met een beperking. Voor onze regio gaat het in eerste instantie, voor 2015 en 2016 om in totaal 1.145 extra plekken. Dit zullen over het algemeen inwoners met kansen op de arbeidsmarkt. 2 Gewenste situatie In het beleidsplan werken we de volgende vormen van dienstverlening uit die we inwoners lokaal via de Servicepunten bieden: > Schuldhulpverlening: we organiseren een algemene voorziening voor inwoners met geldproblemen. We gaan deze inwoners ondersteunen vanuit de Servicepunten. Daarvoor werken we samen met organisaties in het Groene Domein. Met deze algemene voorziening zetten we sterk in op preventie. Voor inwoners die niet meer aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen is ondersteuning beschikbaar bij de RDWI. > Ruggesteun: in het huidige minimabeleid bieden we diverse regelingen. We stappen af van deze verschillende regelingen en gaan gekanteld werken. We bieden ondersteuning op maat. In plaats van minimavoorziening of vangnet noemen we dit de Ruggesteunregeling. Met deze vorm van dienstverlening willen we inwoners (tijdelijk) tot een steun in de rug zijn. De naam verwijst losjes naar de naam van onze gemeente en benadrukt dat we bij nood klaar staan voor onze inwoners. We staan er samen voor elkaar. Met de transities hebben gemeenten meer zorgtaken gekregen. Daarbij passen ook nieuwe zorgvragen met inkomensaspecten. Te denken valt aan inwoners die onvoldoende inkomen hebben voor voldoende Huishoudelijke Hulp of aan mantelzorgers die zoveel kosten maken dat zij ondersteuning nodig hebben. We breiden de doelgroep uit, overeenkomstig het voornemen in het raadsakkoord. Inwoners met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum komen voortaan in aanmerking voor ondersteuning. 1 De Regio Kromme Rijn Heuvelrug (KRH regio) bestaat uit vijf gemeenten, te weten Bunnik, De Bilt, Wijk bij Duurstede, Zeist en de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 5 van 10
Ondersteuning gericht op participatie organiseren we met het Groene Domein. Dat betekent dat we niet automatisch een lidmaatschap van een sportvereniging vergoeden maar de sportvereniging betrekken bij een passende oplossing. Er zijn wellicht mogelijkheden om ondernemers op dezelfde manier te betrekken bij de ondersteuning van minima. We onderzoeken de mogelijkheden voor een minimapas waarbij inwoners voordeel kunnen krijgen bij verenigingen en winkels. > Sociale Participatie: inwoners die niet onmiddellijk kunnen uitstromen naar de arbeidsmarkt proberen we te activeren. Voor activering van inwoners hebben we momenteel Project De Verleiding. Zo kunnen zij stappen maken op de Participatieladder. Met vrijwilligerswerk doen inwoners bovendien werkritme en ervaring op. Zodra er perspectief is op werk neemt de RDWI het over. De invoering van de Participatiewet voorziet in een vorm van wederkerigheid voor inwoners die binnen een jaar kunnen uitstromen naar de arbeidsmarkt: de Tegenprestatie. We willen dat de Tegenprestatie gaat bijdragen aan het re-integratietraject. Het is geen vorm van werkverschaffing. Welnúh voert de tegenprestatie voor ons uit. We zetten beleidsdoelen van de beleidsnotitie Van Vangnet naar Springplank door: ook dit beleidsplan moet inwoners in staat stellen om, ondanks inkomensproblematiek, volwaardig mee te doen in onze gemeente. Sociale participatie wordt niet aangeboden in de Servicepunten maar is een belangrijke vorm van dienstverlening en kan daarom niet los worden gezien van schuldhulpverlening en financiële ondersteuning voor inwoners met een laag inkomen. 