Tractus digestivus 3 Spijsvertering pj 3 alvleesklier / dunne darm / dikke darm / lever Verslikken is een verstoring van de normale slikreflex? (N) Bij verslikken komt er voedsel in de trachea door niet (tijdig) sluiten van de epiglottis (strotklepje) Praten tijdens slikken kan niet omdat de epiglottis is gesloten! Slikreflex wordt onderbroken door krachtige hoestreflex FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 2 De huig heeft geen functie bij het slikken. (N) De huig bevat een kleine spier. Als dit spiertje samentrekt wordt de huig korter en dikker en sluit, samen met het zachte verhemelte, de doorgang tussen de mond- en de neusholte af. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 3 1
Amandelen hebben geen functie en kunnen dus zonder probleem verwijderd worden. (N) Het lichaam bezit een uitgebreid systeem om infecties te bestrijden, het zogenaamde lymfkliersysteem. De overgang van de mond en de neus naar de keel bevat (als een soort ring) veel lymfklierweefsel, de amandelen. Wanneer de amandelen de hoeveelheid binnendringende ziekteverwekkers niet meer aan kunnen, raken ze zelf ontstoken De amandelen vormen slechts een klein gedeelte van het lymfkliersysteem van het lichaam. Een verwijdering van de amandelen heeft daarom geen merkbare gevolgen voor de afweer. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 4 De slokdarm bevat geen sluitspieren. (N) De slokdarm heeft 2 sluitspieren; Een bovenste bij de overgang van keelholte Een onderste bij de overgang naar de maag heeft geen verdikking -> fysiologisch. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 5 Naarmate men gedurende lange tijd veel eet zal de inhoud van de maag groter worden. (N) Hoewel de grootte van de maag bij mensen onderling sterk in grootte kan verschillen zal de grootte in absolute zin niet toenemen bij veel eten. De maag zal groter zijn na een volumineuze maaltijd, maar zal daardoor niet groeien. Kan 1,5 liter groot worden, dus flink!! FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 6 2
De gastrine productie wordt geremd wanneer de ph in het antrum pyloricum tot ca. 1,5 daalt. (J) Een ph waarde van 1,5 is de ondergrens in het antrum. Zou de inhoud nog zuurder worden dan kan schade ontstaan aan weefsels. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 7 Natriumbicarbonaat Bicarbonaat of natriumwaterstofcarbonaat wordt in het lichaam in grote hoeveelheden geproduceerd door de pancreas om de zure maaginhoud te neutraliseren in de duodenumd Met een zuur reageert het asl volgt: NaHCO 3 + HCl NaCl + H 2 O + CO 2 Met een base reageert het als volgt: NaHCO 3 + NaOH Na 2 CO 3 + H 2 O FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 8 Lever FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 9 3
Lever structuur Via de leverhilus vena portae, a.hepatica en ductus hepaticus. Aan achterbovenzijde vv hepatica. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 10 Lever structuur microscopisch Zeshoekige leverlob In sinusoïden vermenging van arterieel bloed met bloed uit poortader Bloed wordt bewerkt door hepatocyten en afgevoerd via centrale vene. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 11 Lever vervolg 3 venae hepatica (leveraders) lopen aan de bovenzijde uit de lever naar vena cava inferior (onderste holle ader) bestaat uit synchroon lopende vaatjes: leverslagader poortader galgang eerste twee vermengen zich daardoor voeding en resorptie ineen FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 12 4
Lever functies Koolhydraatmetabolisme; opslag glycogeen Vetmetabolisme; synthese van lichaamsvet, maken van vetzuren en cholesterol Eiwitmetabolisme; splitsen aminozuren -> ureum, productie van niet essentiele aminozuren (transaminering), synthese van plasma-eiwitten. FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 13 Lever functies Omzetting ongeconjugeerd billirubine Ontgiftiging (medicijnen, alcohol) Inactivering van hormonen Productie van warmte (hoog energiegebruik, belangrijkste warmteleverancier) Uitscheiding van gal Opslag van: glycogeen, vetoplosbare vitaminen, ijzer FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 14 erytrocyt hemoglobine Bilirubine milt bilirubine Omzetting van erytrocyt tot uitscheiding via nier en darm Afbraak in milt poortader Omzetting (conjugatie) in lever circulatie bilinogeen nier lever geconjugeerd bilirubine darm enterohepatische kringloop 95% resorptie van bilirubine Kleurstof van zowel urine als faeces kleurt urine kleurt faeces FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 15 5
Bouw darmvlokken villi/microvilli FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 16 Resorptie dunne darm Epitheel is in hoge mate permeabel Passief en actief transport Grote hoeveelheid wateruitwisseling van en naar het darmlumen (6 tot 10 Liter / 24 uur) Vetzuren en glycerol worden grotendeels via de lymfe opgenomen (chylvat) Grootste deel absorbeert in duodenum en jejunum Terugresorbtie van water in ileum Geresorbeerde galzouten komen via de vena portae terug in de lever (enterohepatische kringloop) Tekort aan galzouten -> weinig tot geen absorptie van vetten FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 17 Colon (onderdelen) FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 18 6
Colon (functies) Reservoir voor de darminhoud. Terugresorptie van restant water en elektrolyten. 500 1500 ml chymus wordt ingedikt tot 100-200 ml Colibacteriën (darmflora) -> rotting / gisting Rotting = anaerobe afbraak van eiwitten -> gassen Gisting = anaerobe afbraak van koolhydraten -> melkzuur FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 19 Colon (functies) - vervolg Darmflora beschermt tegen pathogene bacteriën. (aantasting door antibiotica) Door afbraakproces ontstaan vitamine K en foliumzuur FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 20 Uitscheiding faeces Gastrocolische reflex vulling van het rectum Aandrang tot defeceren door rekkingssensoren -> contractie van rectumwand Willekeurig ophouden -> externe sfincter aanspannen -> tijdelijk onderdrukken -> later heviger terug Legen wordt ondersteund door bekkenbodenspieren, diafragma en buikspieren (buikpers) Circa 150 gram per dag FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 21 7
Bloedvoorziening darmstelsel Darmen hebben uitgebreid capillairnetwerk en lymfcapillairen (chylvaten). Beweging van de darmvlokken veroorzaakt pompwerking. Parasympaticus -> vasodilatatie ti en sympaticus -> vasoconstrictie Afvoer bloed via vena portae (behalve Rectum) Afvoer lymfe via ductus thoracicus (grote borstbuis) naar vena subclavia (sleutelbeenader) FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 22 Buikvlies (peritoneum) Groot deel van de buikorganen zijn opgehangen aan het buikvlies (mesenterium) FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 23 Buikvlies (peritoneum) Geleideweg voor bloedvaten, lymfevaten en zenuwen Aan de voorzijde een gordijn (omentum majus) Beschermende functie -> ontsteking, perforatie inkapselen FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 24 8
College 12 Vragen? Stellingen zoals je in de toets kunt verwachten FHV2009 / Cxx54 11+12 / Anatomie & Fysiologie -Tractus digestivus 3 25 9