Hoe werkt mijn darm. Stomavereniging 5 november 2011 Ivar Harkema, MDL arts
|
|
- Adriana Wouters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe werkt mijn darm Stomavereniging 5 november 2011 Ivar Harkema, MDL arts
2 Inleiding Hoe ziet een darm eruit Hoe werken de darmen (wat doen ze) Waarom een operatie? Soorten stoma Blijft de werking gelijk na een operatie Short bowel syndroom, Hoe gaan we hier mee om
3 Hoe ziet de darm eruit
4 Beeld dunne darm
5 Beeld dikke darm
6 Hoe werkt de darm Voortstuwing (verplaatsen/verdelen) voedselbolus Vertering Terugwinnen water Heropname voedingsstoffen, vitamines en spoorelementen Vorming ontlasting, ontlasting gewaarwording en continentie
7 Vertering Kauwen, amylase Zuur, afbraak eiwitten Signalering (hormonen) naar galblaas en alvleesklier Verteringssappen in dunne darm Voortstuwing, opname, terugwinning Indikken, gisting, laatste opname, voortstuwing Ontlasten/continentie Proces duurt +/ uur
8 Feiten dunne darm Oppervlakte enorm tgv vlokken Lengte 5 6 m Taken: Absorptie Bescherming tegen antigenen (bacteriën ed) Hormoonproductie (secretine, cholecystokinine) Voortstuwing voedingsstoffen
9 Hoe werkt de dunne darm Voedsel wordt in de darm langzaam voortbewogen (peristaltiek). T.g.v. de dubbele spierlaag in de darmwand Menging voedsel met de spijsverteringssappen. Het voedsel wordt heen en weer geschoven, gekneed en langzaam in de richting van de dikke darm geduwd (opname). Als het voedsel volledig verteerd is (alle voedingsstoffen opgenomen), worden de onverteerbare resten met krachtige peristaltische bewegingen doorgeschoven naar de dikke darm (waterdun). Dit proces duurt ongeveer vier tot acht uur.
10 Hoe werkt de dunne darm (II) 12-vingerige darm: Voedsel vermengd met spijsverteringssappen. Opname grootste deel voedingsstoffen in de nuchtere darm Het grote, geplooide oppervlak is erg belangrijk voor een goede opname van alle belangrijke voedingsstoffen (vetten, koolhydraten, eiwitten, vitaminen en mineralen) Veel vochtresorptie De kronkeldarm minder belangrijke rol bij de opname van voedingstoffen. Uitzondering daarop zijn vitamine B12 en galzure zouten)
11 Wat wordt waar opgenomen?
12 Feiten dikke darm Ongeveer 70 cm (>)1 m lang Haustrae (plooi) Overgaand in endeldarm Taken: - Transport en opslag - rotting en gisting door bacteriën - Productie van korte keten vetzuren, Vit D en Vit K - Opname: water, mineralen, korte keten vetzuren
13 Hoe werkt de dikke darm Twee soorten peristaltische bewegingen: Door ringvormige insnoeringen, die zich telkens verplaatsen, wordt de darminhoud heen en weer geschoven Voldoende tijd om vocht en zouten uit de ontlasting op te nemen Enkele keren per dag ontstaan er krachtige peristaltische bewegingen (massacontracties) genoemd. Met name de massacontracties zorgen voor de verplaatsing van voedsel (mn na eten) = gastro-colische reflex
14 Hoe werkt de dikke darm(ii) Als de voedselbrij vanuit de dunne darm, in de dikke darm terecht komt, is het een waterdunne massa van onverteerbare voedselresten. Uiteindelijk gaat ongeveer anderhalve liter vocht samen met de onverteerbare voedselresten naar de dikke darm In de dikke darm worden water en zouten aan deze dunne massa onttrokken, en aan het bloed afgegeven (ingedikt). In de ontlasting is uiteindelijk slechts 100 ml vocht over. In de dikke darm worden de onverteerbare voedselresten bewerkt door de darmbacteriën (vit K) De ontlasting die het lichaam uiteindelijk verlaat, bestaat uit onverteerbare voedselresten, bacteriën, dode darmwandcellen, galkleurstof, slijm en een kleine hoeveelheid water en zouten (Per dag gemidd 100 tot 150g)
15 Darmflora Nuttige Schadelijke Verstorende factoren: Antibiotica Infecties Bestraling Operatie Stress (lich. en psych.)
