CONTACTUREN PER WEEK3 X 50 MINUTEN PER WEEK OMSCHRIJVING LESSTOF

Transcriptie

1 PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITINGKLAS 4 VAK: : Biologie KLAS: : 4NIVEAU:BASIS STUDIEJAAR : METHODE :Biologie voor jou CONTACTUREN PER WEEK3 X 50 MINUTEN PER WEEK P Periode en datum C Code van de toets B bron OMSCHRIJVING LESSTOF K Kerndoel Eindtermen V Vorm van de toets D Duur van de toets W Weging van de toets H Her kans baar SE 1 4 septe mber tot...nov embe r T1 Thema 1 planten Thema 1 Stoffen worden omgezet Fotosynthese Glucose als grondstof Verbranding Fotosynthese en verbranding Beschrijven wat de stofwisselingsprocessen, verbranding en fotosynthese voor betekenis hebben voor de instandhouding van een organisme en wat de samenhang ervan is met de gassen die een organisme in en uitgaan. Bi/k1, 4,5,6 ST 50 1 nee Voortplanting De bouw en functie van bloemen Bestuiving Bevruchting Ontkieg, groei en ontwikkeling Transport

2 Wortels, stengels, bladeren Stevigheid en bescherg Bi/k1, 4,5,6 ST 50 1 Nee Delen waaruit zaadplanten zijn opgebouwd benoemen, hun functie(s) beschrijven en aangeven - kenmerken van bloemen met windbestuiving en van bloemen met insectenbestuiving, met name:. verschillen in vorm en kleur, geur, aanwezigheid van nectar en de aanwezigheid en plakkerigheid van stuifmeel. vorm van de meeldraden en stamper - bloemen met kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden, stamper(s) (met vruchtbeginsel): 2 voortplanting - vrucht met een of meer zaden: geslachtelijke voortplanting Delen waaruit zaadplanten zijn opgebouwd benoemen, hun functie(s) beschrijven en aangeven welke delen van planten voedingsmiddelen en/ of grondstoffen leveren voor de mens: - stengels: transport via houtvaten en bastvaten, stevigheid - bladeren met huidmondjes: fotosynthese, opname en afgifte van koolstofdioxide en zuurstof, verdamping van water - wortels: bevestiging in de bodem, opname van water en eralen (voedingszouten) met behulp van wortelharen, opslag van vooral zetmeel als reservevoedsel - een zaad bestaat uit een zaadhuid, kiempje en reservevoedsel - bollen met rokken: ongeslachtelijke voortplanting en opslag van reservestoffen - knollen: ongeslachtelijke voortplanting en opslag van reservestoffen

3 T2 Ecologie Thema 2 Organismen en hun leefomgeving Voedselrelaties Aanpassingen bij dieren Aanpassingen bij planten Noemen welke relaties er zijn tussen organismen bij de energiestromen in een ecosysteem: - planten- en diersoorten noemen die een voedselketen vormen - in een beschreven ecosysteem producenten, consumenten en reducenten onderscheiden:. planten zijn producenten die zelf energierijke stoffen maken d.m.v. fotosynthese. dieren zijn consumenten die voor hun voedsel afhankelijk zijn van andere organismen. bacteriën en schimmels zijn reducenten die vaak dood materiaal in de natuur opruimen. consumenten en reducenten gebruiken de energierijke stoffen uit hun voedsel voor de verbranding en opbouw van het eigen lichaam verbanden aangeven tussen vorm, bouw en leefwijze van organismen en de omgeving waarin deze organismen leven, en aangeven hoe planten en dieren zijn aangepast aan hun leefomgeving: - aanpassing aan droge, natte, hete en koude omstandigheden - de poten van teengangers, hoefgangers en zoolgangers - de functie van zwemvliezen bij watervogels, de functie van lange poten en gedeeltelijke zwemvliezen bij steltlopers en de functie van klauwen bij roofvogels de functie van bepaalde snavelvormen, met name: een puntige snavel bij insectenetende vogels een kegelvormige snavel bij zaadetende vogels een haakvormige snavel bij roofvogels

