2,7. Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou

Transcriptie

1 Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december ,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou BIO Hoofdstuk 2 voeding en vertering samenvatting/opdrachten paragraaf 1 bouwstof! Voedingsmiddelen = alle producten die je eet of drinkt.(plantaardig/dierlijk) Voedingsstoffen Voedingsstoffen= bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen. Voedingsvezel =verzamelnaam voor alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel. Bouwstoffen nodig voor groei+ontwikkeling van je lichaam herstel bij verwondingen/beschadigingen hiermee nieuwe cellen+weefsel Brandstoffen leveren energie(voor te kunnen werken) Voor verbranding in elke cel van je lichaam op peil houden van de lichaamstemp. bouwstoffen,beschermende stoffen Voedingsstoffen Eiwitten Brandstof, bouwstof, reservestof Brandstof, bouwstof, reservestof Koolhydraten bouwstoffen,beschermende stoffen Pagina 1 van 20

2 bouwstof,brandstof Vetten Met jodium Water Mineralen(zouten) vitamines paragraaf 2 hoe kan je Zetmeel aantonen Indicator = aantoningsstof Glucose aantonen teststrookje Paragraaf 3 Voedselvergiftiging= infectie die er is bij het eten van voedsel dat is besmet met chemische stoffen of ziekteverwekkende bacteriën. De schijf van vijf adviezen voor gezond eten (onderstreep het goede antwoord) Eet gevarieerd/eet niet gevarieerd Eet te veel en beweeg/eet niet te veel en beweeg Eet verzadigd vet/eet minder verzadigd vet Eet veel groente, fruit en brood/ eet niet veel groent, fruit en brood Eet veilig/eet niet veilig Pagina 2 van 20

3 Antwoorden Paragraaf 4 Energie Maat energie is cal. 1 kcal is 1000 caloriën. Welke factoren pelen mee met hoeveel kcal je binnen mag krijgen? lopen traplopen Pagina 3 van 20

4 sleep je naar de goed raceroeien 1 kcal per min. joggen 4 kcal per min. slapen 7 kcal per min. 11 kcal per min. 13 kcal per min. BMI = Body Mass Index = hiermee kun je bepalen of je gewicht goed is Verstandig lijnen: 1 eet normale hoeveelheden en beweeg meer 2 als je een tussendoortje neemt kies er dan een met weinig vet + koolhydraten 3 eet alleen de aanbevolen hoeveelheden 4 eet van de aanbevolen hoeveelheden alleen de kleinste hoeveelheid 5 eet helemaal geen tussendoortjes,drink voldoende water,thee/koffie suikervrij,light frisdranken Paragraaf 5 Ondervoeding = als je te weinig eet/krijgt. Om in leven te blijven+ geen actieviteiten = 1700 kcal per dag Om in leven te blijven+ zwaar arbeid = 2900 kcal per dag Om in leven te blijven+ normaal werken = 2250 kcal per dag FAO= de voedsel + landbouworganisatie WHO= de wereld gezondheidsorganisatie Pagina 4 van 20

5 In ontwikkelingslanden veel ondervoeding door eiwitgebrek (hersenbeschadiging/opgezwolle buikjes) Overvoeding = als je te veel (vet) eet Te veel opslaan = overgewicht Paragraaf 6 Het darmkanaal = het verteringskanaal vanaf de mond tot de anus Er zijn voedingstoffen die door de darmwand heen in het bloed kan worden opgenomen: vetten vitamine water de meeste koolhydraten(bv suiker+ zetmeel) eiwitten Pagina 5 van 20

6 Pagina 6 van 20

7 glucose mineralen er zijn ook voedingsstoffen die niet door de darmwand in het bloed kan worden opgenomen maar verteerd moeten worden: ze worden dan omgezet in verteringsproducten die wel in het bloed kan worden opgenomen. Vertering = het omzetten van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen kunnen worden opgenomen naar verteringsproducten die wel in het bloed kunnen worden opgenomen Vertering gebeurt met verteringssappen bv speeksel, maagsap. Verteringssappen worden gemaakt door verteringsklieren van de mens zijn dat: enzymen = versnellen de vertering Darmperistaltiek Pagina 7 van 20

8 In de wand van het gehele darmkanaal kringspieren en lengtespieren Door het afwisselend samentrekken van deze spieren ontstaan peristaltische bewegingen die samen de darmperistaltiek worden genoemd. Door de darmperistaltiek word de voedselbrij voortgeduwd, gekneed& gemengd met de verteringssappen. Vlak voor de voedselbrij de lengtespier spant zich aan Vlak na de voedselbrij de kringspier spant zich aan. Voedingsvezel prikkeld de spieren in de wand van het darmkanaal vooral de dikke darm. slokdarm Pagina 8 van 20

