Begin bij de basis: een spraaktaalspecialist aan het woord Astrid Roest GGD/JGZ Zaanstreek-Waterland
Workshop in opdracht van NVLF Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie www.nvlf.nl
Inhoud workshop Taalontwikkeling algemeen Kennis delen/opfrissen Taalstimulering Door wie en hoe? En werkt het? Voorbeelden uit de praktijk
Taalontwikkeling algemeen Wat verstaat u onder taal?
De taalontwikkeling speelt zich grotendeels af tussen: a. 0-6 jaar b. 9 maanden 6 jaar c. 4-12 jaar d. 1,5-12 jaar
Wat is er nodig voor goede taalverwerving? Interactie Taalaanbod Goede zintuigen Intelligentie
Woordenschat Hoeveel woorden kent een kind van 3 jaar? Hoeveel woorden heeft een kind nodig om succesvol te leren lezen in groep 3? Hoeveel woorden kennen wij?
Taalaanbod Bijstandsgezin: 615 woorden p/u Lichtgeschoolden: 1251 woorden p/u Hoogopgeleide ouders: 2153 woorden p/u
Is er wat mis? Kunt u zien wat voor beperking deze jongen heeft?
Filmpje http://www.npo.nl/zapp-echt-gebeurd/26-01- 2014/KN_1655512
Meertaligheid Veroorzaakt meertaligheid een taalontwikkelingsstoornis? Blootstellingsachterstand versus taalontwikkelingsstoornis
Taalproblemen in de klas Er zitten mínstens zoveel kinderen met ADHD als met taalproblemen in een klas. Er zitten méér kinderen in de klas met taalproblemen dan met autisme. Hoeveel kinderen met een taalontwikkelingsstoornis zitten er gemiddeld in een klas?
Feiten en cijfers taalontwikkeling kinderen 15 minuten voorlezen per dag: kind leest meer dan 1 miljoen woorden per jaar
Feiten en cijfers In Nederland heeft 25-33% van de leerlingen problemen met leesvaardigheid
Feiten en cijfers Bijna 14% van alle kinderen loopt het risico om op latere leeftijd onder de noemer laaggeletterd te vallen
Combinatie van oorzaken Thuissituatie en sociale omgeving (vb. taalarme omgeving, thuis andere taal) Het onderwijs (vb. onvoldoende aandacht en begeleiding) Individuele factoren (vb. leer- en gedragsproblemen)
Generatie Laaggeletterdheid gaat vaak van generatie op generatie
Basis Leerproblemen
Daarom is vroegsignalering zo belangrijk!
Binnen de JGZ Laaggeletterde ouders: Kunnen gezondheidsadviezen voor hun kind minder goed opvolgen Kunnen hun kind niet/moeilijk voorlezen en helpen bij schoolwerk Weten vaak niet wat ze kunnen doen om de taal van hun kind te stimuleren
Folderaanbod
Aanbod preventieve logopedie Product Leeftijd Inhoud Samenwerking Inzet logopedie Spraaktaalscreening 2-jarigen Rond 2 jaar Bij twijfel over spraaktaalontwikkeling door professional of ouders wordt een onderzoek gedaan Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisatie/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijven Na voorselectie door derden ziet de logopedist het kind en brengt advies uit Eerste fasediagnostiek Regulier Uitvoering handreiking uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen (NCJ, 2013). Onderdeel basistakenpakket JGZ. Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisatie Na voorselectie door derden neemt de logopedist de taalstandaard af en brengt advies uit Spraak-taaldiagnostiek Alle leeftijden Op verzoek van derden neemt de logopedist een diagnostische test af en geeft advies Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisatie/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijven Logopedist neemt diagnostische testen af en geeft advies Spraaktaalscreening Regulier Onderdeel basistakenpakket Gemeenten/ GGD/ scholen Alle kinderen worden door de 5-jarigen JGZ. logopedist gescreend Toeleiding verwijzing Alle leeftijden Bij twijfel over de Gemeente/ GGD/ Na signalering Diagnostiek spraaktaalontwikkeling geeft thuiszorgorganisatie/ spraaktaalproblematiek of de logopedist advies en peuterspeelzalen/ leidt logopedist ouders toe behandeling ondersteuning op maat kinderdagverblijven naar nadere diagnostiek en behandeling 5
Indirecte interventie Alle leeftijden Zonder dat sprake is van behandeling geeft de logopedist tips aan ouders en anderen om de spraaktaalontwikkeling te stimuleren Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijve n/ scholen De logopedist geeft algemene adviezen over het stimuleren van de spraaktaalontwikkeling aan ouders, context van het gezin, of andere bij het kind betrokken professionals Voorlichting aan ouders en professionals Niet van toepassing Voorlichting over spraaktaalontwikkeling is onderdeel van Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ Logopedist wordt ingezet om specifieke voorlichting of deskundigheidsbevordering basistakenpakket JGZ peuterspeelzalen/ te geven over de kinderdagverblijve spraaktaalontwikkeling n/ scholen Niet van toepassing Alle professionals die toezien op de ontwikkeling van kinderen kunnen worden Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ De logopedist geeft trainingen aan en begeleidt de bij het kind betrokken professionals geschoold op het gebied peuterspeelzalen/ van (vroeg)signalering van kinderdagverblijve spraaktaalstoornissen n/ scholen Monitoring en evaluatie Alle leeftijden Door monitoring kan advies op maat worden gegeven over grotere groepen Gemeente/ GGD/ thuiszorgorganisati e/ peuterspeelzalen/ kinderdagverblijve n/ scholen De logopedist neemt deel aan de evaluatie van trajecten die betrekking hebben op de spraaken taalontwikkeling.
Aanpak preventie op taalgebied in Zaanstad Logopedisch spreekuur Indicering VVE Peuter IB ers Taal & VVE Themabijeenkomsten Spraak-taalscreening basisonderwijs Zaanse taalacademie Voorleesproject Humanitas
Casus 1 Spreekuur logopedie 0-4 jaar Vader en moeder met zoon (2;01 jaar) Jongetje zegt nog weinig, maar communicatief ingesteld; imiteert zowel handelingen als spraak Advies rijk taalaanbod Vader heeft grote moeite met lezen
Casus 2 Jongetje 2;06 jr Aangemeld door jeugdarts adhv signaleringsinstrument 2 jarigen ivm taalachterstand Meertalig Zegt niet veel op spreekuur Autistiform gedrag Communicatieve voorwaarden niet aanwezig
Casus 3 Meisje 2;10 jr op PSZ-VVE Pedagogisch medewerksters maken zich zorgen ivm gedragsproblemen Contact peuter-ib er
Vragen?