4 T3 thema 1 en thema 2 Zie omschrijving Thema 1 en Thema 2 Bi/k1, 4,5,6 SE 2x50 2 Ja SE 2 nov tot jan T4 tentamen Thema project Mens en Milieu Computer opdracht Webquest Mens en milieu De mens en het milieu De lucht Het water De bodem Bi/k/ 2/3/7 PO 50 1 Nee T5 Thema 4 Voeding en vertering Thema 4 Voedsel Voedingsmiddelen en voedingsstoffen Zetmeel aantonen Gezonde voeding Het verteringsstelsel Het gebit De organen voor vertering Vertering bij zoogdieren Bi/k5, 9,10 ST 50 1 Nee De functie van het verteringsstelsel beschrijven: - na vertering van eiwitten, koolhydraten en vetten worden stoffen uit het verteringskanaal in het bloed opgenomen De delen van het verteringsstelsel en de delen die met dit stelsel samenwerken, noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) en werking ervan beschrijven:

5 - ligging en functie(s) van:. mond met tong, speekselklieren, tanden en kiezen, slokdarm, maag, alvleesklier, twaalfvingerige darm. dunne darm, dikke darm, endeldarm met anus - productie van verteringssappen in speekselklieren, maagsapklieren, alvleesklier en dunne darm - speeksel en maagzuur beschermen tegen infecties via het voedsel - functie van darmperistaltiek - de bouw van tanden en kiezen met glazuur, tandbeen, wortel, cement, zenuw en bloedvaten - tegengaan tandbederf, met name de rol van: speeksel, tanden poetsen, fluorbehandeling - ligging en functies lever, met name afbraak van afval- en gifstoffen en productie van gal - ligging en functie galblaas: opslag van gal Voedingsstoffen en hun functie(s) voor het lichaam noemen en de relatie ervan met voedingsadviezen toelichten: - op te nemen (groepen van) stoffen: water, eiwitten, vetten, koolhydraten (zetmeel en suikers), eralen (zouten) en vitaes - groepen van voedingsstoffen worden gebruikt als bouwstof, als brandstof, als beschermende stof en/ of als reservestof - met behulp van de schijf van vijf of een voedingsmiddelentabel de kwaliteit van verschillende maaltijden vergelijken - invloed van vezels in het voedsel op de darmperistaltiek Uitleggen wat er kan gebeuren bij ondervoeding, bij overmatig gebruik van voedsel, alcohol en medicijnen, en bij gebruik van tabak en drugs: - overgewicht en vermagering als gevolg van over- en ondervoeding

6 - energieverbruik hangt af van factoren als activiteit en omgevingstemperatuur Bij zoogdieren de vorm en de functie van plooikiezen (bij planteneters), knipkiezen (bij vlees- eters) en knobbelkiezen (bij alleseters) bij planten- en vleeseters de relatie tussen het soort voedsel en de lengte van het darmkanaal T6.1 Computer opdracht Thema 4 Praktijkopdracht Voeding en vertering Bi/k4 PO 50 1 nee T6 Thema 5 Gaswisseling bij dieren Het ademhalingsstelsel bij de mens De longblaasjes Gezonde longen en luchtwegen Bi/K5 ST 50 1 nee De organen via welke zuurstof wordt opgenomen en koolstofdioxide wordt afgegeven bij dieren, met name:. tracheeën bij insecten. kieuwen bij vissen. longen, kieuwen en huid bij amfibieën. longen bij reptielen, vogels en zoogdieren Delen van het ademhalingsstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) beschrijven:

7 - naam, ligging, bouw en functie van delen van het ademhalingsstelsel, met name: mondholte, neusholte en keel (met huig en strotklepje) luchtpijp met kraakbeenringen, slijmvlies met trilharen, bronchiën, longblaasjes verschillen tussen borst- en buikademhaling functie van hoesten voordelen van ademhalen via de neus in vergelijking met ademhalen via de mond - kwaliteit van ingeademde lucht i.v.m. astma, bronchitis, longemfyseem en hooikoorts T7 Thema 5 en thema 6 Zie omschrijving T5 en T6 Bi/k 5/6/ 10 ST 2x50 2 JA SE 3 jan tot maar t T8 thema 6 Transport Thema 6 Het bloed De bloedsomloop De bloedvaten Het hart Bloedvaten tijdens de zangerschap Hart- en vaatziekten Bi/k6, 9,10 ST 50 1 nee