9 Pagina 9 van 20

10 Mond Paragraaf 8 Organen verteringsstelsel bevinden zich voor het grootste deel in de romp. De romp bestaat uit een borstholte en buikholte, die van elkaar gescheiden worden door een middenrif. twaalfvingerige darm dunne darm Vertering van het voedsel gaat via de volgende route: maag dikke darm anus endeldarm Pagina 10 van 20

11 Pagina 11 van 20

12 Mondholte met gebit en speekselklieren: - Functie gebit: 1. voedsel in kleine stukjes maken voor beter inslikken èn 2. enzymen krijgen meer de kans op het voedsel in te werken. - Functie speekselklieren: Speeksel produceren. Speeksel bestaat uit: water, slijm dat er voor zorgt dat het voedsel makkelijker ingeslikt wordt en enzym dat zetmeel verteerd. - De tong duwt het voedsel de keelholte in. Slokdarm: Door te slikken komt het voedsel vanuit keelholte in slokdarm -> neusholte wordt afgesloten met de huig en luchtpijp met strotklepje. Functie: het verplaatsen van voedsel van keelholte naar maag. Geen verteringssappen. Maag: Constant in beweging, doordat de kringspieren en lengtespieren afwisselend samentrekken en ontspannen. Maagportier = kringspier aan het eind v.d. maag, die de uitgang van de maag naar de twaalfvingerige darm kan afsluiten -> telkens worden kleine hoeveelheden doorgelaten. Hierdoor heeft de maag een functie als: tijdelijke opslagplaats voor voedsel. Maagsapklieren produceren Maagsap, dat uit water, zoutzuur en een enzym bestaat. Zoutzuur doodt de bacteriën, het enzym verteert een deel van de eiwitten. Twaalfvingerige darm: Hierin komen de afvoerbuizen van de gal en lever uit. Functie: gal en alvleessap vermengen met voedselbrij. Pagina 12 van 20

13 - Lever functie: Gal produceren > wordt tijdelijk opgeslagen in glasblaas, daarna via galbuis naar 12vingerige darm. Functie gal: emulgeert vet. Vet mengt zich nl. niet met water. De gal zorgt er voor dat de grote druppels vet verdeeld worden in kleine vetdruppeltjes (=emulgeren), zo word het oppervlakte groter en kunnen enzymen er beter bij. - Alvleesklier functie: Alvleessap produceren > voor verteren van eiwitten, koolhydraten en vetten. Dunne darm: ca. 8 m. lang. Functie: voedingsstoffen, verteringsproducten en water opnemen in het bloed. In de wand liggen darmsapklieren > produceren Darmsap > dit sap (bevat enzymen) maakt de vertering van eiwitten en koolhydraten af. Verteringssappen bevatten water, hierin zijn voedingsstoffen en verteringsproducten opgelost > worden voor een groot deel opgenomen in het bloed. Wand v.d. dunne darm bestaat uit darmplooien met uitstulpingen die darmvlokken genoemd worden. In de darmvlokken zitten bloedvaten. De wand v.d. darmvlok is heel dun -> opnemen water met opgeloste voedingsstoffen en verteringsproducten in bloedvaten > vervoer naar cellen. Opname stoffen in het bloed gaat snel -> door darmplooien en darmvlokken heeft de dunne darm een groot oppervlak. Blinde darm: Deze zit aan het begin van de dikke darm. Aan de onderkant heeft het een uitstulping > wormvormig aanhangsel = appendix. Blindedarm ontsteking: het wormvormig aanhangsel is ontstoken > wordt operatief verwijdert. Dikke darm: ca. 1,5 m lang. Functie: water verwijderen uit brij van onverteerde voedselresten > water wordt opgenomen door de bloedvaten in de wand v.d. dikke darm > voedselbrij wordt ingedikt. Diarree: er wordt te weinig water in het bloed opgenomen in de dunne en dikke darm. Endeldarm functie: verzamelen en tijdelijk opslaan van onverteerde voedselresten. Plooikiezen Pagina 13 van 20

14 - Anus: kringspier die het darmkanaal afsluit. -> als deze spier zich ontspant wordt de endeldarm geleegd Vaak geen hoektanden = ontlasting. Knipkiezen Alleseters Pagina 14 van 20

15 Pagina 15 van 20

16 Planteneters Paragraaf 9 Vleeseters Hond Herbivoren Koe Darmkanaal 20x zo lang als lichaam(40m) Knobbelkiezen Pagina 16 van 20

17 Pagina 17 van 20

18 Darmkanaal 1x zo lang als lichaam Carnivoren Darmkanaal 5,5x zo lang als lichaam Pagina 18 van 20

19 Pagina 19 van 20

20 Omnivoren Pagina 20 van 20