3 Voorlopige projectopdracht In mei bieden we een participatief opgestelde beleidsnota aan de gemeenteraad aan. Daarin beschrijven we de ondersteuning voor een groeiende en veranderende doelgroep. Het betreft de dienstverlening aan inwoners die niet willen of kunnen meedoen in de samenleving vanwege een (dreigend) inkomenstekort, afstand tot de arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking. 4 Kansen, risico s, draagvlak en participatie In deze startnotitie zijn ambitieuze doelstellingen opgenomen. Tegelijk hebben we niet meer middelen tot onze beschikking. Het verwezenlijken van de ene ambitie kan ten koste gaan van de andere. In de loop van het proces worden keuzes duidelijk. Niet eerder was er één visie op al deze onderwerpen. We maken een verbinding tussen sociaal activisme, zorg en inkomensvraagstukken, tussen gemeentelijke ondersteuning en oplossingen in het Groene Domein. We versterken daarmee de sociale dienstverlening en bieden inwoners meer maatwerk. Het kantelen van het minimabeleid heeft in andere gemeenten geleid tot meer tevredenheid onder inwoners. De efficiënte werkwijze maakt het mogelijk om meer inwoners te ondersteunen. We schatten in dat met een efficiëntere werkwijze de middelen voor uitbreiding van de doelgroep Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 6 van 10
toereikend zijn. Enkele gemeenten hebben ervaring met deze vorm van dienstverlening. We gaan tenminste twee keer op werkbezoek om ideeën op te doen. We gaan het draagvlak voor ondersteuning van inwoners met een laag inkomen verbreden door meer organisaties en verenigingen er bij te betrekken. We gaan daarvoor het gesprek aan met sportclubs en muziekverenigingen, met ondernemers en inwonerscollectieven. Daarin schuilt meteen een risico: inwoners zullen het onprettig vinden om de hand te moeten ophouden bij anderen. Dat kan een drempel zijn. We betrekken de cliëntenraad nauw bij dit proces om dit risico te bespreken. In een bredere bijeenkomst voor inwoners leggen we de deelnemers deze vragen voor. We gaan schuldhulpverlening organiseren als een algemene voorziening. We integreren dit in de Servicepunten en bieden inwoners waar nodig integrale ondersteuning. Zo investeren we in preventie. Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 7 van 10
5 Globale projectaanpak en organisatie Projectfase Activiteiten Definitie - Opstellen en goedkeuring Startnotitie - Projectteam Wmo/P-wet; - Portefeuillehoudersoverleg; - Cliëntenraad; - College. - Visievormende bijeenkomst met de raad. Doorlooptijd of voorlopige data 15 januari 15 januari 22 januari 27 januari februari Voorbereiding - opstellen doelenboom en inhoudsopgave - Projectteam Wmo/P-wet; 5 februari - Portefeuillehoudersoverleg; 12 februari - Cliëntenraad 12 februari - MT; 27 februari - College. Uitvoering - Werkbezoek gemeente Amersfoort Maart - Werkbezoek. Maart - Cliëntenraad 12 maart - Brede bijeenkomst cliënten P-wet Maart - Bijeenkomst Platform Stop Armoede Maart - Concept beleidsplan Portefeuillehoudersoverleg 19 maart - Tweede lezing concept beleidsplan Portefeuillehoudersoverleg 26 maart - College 7 april - Oordeelsvormende bijeenkomst raad 30 april - Besluitvormend oordeel raad 21 mei Evaluatie - Evaluatie met opdrachtgevers en projectleden juni 5.1 Projectorganisatie Dit project voeren we uit binnen de projectstructuur voor de transities. Dat wil zeggen dat de projectgroep Wmo-Participatiewet de projectgroep is waarbinnen we dit beleidsplan verder vorm geven. In het wekelijks overleg ruimen we tijd in om wekelijks de stand van zaken door te nemen. Strategische keuzes bereiden we in dit verband voor. Deze worden vervolgens ingebracht in het programmateam. De portefeuillehouder wordt wanneer nodig betrokken in het wekelijks portefeuillehouders overleg. De cliëntenraad vervult een bijzondere rol als klankbord op inhoudelijke keuzes. Maandelijks is er overleg met dit gremium. De verslagen worden door gegeven aan projectgroep en portefeuillehouder. 5.2 Inschatting van de doorlooptijd, ureninzet, kosten en baten Dick van Rijn 100 uur Amerens Brouwer 10 uur Marianne Dolman 20 uur Willem van den Hatert 20 uur Jeannette Schoone 10 uur Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 8 van 10