8 T9 Thema 7 Opslag, uitscheidin g en beschermi ng Bloedvaten en onderdelen van het hart noemen, in afb. aanwijzen, functie(s) en werking beschrijven, met inbegrip van problemen met de bloedsomloop: - aan- en afvoer van stoffen en warmte door bloed - van slagaders, aders en haarvaten: functies; onderscheid naar ligging, bloeddruk, bouw van de wand, aan- of afwezigheid van kleppen en samenstelling van het bloed in deze vaten - naamgeving van aders en slagaders naar of bij bepaalde delen van het lichaam met daarnaast de aorta, holle aders, kransslagaders en kransaders - grote en kleine bloedsomloop - de bouw, ligging, functie en werking van het hart met kamers, boezems en kleppen - veel voorkomende oorzaken van hartinfarct en hartritmestoornissen, met name: stress, overgewicht, roken, te grote inspanning, erfelijke aanleg Van bloed van de mens de samenstellende delen noemen en de functie van de delen beschrijven: - vorm en functies en voorkomen van bloedplasma met onder andere: water, voedingsstoffen, hormonen, zuurstof en koolstofdioxide - vorm, functies en plaats van vorg van rode bloedcellen,witte bloedcellen en bloedplaatjes - transport van stoffen tussen bloed en cellen Thema 7 Het inwendig milieu De lever De nieren en urinewegen Bi/6,7, 8 ST 50 1 nee

9 De huid Afweer T10 lever en nieren met urineleiders, urineblaas en urinebuis noemen, in afbeeldingen aanwijzen en de functie ervan noemen: - nierschors, niermerg, nierbekken de samenstellende delen van de huid en het onderhuids bindweefsel noemen, in afb. aanwijzen en functie(s) beschrijven: - bouw, ligging en functies van de delen van de huid, met name:. opperhuid met hoornlaag met dode cellen en kiemlaag met delende cellen. lederhuid met bloedvaten, haarzakjes, talgklieren, haarspieren, zweetklieren en zintuigen, haren - onderhuids bindweefsel met vetcellen - de rol van de doorbloeding, vet en de mate van zweten bij de temperatuurregeling - de rol van de hoornlaag bij de bescherg tegen infecties, uitdroging en beschadigingen - de rol van pigment bij de bescherg tegen ultraviolette straling Schoolexamen. Zie omschrijving T6 en T7 Bi/k5, 9,10, ST 2x50 2 Ja SE 4 Mei CSE Leervaardigheden in het vak biologie Cellen staan aan de basis Planten en dieren en hun samenhang: de eigen omgeving verkend Bi/k 3,4, 9,10,1 1,12

10 Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding Reageren op prikkels Van generatie op generatie De kandidaat kan zich oriënteren op de eigen loopbaan en het belang aangeven van biologische kennis en vaardigheden in de maatschappij. De kandidaat kan: kenmerkende eigenschappen van cellen noemen, de samenstellende delen daarvan noemen, en de meest voorkomende organisatieniveaus binnen organismen noemen De kandidaat kan: de namen van organismen opzoeken en de delen waaruit ze zijn samengesteld de relaties noemen die ze onderling en met hun omgeving hebben. De kandidaat kan: vorm, werking en functie van het verteringsstelsel, bloedvatenstelsel, ademhalingsstelsel en uitscheidingsstelsel beschrijven hun onderling verband toelichten. De kandidaat kan de rol en de werking van zenuwstelsel, zintuigstelsel en hormoonstelsel toelichten. De kandidaat kan voortplanting en groei bij organismen beschrijven, evenals de vorm en functie van seksueel gedrag daarbij. TOELICHTING OP HET PROGRAMMA VAN TOETS EN AFSLUITING PERIODE: CODE VAN DE TOETS: BRONNEN Derde leerjaar heeft vier kwartielen. Keuze van de docent. Hoofdstuk aanduiding.

11 KENNEN: KUNNEN: KERNDOELEN/EINDTERMEN: VORM VAN DE TOETS: DUUR VAN DE TOETS: WEGING: HERKANSBAAR: Wat de leerling moet kennen in deze periode. Wat de leerling moet kunnen in deze periode. Exameneenheden zoals geformuleerd in het examenprogramma. ST = Schriftelijke toets, PO = Praktische opdracht, VT= Vaardigheidstoets Hoelang de schriftelijke toets duurt. Hoeveel keer de toets meetelt in de berekening van het gemiddelde SE-cijfer. Hier wordt aangegeven of de toets herkansbaar is. AANVULLENDE OPMERKINGEN BEREKENING EINDCIJFER 3x eindcijfer jaar 3 +T1+T2+T3+T4+T5+T6+T6.1+T7+T8+T9+T10:17