16 Waarom een operatie? Dikke darm/endeldarm kanker Obstructie (divertikelitis, M Crohn, strengileus, volvulus) Ernstige darmontsteking (M Crohn, colitis ulcerosa) Doorbloedingstoornis van de darm -> darm verderf Ernstige obstipatie / Motiltiteitstn. Gecompliceerd beloop na electieve operatie (perforatie ed)
17 Wat voor stoma? Dunne darm stoma Eindstandig Dubbelloops Dikke darm(colo) stoma Eindstandig Dubbelloops
18 Wat houd dit in? Operatie Narcose Complicaties tijdens en na operatie Later: Verklevingen Restfunctie darm: Short bowel?
19 Wat zijn de gevolgen? Welk deel mist er Wat is de restfunctie van het resterende darmdeel Post-PDS beeld Gevolgen beweeglijkheid (voortstuwing)?
20 Basale regels Gezien het enorme oppervlak van het dunne darm en dikke darm slijmvlies bestaat er een enorme reservecapaciteit Tenminste twee meter dunne darm nodig, < 2 m kunnen ernstige klachten ontstaan Resterend dikke darm is daarbij belangrijk Dikke darm kan % van oppervlak missen, alvorens klachten ontstaan
21 jejunum (nuchtere darm) resectie Dit gedeelte neemt de meeste voedingsstoffen op zoals koolhydraten, eiwitten vetten en spoorelementen. Bij behoud van het ileum (kronkeldarm) kan dit deze functie grotendeels overnemen.
22 Ileum (kronkeldarm) resectie NB1: Specifieke opname van vit B12 en galzure zouten in laatste gedeelte ileum. NB2: Bij een relatief korte resectie kan al verminderde opname plaatsvinden (ileocoecaalresectie)
23 Ileum (kronkeldarm) resectie (II) Gevolg: Galzouten en vetzuren komen dikke darm binnen, verstoort water en zouthuishouding Diarree Verlies van galzouten betekent verminderde terugwinning van vetten vettige diarree, vorming galstenen Galzouten in dikke darm geven verhoogde oxalaat opname nier (oxalaat) steen vorming Laag vit B12 m.a.g. opgeblazen bloedcellen en soms bloedarmoede
24 Colon (dikke darm) resectie Bij resecties tot 50 % geen effect. Grote restcapaciteit. Mn vocht en zouten disbalans Verlies reservoirfunctie endeldarm
25 Short Bowel Syndroom : Grootste probleem: Short Bowel Syndroom darmfalen op basis van een te klein oppervlak en daarmee onvoldoende resorptiecapaciteit en overmatig verlies van vocht, zouten en voedingsstoffen. Het risicoprofiel is: ileostoma/jejunostoma met daarbij < 200 cm resterende dunne darm < 150 cm dunne darm met volledig colon in situ stoma-/fistelproductie > 1,5 l per dag.
26 Short Bowel Syndroom Diagnose: onderliggend lijden, darmresecties (lengte en plaats) met aan- of afwezigheid stoma/fistel, resterende darmlengte en aan- of afwezigheid ileocoecaal klep en colon, darmpassagetijd Symptomen: korte termijn: verhoogde stomaproductie of frequente waterdunne defecatie, ondervoeding, elektrolytstoornissen, uitdroging, dorst, vitaminen- en mineralendeficiënties lange termijn: nierstenen, galstenen, bacteriële overgroei, osteoporose.
27 Short Bowel Syndroom Suppletie van vitaminen en mineralen Vetoplosbare vit A,D,E, K en B6 Magnesium, Calcium, Selenium, Zink Intact colon en > 1 meter ileumresectie: vetbeperkt: MCT vet kan een alternatieve bron van energie zijn bij hyperoxalurie en calciumoxalaatstenen: oxaalzuurbeperkt dieet bij resectie >60 cm terminale ileum: suppletie van vitamine B12 natriumverrijkt. Jejunostoma: maximaal 500 ml hypotone dranken, maximaal 500 ml hypertone dranken per dag, overig: ORS. Zo nodig vochtinname aanvullen met ORS.
28 Dieet aanpassing Sondevoeding of TPV (totale parenterale voeding(i.v.)) Of orale belasting +/- dieetadviezen:
29 Medicatie
30 Heeft resectie invloed op de beweeglijkheid van de darm? Bewijs mn uit proefdier onderzoek: Vertraging van het MMC van het dunne darm gedeelte boven de naad (ook lang na OK) dilatatie Meer frequent maar kortere MMC Duur postprandiale fase (zonder duodenale MMC) verlengd (acuut > chron.) M.a.g. een verlengde transitie tijd: compensatoir
31
Voedingsadvies bij short bowel
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek De dunne darm is een belangrijk onderdeel van de spijsvertering. Na een maaltijd komt het voedsel via mond, slokdarm en maag in de dunne darm terecht. In de dunne darm wordt
Nadere informatieIleostoma en Pouch. Nienke Ipenburg Verpleegkundig specialist IBD
Ileostoma en Pouch Nienke Ipenburg Verpleegkundig specialist IBD Agenda - Anatomy en fysiologie - Verteringstelsel - Ileostoma en pouch 2 Fabels - een goede stoelgang, betekent dat je iedere dag ontlasting
Nadere informatieVoeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid
Voeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid Hoeveelheden per dag volwassenen 19-50 jaar 5 opscheplepels groente (250 gram) 2 porties fruit (200 gram) vrouw: 4-5 snee bruin- of volkoren brood
Nadere informatieSpijsvertering. Voorwoord. Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering.