Bijlage 1: doelenboom Hoofddoel Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Elke inwoner kan meedoen aan het maatschappelijke leven (hoofddoel Wmo beleidsplan) 1. inwoners werken of participeren naar vermogen en zijn zelfredzaam. 1.1 Het begeleiden van werkzoekenden naar onbetaald werk als onderdeel van het het re-integratietraject. 1.2 Het begeleiden van werkzoekenden naar betaald werk. 1.3 Het matchen, begeleiden en ondersteunen van arbeidsgehandicapten. 1.4 Het stimuleren en faciliteren van werkgevers om mensen met een een lange afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. 2. Inwoners worden niet door financiële belemmeringen geremd in hun participatie. 2.1 Het binnen wettelijke termijnen afhandelen van aanvragen voor een inkomensondersteunende maatwerkvoorziening. 2.2 Het laagdrempelige ondersteunen en adviseren van de doelgroep in de Servicepunten in de dorpen. 3. Inwoners met schulden worden niet geremd in hun participeren. 2.3 Participatie bevorderen door in samenwerking met partijen in het groene domein deelname aan sport en cultuur te faciliteren. 3.1 Versterken van samenwerking tussen partijen zodat signalen van inwoners met schulden eerder worden opgepakt. 3.2 Het in samenwerking met partijen in het groene domein bieden van preventieve begeleiding aan inwoners met schulden. 3.3 Het bieden van integrale schuldhulpverlening in de Servicepunten. Versie Project startnotitie 2.0 Pagina 9 van 10
Kerkplein 2 T (0343) 56 56 00 Postbus 200 F (0343) 41 57 60 3940 AE Doorn E info@heuvelrug.nl Bijlage 2: schematische weergave Werk en Inkomen tot 2015 Werk en Inkomen 2015 e.v. Besluitvorming Landelijk/ Bovenregionaal UWV Wajong (Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten) + 850 inwoners UH UWV Wajong (Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten) alleen volledig duurzaam arbeidsongeschikt (+ 350 inwoners) } Participatiewet Regionaal Lokaal GR RDWI Gemeenschappelijke Regeling Regionale Dienst Werk en Inkomen WWB (Wet Werk en Bijstand) Uitvoer: Regionale Sociale Dienst (RSD) - re-integratie trede 5/6 (+ 150 inwoners) - Inkomensondersteuning (+ 500 inwoners) - Schuldhulpverlening (+ 300 inwoners) - Uitvoering Minimabeleid - Arbeidsmarktbeleid (WGSP) WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) - Re-integratie arbeidsbeperkten (+ 110 inwoners) Gemeente - Minimabeleid, uitvoering van Beleidsplan Van Vangnet naar Springplan 2011 2014, (+ 650 inwoners); - Schuldhulpverlening, stukje inhoudelijke dienstverlening Humanitas, Schuldhulpmaatje, AMW; - Actieplan Lokaal Arbeidsmarktbeleid waaronder: - Bedrijfscontactfunctionaris (BCF) voor onderkant arbeidsmarkt. - Wethoudersoffensief. - Re-integratie trede 1 t/m 4 Project De Verleiding.(+ 350 inwoners) - (Ondersteuning via Wmo). Inhuur BIGA Uitvoer BIGA? De Utrechtse Werktafel Uitvoer: regionale uitvoeringspartners, voor UH vooralsnog BIGA. - Gezamenlijke werkwijze re-integratie arbeidsgehandicapten (uitvoering Sociaal Akkoord). Arbeidsgehandicapten trede 5/6. - Arbeidsmarktbeleid GR RDWI Gemeenschappelijke Regeling Regionale Dienst Werk en Inkomen Uitvoering Participatiewet - Inkomensondersteuning - Re-integratie (groeipotentie tot) trede 5/6 - Arbeidsmarktbeleid (Werkgeversservicepunt WGSP) - Schuldhulpverlening: afnemen trajecten i.h.k.v. Wsnp Gemeente - Re-integratie trede: 1 t/m 4: - arbeidsmatige dagbesteding ( werk is de beste vorm van zorg ). Combinatietrajecten Uitvoer BIGA? van Wmo en (mogelijk) BIGA. - Actieplan arbeidsmarktbeleid. - Sociale Participatie, gericht op activering: - Trede 1 t/m 4: project De Verleiding. - Trede 5/6: tegenprestatie. - Minimapas: oplossingen in Groenen Domein (facilitatorol). - Schuldhulpverlening: intake, ondersteuning minus wettelijke saneringstraject (Wnsp) - Ruggesteun: uitvoering Servicepunten/soc.dorpsteams. - Ondersteuning minima: financiële vangnetregeling voor inwoners tot 120% soc.minimum. - Minimapas: korting met minimapas (facilitatorrol). }- Concenant/Startdocument (college 27/01) - Marktbewerkingsplan (in ontwikkeling arbeidsmarktregio) } } - Strategische kaders (raadsbesluit 30/10/14) - Uitvoeringsplan P-wet (in ontwikkeling KRH regio) - Besluit BIGA Afspraak wordt geëvalueerd - Startnotie (college 27/01) - Beleidsplan (raad 21/05)