Spijsvertering Voorwoord Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering. Spijsvertering betekent: "Het verteren van het voedsel tot stoffen die door
Nadere informatieHigh output stoma s Een multidisciplinaire uitdaging
High output stoma s Een multidisciplinaire uitdaging Hester Wierda, diëtist Darmfalenteam Radboudumc Dansac 22 mei 2014ma (Potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor deze bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieVoedingsadvies bij short bowel en darmfalen
Voedingsadvies bij short bowel en darmfalen Diëtetiek Beter voor elkaar Voedingsadvies bij short bowel De dunne darm is een belangrijk onderdeel van de spijsvertering. Na een maaltijd komt het voedsel
Nadere informatieWorkshop ileostoma en pouch. Dr. Lydi M.J.W. van Driel MDL-arts io 12-03-2016
Workshop ileostoma en pouch Dr. Lydi M.J.W. van Driel MDL-arts io 12-03-2016 Inhoud Hoe werkt de darm? Verschillende soorten ileostoma / pouch Wat verandert er met een ileostoma/pouch? Voeding Tips&Trics
Nadere informatieHoe houdt u uw vocht- en zoutopname op peil?
Hoe houdt u uw vocht- en zoutopname op peil? Waarom dit onderzoek? Zelfzorggeneesmiddelen, zoals ORS, diarreeremmers, vitaminen en zout vallen niet (of onder voorwaarden) onder verzekerde zorg. Dit terwijl
Nadere informatieImeldaziekenhuis Bonheiden Afdeling algemene en abdominale heelkunde Wond- en stomazorg referentieverpleegkundigen Bestuursleden Vlas
1 Imeldaziekenhuis Bonheiden Afdeling algemene en abdominale heelkunde Wond- en stomazorg referentieverpleegkundigen Bestuursleden Vlas HIGH OUTPUT ILEOSTOMA Inhoud Definitie Complicaties Symptomen Behandeling
Nadere informatieSamenvatting Biologie 1-1 tot 1-3
Samenvatting Biologie 1-1 tot 1-3 Samenvatting door K. 1464 woorden 10 december 2012 5,6 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 8.1 Het werkt! Hoe werkt je lichaam? Organen: delen van het lichaam
Nadere informatieSpijsvertering vmbo-b12
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 04 juli 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62399 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieIleostoma. Ileostoma
Ileostoma Ileostoma Afdeling Afdeling algemene algemene chirurgie chirurgie Binnenkort wordt bij u (een gedeelte van) de dikke darm weggenomen. Dit kan het gevolg zijn van een chronische aandoening, een
Nadere informatieVoeding bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. Ginette van Lienen, diëtist
Voeding bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Ginette van Lienen, diëtist De diagnose en dan? Nog niet wetenschappelijk aangetoond dat voeding een rol speelt bij ontstaan IBD Er is géén specifiek
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/88213
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/88213 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieDossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Alles over probiotica
Dossier Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Alles over probiotica E-book Probiotica Wat zijn probiotica? Hoe de darmen werken Dikke darm Weerstand Wat doen probiotica? Flinndal
Nadere informatieGalstenen. Interne Geneeskunde
1/5 Interne Geneeskunde Galstenen Inleiding In deze folder leest u alles over de galblaas en galstenen. Heeft u meer informatie nodig, dan kunt u hiernaar vragen bij de polikliniek Interne Geneeskunde
Nadere informatieWorkshop Volwassen en energietekort. Heidi Zweers, diëtist Mirian Janssen, Internist Paul de Laat, onderzoeker
Workshop Volwassen en energietekort Heidi Zweers, diëtist Mirian Janssen, Internist Paul de Laat, onderzoeker 3 Thema s: 1. Maag-darmklachten en voeding 3 Thema s: 2. Werken met een mitochondriële ziekte
Nadere informatieCLIËNTINFORMATIE OVER DE MAAGBAND & GASTRIC BYPASS
CLIËNTINFORMATIE OVER DE MAAGBAND & GASTRIC BYPASS Voorlichting Chirurgie, die als doel heeft het gewicht te verminderen, heet bariatrische chirurgie. Het plaatsen van een SAGB maagband heet daarom dan
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel. Anatomie. Mondholte Andere namen: Transportfunctie. Digestieapparaat Spijsverteringsapparaat
Spijsverteringsstelsel Andere namen: Digestieapparaat Spijsverteringsapparaat Transportfunctie Mond Keelholte Slokdarm Maag Darmen: dunne darm dikke darm Lever Alvleesklier Anatomie Mondholte 1 Tong Smaakpapillen
Nadere informatieZiekte van Crohn & Colitis Ulcerosa
Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa Informatie Patiënteninformatie 1175798PR/1-2011 - Ziekte van Crohn & Colitis Ulcerosa 1 Inleiding Bij u is kort geleden geconstateerd dat u mogelijk een chronische darmontsteking
Nadere informatieDE DIKKE DARM DE DIKKE DARM
DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2 Samenvatting door L. 718 woorden 5 maart 2016 7,9 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voedingsstoffen à stoffen die je lijf nodig heeft Voedingsmiddelen
Nadere informatie1. Overzicht maagdarmstelsel
1. Overzicht maagdarmstelsel Het maagdarmstelsel moet het lichaam voorzien van voedingsstoffen, water, zouten en vitaminen. Om deze functie te kunnen uitvoeren, moet het maagdarmstelsel aan een aantal
Nadere informatieWerkstuk ANW Spijsvertering
Werkstuk ANW Spijsvertering Werkstuk door een scholier 1904 woorden 13 december 2002 6,8 90 keer beoordeeld Vak ANW De mond en het gebit In de mond begint de lange weg van het spijsverteringskanaal. Het
Nadere informatie7. Het gebit De bouw van het gebit Tanden en kiezen noem je gebitselementen. kroon. wortel
Samenvatting biologie voeding en vertering 5tm9 5 eerlijk zullen we alles delen Ondervoeding Vooral in ontwikkelingslanden Oorzaken - Doordat er geen voedsel is - Doordat ze niet genoeg voedsel kunnen
Nadere informatiespijsvertering.info Preventie van spijsverteringsaandoeningen
spijsvertering.info van spijsverteringsaandoeningen Inhoud 1 Wat is spijsvertering? 1.1 van spijsverteringsaandoeningen 4 4 3 Houd uw spijsvertering gezond! 3.1 Eet vezelrijk en gevarieerd 11 12 2 Hoe
Nadere informatiespijsvertering.info Preventie van spijsverteringsaandoeningen
spijsvertering.info Preventie van spijsverteringsaandoeningen Maag Lever Darm Stichting Postbus 430 3430 AK Nieuwegein telefoon 030-60 55 881 fax 030-60 49 871 internet www.mlds.nl e-mail info@mlds.nl
Nadere informatie1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden
Paragraaf 5.1 1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden 2. a) Huid, longen, nieren en lever b) Water c) Huid: zouten, Longen: CO 2, Nieren: Ureum,
Nadere informatieInformatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. Darmflora
Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen Darmflora Deze brochure is ontwikkeld door de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van
Nadere informatieLAR Syndroom. Low Anterior Resectie Syndroom
LAR Syndroom Low Anterior Resectie Syndroom Wat is een LAR Syndroom? Het LAR-syndroom is een verzamelnaam voor klachten die kunnen ontstaan na een endeldarmoperatie. Soms is hier ook bestraling en/of chemotherapie
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieFysiologie / spijsvertering
Fysiologie / spijsvertering Onder de fysiologie vallen bij de sportmassage de volgende onderdelen: Celleer/cytologie Weefselleer/histologie Stofwisseling/metabolisme Spijsvertering Hart, bloedvaten en
Nadere informatieModule 5 Spijsverteringsstelsel. De evolutie. De visser verzamelaar. Overleven en eten of gegeten worden
Module 5 Spijsverteringsstelsel 1/18 De evolutie De visser verzamelaar Overleven en eten of gegeten worden 2.6 miljoen jaar geleden stenen tijdperk (Paleolithicum) Geen exclusief dieet, gevarieerd door
Nadere informatieChirurgie. Stoma. Een kunstmatige uitgang
Chirurgie Stoma Een kunstmatige uitgang 1 Inleiding Deze folder geeft enige informatie over de procedure rond het aanleggen van een stoma (een kunstmatige uitgang). Het is goed u te realiseren dat bij
Nadere informatieAuto-immune enteropathie. Roy van Wanrooij, MDL-arts
Auto-immune enteropathie d Roy van Wanrooij, MDL-arts 1 Disclosure belangen spreker (potentiele) belangenverstrengeling Geen Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of
Nadere informatieTractus digestivus externe secretie
Tractus digestivus externe secretie Spijsverteringskanaal: Mond Mond keelholte Slokdarm Maag Dunne darm Dikke darm Endeldarm Anus Spijsverteringsstelsel: Lever Galblaas Alvleesklier Wand van het spijsverteringskanaal
Nadere informatieSecundaire hyperoxalurie voor niertransplantatie: een nadeel? Dr JI Roodnat, Nefroloog
Secundaire hyperoxalurie voor niertransplantatie: een nadeel? Dr JI Roodnat, Nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieGalstenen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Galstenen U bent bij Rijnstate onder behandeling voor galstenen. In deze folder vindt u meer informatie over galstenen en de voedingsadviezen die hierbij gelden. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en
Nadere informatie8.3. Boekverslag door T woorden 19 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Thema 4. 2 voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Boekverslag door T. 2010 woorden 19 januari 2017 8.3 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4 2 voedingsmiddelen en voedingsstoffen Voedingsmiddelen, alles wat je eet of drinkt.
Nadere informatieGeschreven door Diernet Team zaterdag, 11 december 2010 15:44 - Laatst aangepast vrijdag, 17 december 2010 13:16
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Chronische diarree is een verandering in de frequentie, consistentie, of het volume van de stoelgang (ontlasting) voor meer
Nadere informatieVocht- en zoutadvies bij darmfalen
Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Deze folder is bedoeld voor mensen die via de ontlasting veel vocht en/of zout verliezen als gevolg van darmfalen. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan bij een korte darm syndroom
Nadere informatieDivertikels en diverticulitis. Oorzaak en behandeling
Divertikels en diverticulitis Oorzaak en behandeling In deze folder krijgt u informatie over divertikels en diverticulitis. Deze folder geeft informatie over de oorzaak van divertikels en diverticulitis.
Nadere informatieSpijsverterings- problemen ALL AGES
Spijsverterings- problemen ALL AGES Alvleesklier Colon (dikke darm) Alvleesklier Colon (dikke darm) Slokdarm Maag Dunne darm Endeldarm Slokdarm Maag Dunne darm Endeldarm Bek Bek Galblaas Galblaas Uw dierenarts
Nadere informatieGezonde Leefstijl: Alcohol
Gezonde Leefstijl: Alcohol 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Alcohol in je lichaam Ziektes door Alcohol Alcohol in de praktijk Alcohol en overgewicht Tips Alcoholgebruik Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Ruim
Nadere informatieSPIJSVERTERINGSKLACHTEN
DE VOEDINGSSUPPLEMENTEN VAN ALFA AAN JE GEZONDHEID BOUW JE ELKE DAG SPIJSVERTERINGSKLACHTEN ONDERSTEUNING VAN EEN VLOTTE MAAGWERKING DE SPIJSVERTERING, EEN INGEWIKKELD PROCES De spijsvertering bestaat
Nadere informatieDarmproblemen bij acute buikpijn
Darmproblemen bij acute buikpijn U bent voor onderzoek op de spoedeisende hulp geweest omdat u buikklachten heeft. De arts heet bij u geen acute oorzaak kunnen vaststellen. De klachten kunnen vele oorzaken
Nadere informatie2,7. Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december 2017 2,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou BIO Hoofdstuk 2 voeding en vertering samenvatting/opdrachten paragraaf 1 bouwstof! Voedingsmiddelen
Nadere informatieThe Bottom Upside Down. Sandra Oosterlaar Stoma-, DEC-verpleegkundige en Casemanager colorectaal Deventer Ziekenhuis
The Bottom Upside Down Sandra Oosterlaar Stoma-, DEC-verpleegkundige en Casemanager colorectaal Deventer Ziekenhuis Deventer Ziekenhuis Perifeer middelgroot ziekenhuis 4 stomaverpleegkundigen: 3 werkzaam
Nadere informatieDunne darmatresie bij kinderen
Dunne darmatresie bij kinderen : Uw kind is of wordt opgenomen op afdeling Vuurtoren van het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis vanwege een dunne darmatresie. In deze folder zijn de belangrijkste zaken
Nadere informatieSamenvatting Biologie Voeding en vertering
Samenvatting Biologie Voeding en vertering Samenvatting door een scholier 1402 woorden 8 november 2009 6 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voeding en vertering. 1.Voedingsmiddelen
Nadere informatieDieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier
VOEDING & DIEET Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier ADVIES Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier Als u klachten hebt die worden veroorzaakt door een, kunt u met een aantal leefregels en
Nadere informatieSamenvatting Voeding en Vertering Biologie voor Jou VMBO 4. M.b.v. melkzuurbacteriën kun je melk omzetten in yoghurt Kaas en zuurkool
Samenvatting Voeding en Vertering Biologie voor Jou VMBO 4 5.1 Voedselproductie m.b.v. bacterie: M.b.v. melkzuurbacteriën kun je melk omzetten in yoghurt Kaas en zuurkool Voedselproductie m.b.v. schimmel:
Nadere informatieInflammatoire darmontsteking (IBD), maagdarmontsteking bij honden en katten
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Inflammatoire (ontsteking) van darmziekten (IBD) is een groep van gastro-intestinale (maagdarm) ziekten waarbij ontstekingen
Nadere informatieSpijsvertering. Of wat gebeurt er met onze voeding
Spijsvertering Of wat gebeurt er met onze voeding Het spijsverteringsproces Opname van voedsel Vloeibaar maken Verteren Opname in bloed Verwijderen van onverteerbare resten Het spijsverteringskanaal De
Nadere informatieDe rol van voeding bij darmkanker
De rol van voeding bij darmkanker Stefanie Mortier Oncologisch centrum 26 maart 2015 Inhoud 1. Oorzaken 2. Preventie 3. De nog niet behandelde patiënt 4. Radio- en chemotherapie 5. Chirurgie 6. Herstel,
Nadere informatie6 groepen voedingsstoffen: eiwitten, koolhydraten, vetten, water mineralen en vitamines. Je hebt alle 6 voedingsstoffen nodig om gezond te blijven.
Boekverslag door D. 1946 woorden 21 juni 2014 7 3 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1 Alle producten die je eet of drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen kunnen plantaardig of dierlijk
Nadere informatieUvA-DARE (Digital Academic Repository) Pathogenesis of gallstones in Crohn's disease Brink, M.A. Link to publication
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Pathogenesis of gallstones in Crohn's disease Brink, M.A. Link to publication Citation for published version (APA): Brink, M. A. (1999). Pathogenesis of gallstones
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Sigmoïdoscopie Onderzoek van de darm. rkz.nl
Patiënteninformatie Sigmoïdoscopie Onderzoek van de darm rkz.nl Uw afspraak U wordt verwacht op de Dagbehandeling A1, 1e etage, wachtruimte Endoscopie. op: -------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieToets. Zorgvrager begeleiden een leven lang. Naam: Groep: Datum: Cijfer:
Toets Zorgvrager begeleiden een leven lang Naam: Groep: Datum: Cijfer: Toets Overgangskatern Groeien Max aantal punten: 101 2 uur Vraag 1: Het menselijk lichaam Noem drie orgaansystemen met de bijbehorende
Nadere informatieLAR-syndroom Na een operatie aan de endeldarm
LAR-syndroom Na een operatie aan de endeldarm Het LAR-syndroom (Low Anterior Resectie-syndroom) is een verzamelnaam voor klachten die kunnen ontstaan na een endeldarmoperatie. Soms is hier ook bestraling
Nadere informatieDarmstoma Een kunstmatige uitgang van de darm
Darmstoma Een kunstmatige uitgang van de darm U heeft van uw arts gehoord dat u een stoma krijgt of dat de kans op een stoma bij uw operatie aanwezig is. Het is een ingrijpende verandering in uw leven
Nadere informatieChronische alvleesklierontsteking
Chronische alvleesklierontsteking U bent opgenomen in Maasziekenhuis Pantein in verband met een chronische alvleesklierontsteking (chronische pancreatitis). In deze folder vindt u informatie over de oorzaken
Nadere informatieAanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren
Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal
Nadere informatieExamentrainer. Vragen. Vertering. Wat is de naam van P?
Examentrainer Vragen Vertering 1p 1 In de afbeelding worden organen van het verteringsstelsel weergegeven. Enkele van deze organen produceren verteringssappen met enzymen. Een orgaan is aangegeven met
Nadere informatieOver ons lichaam & het opnemen van voedsel
Over ons lichaam & het opnemen van voedsel Het kunnen opnemen van voedsel door ons lichaam en deze hierdoor voorzien van energie, wordt mogelijk gemaakt via onze stofwisseling in ons spijsverteringsstelsel.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Voeding en vertering
Samenvatting Biologie Voeding en vertering Samenvatting door een scholier 1000 woorden 13 maart 2008 6,1 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie Voeding en vertering
Nadere informatieProtocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 52
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 52 Stoma s Een stoma is een onnatuurlijke, chirurgisch aangelegde opening die een lichaamsholte verbindt met
Nadere informatieVoeding en vertering. Hoofdstuk 2
Voeding en vertering Hoofdstuk 2 2.5 Eerlijk zullen we alles delen Leerdoelen Je kunt de oorzaken en gevolgen van ondervoeding en van overvoeding noemen 2.5 Eerlijk zullen we alles delen Voedsel voor iedereen?
Nadere informatiePraktische opdracht ANW Spijsvertering
Praktische opdracht ANW Spijsvertering Praktische-opdracht door een scholier 5028 woorden 13 juni 2006 6,2 18 keer beoordeeld Vak ANW 1. Inhoudsopgave 1. Inhoud 2. Inleiding 3. De mond 4. De slokdarm 5.
Nadere informatieM. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling
M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling Dr. D. Leemreis, MDL-arts 8 mei 2019 IBD Inflammatory Bowel Disease (IBD)= Inflammatoire darmziekten= Chronische ontsteking
Nadere informatiePrikkelbare darm syndroom
Prikkelbare darm syndroom Inhoudsopgave Wat is het Prikkelbare darm syndroom? Wat zijn de klachten? Wat zijn de oorzaken? Hoe wordt de diagnose gesteld? Wat zijn de behandelopties? Wat kunt u zelf doen?
Nadere informatieVoedingsadviezen na Whipple operatie
Voedingsadviezen na Whipple operatie Paramedische Zorg / Diëtetiek Inleiding In deze folder vindt u adviezen over voeding na een Whipple operatie. Bij deze operatie wordt een deel van maag inclusief de
Nadere informatieBoekverslag door Anoniem 860 woorden 16 april Samenvatting Hoofdstuk 2 Voeding en vertering
https://www.scholieren.com/verslag/106187 Boekverslag door Anoniem 860 woorden 16 april 2017 Samenvatting Hoofdstuk 2 Voeding en vertering Pagina {PAGENO} van {nb} Vak Biologie 6.5 7 keer beoordeeld 2.1
Nadere informatieBij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Diëtetiek / Voedingsteam Voedingsadviezen Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa heeft. Deze ziekten kenmerken
Nadere informatieTHEMA: VOEDING EN VERTERING VWO
THEMA: VOEDING EN VERTERING VWO H E N R Y N. H A S S A N K H A N S C H O L E N G E M E E N S C H A P L E L Y D O R P [ H H S - S G L ] A R T H U R A. H O O G E N D O O R N A T H E N E U M - V R I J E A
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieStoma Inleiding Een dubbelloops of eindstandig stoma? Wat is een stoma? Slijmvorming Materialen bij een stoma Tijdelijke of blijvende stoma?
Stoma Inleiding Binnenkort wordt bij u een stoma aangelegd of is er kans op het aanleggen van een stoma. Deze folder geeft u informatie over de stoma voor de ontlasting. Het is goed u te realiseren dat
Nadere informatieGezondheid & Voeding
7 tips voor een gezonde darmflora Een gezonde darmflora ligt aan de basis van een goede gezondheid dit is zowel op fysiek als op mentaal vlak. Om onze darmflora gezond te houden is gezonde, evenwichtige
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE. onderdeel. Stoma operatie. COLONCARE Stoma operatie
Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE onderdeel COLONCARE 2 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Een stoma... 4 De plaats van het stoma... 5 De operatie... 6 Mogelijke complicaties... 7 Na de behandeling...
Nadere informatieHet maag- en darmstelsel
Het maag- en darmstelsel Achtergrondinformatie Avond 1 Anatomie en Fysiologie 1. Mond en speekselklieren 2. Slokdarm en peristaltiek 3. Maag en vertering 4. Dunne darm 5. Lever en poortaderstelsel 6. Galblaas
Nadere informatiede voedingskundige samenstelling + onderbouwing
de voedingskundige samenstelling + onderbouwing algemene informatie van de drinkvoeding, waarop de hoeveelheden van de ingrediënten zijn gebaseerd: Volledige voeding; drinkvoeding wordt zes keer op een
Nadere informatieAantekeningen B4T1 Voeding en vertering
Naam: klas: Aantekeningen B4T1 Voeding en vertering Basisstof 1 Natuur & Gezondheid Voedingsmiddel =. Voedingsstof =... Verzamelnaam voor alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel =.. Functies
Nadere informatieVocht- en zoutadvies bij darmfalen
Vocht- en zoutadvies bij darmfalen Deze informatie is bedoeld voor mensen die via de ontlasting veel vocht en/of zout verliezen als gevolg van darmfalen. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan bij een korte darm
Nadere informatieAanleggen van een darmstoma
Aanleggen van een darmstoma Chirurgie Beter voor elkaar Darmstoma - Een kunstmatige uitgang Inleiding Deze folder geeft u informatie over de procedure rond het aanleggen van een darmstoma (een kunstmatige
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 4
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 1216 woorden 3 mei 2005 6,9 34 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4 Voeding en vertering Basisstof 1 Voedingsmiddelen
Nadere informatiecontinent ileostoma Een stoma
continent ileostoma Uw darmen werken niet goed, en daarom heeft uw arts voorgesteld om een stoma aan te leggen bij de dunne darm. Hoe werkt een stoma en hoe werkt het spijsverteringskanaal? Hoe wordt de
Nadere informatieboek: biologie voor jouw ; klas 5 hoofdstuk 4 voeding hoofdstuk 4 paragraaf 1 geen belangrijke informatie hoofdstuk 4 paragraaf 2 voedingsmiddelen:
boek: biologie voor jouw ; klas 5 hoofdstuk 4 voeding hoofdstuk 4 paragraaf 1 geen belangrijke informatie hoofdstuk 4 paragraaf 2 voedingsmiddelen: alles wat je eet of drinkt voedingsstoffen: stoffen die
Nadere informatieVoedingsadviezen bij colostoma
Voedingsadviezen bij colostoma afdeling diëtetiek U bent geopereerd en er is een colostoma (kunstmatige darmuitgang) aangelegd. Door deze ingreep is er in uw spijsverteringskanaal het een en ander veranderd.
Nadere informatieNaam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29
Diverticulitis Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inhoud...2 Wat is diverticulitis?...3 Oorzaken
Nadere informatieIBD en voeding. Informatie voor mensen met Crohn of colitis ulcerosa. MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis. www.mdlcentrum.nl
IBD en voeding Informatie voor mensen met Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Algemene voedingsadviezen 2 2. Diarree 6 3. Ondervoeding 8 4. Overgewicht
Nadere informatieDIARREE A P O T H E E K. N L
DIARREE WAT IS DIARREE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN OP VAKANTIE: DIARREE VOORKOMEN APOTHEEK.NL D I A R R E E Iedereen heeft weleens last
Nadere informatieMijn hond of kat heeft alvleesklierproblemen wat nu?
TROVET Digestion Support, voedingssupplement voor het gericht aanpakken van alvleesklierproblemen bij hond en kat Mijn hond of kat heeft alvleesklierproblemen wat nu? betrouwbare en betaalbare dieetvoeding
Nadere informatieHoe werkt de dikke darm?
Sigmoïdoscopie Inleiding Uw arts heeft voorgesteld om bij u een sigmoïdoscopie te laten doen. Dit is een onderzoek, waarbij met een kijkinstrument (de endoscoop) de binnenkant van het laatste deel van
Nadere informatieVoeding en inflammatoire darmziekten
Voeding en inflammatoire darmziekten J.Brouns Diëtist MDL Maastricht UMC+ 25-06-2018 geen eetlust Agenda: Een gezonde basis Voeding tijdens opvlamming Veel gestelde vragen Ruimte voor uw eigen vragen Is
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Spijsvertering NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de
Nadere informatieSPIJSVERTERINGSKOLDER
Ik wil de Maag Lever Darm Stichting steunen: Ja, natuurlijk steun ik het belangrijke werk van de MLDS en stort mijn gift op giro 2737 Ja, natuurlijk steun ik het belangrijke werk van de MLDS. Ik betaal
Nadere informatieDiverticulose en diverticulitis
Diverticulose en diverticulitis U heeft last van uitstulpingen in uw dikke darm (diverticulose) of van een ontsteking van deze uitstulpingen (diverticulitis). In deze folder leest u meer over het ontstaan
Nadere informatieAdviezen bij een te hoge stomaproductie
Adviezen bij een te hoge stomaproductie U heeft een stoma op uw dunne darm. Regelmatig moet u het stomazakje leegmaken. Als dat vaker dan zeven keer per dag nodig is, is er sprake van een te hoge productie.
Nadere informatieVerpleegkundige aspecten bij pancreasinsufficiëntie. MDL scholing, 25 maart 2019 Annemarie Roele, verpleegkundig specialist HPB
Verpleegkundige aspecten bij pancreasinsufficiëntie MDL scholing, 25 maart 2019 Annemarie Roele, verpleegkundig specialist HPB Inhoud Vraag vooraf.. Exocriene pancreasinsufficiëntie Symptomen Gevolgen
Nadere informatie